Katalog

Salı 11 Aralık 2018 TASARIM: İLKNUR FİLİZ [email protected] Ekonomi ÇAKILDI ekonomi 11 TL’deki değer kaybı, finansal koşullardaki sıkılaşma ve iç talepteki yavaşlamanın etkisiyle 2018’in üçüncü çeyreğinde ekonomideki büyüme yüzde 1.6’ya indi Türkiye ekonomisi TL’deki sert değer kaybı, finansal koşul Resmen lardaki sıkılaşma ve iç talepteki yavaşlamanın etkisiyle üçüncü çeyrekte yüzde 1.6 daralma büyürken, yüzde 2 olan beklentilerin altında kaldı. Uz N omura kıdemli gelişmekte olan piyasalar ekono manlara göre, bu seviyedeki misti İnan Demir, öncü verilerin büyüme rakamı dengelenme ekonominin yaz aylarındaki kur değil çakılma. şokunun ardından 2009’dan Beklentiler yavaşlamanın beri ilk kez daralma süreci yerini bu yılın son çeyreğin ne girdiğine işaret ettiğini an de küçülmeye bırakması yö latarak, “Dördüncü çeyrekte nünde. Gelecek yılın ilk çeyreğinde de GSYH’nin küçülmesiyle ekonominin resesyona girmesi beklenirken, 31 Mart’taki yerel seçim öncesinde işsizlikte artışı da beraberinde getirecek bir küçülmeye hükümetin nasıl tepki göstereceği izlenecek. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) üçüncü çeyrekte mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış veri, önceki dö beklediğimiz yüzde 2.5 daralma, 2018’de büyümenin bir önceki yılki yüzde 7.4’ten yüzde 2.6’ya gerileyeceğini gösteriyor. 2019’da ise yüzde 2.8 daralma bekliyoruz” dedi. Üst düzey bir bankacı, “Ekonomide yavaşlamayı teyit eden ilk veri geldi. Üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre ciddi bir yavaşlama görüyoruz. Bu yavaşlamanın gelecek dönemde her bir çeyrekte kuvvetlenmesi büyük ihtimal. Bu kapsamda hükümetin bu yavaşlama eğilimine nasıl tepki ve neme göre yüzde 1.1 küçüldü. receği çok önemli olacak. An İnşaatta daralma cak talep yönlü teşviklerin tek başına yeterli olmayabilece GSYH dün revize edilen ve ği bir dönemdeyiz. Sorunların rilere göre ilk çeyrekte yüzde AKP hükümeti büyüme ve iş 7.2, ikinci çeyrekte ise yüzde sizlik açısından son 15 yılın en 5.3 büyüdü. Büyümedeki ivme kaybı üçüncü çeyrekte ise belirginleşti. TÜİK verilerine göre 2017 üçüncü çeyrekte büyüme yüzde 11.5 seviyesindeydi. Üçüncü çeyrek büyü kötü ekonomik koşullarda yerel seçime girecek” ifadesini kullandı. Doç. Dr. Ümit Akçay da, bunun ‘dengelenme değil çakılma’ olduğu yorumunda bulundu. mesine üretim kesimlerinin katkıları açısından bakarsak bütün kesimlerde geçen yılın üçüncü çeyreğine göre gerileme oldu. 2017 üçüncü çeyrekte yüzde 18.8 büyüyen inşaat sektörü bu yıl üçüncü çeyrekte yüzde 5.3 daraldı. İmalat sanayiinde ise bir önceki yıl aynı dönem yüzde 16.8 büyüme yerini bu yıl Stagflasyon Dr. Mahfi Eğilmez’e göre üçüncü çeyrek itibarıyla Türkiye ekonomisi stagflasyona (durgunluk içinde enflasyon olgusu) çok yaklaşmış durumda. Son çeyrek için tahminler eksi büyümeye işaret ediyor. Bu eğilim devam ederse Türkiye, önümüzdeki iki çeyrekte slumpflasyon (enflasyon içinde küçül üçüncü çeyrek için yüzde 0.6 me) olgusunu yaşayabilir. büyümeye, hizmetler sektöründe ise yüzde 21.8 büyüme yerini yüzde 4.5 büyümeye bıraktı. Hane halkının nihai Üretici stokları kullandıtüketimharcamaları,2018’in üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak Büyümenin beklentilerin altında gelmesi temmuz rüldü. Geçen yılın üçüncü çeyre tabilmiş olması stoktaki azalma şın harcamaları 0.7 puan olumğinde 27 milyar liralık stok birik nın bu malların ihracatta kulla lu etki yaptı. Türkiye ekonomisi yüzde 1.1 artış gösterdi. Dev ağustoseylül aylarını kapsayan tiren Türkiye bu yıl aynı dönem nıldığını ortaya koyuyor. Altın ih genellikle yurttaşın tüketimi ile letin nihai tüketim harcamaları yüzde 7.5 artarken gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 3.8 küçüldü. l Ekonomi Servisi dönemde kurdaki olağanüstü yükseliş ile yurttaşın harcamalarındaki daralma ve yatırımlardaki düşüşün yanı sıra stoklardaki düşüşten de kaynaklandı. Ağustos ayında dolar kurunun de biriktirmek bir yana 3.6 milyar liralık stoku kullandı. Yani geçen yıla göre stok rakamlarında 30.8 milyar liralık bir kötüleşme yaşandı. Yılın ikinci çeyreğinde de 5 milyar lira racatındaki artışın yanı sıra üretici döviz kurunu yüksek bulduğu için ara malını satın alıp üretim yapıp sonra satmak yerine elindeki stoku kullanmayı tercih etmiş. Ancak bu stok kullanı büyüyordu, bu kez devletin harcamasının katkısı bile 0.9 puanla yurttaşı geçti. Büyümeyi aşağı çeken 1.1 puan ile yatırım harcamaları ve 5.6 puan ile stok kullanımı oldu. Daha kötüsü 7.20’ye kadar çıktığı dönemde stoktan tüketen Türkiye böyüreticilerin ara malı satın alarak lece 2017’nin tamamında 30 mı Türkiye’nin büyüme rakamını Hazine ve Maliye Bakanı Be aşağı çekti. rat Albayrak, Türkiye’nin, küre üretmek yerine yaşanacak stoklarını kul ÜretimHP Ekonomi Politikala landığı gö Crından sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Par dip yaptıti Sözcüsü Faik Öztrak ise “Açıklanan veriler Türkiye ekonomisinde durgunluğun resmen başladığını teyit ediyor. Ekonomide yaşanan kur şokunun esasen Pansumanla olmaz2018’insonçeyreğinde etkisini göstereceği dik Büyüme rakamlarında görülen önemli bir değişim döviz kurlarındaki olağanüstü sıçramanın otomotiv ve beyaz eşya gibi dayanıklı tüketim malları üretiminin yüzde 24 düzeyinde düş Tkate alındığında Türkiye müş olması. Giyim, temizlik mal milyar liralık 2018’in ilk çeyreğinde de 16 milyar lira stok artışı sağlarken son 6 ayda 8.6 liralık stoğu kullandı. Büyümede görülen yurtiçi tüketimin ancak yüzde 1.1 devlet harcamalarının ise yüzde 7.5 ar Büyümeyi aşağıya çekti Büyümeye en büyük katkı 6.7 puan ile ihracattan gelirken (ihracatın katkısı 2.95 ithalattaki düşüşün etkisi ise 3.78) yurtta sel ekonomideki sert süreçlere, tarihinin en büyük kur saldırısına rağmen büyüdüğünü savundu. Albayrak, “Türkiye stagflasyona girdi, Türkiye küçülecek, Türkiye resesyona girdi sözleri yanıtını aldı” dedi. ürk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKON mek mümkün görünmüyor. İyileş tın büyümeye 6.7 puan me için hem ekonomik hem de de ile son 10 yılın en bü ekonomisi için en kötü zemeleri gibi yarı dayanıklı mal FED) Yönetim Kurulu Başkanı Or mokratik alanda yapısal reformla yük katkısını sağlama nün geçmediği, tersine üretimi de yüzde 4.5 daraldı. Gı han Turan, enflasyondan büyüme ra imza atılması gerekiyor” dedi. sı suretiyle üçüncü çey tam önünde durduğu an da gibi dayanıksız mal üretimi ye, şu an yaşanmakta olan kronik Turan, Türkiye’nin yılı artık yüz rekte Türkiye ekonomi laşılıyor” diye konuştu. ise yüzde 5.7 arttı. Yatırımda hastalığın dermanının, doğru teş de 3’ün altında bir büyüme ile ka sinin yüzde 1.6 büyü İş Yatırım Ekonomisti ise yine kurdaki artış nedeniyle his ve doğru tedavide olduğunu patacağını sözlerine ekledi. me yakalaması biz Muammer Kömürcüoğlu, “Yılın son çeyreğinde parasal sıkılaşmanın finansal koşullar üzerinde yarattığı olumsuz etki, TL’deki değer kaybının yatırım ve tüketim iştahını azaltması ve yüksek enflasyon etkisiyle büyümede daralma öngörüyoruz” dedi. makine teçhizat yatırımı yüzde 8.5 daraldı. Sabit sermaye yatırımlarında inşaat yatırım larındaki (fabrika, ofis vb.) daralma da 1.8 düzeyinde gerçekleşti. İnşaatın sektör olarak daralması da yüzde 5.3 olarak gerçekleşti. söyledi. Turan, “Ekonomide ‘geçici pansumanlara değil’ aksine ‘kalıcı tedaviye’ ihtiyacımız var. Tüketim odaklı değil kalkınma odaklı sürdürülebilir büyümenin yolu, hem ekonomik hem de demokratik alanda yapısal reformlara imza atabilmekten geçiyor. Zira artık tek başına ekonomik göstergeleri, ekonomik tedbirlerle güçlendir İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Avdagiç, “Yaz aylarında yaşadığımız ekonomik kıskaç, 3. çeyrek büyüme rakamını da kıskaca aldı. Bu rakam, kurda yaz taarruzunun ifadesidir. Türkiye’nin kapasitesi bu değil” diye konuştu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, “2018’in üçüncü çeyreğinde net ihraca ler için övünç kaynağıdır. Elimizdeki veriler, 2018’in bitirmekte olduğumuz son çeyreğinde ihracatın büyümeye önemli bir katkı sağlamayı sürdüreceğine işaret ediyor” dedi. Orhan Turan Erişilemeyen, ulaşılamayan kibir abidesi...HP Genel Başkanı, Meclis büt çe açılışı konuşmasına “sivil dar Cbe ortamında, sivil darbe bütçe si..” vurgulamasıyla, 16 yıllık iktidarlarının icraatlarıyla gelinen noktadan çarpıcı iki fotoğraf karesi ile giriyor. Kilis’te işsizlerin iş başvurusu kuyruğunda, kadınlar ayrı, erkekler ayrı sıralanmış kalabalıkların fotoğraf karelerini gösteriyor.. Faturayı kim ödeyecek? 1 milyon 800 bin asgari ücret altında çalışan. 6 milyon 700 bin, geliri simide bile yetmeyen asgari ücretli. İşsizlik bütün kötülüklerin anası. 4 milyon geçinemeyen emekli iş arıyor. Ödenmemiş çiftçi alacağı 154 miyar... Meclis’te bütçe sunumunu yapan Bakan, henüz Meclis’ten geçirilmemiş yasa metni üzerinden, hukuksuzca yapılmakta olunan icraatların sunumunu yapabiliyor... Meclis’in işlevsizliği, araç olarak kullanıldığını yansıtan, bütçe görüşmelerinin açılış toplantısındaki gelişmelerin bütünlüğü içinden o kadar çok ayrıntı var ki.. Vicdanı olan var mı, Sorgulaması hafif kalıyor... HHH Sabah haberleri saatlerinde gelen yılın üçüncü 3 ayının göstergeleri, ekonominin mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak yüzde 1.1 küçüldüğünü ortaya koyuyor. Ekonomik durgunluğun ilk adımını gösteriyor. İktidarlarının son 34 çeyrek sezon icraatlarının bütününde yatırım harcamaları ilk kez düşüyor. Reel sektör bir yıl içinde yüzde 8.5, inşaat sektörü yüzde 1.8’lik gerilemiş. Muhalefet bütçe görüşmelerinin açılış gününde Saray yönetimini eleştirirken, doğal olarak ekonomide gelinen yakıcı sorunlar üzerinden vuruyor. AKP, Cumhur İttifakı içinde rol alan milletvekillerinin durumlarını sorgulamayı yeğliyor. Kurşun askerler gibi davranmamaları, Meclis’in milletvekilliğinin hakkını vermeleri gereği hatırlatılıyor... HHH Meclis’te olmayan Başkan Erdoğan’ın, Meclis’ten yapılan konuşmaların yayınları kesilerek canlı verilen konuşmasında, yanıt nitelikli içerikler olması elbette beklenmedik değil. Yerel seçimlere dönük AKP’lilerin, adayların seçilmelerindeki ilkelerini, olmazlarını, kampanyalar boyunca sürdürülecek siyasal çalışmalardaki beklentilerini, öncelikleri ile sıralarken, “Erişilemeyen, ulaşılamayan, kibir abidesi olanlara partimizde yer yok..” cümleleri anlamlı bir uyarı, önkoşul niteliğini kazanıyor. Tek adam olarak, parti içi adaylıklar belirlemesine itirazı olabilecekleri mi, yoksa Meclis’te Cumhur İttifakı içinde görev yapacak milletvekillerinin hem Meclis içi hem de Meclis dışı çalışmalarını zapturapt altına alma ağırlıklı hizaya getirme ya da hepsini birden mi kapsadığını anlamak, okumak çok da işlevsel sayılabilir mi? HHH Doğrusu Fransa odaklı, Avrupa içinde hafta sonu yoğunlaşan çatışmalar, sarı yelek eylemleri üzerinden Başkan Erdoğan ile birlikte, ilgili bakanlarının, yüzde doksan beş üstü medyada dün de ağırlıklı verilen açıklamalardaki ilgili ülkeler siyasal erklerine yöneltilmiş sorgulamalı algı yönetimi çok daha çarpıcıydı.. Dün tarih olarak da İnsan Hakları Günü olunca, insan hakları gündemli konuşmalarında, sonuçta çifte standart adına öne çıkarılan vurgulamalar, tersine algı çarpıtmaları içerikliydi.. Eleştirilen Avrupa liderlikleri, siyasilerinden çok, iç kamuoyu, seçmenlere dönük, antidemokratik, haksız, hukuksuz, anayasal düzenle çelişkili dayatma icraatların sorgulanması hak götüre, desteklenmesinin dayatılması kampanyasında işlevsel polemiklerdi... Amerika, Avrupa’da yaşananlarda, emperyal çıkarlar adına yoksul dünyada oynanan kirli çıkar oyunlarında kurulan tuzakların, otoriter liderlikler, terör üzerinden yaratılan ırklar, en çok dinler, mezhepler üzerinden kanlı çatışmalar bataklıklarının, tersine tepen silah gibi emperyal odak ülkelere yansımaları da aldı başını gidiyor... Ancak dünyadaki en çarpık, ucube tek adam, Saray modeli ile bize dayatılanlar, Ortadoğu bataklığında yaşatılanlar ile hâlâ kıyaslanamayacak boyutlarda çarpıklıklar gündemde... Dolar yine yükselişe geçti Cuma günü ABD’de tarım dışı istihdam verisinin beklentinin altında kalmasıyla yüzde 1’in üzerinde düşüşle 5.26’lı seviyelere gerileyen, haftayı da 5.29’larda tamamlayan dolar/ TL dün 5.32 seviyelerini gördü. Kur beklentinin altında gerçekleşen 3. çeyrek büyüme verisinin ardından 5.29’dan 5.30’a yükseldi. Piyasalar bu hafta Brexit ko nusunda gelişmeler ile Merkez Bankası’nın 13 Aralık’ta yapacağı Para Politikası Kurulu top lantısına odaklandı. Avrupa Birliği’nin en üst yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı, İngiltere hükümetinin, diğer üye ülkelere danışmadan Avrupa Birliği’nden ayrılma kararından vazgeçme hakkına sahip olduğuna hükmederek Brexit karşıtı çevrelerin umudunu artırdı. l Ekonomi Servisi Enflasyon beklentisi düştü Merkez Bankası’nın ‘2018 Aralık ayı Beklenti Anketi’ne göre, yıl sonu tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi, bir önceki anket dönemine göre gerileyerek yüzde 24.45’ten yüzde 21.28’e indi. 12 ay sonrası TÜFE beklentisi aynı dönemde yüzde 17.38’den yüzde 16.46’ya, 24 ay sonrası TÜFE beklentisi de yüzde 12.97’den yüzde 12.43’e geriledi. Katılımcıların yıl sonu dolar/ TL beklentisi, bir önceki anket dönemine kıyasla gerileyerek 5.6405’ten 5.4372’ye indi. Ay nı dönemde 12 ay sonrası dolar/TL beklentisi 6.2472 oldu. Bir önceki anket döneminde 36.7 milyar dolar olan yıl sonu cari açık beklentisi, 33.3 milyar dolara indi. 2019 cari açık beklentisi de 29.8 milyar dolardan 27.4 milyar dolara düştü. l Ekonomi Servisi ABD’de ayı piyasası başladı ABD ile Çin arasındaki ticari gerilim, ABD ekonomisi stratejisti Ed Clissold, ticaret savaşları, faiz arttırımı ve ya ni de vurmaya başladı. ABD bor vaşlayan büyüme endişesiyle saları mart ayından bu 2019 için beklenen ‘ayı yana en büyük düşüşü piyasası’nın resmen yaşadı. başladığını ve borsalar ABD hisse senedi pi da yüzde 20 kayıp ya yasası geçen hafta yüz şanabileceğini söyledi. de 5 civarında değer Ayı piyasası, piyasa kaybetti. Dow Jones, ların karamsar olduğu S&P ve Nasdaq endeks ve fiyatların uzun bir lerindeki düşüş yüzde 4.5 seviyesine ulaş Ed Clissold süre daha düşüş trendinde olacağı beklen tı. Ülkenin önde gelen finan tisi olduğu dönemler için kul sal araştırma kuruluşlarından lanılan bir terim. Ned Davis’in ABD piyasa baş l Ekonomi Servisi C MY B