Katalog

DUNYA Sessions ADALET BAKANI GÖREVİ BIRAKTI ABD’de seçimlerin hemen ardından Adalet Bakanı Jeff Sessions, Başkan Trump’ın istediğine işaret ederek görevinden istifa ettiğini açıkladı. Sessions’ın Trump’a uzanan Rusya’nın seçimlere müdahale ettiği iddialarına ilişkin soruşturmada tarafsız kalma yönündeki tutumuna Başkan Trump sert eleştiriler yöneltmişti. POMPEOKİM GÖRÜŞMESİ ERTELENDİ ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun cuma günü Kuzey Kore lideri Kim Jongun’la yapacağı görüşme, neden belirtilmeksizin ertelendi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, görüşmenin başka bir tarihe ertelendiği bildirildi. Güney Kore Cumhurbaşkanlığı sözcüsü Kim Euikyeom, “Ertelemenin Kuzey Kore ile ikinci zirveyi etkilemeyeceğini düşündüğünü” söyledi. Trump’aPerşembe 8 Kasım 2018 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 7 meclis freni Kutuplaşma gölgesinde gidilen ABD’deki ara seçimlerde sandıktan Cumhuriyetçi yönetime uyarı çıktı. Temsilciler Meclisi sekiz yıl sonra Demokratların kontrolüne geçti ABD’de Kongre’nin iki kanadının bileşimlerini yeniden şekillendiren ve Başkan Donald Trump yönetimi hakkında güvenoylaması niteliği taşıyan ara seçimlerde, resmi olmayan sonuçlara göre Cumhuriyetçilerin yasama üzerindeki mutlak hâkimiyeti kırılmış oldu. Demokratlar, 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nde üstünlüğü ele geçirirken Trump’ın üyesi olduğu Cumhuriyetçi Parti, 35 üye için seçimin yapıldığı Senato’daki çoğunluğunu perçinledi. Seçimlerde yüksek katılım ve kadın temsiliyetindeki artış dikkat çekti. ‘Kuvvetler ayrılığı...’ Trump’ın aşırı sağ eğilimli, kutuplaştırıcı ve göçmen karşıtı politikalarının gölgesinde gidilen Kongre ara seçimlerinde iki büyük parti de mutlak bir başarı kazanamadı. Temsilciler Meclisi’nde 8 yıl aranın ardından çoğunluğa geçen Demokrat Parti’nin önde gelen isimlerinden, yeni dönemde meclis sözcüsü olabileceği konuşulan Nancy Pelosi, yaptığı açıklamada “kuvvetler ayrılığı” vurgusu yaparak “Artık halkın çıkarları yasama süreçlerinde hâkim olacak” ifadelerini kullandı. Demokratlar ilk sonuçlara göre, Temsilciler Meclisi’nde 222 koltuğu garantilemiş göründü. Temsilciler Meclisi, ABD Kongresi’nde hem yasama hem başkana dönük azil hem de vergi inceleme süreçlerinde kritik pozisyona sahip. Kongre’nin diğer kanadı Senato’da ise 4951 geride olan Demokratlar kan kaybetti. Demokrat adayların 45 sandalyeyi garantileyebildiği bildirildi. Demokrat vali sayısı 16’dan en az 22’ye yükselirken Cumhuriyetçi valiler Florida ve Ohio gibi 2020 başkanlık seçimleri açısından kritik eyaletleri kazandı. Trump ‘zafer’ dedi Seçim sonuçları açıklanmaya başladıktan kısa bir süre sonra Trump’tan Twitter’da “muazzam başarı” sözleriyle zafer ilanı gelmesi ise dikkat çekti. Trump, Beyaz Saray’da yaptığı 2 saatlik basın toplantısında, Demokratlara ekonomide “birlikte çalışalım” diye seslendi. Cumhuriyetçi Parti’nin seçimlerden başarıyla çıktığı görüşünü yineleyen Trump, “Obama ilk ara seçimlerde 6 koltuk kaybetmişti” ifadesini kullandı. Demokratların kendisi hakkında soruşturma açma çabalarına da işaretle “Oyun oynayabilirler ancak biz daha iyi oynarız” dedi. Ayrımcı bir dil kullandığına ilişkin sorular karşısında, Trump bir kez daha basını suçladı. Soruları soran gazetecileri ırkçı ve bölücü olmakla suçladı. Kampanya döneminde kendisine karşı mesafeli olan partidaşlarına da çıkıştı. Demokratların önemli isimlerinden Pelosi’nin Temsilciler Meclisi Sözcüsü olmasını destekleyebilecekleri şeklindeki çıkışı da dikkat çekti. Öte yandan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İran yaptırımlarını eleştirdiği yönündeki soruyu, ülkelerin yardım istemesi nedeniyle muafiyet getirildiğini vurgulayarak yanıtladı. ‘Kaşıkçı Kadınlar damga vurdu ABD’de önceki gün yapılan ara seçimlerde rekor sayıda kadın aday oldu ve yarışı kazandı. Kongre’nin her iki kanadı için 187’si Demokrat Parti’den, 52’si Cumhuriyetçi Parti’den toplam 239 kadın yarışırken resmi olmayan sonuçlara göre 92 kadının Temsilciler Meclisi üyeliği kesinleşti, sayının 100’e ulaşabileceği belirtildi. 100 üyeli Senato’da ise kadınların sayısının 26’ya çıkabileceği bildirildi. Yüzde 50’ye yaklaşan oranla katılımın görece yüksek olduğu ara seçimlerde kimi bölgelerde kıyasıya yarış dikkat çekti. Cumhuriyetçi Brian Kemp ile Demokrat Stacey Abrams arasında geçen Georgia valiliği seçiminde sayımlar sürerken Kemp’in zafer ilan etmesine Abrams karşı çıktı. Uzun yıllardır Cumhuriyetçilerin elinde olan kritik Teksas seçimlerinde ise Demokratların gelecekte liderlerinden olabileceği konuşulan Beto O’Rourke, Cumhuriyetçi Ted Cruz’a çok az bir oyla kaybetti. İlklerin seçimi... 2018 Kongre ara seçimleri ABD açısından pek çok yeniliği de beraberin lezbiyen Kongre üyesi unvanını da aldı. n İlk açık EŞCİNSEL vali: Colorado’nun de getirdi. Demokrat adayı Jared Polis, eşcinsel olduğu nİlk müslüman kadın Kongre üye nu ilan eden ilk vali olarak göreve başlayacak. leri: Filistinli bir anne babanın çocuğu olan n Saçları Afrika örgülü Kong Rashida Tlaib ile Somali’den kaçıp Kenya’da re üyesi: Demokrat Partili Ayanna Pressley, mülteci kampında yaşadıktan sonra ABD’ye Massachusetts’ten Kongre’ye girmeyi başaran yerleşen Ilhan Omar, ABD Kongresi’nin ilk ilk AfroAmerikan kadın oldu. Pressley, zafer Müslüman kadınları oldu. Tlaib Michigan’dan, konuşmasında “Görelim bakalım saçları Afri Omar ise Minnesota’dan Demokrat Parti saf ka örgülü, deri ceket giyen kadınlar girebiliyor larından katıldıkları yarışı kazanarak Temsilci muymuş Kongre binasına” ifadelerini kullandı. ler Meclisi’ne girdiler. Omar, “Bu zafer o mül n Bölgelerinin İlk kadın valileri: Ja teci kampındaki 8 yaşındaki çocuğun. Bu za net Mills, Maine eyaletinde, Lou Leon Guerre fer, çocuk yaşta evliliğe zorlanan genç kadın ro da Guam’da seçilen ilk kadın vali oldular. lar için” ifadelerini kullandı. n 29 yaşında bir sosyalist: Demokrat Parti’deki sosyalist kanadın üyesi olan 29 yaşındaki Alexandria OcasioCortez, Amerikan tarihinin en genç Kongre üyesi olarak Temsilciler Meclisi’ne girdi. n Amerikan yerlisi kadınlar ilk kez mecliste: Kansas 3. bölge seçimlerini kazanan Sharice Davids ve New Mexico 1. bölge adayı Debra Haaland, 229 yıllık Temsilciler Meclisi tarihinde ilk kez vekillik kazanan kadın Amerikan yerlileri oldu. Her iki isim de Demokrat Parti üyesi. Davids ayrıca, ilk açık Somali’den kaçıp ABD’ye yerleşen Omar, zaferini destekçileriyle kutladı. EDLİ ZORLAŞTIagbTsğylmlvkTiiiriııaslnauardibap,rudnmme.aso2mektnDşırpaü0nnoenlpj’de1ıMıneatkorpkmai6yumlmeadsahaöysoBrcoozuraıniualkdalrakvdltieneursnaaşaraıtadszşiadklrik’yteımaitnıtaılt,aul.pbvadaaneiesrerinrerlremlkadıiıiakgntnnkçıamvvyeği,aosTeerçızkgdeğıeercomiduöıugçdmnabrşüçiindilalmaşaasmzeTlikutaşetirrsllemeıeğutlcnemgaınrumirilçalriliealeıbinıiesnaşpmymcrieırkdllanmta,ieiaçRakbıMynsairç.auüntaıseıMrstkıdkştşıçvkı,ıaaaemşeersrdaacrianı umhdnaöğayseknırkgsSıuiğkebeıeperaiımendltnlçiçoialytaamiilıllnmroeseaTtsllrırrriianlraidldaeniusddhyukredemıao,i.ğnpeçgnTrKıpm.ökrvm2iduCirmıaeç0rüamaulsnii2ilnllamübiipiy0klyikkbo’rhılbobaaneirugrörumyarr.ötbdlmbşiegpsyaekekelteaşaateryetnmknrarçetdyagrlkieıalatekieayoas,yrdelşasiTuinüanıenrbnmiry,uçnlüamaismsoştmmaeuımllşpzamçlzıaene’diımalnaı baskısı artabilir’ Sanders, Vermont’u süpürdü 2016 Başkanlık seçimleri öncesinde Demokrat Parti’de yapılan ön seçimlerde Hillary Clnton’ın en güçlü rakibi olan, sosyalist eğilimli Bernie Sanders, Vermont eyaletinde bağımsız olarak girdiği Senato seçimlerini büyük farkla kazandı. “Herkes için sağlık hizmeti” sloganıyla öne çıkan Sanders’e eyalette destek ilk sonuçlara göre yüzde 67’yi geçti. ABD’deki ara seçimlerle birlikte değişen siyasi dengelerle gözler WashingtonAnkara hattındaki gerilimli ilişkilerin seyrine çevrildi. İki ülke arasındaki kabarık kriz dosyası, son dönemde rahip Brunson’ın serbest kalması, bakanlara yaptırımların kalkmasıyla biraz olsun hafiflese de önümüzdeki süreç Gülen’in iadesi talebinden Suriye’de Ankara’nın terör örgütü gördüğü YPG’ye yönelik ABD desteğine, Halk Bankası davasına, Rus S400 füze sistemi alımına, İran yaptırımlarına uzanan konularda gerilimleri barındırıyor. Cumhuriyet’e konuşan Washington DC merkezli Turkish Heritage Vakfı Başkanı Ali Çınar, ABD ara seçimlerinin iki ülke ilişkilerinde ciddi bir değişikliğe neden olmayacağı düşüncesinde. Trump yönetiminin devletler arası ilişki lerde hâlâ gücünün bulunduğuna ve son bir ayda iki ülke arasında tansiyonun düşürülmesi için bir çaba olduğunun görüldüğüne değinen Çınar, “Temsilciler Meclisi’nde her iki parti kanadı da rahip Brunson konusunda birlikte hareket etmişti ve şu anda bu sorun ortadan kalktı. Ancak S400, F35 konusunda yeni dönemde Kongre’de bu sorun tekrar gündeme gelecek” diyor. ‘Ankara’ya elçi atanmadı’ Sadece Cumhuriyetçilerin değil, Demokratların da Türkiye’nin Rusya’dan füze sistemi almasına karşı çıktığına dikkat çekiyor. Aynı şekilde her iki kanatta da Başkan Obama döneminde YPG’ye desteğin başladığını belirtiyor. Bu konuda ne Senato, ne de Temsilciler Meclisi’nden farklı bir karar çıkmasının beklenmediği görüşünü aktarı yor. Çınar’a göre en somut gelişme, Kaşıkçı cinayeti konusunda olabilir. Demokratların başından beri suçluların ve emri verenlerin bulunması için Trump’a baskı yaptığını söyleyen Çınar, yeni dönemle birlikte bunun Temsilciler Meclisi kanadında yoğun şekilde görülebileceği vurgusunu yapıyor. Çınar, Demokrat cepheye atfen “Genele baktığımızda Temsilciler Meclisi’nin, 2020 Başkanlık seçimine giden yolda Başkan Trump’ı yıpratmasını, Demokrat bir başkanın Beyaz Saray’a gelmesini sağlamak istiyorlar. O nedenle 2019 başı itibarı ile ABD iç politikasında çok daha fazla kriz görürsek şaşırmamamız gerekir. Bunun yansımaları dış politikaya ne kadar etki eder şu anda kestirmek zor ama hâlâ Ankara’ya büyükelçi atamamış bir yönetimden bahsediyoruz” ifadesini kullanıyor. Görüşme bilmecesi İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, I. Dünya Savaşı’nı resmi olarak bitiren “Ateşkes Günü”nün 100’üncü yıldönümü dolayısıyla Paris’teki anma törenleri sırasında gerçekleştireceği görüşmenin iptal olduğu savunuldu. Rus basınına göre, görüşme İsrail’in ısrarcı olmasına rağmen Suriye konusundaki gerginliğin sürmesi nedeniyle iptal edildi. Kremlin ise haberleri yalanladı. Rusya’ya ait askeri uçağın 17 Eylül’de, Şam yönetimine ait hava savunma sistemi tarafından, bölgedeki İsrail saldırısı sırasında düşürülmesiyle Tel Aviv ile Moskova arasındaki ilişkiler gerilmişti. Kızıl Meydan’da anma Rusya’nın başkenti Moskova dün iki ayrı anma etkinliğine sahne oldu. Ekim Devrimi’nin 101. yıldönümünde komünistler devrimin lideri Lenin posterleriyle yürüyüş gerçekleştirdi. Öte yandan, Kızıl Ordu’nun 1941’de Nazi güçleriyle mücadele için başlattığı yürüyüşün yıldönümü Kızıl Meydan’da askeri bir törenle anıldı. Haşdi Şabi: ABD, IŞİD’e istihbarat veriyor Suriye’nin kuzeydoğusunda ve Irak sınırında son dönemde etkisini artıran IŞİD’le ilgili Bağdat’tan önemli bir iddia geldi. Sputnik’e konuşan, Irak ordusuna bağlı Haşdi Şabi komutanı Zeki Muratlı, ABD’nin IŞİD’i tekrar Irak’a sokmak istediğini öne sürdü. 20 bin milisle sınırda tedbir alan gücün komutanı, ABD’nin Haşdi Şabi’nin yerini IŞİD’e bildirdiğini ve böylelikle IŞİD’in saldırılarına maruz kaldıklarını söyledi. İdlib teması Öte yandan Suriye’de, Ankara ile Moskova arasında yapılan mutabakatla tampon bölge ilan edilmesine rağmen silahsızlandırma süreci henüz tamamlanamayan İdlib’le ilgili temaslar devam ediyor. Şam’ı ziyaret eden Rus heyetinin Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ile İdlib’deki durumu değerlendirdiği belirtildi. BM GÖÇ UZLAŞISINA DARBE Çekya’dan anlaşmadan çıkma sinyali Birleşmiş Milletler’in (BM) göç sorununa küresel bir çözüm bulunması için hazırladığı anlaşmayı imzalamayacağını açıklayan ülkelerin sayısı artıyor. Son olarak, Çekya’da Avrupa’da göçmenlere kapalı kapı politikasının önde gelen isimlerinden Andrej Babiş hükümeti de anlaşmadan ayrılma sinyali verdi. Azınlık hükümetinin küçük koalisyon ortağı Sosyal Demokrat Parti sözcüsü, meclisin gelecek hafta anlaşmaya katılmamayı oylayacağını duyurdu. Göç konusunda uzlaşılan ilk uluslararası anlaşma niteliğindeki “Güvenli, Düzgün ve Düzenli Göç İçin Küresel Sözleşme”, BM Genel Kurulu’nda geçen temmuz ayında ABD hariç 192 ülke tarafından imzalanmıştı. Anlaşmaya “hayır” diyen ABD’ye daha sonra Avusturya, Avustralya, Polonya ve Macaristan katılmıştı. Gelecek ay Fas’ın Marakeş kentinde düzenlenecek uluslararası bir konferansta BM’ye üye ülkelerin imzasına sunulacak anlaşma metninde, bir yandan düzensiz göçe karşı mücadele teşvik edilirken diğer yandan da mülteciliğin bir hak olduğuna dikkat çekiliyor. Anlaşmanın kabul edilmemesine ilişkin İtalya, Hırvatistan, İsviçre ve Slovakya’da da ciddi tartışmalar var, bu ülkelerin de gelecek günlerde “hayır” diyebileceği yorumları artıyor. Tartışmalı yasa için yeşil ışık İtalya Parlamentosu, aşırı sağcı İçişleri Bakanı Matteo Salvini’nin sert göçmen karşıtı güvenlik tasarısının önündeki engelleri kaldırdı. Giuseppe Conte liderliğindeki sağ popülistaşırı sağ koalisyon hükümeti, tartışmalı güvenlik tasarısına ilişkin parlamentonun üst kanadı olan Senato’da yapılan güvenoylamasını kazandı. Hükümet oylamayı 59’a karşı 163 oyla kazandı. Hükümetin oylamayı kaybetmesi halinde istifa baskısıyla karşılaşacağı yorumları yapılıyordu. Yasa tasarısı, göç düzenlemeleri sıkılaştırılırken terörle mücadele ve mafya karşıtı kuralların güçlendirilmesini öngörüyor. Aşırı sağcı Kuzey Ligi’nin lideri, İçişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Salvini’nin desteklediği tasarıya, koalisyonun diğer ortağı 5 Yıldız Hareketi’nin bazı üyelerinden itiraz yükselmişti. Tasarıya karşı muhalif vekiller eylem yaptı. ‘Din görevlisi memur olmasın’ Ekonomik kriz rejiminden birkaç ay önce çıktığını duyuran Yunanistan’da din görevlilerinin devlet memurluğundan çıkarılmasının planlandığı açıklandı. Yunan Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu İeronomios’le, hükümetin planladığı anayasa değişikliği tartışmaları kapsamında yaptığı görüşmenin ardından basına açıklama yapan Başbakan Aleksis Çipras, din adamlarının maaşları, Kilise’nin varlıkları, devlet ile din işlerinin düzenlenmesi konularında 15 maddelik bir mutabakat sağlandığını duyurdu. Çipras, rahiplerin bundan sonra devlet memuru olmaktan çıkarılmasını planladıklarını belirterek, din görevlilerinin maaşları miktarındaki ödeneğin her yıl Kilise’ye bağlı bir fona aktarılacağını ifade etti. Soruşturma bilgileri yayımlanacak Birleşmiş Milletler Bilim Eğitim ve Kültür Kuruluşu UNESCO, gazeteci cinayetleri için “online gözlemevi” oluşturdu. UNESCO’dan yapılan yazılı açıklamaya göre, 1993 yılından bu yana dünyanın dört bir yanında öldürülen gazeteciler ve medya emekçileriyle ilgili devam eden adli soruşturma ve davalar konusundaki veri tabanı, internet ortamı üzerinden kamuoyuyla paylaşılacak. İnternet üzerinden paylaşılacak veriler, gazetecilerin, araştırmacıların ve halkın öldürülen gazeteci ile ilgili süren soruşturma ve davalarla ilgili anında ayrıntılı ve kapsamlı bilgi edinmesine olanak sağlayacak. 1096 gazeteci katledildi UNESCO tarafından “2 Kasım Gazetecilere Karşı İşlenen Suçların Cezasız Kalmasının Önlenmesi Günü” dolayısıyla geçen hafta yayımlanan raporda, dünyada her dört günde bir, bir gazetecinin mesleki faaliyetleri nedeniyle öldürüldüğü açıklanmıştı. Bu rapora göre, 2006 yılından bu yana toplam 1096 gazeteci öldürüldü ve bu cinayetlerin sadece yüzde 10’u aydınlatılabildi. C MY B