Katalog

TASARIM: İLKNUR FİLİZ bilim ve teknoloji Herkese Bilim Teknoloji Dergisi’nin katkılarıyla hazırlanmıştır. Cumartesi 24 Kasım 2018 16 Centilmen erkek En Etkili 10 Teknoloji Lideri 10. Robin Li Baidu 9. Linus Torvalds Linux 8. Satya Nadella Microsoft 7. Jack Ma Alibaba 6. Elon Musk Tesla 5. Tim Cook Apple 4. Lary Page & Sergey Brin Alphabet (Google) 3. Mark Zuckerberg Facebook 2. Bill Gates Microsoft, Bill &Melinda Gates Vakfı 1. Jeff Bezos – Amazon Satya Nadella Jack Ma Zuckerberg BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ Ay’ın karanlık yüzü n Ay’ın sürekli olarak bize hep aynı yüzünü göstermesi rastlantısal mı? Hayır, rastlantısal değil. Bunun nedeni tamamen fiziğe dayanıyor. Ay’ın tek bir noktaya sabitlenip, bize hep aynı yüzünü göstermediği biliniyor. Ay Dünya’nın yörüngesinde dönerken, aynı zamanda kendi ekseni etrafında da döner. Kendi ekseni etrafındaki dönüş süresi ile Dünya’nın çevresindeki dönüş süresi eşit olduğu için 27 gün Ay’ın hep aynı yüzünü görürüz. Peki bu nasıl oluyor? Bunun nedeni tek bir kavram ile açıklanabilir: Kütleçekimi. Ay’ın kütleçekimi hafif bir şekilde Dünya’nın şeklini çarpıtır ve gelgit olaylarına yol açar. Benzer şekilde Dünya Ay’ı çeker ve bize bakan tarafta kayalık bir çıkıntı yaratır. Bu çıkıntı bir fren işlevi görür; Ay’ın hareketini bugünkü hızına getirir. Bu olgu 4 milyar yıl önce meydana geldiği zaman Ay ‘’gelgit olarak kilitlenerek’’ bize hep aynı yüzünü gösterdi. neden daha çekici? Cinsiyet eşitliği kavramı ile örtüşmüyor olsa da yapılan bir araştırmaya göre centilmen erkekler kadınlara daha çekici geliyor Ağırca bir valizle merdivenleri çıkmaya çalışan bir kadın. Bir adam yanına yaklaşıyor ve yardım teklif ediyor. Ya da bir kadın kapıdan çıkarken erkeğin ona kapıyı açıp yol vermesi? Arabasını park etmekte yardım teklifi? Kadınlar bu ve benzeri davranışları nasıl algılıyorlar? Zararsız bir nezaket eylemi mi? Kadının gücü ve yetkinliğine karşı cinsiyetçi bir hakaret mi? Sosyal psikologlar bu davranışları “iyicil cinsiyetçilik” diye tanımlıyorlar ve bu durum cinsiyet eşitliğini zedeleyen bir davranış olarak değerlendirilebiliyor. Ancak yeni bir araştırma, kadınların erkeklerde centilmenliği genelde çekici bulduğunu ortaya koydu. Araştırmaya göre, akşam yemeğine çıktıklarında hesabı ödeyen ve kendilerine kapıyı tutan erkekler kadınların gözünde onları koruyup gözeten “iyicil bir cinsiyetçilik” sergiliyorlar. 700 denek katıldı Iowa Eyalet Üniversitesi’nden Pelin Gül ve Kent Üniversitesi’nden Tom Kupfer araştırmalarını daha önce psikiyatrların cinsiyeti “düşmanca” ve “iyicil” olarak sınıflandırmalarından yola çıkarak gerçekleştirdiler. Sosyal Psikoloji Dergisi’nde yayımlanan araştırmaları kapsamında Britanya’da yaşları 18 ile 70 arasında değişen 700’ü aşkın heteroseksüel kadına uyguladıkları bir dizi deney kapsamında deneklerin iyicil cinsiyetçilikle ilgili tutumlarını incelediler. Iowa Eyalet Üniversitesi’nden Pelin Gül, erkeklerde bu tür davranışların görünürde olumlu bir izlenim yarattığına, ancak kadınları erkeklerden daha güçsüz ve yetersiz bir konuma yerleştirerek cinsiyet eşitsizliğini de körükleyebileceğine dikkat çekiyor. Gül ve arkadaşları deneylerin birinde, deneklerden Mark adlı olası bir eşi kafalarında canlandırmaları istendi. Deneklerin yarısına bu kişiyle ilgili, “Bir felaket anında, ya da acil durumlarda erkeklerden önce kadınlara yardım edilmesi gerektiğine inanır,” türünde birtakım bilgiler verildi. Öteki yarısına da, “Bir felaket anında ya da acil durumlarda yardım elinin ilk kime uzatılacağı konusunda cinsiyetin bir önemi olmadığına inanır,” türünde cinsiyet ayrımı içermeyen bilgiler verildi. Centilmen Mark Sonuçta, katılımcıların büyük bir bölümü bu kişinin kendilerini küçük düşüreceğine ve onlara zarar verebileceğine inanmakla birlikte, centilmen Mark’ı centilmen olmayan Mark’tan çok daha çekici bulduklarına tanık olundu. Araştırmacılar, genelde, kadınların varsayımsal bir iş yerinde birtakım eşyaları taşıma konusunda kendilerine yardımcı olan ve kapıları tutan erkek iş arkadaşlarını daha çok yeğledikleri ne de tanık oldular. Ancak deneklerdeki bu iyicil cinsiyetçilikten yana tavrın duygusal bir ilişki söz konusu olduğunda sergiledikleri tavır denli güçlü olmadığı görüldü. Duygusal yatırım Gül, duygusal eşler söz konusu olduğunda centilmenliğin, yalnızca kibarlığın bir göstergesi olmaktan çok, görünürde erkeğin “yatırım yapmaya istekli” olduğunun bir göstergesi olduğuna dikkat çekiyor. Araştırmada iyicil bir cinsiyetçilik sergileyen kurgusal erkeklerin kadın denekler tarafından duygusal bir ilişkiye kendilerini adamaya ve eşlerini koruyup gözetmeye daha yatkın kişiler olarak değerlendirildikleri görüldü. Avustralya Queensland Üniversitesi uzmanlarından Fiona Barlow, kadınların seçimlerini duygusal bağlamda yatırım yapmaya istekli erkeklerden yana yapmalarını genelde erkeklere kıyasla daha az para kazanmalarına ve çocuklara bakmakla yükümlü olmalarına bağlıyor. Bu durumda kadınlar, aşağılanmak pahasına bile olsa, kendilerine bakacak erkekleri seçmek zorunda kalıyor olabilirler. Bu görüşü destekleyen kimi araştırmalar da cinsiyet eşitsizliğinin daha yoğun olduğu ülkelerde kadınların genelde centilmenliğe daha da çok değer verdiklerine işaret ediyor. Barlow, “Konuyu elverişlilik açısından ele alacak olursak, paranın ve denetimin tümden erkeklerin elinde olduğu bir toplumda yaşayan kadının ona bakmayı kendisine görev edinmiş erkekleri seçmesi son derece mantıklı olur” diyor. Pelin Gül’ün araştırması Lawrence Üniversitesi’nden Peter Glick de bu görüşe katılıyor. Ancak iyicil cinsiyetçiliğin ataerkil yapıdaki toplumların sürdürülmesine katkıda bulunabileceği ve kadınerkek eşitliğine inanan erkeklerde birtakım ikilemlere neden olabileceği konusunda da uyarıda bulunuyor. Söz gelimi, erkeğin kadının yemek parasını ödemeye kalkıştığında cinsiyetçilikle suçlanma çekincesiyle karşı karşıya kaldığına, ancak bunun tersi bir tavır sergilediğinde de itici ve kaba olarak değerlendirilebileceğine dikkat çekiyor. Centilmenliğin cinsiyetçi bir niyet içermediği sürece cinsiyet eşitliğiyle birlikte var olup olmayacağını merak eden ve çalışmasının bir sonraki aşamasında bu konuyu araştırmayı tasarlayan Gül, “Eşitlikçi düşüncelere sahip olan erkeklerin centilmen bir tavır sergilemeye istekli olduklarının işaretini kadınları küçük düşürmeden vermelerinin de birtakım yolları olabilir, ancak bu konuya bir el atıp araştırmamız gerekiyor” diyor. Derleyen Rita Urgan Why ‘benevolent sexism’ can be attractive New Scientist/ 21 Temmuz 2018 Ağız florası çok şey söylüyor Taş devrinde tıraş n Erkekler eskiden nasıl tıraş oluyorlardı? Arkeologlara göre erkekler tarih öncesi devirlerde de tıraş oluyorlardı. Mağara duvarlarındaki bu devirlerden kalma resimler sakal tıraşı için kabukların, köpekbalığı dişlerinin, en çok da keskinleştirilmiş çakmaktaşlarının kullanıldığını gösteriyor. Günümüzde keşfedilen bazı ilkel kabilelerde çakmaktaşının bu amaçla kullanıldığı gerçekten de görülüyor. Mısır’da açılan mezarlarda eski Mısırlıların MÖ. 4. yüzyılda sakal kesmek için kullandıkları altın ve bakır aletler bulundu... MS. 14. yüzyılda, şimdiki usturanın ilkelleri ortaya çıkmaya başladı ama erkeklerin acılı ve kanlı tıraş derdi 20. yüzyılın başlarına kadar devam etti. King Camp Gillette (jilet) ABD’de 1901 yılında ilk iki taraflı jileti keşfetti. Daha sonra eski bir kılıç üreticisi olan Wilkinson firması da tıraş bıçağı üretimine geçti ve bu ikili günümüze kadar piyasanın devleri olarak geldiler. Robotlara 218.5 milyar dolar harcanacak KPMG’nin 6 yıldır gerçekleştirdiği “Yıkıcı Teknolojilerin Değişen Yüzü Araştırması” açıklandı. Küresel teknoloji liderleri ile yapılan araştırmada, önümüzdeki 3 yıl içinde şirketlerin dijital dönüşümünü sağlayacak anahtar teknolojiler incelendi. 750’yi aşkın katılımcı ile yapılan araştırmaya göre en etkili yıkıcı teknolojiler; nesnelerin interneti, yapay zekâ ve robotik olarak sıralanıyor. 2021’de robotiğe ve drone teknolojisine yapılan yatırımların 218.4 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Nesnelerin internetine yönelik harcamaların da 2021 yılına kadar 1.1 trilyon dolara ulaşacağı öngörülüyor. Bilişsel ve yapay zekâ sistemlerine yapılacak yatırımların ise 52.2 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor. Özellikle ABD ve Çin’deki büyük teknoloji oyuncuları arasında, ArGe, birleşme ve satınalma alanlarında büyük yatırımlar öngörülüyor. Ağız florası şişmanlık riski hakkında daha bebeklikten bilgi veriyor İnsanoğlu hiçbir zaman yalnız değil. Cildinde, burnunda ve bağırsaklarının hemen hemen her yerinde minik organizmalar da yaşıyor. Genelde yararlı olan bu organizmaların sağlığımız açısından önemli bir rolü var. Örneğin bağırsaktaki bakterilerin bağışıklık sistemini güçlendirdikleri ve özellikle de şişmanlıktan koruyabilecekleri biliniyor. Buna göre bağırsak florasının bileşimi bir insanın şişmanlamaya eğimli olup olmadığı hakkında bilgi veriyor. Penn Eyalet Üniversitesi’nde Sarah Craig ve ekibi, benzer bir ilişkinin, ağızdaki mikrobiyom için de geçerli olup olmadığını araştırdı. Araştırma çerçevesinde 226 çocuğun 2 yaşına kadar kilosu değerlendirildi. Aslında bu erken evrede hızlı kilo almanın, çocukluktaki aşırı kilo ve şişmanlık için önemli bir risk faktörü ol duğu biliniyordu. İki yaşını dolduran çocukların ağız florasını inceleyen araştırmacılar, belirgin bir motifle karşı karşıya kaldılar. Çok hızlı kilo alan bebeklerin ağız florası az çeşitliydi, yani ağızlarında daha az farklı bakteri grubu yaşıyordu. Önlem alınabilir Ayrıca bu bebeklerde, insan mikrobiyomunda en fazla görülen Firmicutes ve Bacteroidetes bakteri gruplarının oranlarının da farklı olduğu saptandı. Bu dikkat çekici özellikler, daha önceki araştırmalarda şişman gençlerin ve yetişkinlerin bağırsak florasında da tespit edilmişti. Bu mikrop topluluğunu çocukların bağırsaklarında inceleyen araştırmacılar, burada sürpriz bir şekil de bu motife rastlamadılar. Bu da ağız florasının, bağırsaklardaki mikrobiyomun aksine, fazla kilo hakkında daha önce bilgi verdiğini gösteriyor. “Bu sonuç kanıtlandığı taktirde, şişmanlamaya eğimli çocuklar, erken bir safhada tespit edilip önlem alınabilir” diyor Kateryna Makova. Bi lim insanları bundan sonraki araştırmalarında hangi bakteri türlerinin fazla kilo ve şişmanlık riskini ne şekilde etkilediklerini bulmaya çalışacaklar. Child Weight Gain Trajectories Linked To Oral Microbiota Composition, Scientific Reports, 19.09.2018 C MY B