Katalog

Çarşamba 21 Kasım 2018 [email protected] TASARIM: BAHADIR AKTAŞ İnşaatta büyük çöküş ekonomi 11 Yapı ruhsatı verilen bina sayısı, yılın 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41.4 azaldı. Konut satışları da aynı dönemde yüzde 2.7 düştü İnşaat sektöründe konkordatolar artarken satışlar ve ya milyon metrekaresi konut dışı ve 19.6 milyon metrekaresi ise ortak kullanım pı ruhsatları da dip yaptı. alanı olarak hesaplandı. Bu yılın dokuz ayında ge çen yıla göre belediyeler tarafından yapı ruhsatı ŞEHRİBAN KIRAÇ 10.7 milyon ruhsat 2003 2017 dönemin verilen yapıların bina sa de 10.7 milyon daire için yısı yüzde 41.4, bunların yüzöl inşaat ruhsatı, 7.4 milyon da çümü yüzde 55.1, değeri yüz ire için de yapı kullanma izin de 44.7, daire sayısı yüzde 58.6 belgesi verilmiş. Ruhsat ve izin azaldı. Yılın dokuz ayında ko belgesi arasında 3.3 milyon fark nut satışları da geçen yılın ay var. Bu da ruhsat alınan ve he nı dönemine göre yüzde 2.7’lik nüz başlanmamış ya da devam düşüş göstererek 1 milyon 2 bin etmekte olan inşaatlar olarak 391 adet seviyesine geriledi. yorumlanabilir. Türkiye genelinde ilk defa satı Kullanma amacına göre 72.5 lan konut sayısı bir önceki yılın milyon metrekare ile en yük aynı ayına göre yüzde 14 azala sek paya, iki ve daha fazla dai rak 60 bin 219 oldu. Toplam ko reli ikamet amaçlı binalar sahip nut satışları içinde ilk satışın oldu. Bunu 9.2 milyon metreka payı yüzde 47.3 oldu. re ile kamu eğlence, eğitim, has Türkiye İstatistik Kurumu tane veya bakım kuruluşları bi (TÜİK), ocakeylül dönemine naları izledi. ilişkin yapı izin istatistikleri Yapı sahipliğine göre, özel ni açıkladı. Söz konusu dönem sektör 84.3 milyon metreka de yapı ruhsatı verilen binaların re ile en büyük payı aldı. Bunu toplam yüzölçümü 105.9 mil 20.1 milyon metrekare ile dev yon metrekare oldu. Bunun 54.9 let ve 1.4 milyon metrekare ile milyon metrekaresi konut, 31.3 yapı kooperatifleri takip etti. Belediyeler tarafından verilen yapı kullanma izin belgelerinin 2018’in dokuz ayında bir önceki yıla göre bina sayısı yüzde 3.7, yüzölçümü yüzde 1.6, değeri yüzde 28.8, daire sayısı yüzde 3.8 arttı. Kredi 198 milyarı aştı Tüccar alım için temkinli Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği’nin (GYODER) Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2018 3. Çeyrek Raporu’na göre, bu yılın ağustos ayı sonunda konut kredisi hacmi 198 milyar TL’yi aştı. 2017 yıl sonunda yüzde 45.6 olan kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı, 2018 üçüncü çeyreğinde yüzde 48.2 olarak gerçekleşti. Yerli özel ve yabancı mevduat bankalarının payı ise 2018 üçüncü çeyreğinde yüzde 45.1 seviyesine geriledi. Takipteki konut kredilerinin toplam konut kredilerine oranı 2018 Ağustos ayı itibarıyla yüzde 0.43 olarak gerçekleşti. Sinpaş Yönetim Kurulu Üyesi Mahmut Sefa Çelik, çok sayıda kişinin işi bilmeden sek töre girmesi sonu cu arztalep denge sinde sorunlar or taya çıktığını be lirterek, ku rumsal fir maların yoluna devam ettiğini, olma Mahmut Sefa Çelik yanların zor durumda kalacağını ifade etti. Çelik, “Geçmiş günahların cezasını bugün çekiyoruz. Sektörde kur zararı çok fazla. Demir fiyatları çok yükseldi. İnşaat maliyetini bile kurtarmayacak parayla konut satılıyor. Piyasa kötü ama hareketlenecek” yorumunu yaptı. Sinpaş’ın, ticari gayrimenkul yatırımlarına odaklanan şirketi Servet GYO, İstanbul Ambarlı’da hayata geçirdiği projede yeni bir kampanya başlattı. Depo, atölye, lojistik kullanımlı alanlar ile imalathane hiz meti verecek ünitelerden oluşan projenin değeri yaklaşık 490 milyon lira. 151 birimden oluşan İş Modern Ambarlı’da satışların yüzde 35 aşamasına geldiğini belirten Mahmut Sefa Çelik, “Bu üniteleri satmak konuttan farklı. Bizim müşteri kitlemiz tüccarlar. Bu dönemde de alıcı daha temkinli. Faizler ve diğer alternatif yatırımlar nedeniyle kararsız kalabiliyorlar. Biz de bunu aşmak için yeni bir çalışma başlattık. İş Modern Ambarlı’yı seçenlere Sinpaş, teslimlerden sonra başlamak üzere 3 yıl boyunca en az 7 bin TL kira garantisi veriyor. Yıllık yüzde 7 getirisiyi garanti ediyoruz. Mesela 5 milyonluk alım yapana yıllık 350 bin lira garanti veriyoruz” dedi. Projeyi ‘yeni nesil iş hanı’ olarak tanımlayan Çelik, 250 metrekare ile 1200 metrekare arasında modüler alanlardan oluşan projede birimlerin 10 metre tavan yüksekliği ve diğer mimari özellikleriyle farklı birçok sektör için verimli alanlar sunduğunu belirtti. İncirde jeotermal tehdit Sulama sularında yasal sınırdan 75 kat fazla toksik madde bulunuyor UĞURCAN ÜLGER Türkiye incir üretiminin yüzde 60’ını karşılayan Aydın’da, jeotermal enerji tesislerinin tarım alanlarına etkisi tespit edildi. Ziraat Mühendisleri Odası Aydın Şube Başkanı Mahmut Nedim Barış’ın yaptığı çalışmaya göre, sulama suyunda yasal sınırdan 75 kat fazla toksik madde bulunuyor. Buna göre, Türkiye’nin geleneksel ihraç ürünleri arasında yer alan ve Aydın’ın en önemli gelir kaynaklarından incirin geleceği tehlikede. Büyük Menderes Havzası’nda faaliyet gösteren şirketlerin genellikle “reenjeksiyon” olarak bilinen, jeotermal akışkanların kullanıldıktan sonra yeniden yeraltına enjekte edilmesi prensibini hiçe saydığını belirten Barış, buna bağlı olarak sulama sularının kirlendiğini tespit ettiklerini açıkladı. Büyük Menderes Ovası’nın, potansiyel kirleticiler olan jeotermal akışkanların etkisiyle her yıl katlanarak verimsizleşmesiyle, incirin bu bölgedeki geleceğinin tehdit altında olduğuna dikkat çekilen araştırmada, şu tespitler yapıldı: “Bor elementinin sulama sularındaki yasal sınır değeri litre başına 1 miligramken, Aydın’daki jeotermal alanlarda litre başına 75 miligram. Aydın’ın jeotermal rezervi 2 bin 500 megavat olarak tahmin edilmekte. Jeotermal enerji üreten şirketler Aydın’ın yaklaşık olarak 100 bin dekar arazisine göz dikmiş durumda.” l İZMİR Araç bakımı cep yakıyor Kışın kendini hissettirmesiyle birlikte, olumsuz hava koşullarında sorunsuz yol almak isteyen araç sahipleri servislerin yolunu tuttu. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, yedek parça ekipman fiyatları Ekim 2018’de geçen yılın aynı ayına göre yüzde 71, tamir ve bakım ücretleri de yüzde 42 oranında arttı. Yedek parça ekipman ücreti 2018’in 10 ayında ortalama 2 bin 778 TL’yi buldu. Bu dönemde, tamir ve bakım ücreti 1952 TL’yi aştı. Öte yandan şehirler arası yük ve yolcu taşıyan ticari araçlar için kış lastiği takma zorunluluğu 1 Aralık’ta başlayacak. 1 Nisan 2019’da sona erecek uygulama kapsamında kış lastiği takmayan sürücülere 715 lira ceza kesilecek. l Ekonomi Servisi 2019 Bütçesi İBB faize servet harcayacak İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) 2019 yılı bütçesi 23 milyar 800 milyon lira olarak kabul edildi. Bütçenin 3 milyar 200 milyon lirası borç ile denkleştirilecek. Belediyenin 2019 gider bütçesi içinde faiz gideri ise 1 milyar 114 milyon 507 bin TL. İBB Başkanı Mevlüt Uysal, borçlanma yoluyla elde edilen kaynağın önemli bir bölümünü raylı sistem yatırımları için kullanacaklarını anlattı. CHP grubu adına söz alan Tonguç Çoban, “2017 sonunda İBB’nin borç stoku 14.2 milyar TL idi. 2018’de şu an itibarıyla toplam borç stokunun 17 milyar TL olduğunu tahmin ediyoruz. 2019’da borç stoku 20 milyar TL’yi aşacak” dedi. CHP’li Meclis Üyesi Gökhan Yüksel ise “Aranan faiz lobisi İBB bütçesinde bulundu” dedi. Yüksel 2019 gider bütçesi içinde faiz giderinin 1 milyar 114 milyon 507 bin TL olduğunu anımsatarak bu giderin 2017 yılında 171 milyon 200 bin, 2018 yılında ise 261 milyon 250 bin olduğunu söyledi. l İSTANBUL Mehmet Nuri Ersoy Kadına pozitif ayrımcılık istedi SELDA GÜNEYSU Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, turizmde kadınlara pozitif ayrımcılık yapılması taraftarı olduğunu belirterek, “Bakan olmadan önce kendi firmamda da kadın personele öncelik veriyorduk. Özellikle servis sektöründe kadın personele öncelik verilmesi gerektiğini vurguluyorum. Turizmin doğasında bu var. Kadınların bu sektöre daha hevesli olması için gereken bütün sübvanseleri de yapmamız gerekir” dedi. Ersos, Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesindeki İshak Paşa Sarayı’nın bakanlıkça yapılan restorasyon çalışmalarında üzerinin PVC çatı ile kapatılmasını savundu. Ersoy, “Ağrı İshak Paşa Sarayı’nın restorasyonu koruma ile ilgili ulusal ve uluslararası tüzük ve kabuller çerçevesinde gerçekleştirildi” dedi. Ersoy, bakanlığın kuracağı Sinema Müzesi’nde de aralarında Yılmaz Güney’in de yer aldığı, sinema tarihinin önemli isimlerine ait materyallerin sergileneceğini söyledi. l ANKARA Ekonomide genel görünüm Bugün ekonominin genel görünümünü ve içinde bulunduğu yapısal kriz ortamının sinyallerini, güncel veriler aracılığıyla, dış dengeler açısından inceleyeceğiz. Son bir hafta boyunca üç önemli veri yayımlandı. Önce işgücü piyasaları üzerine Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tahminlerini anımsayalım: “Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2018 yılı Ağustos döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre 266 bin kişi artarak 3 milyon 670 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0.5 puanlık artış ile yüzde 1.1 seviyesinde gerçekleşti.” Dolayısıyla, (açık) işsizlik oranı kabaca geçen mart ayından bu yana düzenli olarak artış göstermekte. Unutmayalım ki, söz konusu rakam sadece “iş aramak için son dört hafta içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan çalışma çağındaki tüm kişileri, kapsamaktadır. Bu rakam içerisine umudu kırıldığı için veya başka sebeplerle iş aramaktan vazgeçen, ancak bir olanak bulunduğu takdirde iki hafta içerisinde iş yapmaya hazır kişiler dahil değildir. İş aramaktan vazgeçmiş umutsuzları kapsayan bu “geniş tanımlı” işsizlik kavramı, DİSK’in yayımlamakta olduğu İşsizlik ve İstihdam raporlarında yakından takip edilmektedir. DİSK Araştırma Dairesi (DİSKAR), söz konusu “geniş tanımlı işsiz” sayısının 2018 Ağustos ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre 404 bin kişi artarak 6 milyon 352 bine ulaştığını belirtmektedir. Söz konusu (gerçek) işsizlik oranı yüzde 18 olarak hesaplanmakta. Bu yaklaşımdan hareketle, işgücü piyasasına katılmayan ancak ne eğitimde, ne de istihdam arayışı içinde olan atıl gençlerin oranının ise yüzde 28.6’ya çıktığı gözleniyor. TÜİK istatistiklerine göre ağustos ayı itibarıyla son bir yılda 490 bin kişiye net istihdam artışı sağlanmış olmasına karşın, Türkiye ekonomisi bir bütün olarak mevcut işgücü potansiyelini değerlendirmekte cılız kalmakta, işsizlik oranının yükselmesine engel olamamaktadır. Geçen hafta TÜİK tarafından yayımlanmış bulunan Sanayi Üretimi İstatistikleri bu tespitin uzantısı niteliğindedir. TÜİK tahminlerine göre sanayi üretimi 2018 Eylül ayında son bir yılda yüzde 2.7 azalış gösterdi. Sanayinin alt sektörlerine baktığımızda, söz konusu dönemde imalat sanayiindeki daralmanın yüzde 3.2; ara malları ve sermaye malları sanayiilerindeki daralmanın ise sırasıyla, yüzde 4.8 ve yüzde 4.1 olduğunu gözlemekteyiz. Reel ekonomik aktivitedeki gerilemenin öncü göstergesi niteliğindeki bu saptama ekonomide sert bir iniş yaşanmakta olduğunu dile getiriyor. HHH Şimdi gelelim bir iktisatçı olarak yorumlamakta güçlük çektiğimiz döviz piyasalarına… Ekonomide reel daralma ve çöküntünün belirginleştiği bu konjonktürde, Türk Lirası’ndaki değerlenmenin (dolardaki düşüşün) nedenlerini algılamakta zorlanıyoruz. Ekonomik göstergelerin bozulduğu bir ortamda Türk Lirası’nın değer kazanıyor olması, olsa olsa iktisatdışı söylemlerle açıklanabilir. İrdeleyelim: TC Merkez Bankası ekonomiye olan döviz giriş çıkışlarını “Ödemeler Dengesi İstatistikleri” aracılığıyla izliyor. Aşağıdaki tabloda cari işlemler dengesi ve finansman kalemlerinin bu yılın ilk dokuz ayındaki seyri, geçen seneye göreceli olarak sergilenmekte. Buna göre, yılın ilk dokuz ayında cari işlemler açığı 29.9 milyar dolar düzeyinde. Geçen sene bu rakam 31.3 milyar dolar idi. Ancak geçen sene bu açığı kapatmak üzere yurtdışından sermaye girişleri 33.9 milyar dolara ulaşıyor; cari işlemler ve sermaye hareketleri dengesi beraberce toplamda net 2.678 milyon dolarlık bir döviz fazlasına olanak sağlıyordu. Oysa 2018’in ocak eylül döneminde sermaye hareketleri dengesi eksi 4.2 milyar dolar ile açık vermiş, cari işlemler ile birlikte Türkiye’nin toplam döviz açığı 34.2 milyar dolara yükselmiştir. Merkez Bankası’nın istatistikleri bu açığın finansman biçiminin, öncelikle kayıt dışı sermaye girişlerini veren net hata ve noksan kalemi ile karşılandığını göstermektedir. Yılın ilk dokuz ayındaki kayıt dışı sermaye girişi 17 milyar dolar ile rekor düzeyindedir. Ekonomiye sağlanan bu gizemli kaynağın gene de yeterli olmadığı gerçeğinden hareketle, buna bir de Merkez Bankası’nın rezervleri eklenmiş ve uluslararası rezervler 16.9 milyar dolar azaltılarak toplam dış açık yamalanmıştır. Kaynak: TC Merkez Bankası, Ödemeler Dengesi İstatistikleri Türkiye ekonomi idaresi, derinleşmekte olan krizi siyasi kaygılarla yadsımakta; alınması gerekli tedbirleri uygulamaya koymak yerine, kaynağı belirsiz döviz girişleri ve Merkez Bankası’nın mevcut birikimlerini devreye sokarak gün kazanma çabası içinde gözükmektedir. Krize karşı önlemlerin savsaklanmasının bedeli bugünden çok daha ağır olacaktır. Tarih bu tür acı derslerle doludur, unutmayalım. İşverenlere prim kolaylığı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, “uyumlu işverenler”in, 12 ayı geçmeyen SGK borçlarını uygun koşullarda 60 aya kadar taksitlendirerek yapılandırabileceğini açıkladı. Uyumlu işverenlerin tespiti SGK tarafından yapılacak. İlgili tespitte ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olanlardan; başvuru tarihi itibarıyla en az 3 yıldır prim ödeme yükümlüsü olmak şartı aranacak. 500 bin liraya kadar olan borçlarda teminat aranmayacak. Fransa’dan CEO krizine müdahale Renault’nun ortağı Nissan Yönetim Kurulu Başkanı ve Üst Yöneticisi (CEO) Carlos Ghosn, şirket parasını kişisel amaçlı kullandığını ve gelirini eksik beyan ettiğini belirttikten sonra Japonya’da tutuklanmıştı. Fransa Maliye Bakanı Le Maire, söz konusu gelişmenin ardın dan Ghosn’un Renault’daki görevinde kalmaması gerektiğini belirterek, Renault’yu zararı sınırlamak için kendi içinde geçici bir yönetim ekibi kurma konusunda hızlıca harekete geçmeye çağırdı. Le Maire, Japon mevkidaşıyla görüşerek Renault’nun istikrarını öncelediklerini anlatacak. l Ekonomi Servisi DKY işçileri vinçte eylemde İstanbul Kartal’da, DKY İnşaat’ın şantiyesinde çalışan inşaat işçileri ödenmeyen ücretleri ve haber verilmeden işten çıkarmaları protesto etmek için vince çıktı. DKY’nin Business Kartal projesinin şantiyesinde çalışan 30 işçi, önceki akşam kendilerine haber verilmeden işten çıkarıldı. İş çilerden bir bölümü dün vince çıkararak, muhatapların ilgisizliğini protesto etti. 2 aydan fazla bir süredir Taşeron Ayos firmasında çalışan diğer 29 işçi de şantiyede eylem yaparak vinçteki arkadaşlarına destek verdi. İnşaat İşçileri Sendikası’da işçilerin eylemini Twitter hesabından duyurdu. l İSTANBUL C MY B