Katalog

Türkiye’de sondaj DOLAR Norveçli petrol ve doğalgaz şirketi Equinor, 2019’da Türkiye’de sondaj kuyusu EKONOMİ açacak. 5.3760 4.2 kuruş AVRO 6.1340 3.4 kuruş FAİZ BORSA 20.70 0.39 puan 91.686 2.884 puan ‘Karşılıksız’ patladı10 ekonomi@cumhuriyet.com.tr. TASARIM: BAHADIR AKTAŞ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 1417.48 15.18 lira 211.58 1.91 lira Çarşamba 21 Kasım 2018 Ekim ayında, geçen yılın aynı ayına göre karşılıksız çek sayısı yüzde 103.2 artışla 94 bin 400 adede, miktarı ise yüzde 161.8 artarak 4.6 milyar liraya çıktı Ekonomik krizin ticari hayata etkileri gittikçe daha net ortaya çıkıyor. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi’nin ekim ayıyla ilgili verileri karşılıksız çekte büyük bir patlama olduğunu ortaya koydu. Verilerin sonuçları şöyle: Yüzde 4.6’ya çıktı n Ekimde, geçen yılın aynı ayına göre bankalar ibraz edilen çek sayısı yüzde 2.1 artarak 2 milyon 415 bin 927 adede, miktarı ise yüzde 17.3 ar tarak 101 milyar liraya ulaştı. n Aynı dönemde karşılık sız çek sayısı yüzde 103.2 artışla 94 bin 400 adede, miktarı da yüzde 161.8 artarak 4.6 milyar liraya çıktı. n Karşılıksız çeklerin ibraz edilen toplam çeklere oranı ise çek sayısında yüzde 3.9, miktarında yüzde 4.6’ya yükseldi. Bu oranlar geçen yılın aynı ayında sırasıyla yüzde 2 ve yüzde 2.1’di. n Yine ekimde karşılıksız işlemi yapıldıktan sonra ödenen çek sayısı yüzde 31.1 dü şüşle 9 bin 678 adede, miktarı da yüzde 18 düşüşle 405 milyon liraya indi. Sonra da ödenmedi n Yılın ilk 10 ayında ise geçen yılın aynı dönemine göre bankalara ibraz edilen çek sayısı yüzde 2.5 artarak 17 milyon 493 bin 735 adete, miktarı ise yüzde 18.3 artarak 770.8 milyar liraya ulaştı. n Aynı dönemde karşılıksız çek sayısı yüzde 12.1 artışla 426 bin 344 adede, miktarı da yüzde 49.9 artarak 21.4 milyar liraya çıktı. n Karşılıksız çeklerin ib raz edilen çeklere oranı ise çek sayısında yüzde 2.4, miktarında yüzde 2.8’e yükseldi. Bu oranlar geçen yılın aynı dönemde yüzde 2.2’şerdi. n Yine ilk 10 ayda karşılıksız işlemi yapıldıktan sonra ödenen çek sayısı yüzde 26.9 düşüşle 85 bin 387 adede, miktarı da yüzde 7.1 düşüşle 3.6 milyar liraya indi. 98 milyar lira batık Risk Merkezi ayrıca, üye si kuruluşlar tarafından kullandırılan nakdi kredilerin Eylül 2018 itibarıyla bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 31 artarak 2 trilyon 762 milyar liraya çıktığını açıkladı. Bu krediler geçen ağustos ayına göre yüzde 4.6 düştü. Batık krediler ise geçen yılın aynı ayına göre 35.2, ağustos ayına göre yüzde 6.4 artarak 97.6 milyar lira oldu. Batık nakdi kredi oranı da yüzde 3.4’e yükseldi. l Ekonomi Servisi Soner Canko Kartla 72 milyar lira harcadık Bankalararası Kart Merkezi (BKM) ekim ayı verilerine göre, Türkiye’de kredi kartı sahipleri cüzdanlarında ortalama 2.2 kredi kartı taşıyor. BKM’nin verilerine göre ekim sonu itibarıyla cüzdanlarda 65.7 milyon adet kredi kartı ve 141.9 milyon adet banka kartı bulunuyor. Geçen yılın aynı ayına göre kredi kartı sayısı yüzde 7, banka kartı sayısı yüzde 11 arttı. Banka ve kredi kartları ile ekimde toplam 71.8 milyar liralık ödeme yapıldı. Bu harcamaların 62.9 milyar lirası kredi kartları, 8.9 milyar lirası banka kartlarıyla yapıldı. Banka kartlarıyla ödeme geçen yılın aynı ayına göre yüzde 36, kredi kartlarında yüzde 19 arttı. Türkiye’de yaklaşık 59 milyon olan 18 yaş ve üzeri yetişkin nüfusun yüzde 43’ünde bir ya da birden fazla kredi kartı bulunduğunu ifade eden BKM Genel Müdürü Soner Canko, şu yorumu yaptı: “2017 yılında yüzde 41 seviyesinde olan bu oranın yüzde 43’e yükselmesi finansal kapsayıcılığı arttırma yolunda önemli bir gelişme olarak görünüyor.” l Ekonomi Servisi Berat Albayrak ‘Faiz yüzde 25’in altına düşecek’ Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 22. International Business Forum’da enflasyonla mücadele ve faiz düşüşüne dikkat çekti. Bütçe disiplininden taviz vermeden sıkı duruşu sürdüreceklerini, bütçe gelirlerinin programda yer alan beklentilerin üzerine çıkacağını anlatan Albayrak, ekim ayıyla ilgili rekor cari fazla beklediğini açıkladı. Tarımda erken uyarı sistemini hızlı bir şekilde devreye alacaklarını da belirten Albayrak şöyle devam etti: “Gıda komitesi koordinasyonunda hal yasasını en iyi şekilde uygulamaya koyacağız. Yapısal adımlarla enflasyon konusunda çok önemli mesafe almış olacağız. Fırsatçılığa ve stokçuluğa izin vermeyeceğiz. Kasımaralıkta enflasyon hedeflerimize çok yakın bir netice yakalayacağımızı düşünüyoruz.” Albayrak ayrıca kurdaki düşüşün olumlu olduğunu, kredi faizlerinin de yüzde 25’lerin altına inmeye başladığını, bunun gelecek ay hızlanacağını vurguladı. Türkler borçta fark attı BİST’teki şirketlerin borçlarının öz sermayeye oranı yüzde 180’e dayandı. Gelişen ülke şirketleri için bu oran yüzde 100 oldu. Fark 11 yılın zirvesinde 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Ağustos itibarıyla finansal kesim dışındaki firmaların 215.3 milyar dolar net döviz açığı bulunuyor. TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı, özellikle bu yıl üçüncü çeyreğinde şirketlerin borç oranlarını hızla artırdı. TL sadece Bolivar’ı geçebildi Türk Lirası, son 5 yılda 192 ülke para birimi karşısında sadece Venezüella para birimi Bolivar’a karşı değer kazandı. Alnus Yatırım Araştırma Müdürü Yunus Kaya’nın araştırmasına göre, TL’nin son 5 yılda en güçlü olduğu günler Ocak 2015 sonlarıydı. TL en kötü gününü ise 13 Ağustos 2018’de yaşadı. 2018’de TL yalnızca 5 ülkenin parasına karşı değer kazandı: Venezüella Bolivarı, Arjantin Pesosu, Liberya Doları, Angola Kwanzası ve İran Riyali. 2018’de TL’nin en çok değer kaybettiği para yüzde 34 ile Seyşeller Rupisi oldu. Öte yandan, ABD merkezli finans devi Wells Fargo’nun çalışmasına göre, ABD ile Çin arasındaki ticaret anlaşmazlığının büyük bir küresel riskten kaçış dalgasını tetiklemesi durumunda, TL ve bazı gelişen ülke paraları yüzde 20 gerileyebilir. Türk şirketler, borçluluk oranlarında diğer gelişen ülke şirketlerine fark attı. Borçların özsermayeye oranına göre Borsa İstanbul’da BIST 100’deki şirketlerle MSCI Gelişen Piyasalar Endeksi’ndeki şirketler arasındaki fark 2007 sonrası en yükseğe ulaştı. Bloomberg’in üçüncü çeyrek finansal raporlarına dayanarak yaptığı araştırmaya göre, oran Türk şirketler için yüzde 180’e yaklaşırken MSCI Gelişen Piyasalar Endeksi’ndeki şirketler için yaklaşık yüzde 100 seviyesinde kaldı. Yabancı kaygılı TL’nin dolar karşısında yıl başından bu yana yüzde 29 değer kaybetmesi ve ticari kredi faizlerinin eylülde yüzde 36’ya yükselmesi, borçluluk oranlarının yükselmesindeki temel nedenler oldu. ICBC (Çin Endüstri ve Ticaret Bankası) Türkiye Yatırım’dan Burak İsyar, değerlendirmesinde “Bu ciddi bir risk, özellikle de bankacılık sektörü için. Yatırımcılar takipteki kredi oranları konusunda kaygılanıyor” dedi. BDDK verilerine gö re, eylülde takipteki kredi oranı yüzde 2.9’dan yüzde 3.2’ye yükselmişti. Analistler oranın gelecek yıl ikiye katlanmasını bekliyor. Hazine’ye göre, 30 Haziran itibarıyla özel sektörün brüt dış borç stoku 317.2 milyar dolar. l Ekonomi Servisi Ankapark’tan 2 bin kişiye iş Ankara’daki Ankapark’ı 29 yıllığına kiralayan GBM Ticaret & Çelik Ortak Girişim Grubu, 2019’un Mart ayında projenin açılışını yapmak için kolları sıvadı. Park içindeki kafe, restoran ve çocuklara yönelik alanlarının satış ve kiralamasını ise KDM AVM Danışmanlık üstlendi. KDM AVM Danışmanlık’ın kurucusu Mu rat İzci, henüz çok yeni olmasına rağmen Ankapark’a yoğun talep olduğunu belirterek, proje açıldığında 2 bin kişiye iş imkânı sağlayacağını söyledi. Tanıtım ve satış operasyonları için İstanbul ve Antalya’da da ofis noktaları açılacak olan Ankapark’ı ilk yıl yerli yabancı 5 milyon kişinin ziyaret etmesi planlanıyor. l Ekonomi Servisi Helikopter sayısı az, filo yaşlı Kriz Airbus’ın Türkiye planlarını da etkiledi Fransa merkezli uçak nu belirtti. ve helikopter üreticisi “Türkiye’de helikopter pa Airbus’ın Doğu Avrupa ve zarı bebeklik aşamasında” Bağımsız Devletler Toplu diyen SBAIR Kurucu Orta luğu (CIS) Ülkelerinden So ğı Mehmet Yüksel Hocaoğlu, rumlu Başkan Yardımcısı Türkiye’nin milli gelire kı Mickael Peru, distribütör yasla sivil helikopter filosu lük anlaşması yaptıkları SB nun çok küçük ve yaşlı oldu Havacılık (SBAIR) şirketiy ğunu belirtti. le birlikte Türkiye’de sivil Türkiye’de hedeflerinin helikopter pazarında bü büyük olduğunu ancak yümeyi hedefledikleri kriz nedeniyle hedefle ni söyledi. Peru, şu an rine ulaşmalarının za Türkiye’de yüzde 71’i man alacağını belirten askeri olmak üzere Hocaoğlu, İstanbul 500’ün üzerinde Havalimanı’nda helikopter oldu olmayı da plan ğunu ve bunun yaklaşık 65’inin Mehmet Yüksel Hocaoğlu ladıklarını dile getirdi. l Eko Airbus olduğu nomi Servisi AVRUPA BİRLİĞİ bütçeSİNde anlaşma SAĞLANAMADI Avrupa Parlamentosu ile Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasındaki 2019 bütçesiyle ilgili görüşmelerde uzlaşma sağlanamadı. Bütçe anlaşması için öngörülen süre gece yarısı doldu. Bu durumda AB Komisyonu’nun 2019 için yeni bir bütçe önermesi gerekiyor. AB Komisyonu yüzde 3’lük artışla 15 milyar 600 milyon Avro’luk bütçe önermiş, AB ülkeleri bu meblağın 1 milyar 500 mil yon Avro azaltılmasını, Avrupa Parlamentosu ise 770 milyon Avro arttırılmasını talep etmişti. Üye ülkeler bütçe görüşmelerinde uzlaşma sağlanamamasından parlamentoyu sorumlu tutuyor. Net duruş Cumhuriyetin doksan beşinci yıldönümü kutlamaları, 10 Kasım gününde farklı davranışlar, ezanın Türkçe okunması önerisine tepkiler, Diyanet İşleri Başkanı’nın “insancıl” ziyaretine farklı yorumlar, ülkede görüş ayrılığı, davranış biçimi, değer yargıları farklılığını açıkça göstermektedir. Görüş ayrılıkları, davranış farklılıkları son yıllarda kesinleşmiş olmakla beraber, sorunun geçmişi Bağımsızlık Savaşı’nın başlangıcına değin uzanır. Nutuk okunduğunda Ankara Hükümeti’nin esas uğraşısının Batı Cephesi’nden çok, iç isyanlar, ayaklanmalar, ihanetler olduğu görülür. Bağımsızlık savaşının daha başlangıcında Sivas’ta Şeyh Recep olayı ile başlayan Bağımsızlık Savaşı’na karşı çıkış, kronolojik sıra ile değil, Bandırma, Gönen, Ecisığırlık (Susurluk), Kirmastı (Mustafa Kemal Paşa) Karacabey, Biga, İzmit, Düzce, Adapazarı, Hendek, Bolu, Gerede, Beypazarı, Bozkır, Konya, Ilgın, Kadınhan, Beyşehir, Yozgat, Koçhisar, Yenihan, Boğazlayan, Zile, Erbaa, Çorum, Ümraniye, Refahiye, Zara, Hafik, Viranşehir isyanları ile Anadolu’ya yayılmıştır. İç ayaklanmaların, isyanların ardında emperyal güçlerle desteklenen dini söylemler, tahrikler, öğeler vardır. Bağımsızlık Savaşı kazanıldıktan sonra da Cumhuriyete, ulusal laik devlete karşı oluş sürmüş; karşı olanların bir bölümü ürkerek gizlenmeyi, gizli olarak faaliyetlerini sürdürmeyi yeğlerken bir bölümü takıyye yaparak Cumhuriyetçi görünmeyi kişisel çıkarları açısından yararlı bulmuştur. Cumhuriyet karşıtları her fırsatta gerçek kimliklerini, niyetlerini ortaya koyarak din temeline dayalı teokratik devlet, Osmanlı dönemine özlemleri doğrultusunda hareket etmişlerdir. Cumhuriyet karşıtları, dinciler, 1924 yılında kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı (TCF) fırsat bilerek, TCF arkasında kümelenerek gerçek kimliklerini göstermişlerdir. Din istismarının yoğunlaşması ve Şeyh Sait Ayaklanması üzerine TCF kapatılmıştır. Dinciler, Cumhuriyet karşıtları için 1930 yılında, Atatürk’ün önerisiyle Ali Fethi Bey (Okyar) tarafından Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın (SCF) kurulmasıyla fırsat doğmuştur. SCF’ye sızan dinciler, Cumhuriyet, laiklik karşıtı söylemlerini, eylemlerini sürdürmüşler, şiddetin CHP binalarının taşlanmasına kadar ileri götürülmesi üzerine SCF, başkanı Ali Fethi Bey tarafından kurulduğu yıl feshed ilmiştir. Çok partili siyasal yaşama girilmesiyle dincilerin, Cumhuriyet, Atatürk karşıtlarının önü açılmış, siyasal bir parti olarak örgütlenmek yerine Dem okrat Parti (DP) şemsiyesi altında faaliyetlerini sürdürmeyi yeğlemişlerdir. DP de, oy desteği aldığı kesime istenen ödünleri vermiş, zaman zaman sözcülüğünü de yapmıştır. DP, Atatürk’e doğrudan dil uzatamadığından, CHP, İsmet Paşa eleştirisi alalamasıyla gerçekte laiklik başta olmak üzere Cumhuriyet ilkelerine karşı tutum almış, Atatürk dönemini karalamıştır. Eleştirilen İsmet Paşa dönemi II. Dünya Savaşı yıllarıyla sınırlıdır. Dünya büyük yıkıma uğrar, elli milyondan fazla insan kaybı olurken Türkiye tek şehit vermeden, kentlerin e tek bir bomba dahi düşmeden savaş dışında kalmayı başarmıştı. Savaş yıllarında katlanılan sıkıntılar DP tarafından abartılarak propaganda malzemesi yapılmış, ülkenin savaş dışı kalması dahi “İsmet Paşa erkekliğimizi öldürdü” ifadesiyle eleş tiriye uğramıştır. DP sonrası kurulan sağcı partiler Adalet Partisi, ANAP’ın destekç ileri arasında, dinciler, Cumhuriyet ve Atatürk karşıtları yer almıştır. 2000’li yılların başlarında ABD’nin desteği ile de dinci akımlar, Cumhuriyet, Atatürk karşıtları, bir sağ partinin şemsiyesi altına girm e gereğini duymadan, örgütlenerek iktidara gelmiştir. Emperyal, yayılmacı güçler, emellerini gerçekleştirmek, nüfuz bölgeleri oluşturmak, bağımsızlık tutkusunu, özlemini söndürmek, ulusalcı akımları boğmak, işbirlikçi yönetimler oluşturmak için dini bir araç olarak kullanan sağcı partileri desteklemişlerdir. Ülkemizde Cumhuriyet karşıtları, Atatürk düşmanları, teokratik devlet yandaşları, din tacirleri, Osmanlı özlemcileri, emperyal güç kuklaları geçmişte olmuştur, gelecekte de olacaktır. Yadırgamamak gerekir. Bu eğilimlere karşı Cumhuriyetten, laik, sosyal, hukuk devletinden, demokrasiden yana olanların duruşlarını netleştirmeleri gerekir. Ülkede kişisel kaygılarla, oy hesaplarıyla, belli çevrelere şirin göz ükme hevesiyle ikircikli davranışlar gözlenmektedir. Verilen ödünler, Cumhuriyet karşıtlarını cesaretlendirmekte emelleri doğrultusunda daha ileri gitmelerine yol açmaktadır. İkircikli davranan, kişilikli net duruş sergileyemeyen, hoşgörü, tarafsızlık, empati sloganları altında ödün verenler, Cumhuriyete bağımsızlık mücadelesine zarar vermekte, dolaylı da olsa karşıt akımları desteklemektedirler. Ciner işbirliğini uzattı Dünya çapında hizmet veren Bloomberg ile Ciner Medya Grubu arasında 27 Ocak 2010’da başlayan işbirliği 2023 yılına kadar uzatıldı. Yapılan açıklamaya göre bu işbirliği ile ortaya çıkan ve 2010’da Didem Ciner öncülüğünde kurulan Bloomberg HT markası, ekonomi yayıncılığı alanında yaygın bir ağı kapsıyor. Bu marka, amiral gemisi televizyonun yanı sıra finans alanında internet yayıncılığı yapan BloombergHT.com, Bloomberg HT Radyo ve Business HT gibi dijital yayın platformlarını da kapsıyor. C MY B