Katalog

DUNYA IŞİD’e karşı ortak devriye Filipinler’in Mindanao Adası’nda güvenlik güçleri ile IŞİD militanları arasındaki çatışmalar sürerken Malezya, Filipinler ve Endonezya bölgedeki sularda IŞİD tehdidine karşı ortak devriyeler düzenleyeceğini duyurdu. Modi de iklim paktında Hindistan Başbakanı Narendra Modi dün Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un konuğuydu. Paris’teki görüşmede ikilinin gündeminde ABD’nin tepki yaratan çekilme hamlesinin merkezindeki Paris İklim Anlaşması da vardı. Trump yönetimine eleştirilerle “anlaşmaya sahip çıkacağız” diyen Macron’a, Modi de “biz de varız” desteği verdi. Pazar 4 Haziran 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ Cenaze törenini vurdular nilgun@cumhuriyet.com.tr 13 ‘ÜLKE SALDIRI ALTINDA’ Onlarca kişinin yaralandığı saldırının ardından Devlet Başkanı Gani, Twitter mesajında “Ülke saldırı altında.. Güçlü ve birlik olmak zorundayız” dedi. GÜNEY SUDAN Hatalı aşı can aldı Dünyanın en yoksul ülkelerinden Güney Sudan’da yürütülen kızamık aşısı kampanyası felaketle sonuçlandı. Hatalı uygulanan kızamık aşısı yüzünden15 çocuk yaşamını yitirdi. Ülkenin güneydoğusunda bulunan Kapotea kasabasında hayatını kaybeden çocukların beş yaşından küçük olduğu açıklandı. Ölümlerin nedeni olarak 4 gün boyunca bütün çocuklarda tek şırınga kullanılması, aşının uygun şekilde saklanmaması olarak gösterilirken kimi kaynaklara göre bazı durumlarda aşıyı yapanlar 12 yaşındaki çocuklardı. Sudan Sağlık Bakanı konuya ilişkin yaptığı açıklamada, aşı kampanyasını yürüten ekibin “eğitim almamış” olduğunu ifade ederken kampanya süresince yaklaşık 300 çocuğun aşı olduğunu belirtti. Dünya Sağlık Örgütü ve BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından desteklenen soruşturma sonucunda ölümlerin şiddetli toksisite sonucu gerçekleştiği kaydedildi, aşı yapılan diğer 32 çocuğun yüksek ateş, kusma ve ishal şikayetleriyle kaldırıldıkları hastanede tedavi altına alındığı, sağlık durumlarının iyi olduğu kaydedildi. Açıklamada, aşıyı uygulayan ekibin bu görev için “nite liksiz” ve”eğitilmemiş” olduğunun da altı çi zildi. Geçen yıl 2 bin 294 kızamık vakasının görüldüğü Güney Sudan’da 28 kişi hayatını kaybetmişti. İRLANDA İlk eşcinsel başbakan İrlanda’da, eski başbakanın istifa etmesiyle iktidardaki Fine Gael Partisi, başkanlığa Leo Varadkar’ın getirildiğini duyurdu. Varadkar (38), koalisyon hükümetinin en büyük partisi merkez sağ Fine Gael’in liderliğinin yanı sıra, İrlanda’nın da ilk eşcinsel başbakanı olacak. Varadkar aynı zamanda İrlanda’nın en genç başbakanı unvanına da sahip olacak. Babası da Hindistan kökenli olan yeni lider, İrlanda Meclisi üyeleri, senatörler, milletvekillerinden oluşan seçmen kurulu ile parti üyeleri ve yerel temsilcilerin oylarıyla belirlendi. Varadkar oyların yüzde 60’ını alarak, rakibi İskân Bakanı Simon Coveney’i geride bıraktı. Yeni liderin Başbakanlık koltuğunu gelecek haftalarda, Enda Kenny’den devralması bekleniyor. İrlanda bir zamanlar Avrupa’nın en muhafazakâr ülkelerinden biri olarak görülüyordu ve eşcinsellik 1993 yılına kadar suç sayılıyordu. Afganistan’ın başkenti Kâbil bir hafta içinde ikinci kez kanlı saldırıların hedefi oldu. Güvenlik zafiyetine yönelik önceki gün başkentte düzenle Kâbil’de art arda üç intihar saldırısında en az 7 kişi yaşamını yitirdi, 80 kişi yaralandı nen protestolarda yaşamını yitiren dört tulduğu duyuruldu. kişiden biri olan bir gencin cenaze töre Geçen çarşamba günü başkentin ya gerekli güvenlik önlemleri almadıkları tepkisi getirerek istifa çağrısında bu ninde art arda üç intihar eylemi düzen bancı elçiliklere de evsahipliği yapan en lunmuştu. Protestoculara polis sert mü lendi. Saldırılarda İçişleri Bakanlığı’na güvenli bölgesinde meydana gelen bom dahalede bulunurken çıkan olaylarda göre en az 7, hastane kaynaklarına göre balı araçlı saldırıda 90 kişi yaşamını yi dört kişi yaşamını yitirmişti. ise en az 15 kişi yaşamını yitirdi, yak tirmişti. Eylem 2011’den bu yana baş Halihazırda tansiyonun yüksek oldu laşık 80 kişi yaralandı. Bazı yerel med kentte meydana gelen en kanlı saldırıy ğu Kâbil’in birçok bölgesinde geniş gü ya organları can kaybını “en az 183 diye dı. Eylemi üstlenen olmazken gözler ül venlik önlemleri alındığı, bir çok cadde duyurdu. Ülkenin önde gelen siyasetçi kede etkili olan Taliban ve IŞİD’e çevril nin kapatıldığı duyurulmuştu. Gerekçe lerinden birinin oğlu olduğu kaydedilen mişti. Taliban’dan ise “saldırının arka olarak da kalabalıkların hedef alınabi Salim Ezadyar’ın cenaze töreninin dü sında değiliz” iddiası gelmişti. leceği bir saldırı olabileceği yönünde is zenlendiği mezarlığa yakın alanda saldırıların yaşandığı kaydedildi. Törene ka Sokaklar abluka altında tihbarata işaret edilmişti. Uyarılara karşın dün de Gani yönetimi karşıtları so tılanlar arasında devlet başkanı yardım Saldırının ardından ise Kâbil’de önce kaklara çıktı ancak gösteriler sakin geç cılığı görevindeki Abdullah Abdullah’ın ki gün yaklaşık bin kişi sokağa çıkarak, ti. Ardından ise cenaze töreninde bom da olduğu, olaydan yara almadan kur Devlet Başkanı Eşref Gani yönetimine baların patladığı haberi geldi. Rakka’ya bir adım daha Suriye’de IŞİD’in kalesi Rakka’ya ABD’nin desteklediği Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kuşatması sıkılaşıyor. Ankara ile Washington hattında gerilim kaynağı olan YPG’nin ana bileşenlerinden olduğu SDG’nin önceki gün Rakka’nın batısındaki Mansura bölgesini IŞİD’den aldığı bildirildi. Reuters ajansına konuşan SDG’ye yakın bir kaynak, önceki gece Mansura’ya iki cepheden girildiğini söyledi. Muhaliflere yakın Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi de, Mansura’nın Rakka’nın batısında en büyük belde olduğunu, çevresinde IŞİD’in direnmeye devam ettiğini duyurdu. Diğer yandan da nihai Rakka operasyonun başlamasının eli kulağında olduğunu belirtti. Kimi SDG kaynağı bunu “önümüzdeki bir kaç gün” diye yorumladı. ‘Silahları aldık’ SDG Sözcüsü Talal Selo, AFP’ye verdiği demeçte Rakka’nın batısında ilerlediklerine işaret ederek uluslararası koalisyonun gönderdiği silah ve mühimmatları aldıklarını da açıkladı, bunun “çok yakın” olarak nitelediği Rakka taarruzu için hazırlıklar çerçevesinde olduğunu belirtti. SDG Sözcüsü, Rakka’nın kuzey, doğu kuşatmasının tamamlandığını, batıdan ilerlendiğine dikkat çekti. IŞİD militanlarının kentin güneyinden çıkış yapabileceği, ancak bunun için önce Fırat Nehri’ni geçmeleri gerektiği, burada da halihazırda uluslararası koalisyonun hava gücü unsurlarının bulunduğu belirti Musul’da ateş çemberi Irak’ta IŞİD’in elindeki Musul’a yönelik operasyonlar sürerken dün AFP kentin batısına yönelik bir binanın önceki gün hedef alındığı anları gösteren görüntüleri yayımladı. Bombanın çevreye yayılırken ki görüntüleri akıllara “uluslararası anlaşmalarla yasaklanmış misket bombası mı kullanılıyor” sorularını getirdi. Bu arada, kentin dış bölgelerinde IŞİD’le çatışmaların yoğunlaştığı, onlarca sivilin cansız bedeninin sokaklarda yattığı iddia edildi. Şii Haşdi Şabi’nin liderlerinden Ebu Mehdi Mühendis’in ise IrakSuriye sınırında oldukları ve “IŞİD’i Riyad’a kadar her yerde takip edekleri” yönündeki sözleri dikkat çekti. liyor. ABD liderliğindeki koalisyon kaynaklarının ise SDG’nin Rakka’nın kuzeyine ve doğusuna 3 km., batısında ise 10 km.’den az uzaklıkta olduğunu duyurduğu öne sürüldü. Suriye’de gözler nihai Rakka operasyonuna çevrilirken ülkede barışın sağlanmasına yönelik diplomatik çabalar da sürüyor. Rusya, Türkiye ve İran’ın inisiyatifiyle gerçekleşen Şam yönetimi ve muhaliflerin katıldığı Astana yeni tur görüşmelerinin 1213 Haziran’da düzenleneceği duyuruldu. SİVİL KAYIP ARTIYOR Pentagon, ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyonun Irak ve Suriye’de cihatçılara yönelik operasyonlarında 3 yılda 484 sivilin yaşamını yitirdiğini savundu. Ancak bu pek çok çevre tarafından inandırıcı bulunmadı. Yerel kaynaklardan bilgi toplayan Londra merkezli Airwars adlı örgüte göre hava operasyonlarının başladığı 2014’ten bu yana IŞİD’e karşı operasyonda 3 bin 800 sivil öldü. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre sadece nisan ve mayıs ayları arasında Suriye’de 225 sivil hayatını kaybetti. Bu arada, Suriye resmi haber ajansı SANA, kalisyonun Rakka’da önceki gece düzenlediği hava saldırısında aralarında kadın ve çocukların da olduğu 43 sivilin öldüğünü öne sürdü. Rif durulmuyor Fas’ın kuzeyinde Rif bölgesinde hükümet karşıtı gösteriler, protesto hareketinin liderlerinden Nasser Zefzafi’nin gözaltına alınmasıyla daha da alevlendi. Geçen pazartesi günü gözaltına alınan Zefzafi’nin serbest bırakılması talebiyle önceki gece çoğu genç yüzlerce kişi sokaklara çıktı. Kimi gruplarla polis arasında çatışmalar yaşandı. Eylemcilerin taş attığı polislerin bir kısmının da sapanlarla taş atarak karşılık verdiği kameralara yansıdı. Bölge uzun sü redir zorlu ekonomik koşullar ve işsizlik vurgusuyla hükümet karşıtı sert protestolara sahne oluyor. Tansiyon geçen ekim ayında Huseyme kentinde Mouhcine Fikri (31) isimli bir balıkçının, güvenlik güçleri tarafından el konulan balıklarını çöp kamyonundan almaya çalışırken presleme haznesinde sıkışarak trajik şekilde yaşamını yitirmesiyle daha da alevlenmişti. Çin’e hem övgü hem yergi Kuzey Kore’nin füze denemelerinin yarattığı WashingtonPyongyang gerginliği sürerken BM Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore’ye yönelik yaptırımları genişletme kararını oybirliği ile kabul etti. Bu kapsamda yaptırım listesine 14 Kuzey Koreli ve 4 firma daha eklendi. Söz konusu kişi ve kuruluşlar hakkında seyahat yasağı ve varlık dondurma kararı verildi. ABD Savunma Bakanı James Mattis ise Pekin yönetimini bir yan dan K. Kore’ye yönelik baskılarda destek verdiği için överken diğer yandan da Güney Çin Denizi’nde ihtilaflı bölgelerde yapay adalarda askeri varlığa soyunarak uluslararası hukuku çiğnemekle suçladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise siyasette gücün kötüye kullanımının K. Kore’nin nükleer program geliştirmesine yol açtığını, Pyongyang’ın dış baskılardan korunmak için bu yön teme giriştiğini savundu. Putin’e 5 suikast girişimi Öte yandan Putin, ABD’li ünlü yönetmen Oliver Stone’un kendisi hakkında çektiği belgeselde üçü devlet başkanlığı döneminde olmak üzere beş suikast girişimi atlattığını doğruladı. Pek çok kez suikast girişiminin hedefi olan Küba’nın efsane lideri Fidel Castro ile de bu konu üzerine sohbet ettiklerini anlattı. Merkel Avrupası ‘Avrasyacı’ oldu “İstikrarlı dünya düzeni için sofistike bir ABD liderliği şarttır. Biz böyle bir ABD liderliğine sahip değiliz. Dünya düzeninin istikrarı da bu itibarla giderek bozuluyor!” Bu satırları geçen hafta 89 yaşında hayata gözlerini yuman “dünya satrancı ustası” Zbigniew Brzezinzki yazmıştı... Trump, ABD Başkanlığı’na henüz çok yeni seçilmişti ama ABDAvrupa arasında açılan tarihi yarık daha ortada yoktu. Ne var ki ABD’nin ünlü güvenlik ve siyaset uzmanı Brzezinzki olacakları önceden kestirmiş ve giderayak son tweet’ine bu kavramları sığdırmıştı. “Yürüyen badire” olarak görülen Trump’ın uluslararası arenada attığı ilk adımlardan sonra Avrupalı ortaklar nitekim derhal başlarının çaresine bakmaya koyuldu. Merkel’in geçen hafta deprem yaratan, “Artık ABD’ye güvenemeyiz. Kaderimizi elimize almak zorundayız!” sözlerinden bu yana, Avrupa yeni yakınlaşmalar, yeni ortaklıklar, yeni yol arkadaşlıkları ve “özel ilişkilerin” peşine düştü. Yeni ‘stratejik ortaklık’ Washington’un Avrupa’daki en şaşmaz, güvenli, istikrarlı, sağlam ortağı olan Merkel, göz açıp kapayana dek söz gelimi “Avrasyacı” oldu. Hafta içinde Berlin’de Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile Çin Başbakanı Li Keqiang’ı ağırlayan Alman Şansölyesi, bu iki büyük Asya gücüyle yepyeni ilişkiler tesis etti. Çin Başbakanı ile yaptıkları ortak basın toplantısında Merkel açıkça, “Çin en önemli stratejik ortak haline geldi” dedi ve ekledi: “Küresel belirsizlikler dönemi yaşıyoruz. Ortaklıklarımızı değişik bölgelere yaymayı, buralarda yasa üzerinde yükselen bir dünya düzenine destek vermeyi, böyle bir dönemin sorumluluk alanı içinde görüyoruz.” Bu ifadelere Çin Başbakanı da “Evet, biz de dünyanın istikrarına katkıda bulunmaya hazırız” diyerek cevap verdi. AB zirvesi için sonra Berlin’den Brüksel’e geçen Çinlilerle Avrupalılar arasındaki bu yeni “ortaklık” öncelikle haliyle “serbest ticarete” dayanıyor. Çinliler ayrıca ABD’nin bıraktığı boşluğu doldurmak hedefiyle Trump’ın sırt çevirdiği “Paris İklim Anlaşması”na sahip çıkıyorlar. BerlinPekinBrüksel arasındaki bu yakınlaşma doğrultusunda, 2017 başındaki Davos toplantısını düşünmemek imkânsız. İlk kez Davos’a gelen Çin Devlet Başkanı Şi Cinping orada “dumur etkisi” yaratan bir konuşmayla küreselleşmeyi savunmuştu. Kurulduğundan beri “serbest ticaret” bayrağını yükselten ABD Trump’la “korumacılığa sarılırken” Şi Cinping’in yeni keşfedilen bu serbest ticaret militanlığı “tersine dünya” dedirtmişti. Çin’in ABD ile rol değişimi özetle Trump’ın ABD Başkanlığı’na seçildiği ilk günde başlamıştı... Macron’un ihtirası ABD’nin bıraktığı boşluğu doldurmak için hazırlanan 2. cephe Avrupa’da. Brexit’le kaybedilen İngiltere kanadı ve ABD’nin Avrupa karşıtı çıkışlarının ardından şimdi bir Merkel Macron lokomotifi hazırlanıyor. Buna, Anglosakson boyutun “Kıta Avrupası” ile ikamesi diyebiliriz. “Kıta Avrupası”nın öne çıkarılması çalışmalarının da beri yandan gerçekte Macron’un Elysée’ye çıktığı ilk günden başladığı söylenebilir. Macron’un cumhurbaşkanlığına seçildiği 7 Mayıs’ta, Louvre Piramidi önünde yaptığı “balkon konuşmasına” Avrupa Marşı eşlik etmişti. Macron, piramidin bulunduğu Napolyon Avlusu’na Fransa Ulusal Marşı eşliğinde değil, “Avrupa Marşı” eşliğinde yürümüştü. Jestler ve sembollere büyük önem atfeden çiçeği burnunda Fransa Cumhurbaşkanı’nın bu seçimi, “Fransa’nın Avrupa liderliğine dönüş niyeti” olarak algılanmıştı. Şimdi Trump’ın Avrupa’ya çektiği yeni duvar karşısında harekete geçirilmeye çalışılan yeni Macron Merkel lokomotifi, bu zeminde inşa ediliyor. Ancak bu eski lokomotifi çalıştırmak, yeni ve taze soluklu Avrasya seçeneğine hayat vermek kadar kolay değil. 27 ülkeli AB’de çekişmeli çok konu var. Bu yaz başlayacak Brexit görüşmelerinin her şeyden önce büyük başağrısı olması bekleniyor. Ayrıca tek ve çok vitesli Avrupa üzerinde netameli tartışmalar var. “Avrupa liderliğinde” kararlı, genç, yeni Fransa Cumhurbaşkanı’nın ihtiraslarının, bu çok çetrefil sorunların üstüne çıkıp çıkamayacağını göreceğiz. Malta sandığa gitti AB dönem başkanlığını yürüten Malta’da dün Başbakan Joseph Muscat hükümeti aleyhinde yolsuzluk suçlamaları gölgesinde erken genel seçim için sandığa gidildi. İşçi Partisi’nin lideri Muscat, seçim kararını mayıs ayında görev süresinin bitmesine bir yıl kala vermişti. Muscat’ın kabinesindeni bazı bakanlar ile eşinin adı Panama Belgeleri’nde geçiyordu. C MY B