Katalog

DUNYA Obamacare iptal oluyor, din siyasete daha da karışıyor ABD Başkanı Donald Trump’ın en önemli vaatleri gerçekleşme yolunda. Trump’ın selefi Obama’nın genel sağlık sigortası yasasının iptali yolunda ilk adım atıldı. Obamacare’in yerini alacak sağlık reformu Temsilciler Meclisi’nden 213 hayır, 217 evet oyuyla geçerek Senato’ya gitti. Trump da vergiden muaf dini kurumların siyasi faaliyetlerini engelleyerek laikliğin ga rantisi olan 63 yıllık Johnson Yasası’nı geçersiz kıldı. İmzaladığı kararnameyle kiliselerin siyasi propaganda yapması, siyasi adaylara maddimanevi destek vermesi önündeki engeli kaldırdı. Trump ilk yurtdışı ziyaretini Suudi Arabistan ve İsrail’e yapacak. Dışişleri Bakanı Rex Tillerson da ülkelerarası ilişkilerde insan hakları endişelerine vurguyu bırakacaklarını belirtti. Cuma 5 Mayıs 2017 [email protected] TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Astana’da imza atıldı 7 Suriye krizine ilişkin toplantıda Moskova’nın ‘çatışmasız bölgeler’ planı Şam yönetiminin yanı sıra Türkiye ve İran’dan onay gördü. Silahlı muhalif heyetten ise İran çıkışıyla ret geldi Le Pen ile Macron önceki gece televizyonda tartışma programına katıldı. Seçim öncesi keskin düello Pazar günü cumhurbaşkanlığı seçimine gidecek Fransa’da aşırı sağcı aday Marine Le Pen ile liberal aday Emmanuel Macron önceki akşam canlı yayında karşı karşıya geldi. Karşılıklı hakaretlerin havada uçuştuğu düelloyu anketlere göre Macron kazandı. Macron, Le Pen’i “Fransa’nın acılarından beslenen nefret dolu bir yalancı” diye nitelerken Le Pen, rakibini “şımarık, küstah, sırıtkan banker” olarak tanımladı. Birbirlerini halkı embesil yerine koymakla suçladılar. Terör tartışmasında Le Pen, Macron’u İslami köktenciliğe karşı müsamahakârlıkla ve Fransız laikliğine saygı göstermemekle itham etti. Başörtüsü dahil tüm dini simgeleri kamusal alanda yasaklayacağı vaadini tekrarladı. En seviyesiz tartışma Macron ise Le Pen’in önerilerinin ülkeyi bölerek, iç savaşa yol açacağını öne sürdü. AB tartışmasında da sert oynayan Le Pen, Macron’un cumhurbaşkanlığında, Fransa’nın Almanya karşısında takatsiz kalacağını iddia etti. Sosyal medyada karşılıklı hakaretler eleştiri konusu oldu. Fransızlar, “Cumhuriyet tarihinin en seviyesiz tartışması” diye niteledikleri tartışma hakkında “anaokulu”, “okul teneffüsü tartışması” gibi benzetmeler yaptı. Le Pen’in tartışmanın bir noktasında Macron’a “benimle öğrenciöğretmen oyunu oynamak istiyorsunuz, ama bu benlik bir şey değil” diyerek Macron’un öğretmeniyle evlenmiş olmasını ima etmesi de tepki çekti. Macron, Le Pen’i dava etti Öte yandan tartışmadan hemen önce Macron’un Bahamalar’da bir ‘offshore’ hesabının bulunduğuna dair iddiaların internet üzerinden yayınlanması ve Le Pen’in program sonunda bu iddiaları tekrarlaması dava konusu oldu. Dün Macron, iddialarla ilgili Le Pen hakkında suç duyurusunda bulunurken “yalan haberlerin arkasında Le Pen ve Rusya’nın olduğunu” savundu. Eski ABD Başkanı Barack Obama da Fransız seçiminde Macron’u desteklediğine dair video yayımladı. Le Pen ise Dol de Bretagne kentinde 50 kişilik bir grup tarafından “Faşist defol” diye protesto edildi. Protestocular yumurta fırlattı, ama Le Pen’e isabet ettiremedi. ‘YANLIŞLIKLA OLDU!’ Güvenlik gücü Bakan’ı öldürdü Somali’nin Bayındırlık ve İskân Bakanı Abbas Abdullahi Siraji, Mogadişu’da güvenlik güçlerinin kurşununun hedefi oldu. Senatör İlyas Abdullah, Siraji’nin bulunduğu araca Başkanlık Sarayı’nın önünde “yanlışlıkla” ateş açıldığını belirtti. Bir polis yetkilisi de güvenlik güçlerinin yo lu kapatan bir araç gördüğünü, Eşşebab militanları tarafından kullanıldığı şüphesiyle ateş açtığını söyledi. Somali Devlet Başkanı Muhammed AbSiraji dullah Muhammed, haber üzerine Etiyopya’daki gezisini yarıda bırakarak ülkeye döndü, “faillerinin bulunması” talimatı verdi. İlham kaynağıydı Kenya’nın Dadaab kasabasında, Somali’deki çatışma ve kıtlıktan kaçanların barındığı dünyanın en büyük mülteci kampında büyüyen 31 yaşındaki Siraji, kasım ayında en genç milletvekili seçildikten sonra, şubat ayında Muhammed tarafından atanarak kabinenin en genç üyesi olmuştu. Sraji’nin hayat hikâyesi, 25 yıldır çatışma ve kargaşa içindeki Somali için ilham kaynağı olarak görülüyordu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yıllardır savunduğu, ABD Başkanı Donald Trump’ın sürpriz şekilde desteklediği “güvenli bölgeler”le ilgili Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in sunduğu plan Suriye gündemine damgasını vurdu. Astana görüşmelerine sunulan ve Putin tarafından Erdoğan’la birlikte, Trump’ın desteği alınarak kamuoyuna açıklanan planı, Suriye hükümeti ve İran da onaylamış gözüküyor. Suriye resmi haber ajansı SANA, devletin “Rusya’nın ‘gerilimi düşürme bölgeleri’ girişimine desteğini ve 30 Aralık 2016’dan beri yürürlükteki ateşkese bağlılığını” duyurdu. Ülke genelinde “terör örgütleriyle savaşın” devam edeceğini belirtti. ‘Ülke bölünür...’ Astana görüşmelerinde İdlib vilayeti, komşu Lazkiye, Hama ve Halep vilayetlerinin bazı bölgeleri, Humus’un kuzeyi, Şam’ın Doğu Guta bölgesi ve Suriye’nin güneyinde “gerilimi düşürme bölgeleri” kurulması planı üzerinde üç garantör ülke Rusya, Türkiye, İran uzlaştı. Türk Dışişleri “Toplantıda, ateşkes düzenlemesinin garantör ülkeleri olan Türkiye, Rusya ve İran arasında çatışmasızlık bölgeleri oluşturulması muhtırasının imzalandığını” duyururken bu bölgeler arasında Deraa ve Kuneytra’nın belli bölümlerini de saydı. Ancak üç ülkenin temsilcileri muhtıra GARANTÖR ÜLKE GÜÇLERİ KONUŞLANACAK Rus planının karmaşık yönleri var. Astana’da imzalanan muhtıra yı görenlerin iddiasına göre söz ko nusu bölgelerde silahlı gruplarla hü kümet güçleri arasına çatışmasızlı ğı sağlayacak yeşil hat çekilmesi, bu hatlara garantör ülkeler Rusya, İran ve Türkiye’nin güvenlik güçlerinin Garantör ülkeler plana onay verdi. konuşlandırılmasıyla güvenliğin sağ Rakka altına imza atarken Suriye silahlı muhalefet heyetinin kız lanması, militanların silahsızlandırılması, sahada hiçbir silahlı faaliyet olmaması halinde buraların (Suriye hava kuv gın şekilde bağırarak salon vetlerinin hedef alamayacağı) uçuşa ya dan çıktığı görüldü. Muhalifler, Suriye’nin toprak bütünlüğünü bozup bölünmesine yol açacağı gerekçesiyle ve İran’ın garantörlüğünü reddederek güvenli bölge muh sak bölge haline getirilmesi, ama IŞİD ve Nusra ile savaşın devam etmesi öngörülüyor. Öncelikle Nusra, İdlib’i kontrol ettiği gibi diğer bölgelerdeki cihatçıların da lideri. Times gazetesi de Putin ile Erdoğan’ın aynı fikirden bahsedip bahsetmediklerinin net olmadığını yazdı. tırasını kabul etmediklerini açıkladı. Ardından ABD Dı ise Erdoğan, “MİT Müsteşarı Hakan Fi şişleri, anlaşmanın şiddeti durdurması dan devreye girdi, görüşmeler yapıldı nı umduğunu ama İran’ın rolünden endi ve muhalifler yeniden müzakereye ka şe duyduğunu açıkladı. Astana’da 5. tur, tılmaya razı oldu” dedi. temmuz ortasında düzenlenecek. Fidan muhalifleri ikna etti ‘Kürt devletine soğuk’ “Putin ‘Suriye’de bir Kürt devleti oluş Erdoğan, önceki gün Putin’le Soçi’de ması Türkiye’yi rahatsız eder, bunun ki görüşmesinden dönüşte gazetecile farkındayız’ diyor. Böyle bir şeye sıcak re şöyle konuştu: “Çatışmasızlık bölge bakmıyor” izlenimini aktaran Erdoğan, si yeni bir kavram olarak oturdu. İdlib Rus askerlerinin YPG’lilerle fotoğrafla çatışmasız bölge olacak ve 5 bölgede da rından rahatsızlığını ilettiği Putin’in “Bi ha bu adımı atmak istiyoruz. Bu sağla zim askerimiz böyle bir şeyin içinde ola nırsa, Suriye’de bu iş yüzde 50 çözül maz, inceleyeceğim” dediğini kaydetti. müş olur.” Suriye ordusunun ateşke IŞİD’in kalesi Rakka’yı kurtarma se rağmen Hama ve Deraa’da bombardı operasyonu yürüten Suriye Demokra mana devam ettiği gerekçesiyle önceki tik Güçleri’ne desteği artıran ABD’nin gün Astana görüşmelerinden çekilen İs ise Ankara’nın “terör örgütü” ad lam Ordusu lideri Muhammed Alluş baş dettiği PYD’nin Rojava bölgesindeki kanlığındaki silahlı muhalefet heyeti Malikiye’ye 48 askeri araç ve 250 asker nin dün görüşmelere katılmasıyla ilgili lik konvoy gönderdiği ileri sürüldü. sSaovkaaşklaalranı Venezüella sokakları bu kez cezaevindeki muhalefet liderlerinden Leopoldo Lopez’in hastaneye kaldırıldığı iddiaları üzerine savaş alanına döndü. Bir gazetecinin Lopez’in hastaneye kaldırıldığı tweeti üzerine her gün sokakları doldurup Devlet Başkanı Maduro’nun istifasını isteyen sağcı muhalifler, başkent Caracas’ta el yapımı patlayıcılarla polis araçlarını ateşe verdi, bazı göstericiler alevlerin içinde kaldı. Polisin sert karşılık verdiği olaylarda 400 kişi yaralandı. Önceki gün 18 yaşındaki bir gencin ve bir polisin, dün de bir üniversite öğrencileri liderinin öldürülmesiyle nisandan beri cankaybı en az 34’e çıktı. Maduro taraftarları ise Caracas’ın merkezinde karşı gösteri yapıyor. Hikmetyar 21 yıl sonra Kırmızı halıda karşılamaKÂbil’edöndü Afganistan’ın “Kâbil Kasabı” lakaplı savaş ağası Gülbeddin larını gerçekleştirdiği stadyumda miting düzenleyecek olan “Roket Hikmetyar, 50 bin sivilin ölümüne yar” lakaplı Hikmetyar, 1980’ler yol açtığı Kâbil’e 21 yıl sonra geri de Sovyetler’le savaşan mücahit li döndü. Taş üzerinde taş bırakmadığı derlerindendi, 19921996 arasın başkent Kâbil’e dün yüzlerce araç daki iç savaşta başbakanlık yaptı, tan oluşan bir konvoyla giren Hizbi Taliban’ın iktidara gelmesiyle ül İslami örgütü liderinin makineli tü keden kaçtı, ama ABD’nin işgalinin fekle donatılmış kamyonetlerini yol ardından Taliban’la ittifak kurup larda yeşil bayraklar sallayan kalabalıklar selamladı. Kısa sürede yüzlerce aracın eşliğe gelmesiyle Afgan Hikmetyar için Devlet Başkanı Gani’nin de katıldığı resmi tören düzenlendi. koalisyon ve hükümetle savaştı. ‘Beni arabulucu yapın’ milli marşı okundu, “Muhterem Hik rayında kırmızı halı sererek karşıladık Eylülde hükümetle barış anlaşması ya metyar Kâbil’e hoş geldin” sloganları ları Hikmetyar için önde gelen yetkili pıp geçmiş suçları için dokunulmazlık ka atıldı. Eski ve yeni devlet başkanları Ha ler eşliğinde özel bir “hoş geldin” töre zanması sayesinde BM’nin terör ve yaptı mid Karzai ve Eşref Gani, başkanlık sa ni düzenledi. Bugün de Taliban’ın infaz rım listesinden çıktı. Kâbil’de geri planda kalmayacağının işaretini veren Hikmetyar Maden faciasında en az 35 can kaybı İran’ın kuzeyindeki bir kö mür madeninde çarşamba günü meydana gelen patlamanın ardından 26 ölü çıkarılırken enkazda kalan 9 işçiden de umut kesildi. İşçileri kurtarma çalışmaları dün de sürdü. Ancak biriken metan gazı çalışmaları olumsuz etkiledi. Kurtarma ekiplerinden en az 25 kişi, gazdan zehirlenerek hastaneye kaldırıldı. Dini lider Ayetullah Ali Hamaney 3 gün yas ve derin üzüntü açıklarken “enkaz altındakileri kurtarmak için mümkün olan tüm önlemlerin alınması gerek” dedi. (69), ABD’nin arabuluculuğunda Gani ile İcra Kurulu Başkanı Abdullah Abdullah arasındaki iktidar paylaşımını eleştirip “Neden tarihi bir adım atmıyor ve biriniz diğerinin lehine çekilmiyor” diye sordu. Ulusal birlik hükümetinin işlemediğini iddia edip hükümetle Taliban’daki “kardeşleri” arasında arabuluculuk yapmayı teklif etti. Soçi manzarası T ürkiye’deki yeni rejimin ‘dış meşruiyeti’ açısından kritik önemdeki mayıs ayı diplomasi trafiğinin ilk mühim ayağı ‘atlatıldı’. Putin, Soçi’de Erdoğan’ı ağırladı. ‘Suriye’ temalı telefon görüşmesinde yaptığı ‘tebrikini’ bu kez yüz yüze iletti. Rusya Federasyonu (RF) ile bir yılı bulan ‘normalleşme’ sürecinde ekonomik ve ticari ilişkilerde ‘bir adım ileri, iki adım geri’ resminin sebebi hikmeti, elbette ‘siyasi uzlaşmazlıklar’, yani Suriye idi. Dolayısıyla Soçi’de RFTürkiye ilişkilerinin ekonomik ve ticari ayağında ‘prensipte’ verilen ‘karşılıklı düzeltme’ mesajlarının ‘siyaseten sınanması’ icap edecek. HHH Bu bağlamda Erdoğan’ın mayıs ortasındaki Trump görüşmesi öncesinde, Rusya’ya doğru bir adım attığını söylemek mümkün. Bu adımın ismi de Soçi zirvesinin ardından dün Astana’da imzalanan memorandumla konuldu: ‘Gerilim azaltma bölgeleri/hatları’ yahut ‘çatışmasızlık bölgeleri/hatları’. Doğrusu Rusya’nın askeri adımlarına eşlik eden ritmik diplomasisinin esneklik ve hamle kabiliyetini bir kez daha teslim etmeli. Hasımlarının elinden retoriğini de alacak cinsten olduğu muhakkak. Silahlı muhalefet kazan kaldıracağından işe yaraması zor, ama yararsa Suriye kaosunun teskininde ‘köşe taşı’ bile olabilir. HHH Putin’in Soçi’de Erdoğan’a onaylattığı ‘çatışmasızlık bölgeleri/hatları’, Türkiye yahut ABD’nin andığı ‘güvenli bölgelerle’ eş değil. Eğer ki Ankara’nın Suriye politikasında özde bir rota değişikliği yoksa yahut olmayacaksa, ‘dile getirmeye çekinmesi’ icap edecek cinsten. Zamanlama da dikkat çekici; l Rus inisiyatifi tam da İdlib’deki ‘kimyasal saldırı’ iddialarıyla Trump yönetimi ‘rejim değişikliği’ gündemine dönmüş görüntüsü vermişken; İsrail’in Suriye’ye ‘Hizbullah’ı hedef alma temalı’ saldırıları artmışken; ABD özel kuvvetlerinin güneyde Ürdün sınırından hamleler yaptığı haberleri gelirken ortaya konuldu. l Ankara’nın Karaçok/Şengal (Sincar) operasyonları ile Suriye Kürtleri üzerinden ABD’ye ‘kazayla sizi vururuz’ mesajının ardından geldi. l Putin’in, Erdoğan’ı ağırlaması öncesinde Trump’la ‘çok iyi geçtiği belirtilen’ telefon görüşmesinden sonra ABD’nin de Astana’ya daha üst düzeyde katılımı eşliğinde sunuldu. l Putin’in ifadesiyle ‘ön değerlendirmesi Tahran ve Şam ile yapıldı’. HHH Detayları ortak çalışma grubunda konulacak dört ‘çatışmasızlık bölgesi/hattının’ ana özellikleri şöyle: l Suriye ordusunun IŞİD’in yanında asıl El Kaide ve müttefiki cihatçı gruplarla savaştığı ülkenin kuzeybatıgüneybatı hattındaki İdlib, Hums’un kuzeyi, Doğu Guta ve İsrail sınırı mevzu bahis. l Hedef siyasi diyalog için koşulları yaratması ve hakiki ateşkesler. Ve sığınmacıların gönüllü dönüşünün koşullarını yaratmak. l ABD’nin ortaya atıp bir türlü ‘başarmadığı’ ‘ılımlı grupların aşırılıkçılardan ayrılması’ girişimi. İşin aslı ılımlıların aşırılıkçıların ‘işini bitirmesi’. Kendilerine belirlenecek garantör ülkelerin yardım etmesi. l Hayata geçirilse ilk sonucu Suriye ordusunun ‘işini kolaylaştırmak’ olacak. Böylece Putin’in dile getirdiği ‘Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğini tam tesisi’ için Rakka, Deyr ezZor’a yönelinmesinin önü açılacak. HHH Kimi Putin ile Trump arasında Suriye üzerinde ‘gizli anlaşma’ olduğunu söylüyor, kimisi parçalanmaya gidecek ‘nüfuz bölgeleri’ kurulduğu tespitini yapıyor. Moskova için hedefin bu olduğu kanısında değilim. Bu olsa olsa ‘Z’ planı olabilir. Buradaki mesele Putin’in Trump’a ‘güvenmemesi’ de değil. Orası muhakkak. Sıkıntı Putin’in taktik adımın ‘kilidi’ olan Erdoğan’a ‘güvenmemesi’. Kuvvetle muhtemel ki ilk sınama ErdoğanTrump görüşmesi olacak. Trump’ın Ankara ile ‘Kürtlere yönelik tutum, Zarrab/Halkbank davası ile Gülen’in iadesi’ diye özetlenebilecek çelişki sarmalında, Putin ‘el üstünlüğü’ sağladı. Pozisyonunda ‘gram oynama’ yok. Ne esnek yaklaştığı Suriye Kürtleri konusunda ne Esad’ın akıbetinde. ABD ve AB’nin aksine PKK’yi ‘terör örgütü’ listesine koymamış Moskova için Afrin’deki Rus askeri fotoğrafı Putin’in gözünde ‘silik bir siluet’ olabilir. Peki, Trump ile Ankara birbirlerine neler önerebilir yahut neler yapabilirler? Sisi’den yargıya darbe Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah Sisi, iki adayı Suudi Kralı’na hediye etmesine engel çıkaran yargıya “darbe” yaptı. Meclisten geçip resmi gazetede yayımlanan yeni yasaya göre dört yüksek yargı organının başkanları artık kıdemlerine göre atanmayacak. Sisi kendisine sunulan üç adaydan birini seçip atayacak. C MY B