Katalog

DUNYA Pekin, ‘diplomasi’ dedi Pekin’e yönelik sert söylemleri dikkat çeken ABD Başkanı Donald Trump’ın bölgeye gönderdiği Dışişleri Bakanı Rex Tillerson orta yol bulma peşinde. Tillerson dün Pekin’de Çinli mevkidaşı Wang Yi ile bir araya gelirken gündem maddeleri arasında Kuzey Kore de vardı. Tillerson’ın önceki gün Kuzey Kore için her türlü seçenek masada diye rek askeri müdahaleyi de işaret etmesinin ardından gerçekleşen buluşmada Yi’nin “Ne olursa olsun biz barışçı bir anlaşma yolunu aramak için diplomasiye bağlı kalmalıyız” sözleri dikkat çekti. Tillerson da “Biz (Çin ve ABD) Kore Yarımadası’ndaki gerilim ve oradaki durumun tehlikeli bir seviyeye çıktığı konusunda ortak bir görüş içindeyiz. Herhangi bir sorunu başlamadan önce önlemek için elimizden geleni yapmakta kararlıyız” dedi. Macron’la selfie. Pazar 19 Mart 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ ‘Türkiye’ye kapı kapatılmamalı’Fransa cumhurbaşkanlığı seçimlerinin favori adaylarından Macron nilgun@cumhuriyet.com.tr 7 SÜLEYMAN TOSUNOĞLU / PARİS Fransa cumhurbaşkanlığı seçimlerinin favori isimleri arasında yer alan Emmanuel Macron, Ankara’nın Avrupa Birliği’ne (AB) kabul için gerekli reformları gerçekleştiremediğini ancak buna karşın Türkiye’ye kapıların kapatılmaması gerektiğini söyledi. Basın ve ifade özgürlüğünün önemine işaret etti. Fransa’da ilk turu 23 Nisan’da gerçekleşecek seçimler için adaylar arasındaki yarış kızışırken Sosyalist Hollande iktidarında bir dönem Ekonomi Bakanlığı koltuğunda oturan, hükümetin politikalarına tepki gösterip istifa eden eski yatırımcı banker Macron son anketlere göre sürpriz bir çıkış yaka Paris lamış durumda. “Yürüyüş” isimli hare duğu” değerlendirmesini yapan Mac gencin zorunlu askerliğe alınması ketiyle bağımsız aday olarak kampan ron, birliğin sınır kapılarının güven yönündeki çıkışı ise dikkat çekti. yasını sürdüren 39 yaşındaki Macron, liğine de dikkat çekti. Daha fazla sı Britanya’nın çıkış kararıyla AB’nin Cumhuriyet’e konuştu. Türkiye’nin nır kontrolü için AB’nin güvenlik teş geleceğine ilişkin tartışmalar alevlenir AB’ye girme konusundaki reform şart kilatı kurmasının kaçınılmaz olduğu ken aşırı sağ, popülist cephenin oyları larını açıkça yerine getiremediğini nu savundu. “AB dışında kalan Fran nı artırmasıyla Avrupa’nın gözü Fran kaydeden Macron, şu ifadeleri kullan sa güçlü olamaz” dedi. sa ve eylülde Almanya’da yapılacak dı: “Türkiye müzakerelerin ilk başladığı yıllarda önemli reformları gerçekleştirdi. Ancak son yıllarda pek uğraş vermiyor. Fakat her ne kadar AB’ye üyelik için gerekli reformları hayata geçirmemiş olsa da birliğin Türkiye’ye kapılarını kapatmaması gerek.” Basın ve ifade özgürlüğünün önemine de vurgu yapan Macron, bunun “AB’nin daha da güçlü olması anlamına geleceğini” belirtti. “Daha Avrupalı ve daha güçlü bir AB’nin gerekli ol Zorunlu askerlik planı Öte yandan Reuters’ın haberine göre, Macron dün verdiği bir demeçte Ortadoğu ve Afrika’da İslamcı militanlara yönelik ülkenin denizaşırı operasyonlarının daha güçlendirilmesini istedi. ABD ve Rusya’nın siyasetlerine eleştiride bulunarak dünyanın Soğuk Savaş’la kıyaslanabilir bir türbülans dönemine girdiğini savundu. Ülkede her yıl yaklaşık 600 bin seçimlere çevrilmiş durumda. Fransa Anayasa Konseyi dün ilk tur seçimlerine katılımları için 11 adayın isminin onaylandığını duyurdu. Son anketler ilk turun başa baş adaylarını aşırı sağcı Ulusal Cephe’den Marine Le Pen ile Macron olarak gösteriyor. İkinci turun galibi olarak ise Macron’un ipi göğüsleyebileceği yorumları yapılıyor. Merkez sağın adayı Francois Fillon’a destek ise eşi ve çocuklarına haksız kazanç sağladığı iddialarıyla düşmüş durumda. diken üstünde ‘TAM ÜYELİK GERÇEKÇİ DEĞİL’ AnkaraBerlin arasında halihazırdaki gerilim Almanya’da Türk siyasetçilerin katılımıyla düzenlenecek bazı seçim etkinliklerinin iptal edilmesiyle alevlenirken Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel Türkiye’nin AB’ye tam üye olmasının “gerçekçi” olmadığını söyledi. Gabriel, Türkiye’nin günümüzde AB üyeliğinden hiç olmadığı kadar uzak olduğunu” savundu. Der Spiegel dergisine verdiği demeçte, “Bu konuda her zaman tereddütlerim vardı ama Sosyal Demokrat Parti (SPD) içinde bu düşüncede olan azınlığın içinde yer alıyordum” dedi. Gabriel, Başbakan Merkel’in “imtiyazlı ortaklık” modelini o dönemki koşullar altında “yanlış” bulduğunu ancak “günümüzde Brexit (Britanya’nın AB’den ayrılması) nedeniyle şartların tamamen değiştiğini” belirtti. Gabriel, AB şayet Britanya ile “özel bir ortaklık” pazarlığı yapıyorsa bu diğer ülkeler için de model olabilir” ifadelerini kullandı. Almanya’ya yönelik sarf edilen sözlere dikkat etmezlerse Türk siyasetçilerin girişlerinin de yasaklanabileceğini savundu. Gauck veda etti Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, başkent Berlin’deki cumhurbaşkanlığı konutu Bellevue Sarayı’nda yapılan törenle görevine veda etti. Önceki gün düzenlenen ve yaklaşık 600 konuğun katıldığı törende 300 vatandaş da hazır bulundu. Halefi FrankWalter Steinmeier ise resmi olarak bugün yeni görevine başlayacak. SOFYA’DAN ANKARA’YA SERT SUÇLAMA Almanya ve Hollanda’dan sonra bu kez komşu Bulgaristan ile kriz büyüyor. Sofya’nın Türkiye elçisini istişareler için geri çağırmasının, Halk ve Özgürlük Partisi’nin onursal başkanı Ahmet Doğan’ın 16 Nisan referandumuyla ilgili sert açıklamasının ardından Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev, Türkiye’yi ülkedeki 26 Mart genel seçimlerine “karışmakla” suçladı, hükümetinin buna göz yummayacağını söyledi. Resmi devlet kanalı BNT’ye konuşan Radev, Türkiye’nin komşuları olduğunu, ortak ve dost olarak ilişkileri geliştirmek istediklerini kaydederken “ancak seçimlerimize müdahale kabul edilemez” diye konuştu. Bu arada Bulgaristan Başbakan Vekili Ognyan Gerdzhikov, Türkiye’nin komünizmin çöküşünden bu yana ülkesinde seçimlere müdahale etmeye çalıştığını öne sürdü. Gerdzhikov, 26 Mart’ta yapılacak genel seçimde benzer bir durumun yaşanmaması için önlem aldıklarını söyledi. Bulgar basınana yansıyan haberlere göre, Bulgaristan hükümeti Sofya’daki Türk Büyükelçisi Süleyman Gökçe’yi 7 Mart’ta Dışişleri Bakanlığı’na çağırmış, “Bir Türk bakanının Türkiye’deki Bulgar vatandaşlarını Lütfi Mestan’ın DOST Partisi için oy kullanmaya çağırması nedeniyle” protestosunu iletmişti. Yolda bir polisi yaraladıktan sonra Orly Havaalanı’nda bir askerin silahını almaya çalışan saldırgan vurularak öldürüldü Fransa, başkent Paris’te 2015’te 130 kişinin, ardından geçen yıl Nice’te ulusal kutlamalar sıra sında bir kamyonun kalabalığın arasın da sürülmesiyle 84 kişinin yaşamını yi tirdiği ve IŞİD’in üstlendiği saldırıların travmasını üzerinden atamamışken dün yine yürekler ağza geldi. Adalet Bakanı JeanJacques Urvoas’ın geçen çarşam ba günü ülkenin OHAL koşullarından planlanandan erken çıkabileceği mesa jı yankı bulurken dün sabah saatlerinde ise Paris’ten iki silahlı saldırı haberi gündeme düştü. Önce kentin kuzeyinde yol kontrolün de bir kişinin polise ateş açıp yaraladı ğı belirtildi. Ardından ise aynı kişinin kentin işlek Orly Havalimanı’na giderek güney terminalinde görevli bir kadın askerin silahını almaya çalıştığı belirtildi. Kadın askerle birlikte devriye gezen iki askerin açtıkları ateş sonucu saldırgan öldü. Olayda saldırgan dışında ölen ya da yaralanan olmadı. B. olarak açıklanan 39 yaşındaki zanlının radikalleşmiş bir Müslüman olduğu, üzerinde patlayıcı bulunmadığı bildirildi. Zied B.’nin silahlı soygun ve uyuşturucu gibi suçlardan sabıkalı olduğu, ğunu söyledi. AFP’ye konuşan bir görgü tanığı, saldırının THY uçuşunun yapıldığı kapıların yakınında meydana geldiğini anlattı. Polis yetkilileri saldırganın babası ve ağabeyinin de gözaltına alındığını ancak bunun rutin bir uygula İstihbaratın bildiği isim 2015 yılında radikaleştiği şüphesi ile ma olduğunu duyurdu. Olayın ardından evenin arandığı ancak bir kanıt buluna Orly Havalimanı’nın güney termina İçişleri Bakanı Bruno le Roux saldır madığı belirtildi. İçişleri Bakanlığı söz li tahliye edilirken bazı uçuşlar Charles ganın askerin silahını alamadığını vur cüsü PierreHenri Brandet, olayı terör de Gaulle Havalimanı’na yönlendirildi. gularken kimi görgü tanıklarına saldırısı olara nite Olayla ilgili terörle mücadele savcılığı göre kadın askeri boynun lendirmek için tarafından soruşturma başlatıldı. dan tutarak rehin alan sal erken oldu Orly, Charles de Gaulle’ün ardından dırgan silah ile diğer iki ülkenin ikinci büyük havalimanı. 2015 askeri tehdit etti. İçişleri yılının Ocak ayında mizah dergisi Char Bakanlığı, saldırganın da lie Hebdo’ya yapılan saldırının ardın ha önce Paris’in kuzey banli dan ülke çapında başlatılan Sentinel yosu GargeslesGonesse’de le Operasyonu kapsamında asker rutin bir trafik kontrolü sı ler önemli merkezlerde devriye ge rasında bir polisi başından ha ziyor. Geçen ay Paris’te bulunan Lo fif yaralayan, VitrysurSeine uvre Müzesi’ne bıçakla girmeye ça banliyösünde de bir kadının otomobilini çalarak Orly’e giden kişi olduğunu açıkladı. Bruno le Roux, Saldırının ardından bölgede geniş çaplı operasyonlar lışan saldırgan askerler tarafından vurulmuştu. Fransa’da Paris saldırılarının ardından OHAL ilan edilmiş şüphelinin polis ve istihbarat ser düzenlenirken Orly ti. Ülkede son iki yıl içinde yaşanan visleri tarafından bilinen bir isim olduğunu aktarırken kimliği Zied Havalimanı’ndaki çoğu uçuş iptal edildi. IŞİD bağlantılı saldırılarda 235 kişi hayatını kaybetti. Humus’tan çıkış İstciekarİdmalbeibtlubse,lli: Suriye’nin Humus kentinde Şam yönetimi ile muhalifler arasında varılan anlaşma uyarınca bölgeden yüzlerce cihatçı ve ailelerinin, sivillerin tahliyesi dün başladı. Kentin kuzeydoğusundaki El Waer bölgesinde Rus askerlerinin de konuşlandığı tahliye sırasında çocukların da aralarında bulunduğu gruplar otobüslere bindirildi. Şam yönetiminden yetkililer semtin Humus’ta silahlı muhaliflerin bulunduğu tek bölge olduğunu, tahliyeler sonrasında kentin tümüyle kontrolünün elleri ne geçeceğini vurguladı. Otobüslerin istikametleri ise daha önce de benzer anlaşmalarda olduğu gibi muhaliflerin kontrolündeki Türkiye sınırındaki İdlib’in kuzeybatısının yanı sıra Cerablus. 12 bin kişi tahliye edilecek Bölgeden kimi kaynak dün 400500 arası cihatçının aileleriyle tahliye edildiğini savundu. Kimilerinin otobüslere silahlarla bindiği de gözlendi. El Waer anlaşmasına Rusya’nın aracı olduğu belirtilmişti. Bölgeden cihatçıların çıkışı için ilk olarak Aralık 2015’te Şam yönetimi ile muhalifler arasında uzlaşıya yeşil ışık yakılmış ancak bu hayata tam anlamıyla geçmemişti. Geçen hafta ise anlaşmaya varılmış, tahliyeleri gözlemek için Suriye güçlerinin yanı sıra 100 Rus askeri polisinin de bölgede konuşlanması kararı alınmıştı. Dünkü tahliye işlemlerine Suriye Kızılayı da eşlik etti. Anlaşma çerçevesinde 12 binden fazla kişinin önümüzdeki haftalarda tahliye edileceği duyuruldu. ‘Mercedes planı’ ve biberon ordusu Cumhurbaşkanı hızını alamıyor. Bu kez de “Mercedes planını” devreye soktu. “Oradaki en iyi arabalara binin!” dedi: “En güzel evlerde oturun!” Bitmedi… “Üç yetmez, beş çocuk yapın!” diyerek gördü ve arttırdı: “Yaşadığınız yer yeni vatanınızdır. Oralara sahip çıkın!” Erdoğan, demografide gerileyen Avrupalıların bu kez en derin kâbusu olan “demografik bombayı” fitilliyor. Ve “mültecileri salıveririm!” tehdidinden, “demografik bombayı tetiklerim” tehdidine yatay geçiş yapıyor. Bu o kadar derin bir korku ki, Fransa’da iki yıl önce Michel Houllebecq adlı bir yazar, tam bu konuyu işlediği “Teslimiyet/Soumission” adlı kitabıyla olay olmuş ve romanı çok satanlar listesinden aylarca inmemişti. “Teslimiyet”te Houllebecq, başkan seçilen “ikinci kuşak” bir Müslümanın ülkeyi nasıl şeriata sürüklediğini anlatıyordu. Erdoğan’ın son açıklamalarını duyanlar; “Houllebecq’in kehaneti gerçek mi oluyor?” diyor. Türkiye Cumhurbaşkanı da sonuçta “Çoğalın, yükselin, bulunduğunuz ülkeleri içerden ele geçirin” demiyor mu? Boğaz’ın duçe’si İtalya’nın en büyük gazetesi “Corriere della Sera” örneğin baş sayfadaki makalesini bu konuya ayırmış: “Yüce Erdoğan şimdi bizi hangi orduyla ele geçirmeye niyetlendiğini açıkladı: Yeni doğmuş bebeler! Egosunun balkonundan seslenen Boğaz’ın ‘duçe’si genç Türklere çağrı yaptı. Avrupa’da kalıp çoğalın. Adam başı beş çocuk yapın, kâfirlerin kıtasını Osmanlı kanıyla doldurun” diyen gazete bu sözleri sonra şöyle sürdürüyor: “Biberonla çıkılan yeni haçlı seferi Batılıların, kendi yurtlarında birden bir azınlığa dönüşmeyi içeren en derin korkularını hedef alıyor. Batı zira demografik bombayla çıkacak çatışmayı, baştan kaybetmeye mahkum olduğunu biliyor. Erdoğan’ın sözleri Le Pen ya da (ırkçı İtalyan lider) Salvini’nin söylev yazarlarının kaleminden çıkmış gibi. İnsan hastalıklı biçimde gidip hemen Trump’tan bir duvar, hatta bir sıradağ ödünç alma arzusuna kapılıyor. Erdoğan, narsist hezeyanları arasında Paris ya da Berlin sokaklarında yürürken bu İslamcı istilanın canlı örneği olarak görülecek bir hamile Türk kadınının kendisini nasıl hissedeceğini umursamıyor. Neyse ki Sultan Avrupa âdetlerinin (buradaki) erkek teba üzerindeki etkisinden habersiz. Akıllı telefondu, video oyunuydu, payTV’ydi derken… daha ikinci çocukta divana yığılıp kalır bunlar. ‘Anneciğim Türkler geliyor!’ da neymiş? Bizi kurtaran sonunda babalar olacak!” Katolik gazete “Avvenire”de manşetten duyurduğu “Erdoğan, Avrupa ve çocukların savaşı” başlıklı yorumunda “Fethetmek ve başkalarına karşı hâkimiyet kurmak adına çocuk yapılmaz” diyor: “Geçmişte faşizmi yaşayan İtalya, bunu iyi bilir. Diktatörlükler halkları güç ve hâkimiyet duygularıyla yönlendirmeye çalışır. Milliyetçi gururla Türklerin bu çağrıya yanıt vereceklerini düşünmek güç olsa da Erdoğan’ın sözleri gene de kaygı verici. Çünkü hem (faşist) bir geçmişten geliyor, hem de Avrupa’nın bugünkü yumuşak karnı olan demografi yarasını kaşıyor.” ‘Sünni lider’e yeni format Değerlendirmeler bu minvalde uzayıp gidiyor. En sık sorulan soru “Niçin?” Erdoğan neden her gün Avrupa’ya saldırıyor? Konu “engellenen Avrupa mitinglerinin” çok ötesinde. Yaygın görüş, RTE’nin sözlerinin baş muhatabının Eski Kıta’nın gurbetçilerinden çok doğrudan Türkiye’deki seçmenler olduğu yolunda. Erdoğan: 1. “Dış düşman”la, milliyetçi oyları içte “Evet”e kilitlemek istiyor 2. SuriyeOrtadoğu politikalarının hezimetini, Avrupa’ya sardırarak örtüyor. 3. Emevi camisinde namaz kılan “Sünni lider” olmayı düşlerken berheva olan bu rüyayı, hilalhaçlı çatışmasıyla yeni bir “format” altında “reset”lemeye çalışıyor. 4. Rusya’yla yaklaşmanın tetiklediği jeopolitik sarsıntının artçısı yaşanıyor. Putin’le ilişkiler yeni evreye girerken AvrupaNATO ile her gün problem çıkıyor. Bunlar sorunun özde bir “haçlıhilal” çatışmasıyla ilgili olmadığına işaret ediyor. Putin de sonuçta Ortodoks bir Hıristiyan. Ama ne hikmetse hâlâ İstanbul’a “Konstantinopol” gözüyle bakan Ortodoks Rusya, bu “haçhilal” tartışmasının tamamıyla dışında tutuluyor. Erdoğan “HaçlıHilal çatışması” derken “Haçlı”nın salt “Avrupa” kısmına odaklanılması, bu argümanın ne kerte araçsallaştırıldığını gösteriyor. ABD’de güvenlik zaafı ABD’de sırt çantalı bir kişinin geçen hafta Beyaz Saray duvarlarını aşmasının ardından bahçede müdahale edilmeden 17 dakika dolaştığı ortaya çıktı. Öte yandan başkanı korumakla görevli bir gizli servis ajanının içinde Trump Tower’ın kat planının da olduğu bir dizüstü bilgisayarı çalındı. C MY B nilgun@