Katalog

Cuma 10 Şubat 2017 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Ekonomideki yangına ekonomi 9 Olağanüstü Hal örtüsü Ekonomideki bozulan görünüm Olağanüstü Hal şartlarında gizleniyor. İstihdam artışı da KHK ile sağlanacak. İşsizlik Fonu işverene işçi alımı için kaynak olacak Hükümet referandum öncesi büyümeyi ve istihdamı artırmak için ça reyi emekçide buldu. Tüketi mi canlandırarak büyüme artı rılmaya çalışılır ken, istihdam ar tışı için de işsi zin parasına göz dikildi. Cumhur başkanı Tayyip PELİN ÜNKER Erdoğan’ın salı günü TOBB Eko nomi Şurası’nda “İstihdam seferberliği başlatı yoruz. Tüm Türkiye katılacak. Mart sonuna kadar ciddi bir dö nüşüm yapmalıyız. İşverenler den en az 1 işçiyi istihdam etme lerini istiyorum” açıklamasının ardından İşsizlik Fonu Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile tırpanlandı. Yeni KHK ile yıl so nuna kadar işe alınacak her ki şi için, İşsizlik Fonu’ndan şirket lere günlük 22 lira 22 kuruş öde me yapılması kararlaştırıldı. İş veren, son dönemde aldığı teş viklere rağmen istihdam artışını işsizin parasıyla sağlayacak. 14 milyar ödendi Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan 687 sayılı KHK’ye göre, karar İŞKUR’a kayıtlı işsizler arasından 1 Şubat 31 Aralık 2017 arasında işçi alımı yapan özel sektör işverenleri için geçerli. İşe alınacak her bir sigortalı için aylık prim ödeme gün sayısı 22.22 TL ile çarpılacak. Bulunacak tutar, bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödeyecekleri primlerden düşülecek. İşsizlik Fonu’nda 2002’den Aralık 2016 sonuna dek 103.2 milyar lira birikti. İşsizlere bugüne kadar 14 milyar TL ödeme yapıldı. 2016’da verilen işsizlik maaşı 3.69 milyar TL oldu. CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak, AKP’nin TBMM’den aldığı olağanüstü hal yetkilerini amacı dışında kullanmayı alışkanlık haline getirdiğini belirterek “İktidar olağanüstü hal fırsatçılığı yapıyor. Milletin harcanan ve harcanacak olan her kör kuruşunun hesabı, şimdiden millete verilmelidir” dedi. Her ay yüzde 1 kesiliyor İşsizlik Sigortası Fonu’na, her ay işverenlerden yüzde 2, çalışanlardan yüzde 1 kesinti yapılıyor, devlet de yüzde 1 katkı payı aktarıyor. Geçen yılın ikinci yarısında 1307.6 lira olan en yüksek işsizlik maaşı, bu yıl itibarıyla 1421 TL olurken, en düşük işsizlik maaşı da 653.8’den 710 TL’ye çıkarıldı. İşsizlik maaşı alabilmek için, işten çıkarılmış olma şartı gerekiyor. Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün, 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün süreyle işsizlik ödeneği veriliyor. İşverene destek, GAP’a kaynak Tüm kayıtlı işsizlere ödenek olabilecek İşsizlik Fonu’nun AKP hükümeti tarafından amacı dışında kullanıldığı daha önce de tartışmalara neden olmuştu. 11 Ağustos 2009’da kabul edilen İşsizlik Sigortası Kanunu ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile İşsizlik Sigortası Fonu’ndan genel bütçeye kaynak aktarılmasının yolu açıldı. Yapılan değişiklikle İşsizlik Sigortası Fonu’nun Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki yatırımlar öncelikli olmak üzere altyapı yatırımlarında kullanılmasının önü açıldı. Fondan GAP’a yapılan ödemenin 12 milyar lirayı aşması dikkat çekti. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) araştırmasına göre 20042014 yılları arasında fon gelirlerinin yüzde 10.4’ü işsizlik ödeneğine aktarılırken, yüzde 14.1’i ise GAP’a aktarıldı. Ayrıca yapılan de ğişiklikle 2009’un nisan ayından 31 Aralık 2009’a kadar işe alınanlar için, alt sınır üzerinden işveren prim hisselerinin 6 ay süreyle İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödenmesi sağlanmıştı. Kış lastiği de OHAL’e girdi Hiç ilgisi olmamasına karşın kış lastiği düzenlemesi de Kanun Hükmünde Kararname ile yapıldı. Kış lastiği takmayana 625 lira ceza var. MUSTAFA ÇAKIR leri araçları denetleyebilecek. Yükümlülüğe uymayan araç iş Hükümet dün yine olağanüstü hal (OHAL) ile hiç ilgisi olmayan konularda kanun hükmünde kararname (KHK) yayımladı. KHK ile “kış lastiği” düzenlemesi de yapıldı. Yolcu ve eşya taşıyan araçların zorunlu ol letenine 625 lira idari para cezası verilecek. 4 İşverenlere, işçilerin işsiz kaldıklarında yararlandıkları, toplam varlığı 103.2 milyar lira olan İşsizlik Sigortası Fonu’ndan destek verilecek. masına karşın kış lastiği takma l Vergi desteği: maları halinde işleticilerine 625 4 31 Aralık’a kadar işçi alacak lira ceza verilecek. Dün yayım olan işverenlere vergi deste lanan 687 sayılı “Olağanüstü Hal ği de verilecek. İşe alınanların Kapsamında Bazı Düzenleme ücretlerinin asgari ücretin ay ler Yapılması Hakkında KHK’de lık brüt tutarının prim ödeme ekonomiyle ilgili şu düzenlemeler yer aldı: Ceza ikiye gün sayısına isabet eden tutarı üze l Şirketler katlanabilir rinden hesapla satılacak: 4 TMSF’nin kayyım olarak görevlendirildiği şirketler, ortaklık payları ve varlıkla KHK ile yapılan düzenlemeye göre kış lastiği yükümlülüğüne uymayan araç işletenin alacağı para cezasını azaltmaya ya da iki katına kadar artırmaya hükümet yetkili nan gelir vergisinin asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra kalan kısmı, ver rın müsaderesi, olacak. Araçların lastiklerinin giden düşüle bu şirket, ortaklık değiştirilmesi için de en cek. Gelir ver payları ve varlıkların TMSF tarafından satış ve tasfiye edilmesi yakın yerleşim birimine gisi stopajı teş kadar gitmesine izin vikinden yararla verilecek. nanlar, diğer yasa yoluyla yerine getirilecek. larda yer alan benzer Satış ve tasfiye sürecinde şirket, nitelikli gelir vergisi stopa Satış veya tasfiyeden elde edi jı teşviklerinden yararlanama len gelirler Hazine’ye irat kayde yacak. Düzenleme kapsamın dilecek. da yapılan ücret ödemelerine 4 Yolcu ve eşya taşımaların ilişkin düzenlenen kâğıtlara ait da kullanılan araçların kış lasti damga vergisinin aylık brüt as ği kullanmaları, illerin hava ve gari ücretin prim ödeme gün iklim şartlarına göre Ulaştırma sayısına isabet eden kısmı be Bakanlığı tarafından yılın belirli yan edilmeyecek ve ödenme dönemi için zorunlu tutulacak. yecek. Uygulama kamu işyer Bakanlık bu yetkisini valilikle lerinde uygulanmayacak. re devredebilecek. Ba l Zimmete düzenleme: kanlığın yetkilen 4 Bankacılık Yasası’nın “zimmet” dirdiği bakan suçunu düzenleyen maddesin lık persone de de değişikliğe gidildi. Faaliyet li, Emniyet, izni kaldırılan veya fona devre Jandarma dilen bankaların yönetim ve de ile Güm netiminde bulunanlarla ilgili de rük ve Ti ğişiklik yapıldı. Düzenlemeye gö caret re, “Bankacılık mevzuatı ile ban Bakan kacılık usul ve prensiplerine uy lığı’nın gun kredi kullandırma, bu kredi sınır ka leri temdit etme veya ek kredi pılarında kullandırma, taksitlendirme, te ki birimleri minata bağlama yahut sair yön ve beledi temlerle yeniden yapılandırma yelerin de işlemleri zimmet suçunu oluştur netim birim mayacak.” l ANKARA Kaçak işçi dert değil Hükümetin Meclis’e sunduğu “torba öneri” kaçak işçi çalıştıran patrona teşvikten tapu harcının art Ahilik Sandığı’na MUSTAFA ÇAKIR masına, sendikadan yardım kesintisinden yabancıya sağlık hizmetine bir dizi düzenleme içeriyor Hükümet yeni bir “torba öneriyi” dün Meclis’e sundu. Öneri ile sigortalı çalıştıran işverenler 1 yıl süreyle istihdam teşviklerinden yararlanamıyordu. Öneri ile giriş zorunlu kaçak işçi çalıştıran işverenlerin 1 ay sonra istihdam teş kayıt dışı veya sahte sigortalı işçi çalıştıranlar ilk tespitte 1 ay Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar için Esnaf Ahilik Sandığı kurulacak. 1 Temmuz’da faaliyete geçecek sandık, İşsizlik Sigortası Fonu kaynakları ile aynı usul ve esaslar çerçevesinde olacak. Esnaf Ahilik Sandığı’na katılım zorunlu olacak. Katılımcılar sandık sigortalısı sayılacak. Sandığa katılımcılar yüzde 2, devlet yüzde 1 katkı verecek. Herhangi bir nedenle sigortalılık durumunun sona ermesi halinde sigortalıdan kesilen primler ile devlet payı iade edilmeyecek. Günlük sandık ödeneği katılımcının günlük ortalama kazancının yüzde 40’ı olacak. Sandık sigortalılarının sigortalılığının sona ermesinden önceki son 120 gün sürekli çalışmış olanlardan son 3 yıl içinde 720 gün prim ödeyenlere 180 gün ödenek verilecek. vikinden yararlanmasına olanak sağlanıyor. Hükümete tapu harcı oranlarını artırma yetkisi veriliyor. Yabancıya satılacak işyeri ve konutlarda dışarıdan döviz getirme karşılığında KDV alınmayacak. Vergisini ödeyene yüzde 5 vergi indirimi de var. AKP’nin Meclis’e sunduğu “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa Önerisi”nde yer alan düzenlemeler özetle şöyle: Tapu harcı artacak: Hükümet, tapu harcı oranını, gayrimenkullerin türleri, sınıfları, büyüklükleri, bulunduğu yer ve vergi değerlerine göre bir katına kadar artırmaya, onda birine kadar indirmeye yetkili olacak. Döviz gelsin de...: İnşa edilen işyeri ve konutların, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişiler ile iş merkezi Türkiye’de olmayan ve bir Kaçak işçi çalıştıran patrona verilen bir yıllık ceza, bir aya indiriliyor. işyeri ya da daimi temsilci aracılığıyla Türkiye’de kazanç elde etmeyen kurumlara satışında KDV alınmayacak. Ödeme dövizle yapılacak. Yeniden yapılandırma: Yasanın “genel sağlık sigortalısı sayılanlar” başlıklı maddesinde kimlerin kapsamda olduğu yer alıyor. Maddede sayılanlar dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanmayanlar için düzenleme yapıldı. Bu kişilerin prim oranı prime esas kazancın yüzde 3’ü olarak belirlendi. Hükümet oranı yüzde 12’ye kadar artırabilecek. Yabancıya sağlık hizmeti: Türk vatandaşlarının Türkiye’de ikamet etmeyen ve Türk vatandaşı da olmayan ana, baba, eş ve çocuklarının Türkiye’de sağlık hizmetinden yararlanabilmeleri için de düzenleme yapıldı. Kaçak işçi çalıştırana teşvik: İşyerinde kayıt dışı veya sahte süreyle teşviklerden yararlanamayacak. Daha sonra 3 yıl içinde yeniden kayıt dışı saptanırsa yıl süreyle teşvik yasağı uygulanacak. Yasanın yayımlanmasından 1 yıl önce teşvik yasağına giren işverenlere de “af” gelecek. Yetki DSİ’ye: Barajlar nedeniyle yerleşimleri su altında kalan 350 bin kişi bulunuyor. Yeni yapılan barajlar nedeniyle 270 bin kişinin daha yerleşim alanının su altında kalması bekleniyor. Kamulaştırma ve iskân/yeniden yerleşim çalışmaları DSİ tarafından yürütülecek. İşçinin parası bakanlığa: Sendikalar ve konfederasyonlar kadın istihdamını destekleyici faliyetler kapsamında kullanılmak kaydıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ayni ve nakdi yardımda bulunabilecek. l ANKARA Türkel Minibaş’a mektup... Sevgili Türkel, 9 yıl geçmiş sen aramızdan ayrılalı. Hallaç pamuğu gibi savrulduğumuz koca 9 yıl. Gel eskiden yaptığımız gibi biraz dertleşelim can dostum. İnan çok ihtiyacım var. Son dönemeçteyiz. Ve önümüzde sadece 65 gün var. 16 Nisan’da Türkiye’nin geleceği referandum ile halkın onayına sunulacak. Ya ‘Bu ülkede sadece benim dediğim olur’ diyen tek adam ve ‘parti devlet’ sistemine ‘evet’ diyerek geçit verilecek; ya da ‘hayır’ ile “dur bakalım, buraya kadar” denecek. Sen iyi bir iktisatçıydın Türkel. Ama sadece iktisadı öğrencilerine anlatmak değildi işin. Ülkesini seven bir aydın olarak kaygıların vardı, bu yüzden yazıyordun, tartışma programlarına katılıyordun. Yetmiyordu. Toplumda bir şeyleri düzeltmek, iyileştirmek adına sivil toplum kuruluşlarında aktif görev almaktan hiçbir zaman kaçınmadın. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’ndeki katkılarını unutmak mümkün değil. Ama hepsinin ötesinde önemli bir özelliğin vardı: “Haksızlığa asla sessiz kalmazdın.” Evet Sevgili Türkel, Bugün geldiğimiz noktada, ülkede yaşanmakta olan rejim değişikliği ile ilgili kaygıları olan; olan bitene seyirci olmak yerine bunu çeşitli demokratik ve barışçı yollarla (yazarak, konuşarak, imza vererek...) dile getirenlere yönelik sistematik bir saldırı var. Bunun son örneğini önceki gün 170 akademisyenin daha, sadece Barış Bildirgesi’ne imza attıkları için Kanun Hükmünde Kararname ile görevlerinden uzaklaştırılmaları ile yaşadık. Aralarında senin meslektaşların, belki öğrencilerin de var. Kıyım büyük, kıyım acı... Üniversitelerinden, öğrencilerinden, araştırmalarından uzaklaştırılan pırıl pırıl bilim insanlarından bahsediyorum. Suçları ‘barış istemek’. Onlarla birlikle ülkenin geleceği de kapı dışarı ediliyor. Bilim istenmiyor, onun yerine biat isteniyor Türkelciğim. Akademik özgürlüklerin olmadığı bir sistemde bilimin de yeşeremeyeceği, bilimin olmadığı bir ortamda ekonominin de gelişemeyeceği gerçeği umurlarında bile değil. Türkiye’de bilim yapmanın zorluğunu gören birçok insan çareyi yurtdışına yönelmekte buluyor. Ne acı değil mi geleceğimizin böyle şekilleniyor olması... Tıpkı basının da aynı şekilde susturulduğu gibi. “Yaşamımda benim için en değerli 2 unsur var. Biri akademik kariyerim, ikincisi de Cumhuriyet gazetesinde yazmak” derdin hep. Ne yazık ki ikisi de susturulmak isteniyor sevgili dostum. Cumhuriyet gazetesinin yazarları, yöneticileri 103 günden beri özgürlüklerinden yoksunlar. 98 günden beri ne ile suçlandıklarını bilemeden iddianamenin hazırlanmasını bekliyorlar. Sevgili Türkel, Şaşırmanın da bir sonu olmalı değil mi? Ama olmuyor. Her gün değil, her saat yeni bir karar, yeni bir uygulama çıkıyor karşımıza. Yangından mal kaçırırcasına... Varlık Fonu aldatmacası altında dev kamu şirketleri ve arazileri tek çatıda toplanıyor. Halka ait gelirleri, bütçe denetimini dışına taşınıyor, çiftlik gibi kullanımının yolu açılıyor. Siyasi ve toplumsal kutuplaşmanın neredeyse son noktasındayız. Prof. Daron Acemoğlu birkaç ay önce bir uyarıda bulunmuştu “Türkiye’de akademisyenlerin durumu çok kötüleşti. Akademik özgürlük çok önemli, bunu da kaybediyoruz. Düzeltmek için çok az vaktimiz kaldı. Türkiye’de siyasette de ekonomide de durum acil. Siyasi kurumlar ve ekonomik kurumlar birbirini tamamlıyor. Geleceğin büyümesini sağlayabilmemiz için, kaliteli bir büyüme için kapsayıcı kurumları güçlendirmemiz lazım. Sivil toplumu ve bağımsız yargıyı güçlendirmemiz lazım” diyerek... Acemoğlu’nun vurguladığı o “çok az vakit” sona ermek üzere... Ne yapmalıyız Türkel? Sen gerçekleri ortaya koyarken, umut aşılamaktan da vazgeçmezdin. Şimdi de sesini duyar gibiyim: “Birleşin. Birleşerek direnin...” Zaten başka çaremiz yok sevgili dostum. Rus yazar Mihail Bulgakov’un, dünya edebiyatında önemli bir yere sahip olan “Usta ile Margarita”sında sıkça dile getirilen bir özdeyiş vardır: “En büyük ahlaki çöküntü korkaklıktır.” Bugün iktidar elindeki tüm güçleri kullanarak bir korku toplumu yaratıyor. Ya buna teslim olacağız ya da birleşerek güçleneceğiz... Türkel Hocamız anıldı İstanbul Üniversitesi (İ.Ü.) İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi, ÇYDD Genel Başkan Yardımcısı, yazarımız Prof. Dr. Türkel Minibaş (19532009) ölümünün 8. yılı olan 6 Şubat Pazartesi günü Ayvalık ilçesi Cunda Adası’ndaki mezarı başında ve ÇYDD’nin düzenlediği etkinlikle, önceki gün de İktisat Fakültesi Mezunlar Cemiyeti’nin İktisat Evi’nde annesi Nurten, kardeşi Ali Bahadır ve yengesi Yüksel Minibaş ile arkadaşları, meslektaşları ve öğrencilerinin katıldığı törenlerle anıldı... C MY B