Katalog

DUNYA Şili’de öğrenciler sokakta Şili’de hükümetin eğitim reformuna karşı çıkan öğrenciler yine sokaklardaydı. Başkent Santiago’daki gösteride öğrenciler polisle çatıştı. Hükümetin 200 bin öğrenciye üniversitede ücretsiz eğitim hakkı tanıyan reformu yetersiz bulunmuştu. Kadınlar sınır tanımadı Venezüella’nın Urena kentinde 500 kadın, komşu Kolombiya ile geçen yıl kapanan sınırı geçerek ülkelerinde bulamadıkları temel ihtiyaçlarını giderdi. Sınıra kordon kuran Ulusal Muhafızlar da kadınları durduramadı. Perşembe 7 Temmuz 2016 [email protected] TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Irak savaşı kaçınılmaz [email protected] 7 değildi, Blair tercih etti Britanya’da Irak işgalini soruşturan komisyon, savaşın barışçı seçenekler tükenmeden başlatıldığını, ABD ile körü körüne ortaklık yapıldığını ilan etti Trump’tan Saddam’a övgü ‘DÜNYANIN EN KÖTÜ TERÖRİSTİ BLAIR’ ABD’de kasım ayında yapılacak başkanlık seçiminde Cumhuriyetçile Rapor açıklanırken, ölen askerlerin rin muhtemel adayı işadamı Donald ailelerinden “Tüm dünyanın dikkat Trump, Irak’ın devrik Devlet Başkanı etmesi gereken tek bir terörist Saddam Hüseyin’i övdü. Trump, Kuzey var, o da Tony Blair”, “Savaş tam bir fiyaskoydu”, “Hükümetten özür bekliyoruz” tepkileri yükseldi. Carolina’nın Raleigh kentindeki kampanyasında yaptığı konuşmada, “Sad dam Hüseyin kötü bir adamdı. Doğ ru mu?. Ama neyi iyi yapıyordu biliyor musunuz? Teröristleri öldürüyordu. Bu işi çok iyi yapıyordu” ifadesini kullan dı. Trump, daha önce de Saddam Hüseyin ve Libya’nın eski lideri Muammer Kaddafi gi bi diktatörlerin ha la iktidarda olmaları halinde dünyanın ‘yüzde 100 daha iyi bir yer’ ola cağını id dia etmiş ti. Kiarostami’nin tılsımlı bahçesi Bülbül sesini ben hayatımda ilk kez İran’da duydum. Tahran’da ilk gecemdi. Şah öncesinin hükümdarları olan Türk kökenli Kaçar hanedanından kalma harikulade bir malikânenin bahçesinde bulmuştum kendimi. Asırlık ağaçlar ve güllerin, ortancaların bulunduğu bahçede bülbüller şakıyordu. İran’a girişim divan edebiyatının has örneklerine layık şekilde güller arasında ve bülbüllerin sesi ile olmuştu. Malikânenin rüya gibi bu bahçeye açılan ince, zarif sütunlu bir terası vardı. Terasın önünde geleneksel bir şark havuzu, havuzun ilerisinde de malikânenin parkına doğru yönelen iki yanı çınarlı bir yol uzanıyordu. Terastan bu yöne baktığınızda, sonsuzluğa giden bir yola bakıyor gibi oluyordunuz. Kiarostami ile ahbaplığı olan ev sahibi dostum, İranlı yönetmenin bu terasta benim üzerinde bulunduğum koltuğa oturduğunda, bu çınarlı yola bakmaktan büyük zevk aldığını anlatmıştı. Ev sahibesi gibi Kiarostami’ye de çünkü bu yol “sonsuzluğu” düşündürüyordu... Kiarostami’yi tanımadım ama bahçesine girmiş oldum. Hiçbir şey bana günbatımında rayihaların yükseldiği bu muhteşem Doğu bahçesi denli onun sinemasını tarif edemezdi: Şiirsel ince bir estetik ve doğayla iç içe geçen zengin boyutlu felsefi bir derinlik... ‘Aktif muhalif olmadı’ Tümüyle yalana dayanan ve sonunda Ortadoğu’nun tam bir cehenneme dönüşüp IŞİD canavarının çıkmasına yol açan Irak işgaline ABD’nin peşine takılıp Britanya’nın da ortak olmasını mercek altına alan rapor dün yayımlandı. Emekli bürokrat Sir John Chilcot başkanlığında beş kişilik bir komisyon, 120’den fazla tanığın ifadelerine dayanan raporu Britanya’nın işgalinden daha uzun sürede, tam 7 yılda hazırladı. Chilcot, 2.6 milyon kelimelik boyutuyla Tolstoy’un Savaş ve Barış romanının 4 katı uzunluktaki raporu dün bir basın toplantısıyla kamuoyuna sun du. 19972007 arası başbakanlık yapan ve Irak’ın kitle imha silahları olduğuna dair binbir yalan söyleyerek 2003’teki işgale ülkesini sürükleyen Tony Blair’e faturayı kesen raporun anahatları şöyle: 4 BM yaptırımları altındaki Irak’ın nükleer silah geliştirmesine imkân yoktu. 4 Irak’ı silahsızlandırmaya yönelik barışçı seçenekler tümüyle tüketilmeden işgale girişildi. Oysa son çare değildi. 4 İşgal, kusurlu istihbarata ve bunun üzerinden yapılan kusurlu değerlendirmelere dayandırıldı. Bunlar sorgulanmalıydı ama yapılmadı. 4 Irak o dönemde tehdit teşkil etmiyor du. Ama kitle imha silahlarının tehdit oluşturduğu öylesine kesin şekilde sunuldu ki hiçbir haklılığı, adilliği yoktu. 4 Harekât için yasal temel olduğu kararı, tatmin edici olmaktan uzaktı. 4 Blair işgali onaylamayan BM Güvenlik Konseyi’nin otoritesine zarar verdi. 4 Blair’in “işgalin sonuçları önceden bilinemezdi” görüşüyle hemfikir değiliz. Irak’ta iç çatışma, Kaide, terörizm riskleri için önceden çok ciddi uyarılar yapılmıştı. Buna rağmen askeri müdahalenin sonuçları hafife alındı. Savaş sonrası planlaması tümüyle yetersizdi. 4 Blair, 28 Temmuz 2002’de dönemin ABD Başkanı George W. Bush’a “Her ne olursa olsun seninleyim” diye yazdı. Aralık 2001’deki yazışmada Blair Bush’a Irak’ta rejim değişikliği için “zamanla inşa edeceğimiz akıllı bir strateji benimsemeliyiz” tavsiyesinde bulundu. ‘Sorumluluğu alıyorum’ Başbakan David Cameron’ın “gerekli dersler çıkarılacak” diyerek parlamentonun gelecek hafta iki gün inceleyeceğini duyurduğu rapora Blair’in ilk yanıtı şu oldu: “Hiçbir mazeret göstermeden tam sorumluluğunu üstleniyorum. Saddam’ın devrilmesinin Ortadoğu ve diğer yerlerdeki terörizmin sebebi olduğuna inanmıyorum. Saddam’a karşı aske ri müdahale kararını iyi niyetle aldım ve ülkenin çıkarına olduğuna inandım.” Özür diledi ama Rapor karşısında kamuoyu ateş püskürünce Blair gözü yaşlı, sesi titrek halde “Bilebileceğinizden çok daha fazla üzüntü, pişmanlık ve özür dile getiriyorum” diye ikinci bir açıklama yaptı. Lakin raporun kendisinin yalan söylemediğini, meclisi yanlış yönlendirmediğini, gizli karar almadığını, istihbaratı çarpıtmadığını gösterdiğini savundu. Asker aileleri ise Blair için ömür boyu kamusal yasaktan yargılanmasına dek taleplerde bulundu. ‘Yargılanacak mı?’ Cameron Blair’e dava açılmayacağını ima etti: “Rapor Irak Savaşı’nın yasallığıyla ilgili görüş bildirmiyor. Hükümetin halkı kasten yanlış yönlendirme girişimi olduğunu söylemiyor.” BM’ye bağlı Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), adı geçenlerle ilgili soruşturma açılıp açılamayacağını tespit için pazartesi raporu inceleyeceğini açıklamıştı. Ama sonra UCM savcıları, Blair’i savaş suçundan yargılamayacaklarını, zira savaşa girme kararının UCM’nin yetki alanına girmediğini söyledi. Raporda askerlerin insan hakları ihlallerine kanıt aranacak. Müslim: Erdoğan’ın UCM davası için belgeler hazır 2003’te Saddam heykelini yıkan Iraklı Jaburi: ‘Mümkün olsa tekrar dikerim’ Irak’ın başkenti Bağdat’ta 2003 yılında ABD işgaliyle Saddam Hüseyin’in devrilmesinden sonra meydanlarda kutlamalar yapıldı. Irak Körfez Savaşı sonrası BM denetçilerinin tasfiye ettiği kitle imha silah programının devam ettiğinin “şüphe götürmez” olduğunu, Saddam’ın bunları füze PYD Eşbaşkanı Salih Müslim hem ABD hem de Rusya’nın Ankara’nın IŞİD’le bütün ilişkilerinin bilgisine ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde (UCM) yargılanmasına neden olacak belgelere sahip olduğunu iddia etti. ANF’ye konuşan Müslim, “Erdoğan’ın UCM’de yargılanması için bütün dosyalar hazırlandı. Türkiye’nin IŞİD’le ilişkilerine dair belgelerin hepsine Ruslar sahip durumda” diyerek ekledi: “Yine ABD’nin Rıza Sarraf’ı tutuklaması da bundan kaynaklı. ABD’de Kuveyt Türk Bankası’na karşı açılmış bir dava var. Sarraf davası birilerinin boynunda ip gibi duruyor, bu ipi istedikleri zaman çekebilirler. ABD bu ipi çekecek mi yoksa şantaj olarak mı kullanacak göreceğiz.” Türkiye ile Rakka arasındaki Mınbiç’i alırlarsa IŞİD’in Avrupa’ya gönderdiği militanların yolunun kesileceğini, Avrupa’da saldırıların azalacağını söyleyen PYD lideri “Türkiye hâlâ Mınbiç’te IŞİD’e yardım göndermeye çalışıyor. Nusra ve Ahrar uş Şam gibi IŞİD’le aynı zihniyete sahip güçler üzerinden bu yardımı sağlıyorlar. Bir çatışma süsü vererek 4 gün önce 12 TIR yardım ulaştırdılar” dedi. Kiorastami ve ardıllarına zamanla alışıldı... Ama Kiorastami filmleri, 90’lar sonunda sansür duvarını aşarak dünyayla ilk buluştuğunda, sanatseverler uzaklardan perdeye ulaşan bu yeni soluk ve yeni bakışla derinden sarsılmıştı. İran sinemasını evrene açan ve arkasından gelen tüm büyük İranlı yönetmenlere yol gösteren Kiarostami’nin ölümünü duyduğumda, “Kajar bahçesinin ev sahibesi” dostumu aradım. Arkadaşım “Kiarostami’nin sinemaya tinsel bir yaklaşımı vardı” diye söze başladı: “Ağır tempo sineması kitlelere değil sanat tutkunlarına hitap ederdi. Filmleri Tahran sinemalarında gösterilmezdi. Evlerde ve özel gösterimlerde izlenirdi. Ama izleyicilerinin, salt aydın çevreyle sınırlı olmasına rağmen rejim Kiarostami’den hiç haz etmezdi. Yönetmeni doğrudan doğruya hedef almasa da kendisine sıcak bakmadığını belli ederdi. Kiarostami de, beri yandan rejim karşıtı olmakla birlikte Panahi örneğinde gördüğümüz gibi aktif bir muhalif olmayı hiç düşünmedi. Sürgünde yaşamak istemedi. Ama sık seyahat eden ve dünyayı bilen, iyi tanıyan bir aydındı.” ‘Aura’sı yetti Köktendinci rejim, “aktif” olmayan muhaliflerden dahi neden nefret eder? New York Times’da çıkan bir yazı bu soruyu şöyle yanıtlıyor: “(Kiarostami’nin) yabancılarla temasta olması bile onun katı rejim yanlılarınca kuşkuyla karşılanması için yeter nedendi. Sahip olduğu nüfuz ve tabanındaki hayran kitlesi tehlikeli görülmesine yetiyordu.” 1997’de “Kirazın Tadı” filmiyle Cannes’da “Altın Palmiye” ödülünü kazanan Kiarostami nitekim ülkesine döndüğünde Tahran havaalanının arka kapısından çıkarılmış. “Yurtdışı bağlantıları” sebebiyle çünkü kendisini ön kapıda yobazlardan oluşan bir kalabalık protesto etmek için bekliyormuş. Bu ortaçağ yobazlarına rağmen Abbas Kiarostami “İran gerçeğini” dünyaya tanıtan isim oldu. Usta yönetmen, sadece İran sinemasının kapılarını açan ilk isim olmakla kalmadı, aynı zamanda ülkesini dünyaya açtı ve günümüz IŞİD’inden farksız olan Humeyni sonrası İran’ın imajını değiştirdi. Şimdi “açılım yanlısı” İran rejimi Kiarostami’yi rahmetle anıyor. Tahran’ın birikimli dışişleri bakanı Cevad Zarif, “üstad” diye tanımladığı yönetmenin ölümünü “uluslararası sinema için kayıp” olarak nitelendiriyor. Cumhurbaşkanı Ruhani de sanatkâr yönetmeni öve öve bitiremiyor. Eh... Düşmez kalkmaz bir Allah. Bir hafta için izninizi rica ediyorum... lı Kadim Şerif Hasan el Jaburi, Saddam lere koyup Batı’yı birkaç dakika içinde Hüseyin heykelini eline geçirdiği bir bal vurabileceğini öne süren, istihbaratçılara yozla yıkmaya başladığında Irak için bir baskı yapıp tartışmalı bir rapor hazırladönüm noktası olduğu düşünülen döne tıp yalanlarını önsöz olarak ekleten Blair, FBI’dan yakayı sıyıran Clinton’a rüşvet suçlaması min sembollerinden biri olmuştu. Aradan 13 yıl geçtikten sonra BBC’ye konuşan Jaburi, “Elimde olsa heykeli yeniden dikerdim ama öldürülmekten korkuyorum” sözleriyle pişmanlığını anlattı. Blair’in yalanları Saddam sonrası Irak’ın giderek daha kötüleştiğini söyleyerek “Bush ve Blair yalancı, eğer bir suçlu olsaydım onları kendi ellerimle öldürürdüm” diyen Jaburi, “Saddam gitti ama yerine bin tane Saddam geldi” yorumunu yaptı. 18 Mart 2003’te işgale parlamento onayı da aldı. Ama Irak’ta ne kitle imha silahı ne de uçabilen füze bulunmasıyla alemin “maskarası” oldu. “Bush’un finosu” lakabıyla anılan, soyadı “yalancı” manasında “Blier” diye telaffuz edilen, “yalancı, katil” sloganıyla protesto edilen Blair, 2007’de istifa etmek zorunda kaldı. Bedelini Iraklılar ödedi İşgal, yol açtığı çatışma ve krizler milyonlarca Iraklının canını alad, ABD’nin 4 bin 424, Britanya’nın 179 askeri öldü. ABD başkanlık seçimlerinin Demokrat adayı Hillary Clinton, dışişleri bakanlığı döneminde göreviyle ilgili yazışmaları kişisel server ve eposta hesabından yapmasıyla ilgili yargılanmaktan kurtuldu. Ama eski başkan koca Bill Clinton’ın Adalet Bakanı Loretta Lynch’le görüşmesinin ardından gelen FBI’ın “Aşırı dikkatsız bir davranış ancak suç teşkil etmiyor” kararına Cumhuriyetçi aday Donald Trump tepki gösterdi. Trump “Clinton adalet bakanına rüşvet vermeseydi aklanamazdı. Adalet bakanı Clinton’a hüküm giydirseydi işsiz kalırdı” iddiasını ortaya attı. Wall Street Journal köşe yazarı James Taranto da FBI’ın kararını “Bir başka deyişle yasalar sıradan insanlar içindir” diye yorumladı. FBI’ın soruşturmayı kapatması, önceki gün Başkan Barack Obama’nın Hillary Clinton’ın mitingine ilk kez katılmasına denk geldi. C MY B nilgun@