Katalog

EKONOMİ Anadolu’nun ilk motosiklet fuarı Çukurova Motorlu ve Motorsuz Araçlar Fuarı, Elka Fuarcılık tarafından Adana’da açıldı. 22 Mayıs’a kadar açık kalacak fuarda motosiklet, bisiklet, aksesuar, yedek parça şirketleri, ziyaretçilerle bir araya gelecek. 8 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Müşteri gözünden tanınacak Fütürist Ryan Shaw, Rönesans Gayrimenkul Yatırım’ın davetlisi olarak geldiği, “Perakende Buluşmaları”nda gelecekte AVM’lerin, müşterinin ihtiyaçlarını teknolojiyle birlikte gözünden anlayacağını söyledi. Cuma 20 Mayıs 2016 Tam 35 yıl önce Cumhuriyet gazetesinde günlük bir ekonomi sayfası hazırlamaya başladığımda Türkiye’deki gazetelerde yer alan tek ekonomik gösterge bir köşeye sıkıştırılan “Altın Fiyatları” idi. O günün Türkiyesi’nde günlük olarak izlenebilecek başka hiçbir ekonomik gösterge yoktu. Bugün sıkça uğradığım marketin et bölümünde çalışan ve bu konulara meraklı olan arkadaş bana FED faizi konusundaki fikrimi soruyor. Son yıllarda dünyada en yakından izlenen ekonomik gösterge hangisi diye sorarsanız hiç tereddüt etmeden “FED faizi” cevabını verebilirim. Kısaca FED diye anılan ABD Merkez Bankası’nın faiz politikası çok yakından izleniyor çünkü 2008’de doruğa tırmanan küresel finansal krizden bu yana, piyasalar öncelikle FED’in tutumuna bakarak yön buluyor. Bu köşede bu konuya ilk kez girerken, bu süreci yakından izlememiş okurların da bulunabileceğini düşünerek, FED faizinin neden bu kadar önemli hale geldiğini hatırlatmanın yararlı olabileceğini düşündüm. FED faizi neden önemli? FED’in faiz oranını 2008’den beri sıfıra yakın düzeyde tutması, dünya ekonomisine ve piyasalara hayat suyu sağlayan likidite bolluğunun süreceği anlamına geldiği için bu kadar büyük önem kazandı. FED’in faizleri yükseltmeye başlaması ise bu dönemin sonuna gelindiğinin sinyalini verdiği için likidite bolluğuna bağımlı hale gelmiş olan herkesi korkutuyor. FED’in asli görevi öncelikle ABD ekonomisindeki gelişmelere bakarak faiz politikasını belirlemek. Ancak 2008 krizi sonrasında, kitaplarda yazmayan gelişmelerin yaşandığı bir döneme girilmesi ve FED faizinin dünyada anahtar gösterge haline gelmesi, FED’in politikasını da etkiledi. FED’in faiz politikasını belirleyen Açık Piyasa Komitesi, dünya ekonomisindeki gelişmeleri de dikkate almaya başladı ve faiz artırma kararını defalarca erteledi. Sonuçta faiz artırımı için gerekli koşulların oluştuğuna kanaat getiren FED, geçen yılın aralık ayında faiz oranlarını yüzde 0.25 yükselterek 2008’den sonraki ilk faiz artışını gerçekleştirdi. FED bu artışı yaparken 2016 yılında kademeli olarak yeni artışların da gündeme gelebileceğini açıkladı. Şok gelince FED güvence verdi FED’in geçen yılın sonu yaklaşırken, herkesin bu kararı beklediği bir noktada faizleri artırmaya başlaması ilk anda piyasalarda bir şok etkisi yaratmadı ama yılın son günlerinden itibaren, Çin borsasındaki ani düşüşün de etkisiyle, dünya borsalarında keskin dü ABD faizi piyasaları karıştırabilir Janet Yellen şüşler yaşanmaya başladı. Bu düşüşler 2016’nın ilkyarısında da sürdü ve hemen karamsar senaryolar yazıldı. Bunun üzerine FED ağız değiştirdi, FED Başkanı Janet Yellen, 2016’da da çok ihtiyatlı bir faiz politikası izleneceğini, yeni faiz artışları konusunda hiç acele edilmeyeceğini açıkladı. FED’in güvence vermesi piyasaları rahatlattı, likidite bolluğu döneminin bir süre daha devam edeceği güvencesini alan piyasalar tekrar risk alma havasına girdi. Bu ortamda Türkiye gibi “Yükselen Pazar” ülkelerine sermaye girişleri hızlandı, söz konusu ülkelerin paraları değerlendi, bu ülkelerde bahar havası esmeye başladı. Öte yandan ABD’de faiz artışlarının bir başka bahara kaldığı izleniminin doğması ABD Doları’nın değer kaybetmesine yol açtı. Haziranda faiz şoku mu? Bu koşullarda çoğu kimse FED’in uzunca bir süre faiz artırmayacağı nı düşünmeye başladı. FED Açık Piyasa Komitesi’nin nisanda yaptığı toplantıdan da beklendiği gibi bir faiz artışı kararı çıkmadı ve Komite’nin haziran ayında yapacağı toplantıda da faizleri artırmayacağı izlenimi yaygınlaştı. Ancak önceki gün açıklanan Açık Piyasa Komitesi nisan toplantısının tutanakları, bu izlenimin pek de doğru olmadığını ortaya koydu. Tutanaklar, bazı Komite üyelerinin, piyasaların haziranda da faiz artışı olmayacağını varsayarak davranmasından rahatsız olduğunu ve hazirandaki bir faiz artışını gündemde tutmak istediğini gösteriyordu. Haziranda faiz artışı olasılığının şimdi tekrar gündeme gelmesi, faiz artışının olumsuz etkilerinden tedirginlik duyan piyasaları bir kez daha panik havasına sokar mı, bilmiyorum ama bu olasılığın artması halinde piyasaların buna olumsuz tepki vermesi ve “Yükselen Pazar” ülkelerinin de bundan olumsuz etkilenmesi beklenebilir. ABD Doları’nın tutanakların açıklanmasıyla birlikte değer kazanmaya başlaması da bu yönde önemli bir sinyal sayılabilir. FED’in faiz arttımasından olumsuz etkilenebilecek ülkelerden biri olan Türkiye’nin de bu gelişmeleri dikkatle izlemesi ve kendi önlemlerini alması önem kazanıyor. Hal böyleyken radikal faiz indirimlerine gitmesi için TC Merkez Bankası’na sürekli olarak baskı yapan zevatın da belki bir kez daha düşünmesi gerekiyor. ABD, demokrasiyi ve kapitalizmi kurtarma telaşında Şimdi liberal demokrasiye karşı ciddi bir tehdit oluşturma de kapitalizmin ve liberal demokrasinin yaşatılması için neler yapmak ge ya başlayan “Tek Adam” rejimleri, rektiğini sorgulayan ülke durumuna Batı’nın liberal demokrasiyi dünyaya düşmüş olması. yayma projesinin başarısızlığa uğra Kendine özgü bir “Tek Adam” reji dığı ortamda gelişti. mi kurarak ABD’yi yeniden dünya li Anımsanacağı gibi, 1989 yılında deri yapacağını ileri süren Donald ortaya atılan ve küresel kapitalizmin Trump’ın başkanlığın güçlü adayı ekonomik kalkınmayı dünya haline gelmesi, ABD’de ve ya yayacağını, Batı’nın libe dünyada liberal demokrasi ral demokrasi modelinin de nin temel değerlerini ve ku evrensel model haline ge rumlarını önemseyen her leceğini ileri süren tez Ba kesi telaşa düşürmüş du tı dünyasında bir iyimserlik rumda. ABD’de Trump’ın havası yaratmıştı. Barış ve seçilmesini önlemek için demokrasi ortamında eko neler yapmak gerektiği tar nomik kalkınmanın yaygın tışılıyor. laşacağı bir dünyanın hayali Öte yandan kapitalizmin kurulmuştu. Time dergisinin kapağı finansallaşması sonucun Çeyrek yüzyıl sonra ge da ABD ekonomisinin bü linen noktada küresel kapitalizmin yüme hızının düştüğü ve toplumun dünyanın dengelerini değiştirdiği geniş kesiminin büyümeden pay ala ni ama kurulan hayalin gerçekleş madığı, eşitsizliğin hızla arttığı belir memiş olduğunu görüyoruz. İşin il tilerek, bunun sürdürülebilir olmadı ginç tarafı bu hayalin kurulduğu yer ğı belirtiliyor. olan ABD’nin, şimdi kendi bünyesin Time dergisinin son sayısında ka pağa taşınan yazı da da “Kapitalizm Nasıl Kurtulur” so rusuna cevap ara nıyor. ABD’nin ön de gelen şirketleri nin ucuz kredi kul lanıp kendi hisse lerini satın alarak nasıl yöneticileri ni ve hissedarlarını zengin ettiği ama Donald Trump ekonomiye fazla katkı yapmadığı an latılıyor. Katma değerin yüzde 7’sini ve istihdamın ancak yüzde 4’ünü ya ratan finans sektörünün buna karşı lık kârların yüzde 25’ine el koyduğu belirtilerek bu düzenin değişmesi ge rektiği vurgulanıyor. İki sorun birbiriyle yakından ilintili aslında. Kapitalizmin ABD’deki işle yiş biçiminin Trump efsanesini yara tan tepkiyi beslediği ortada. Demok rasinin sağlıklı işleyebilmesi için ön ce kapitalizmin işleyiş biçiminin de ğişmesi gerekiyor. Cem Eriç Kanyon AVM, 10’uncu yılı dolayısıyla İstanbul temalı etkinlikler düzenleyecek AVM kârlarında düşüş dönemi Yılın ilk 4 ayında ziyaret çi sayıları yüzde 10 gerileyen AVM’ler kârdan feragat ederek kampanyalı büyüme yoluna girdi. Kanyon AVM Genel Müdürü Cem Eriç, “Sektör açısından kârsız büyüme bir sorun olarak devam ediyor. Umut yaz aylarında toparlanma yönünde” dedi. Bu yıl 10’uncu yılını kutlayan İŞ GYO ile Eczacıbaşı’nın ortak yatırımı Kanyon AVM için 2016’da yüzde 9 oranında büyüme beklediklerini söyleyen Eriç, 10 yılda 110 milyon ziyaretçi ağırladıklarını kaydeti. Geçen yıl 11 milyon ziyaretçi ağırlayan Kanyon AVM’nin 2015 cirosu ise 550 milyon TL oldu. l Ekonomi Servisi Tekno girişime 60 bin $ destek KOSGEB Uluslararası Hızlandı rıcı Destek Programı kapsamında, teknolojik faaliyetlerde bulunan işletmelerin uluslararası pazarlara girişini kolaylaştırmak için 60 bin dolar destek verecek. Başvurular, 31 Mayıs’a kadar yapılacak. Program kapsamında her bir başvuru için üst limit 15 bin dolar olmak üzere, 3 yıl boyunca işletmelerin yaptığı harcamaların yüzde 80’i oranında destek verilecek. l Ekonomi Servisi Ayakkabıcıya çelme taktılar Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Çetin, sektörün beklenen sıçramayı yapamadığını belirterek “Koşabilirdik ama yürümek zorunda kaldık” dedi Geçtiğimiz yılı 670 milyon dolarlık ihracat ile kapatan Türkiye ayakkabı sektörü, yaşanan son olaylardan olumsuz etkilendi. Rus ya uçak krizi ve terör eylemlerine siyasi gerginliğin de eklenme si ile sektörün beklenen performansının ertelen diğini dile getiren Ayak kabı Sanayicileri Derne ği Başkanı Hüseyin Çe YENER KARADENİZ tin, ilk üç ayda yüzde 1.5 gerileyen ayakkabı ihracatının nisanda yüz de 17 arttığını belirte rek, “Bunlar sevindirici gelişmeler. Şu anda yürüyoruz ancak bu sorunlar ya şanmasaydı sektör koşabilirdi” açıkla masında bulundu. Rusya kaybı yüzde 45 Türkiye’deki üretimi teşvik etmek ve ithalatı azaltmak amacıyla Ekonomi Bakanlığı, 2014 Ağustos’ta yürürlüğe soktuğu kararla ithal deri ayakkabıya yüzde 50, suni deri ayakkabıya ise yüzde 30 oranında vergi getirmişti. Ancak yaşanan toplumsal olaylar, kararın etkisinin görülmesini her defasında erteledi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, 2013’te 723 milyon dolar olan ihracat 2014’te 719 milyon dolara, 2015’te 670 milyon dolara ve 2016’nın ilk çeyreğinde ise 195 milyon dolara geriledi. Geçen ay ise sektör biraz olsun toparlandı ve sektör ihracatını yüzde 17 artırdı. 2012’de 863 milyon dolar olan ithalat ise 2013’te 992 milyon dolara, 2014’te 953 milyon dolara ve 2015’te ise 794 milyon dolara geriledi. Bu yılın OcakNisan döneminde ise ayakkabı ihracatı yüzde 3.5 artışla 275 milyon dolara ithalat ise yüzde 1 artışla 246.6 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Çetin’in verdiği bilgilere göre, Rusya pazarında kayıp yüzde 45’i aştı. Kayıpları telafi yolu ise yeni pazarlar. Çetin, bu amaçla ABD pazarına yönelik çalışmaların devam ettiğini, bunun sektöre etkisinin çok yüksek olacağını öngördü. Sağlıklı ayakkabı geliyor Öte yandan ayakkabıcılar, geçen yıllarda yaşanan zehirli ayakkabı skandalı gibi olaylar ile sektöre yönelik oluşan kötü imajı silmek harekete geçti ve sağlıklı ayakkabı hareketi başlattı. Tabanından bağcıklarına kadar her türlü parçanın doğal ve uzmanlar ta rafından belirlenmiş ayakkabı üretilecek. Pilot uygulama için 30 şirket başvuru yaptı. Başvuran ve belirli şartları yerine getiren markalar kendi isimleri adı altında ‘sağlıklı ayakkabı’ etiketi taşıyan ayakkabıları mağazalarında satacak. 2017’nin başında başlanacak projeye AB’den de büyük ilgi var. Rusya’nın tahTını Irak aldı Türkiye, 500 milyon çift ile Avrupa’nın en büyük kapasitesine sahip ve sektörde 280 bin dolayında kişi istihdam ediliyor. Son 3 yıldır küçülen ihracat için bu yıl 800 milyon dolarlık hedef belirlendi. Türkiye’nin ayakkabıda en büyük pazarları listesinde Irak ilk sıradaki yerini koruyor. Irak’ı, Almanya ve Suudi Arabistan izliyor. 2013’e kadar Türkiye’nin en büyük ayakkabı pazarı olan Rusya ise dördüncü sırada yer alıyor. İlk çeyrek verilerine göre, geçen yılın ilk çeyreğinde 25.8 milyon dolar olan Rusya’ya ihracat bu yılın aynı döneminde yüzde 57 gerileyerek 11.1 milyon dolara indi. Rusya’da üç ayda yaklaşık 15 milyon dolarlık kayıp yaşandı. Patlıcan ve marula ithalat yasağı getiren Rusya, kabağı da listeye ekledi Rusya’dan ‘kabak’ tadı veren yasak Uyguladığı ambargoyu her geçen gün daha fazla genişleten Rusya,Türkiye’den kabak ve balkabağı ithalatını durduracağını resmi olarak açıkladı. Rus Gıda Güvenliği Kurumu Rosselkhoznadzor Başkanı Sergey Dankvert, önceki gün yaptığı açıklamada, Türk yetkililerin ithal edilen ürünlerle ilgili Rusya’nın endişelerine yapıcı yaklaştığını, bu nedenle Türkiye’den ithal edilen gıda ürünlerinin tamamen yasaklanmasının düşünülmediğini söylemişti. Ambargo genişliyor Daha önce yapılan açıklamada ithalatın durdurma gerekçesi olarak balkabaklarında birtakım organizmalara rastlandığı açıklaması yapılmıştı. Söz konusu organizmaların neler olduğu konusuna ise açıklık getirilmemişti. Rusya Tarım Ürünleri Dairesi, Türkiye’den sebzemeyve ithalatına tamamen son verilebileceği yönünde gözdağı vermişti. Şu ana kadar Rusya’nın uyguladığı ambargo patlıcan, marul gibi tarım ürünlerini kapsıyor. Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkiler geçen yıl Suriye sınırında bir Rus uçağının düşürülmesinin ardından gergin bir döneme girdi. Rusya, krizin ardından turizmin de dahil olduğu bazı alanlarda Türkiye’ye ambargo uyguluyor. l Ekonomi Servisi Vodafone, Mustafa Koç özel ödülünü Kırmızı Işık mobil uygulamasıyla aldı Koç özel ödülü Vodafone’a Vodafone Türkiye, Reklamcılar Derneği ve Reklamverenler Derneği tarafından bu yıl 8’incisi gerçekleştirilen Effie Türkiye Reklam Etkinliği Yarışması’nda 9 ödülün birden sahibi oldu. Vodafone, kadına şiddete son vermek hedefiyle geliştirdiği ve 300 bini aşkın kadına umut ışığı olan ‘Kırmızı Işık’ mobil uygulamasıyla Mustafa Koç Özel Ödülü’nü almaya hak kazanırken, işletmelerin iş süreçlerini dijitalleştirerek yarına hazır hale getirmeyi amaçladığı ‘Vodafone İş Ortağım Programı’ ile ‘B2B Pazarlama’ kategorisinde Altın Effie ödülü aldı. l Ekonomi Servisi Turan Erdoğan Erdoğan, “Sahra Altı’nda geçen yıla göre yüzde 100’e yakın büyüdük” dedi. Vestel cirosunu yüzde 24 artırdı Cirosunu ilk çeyrekte yüzde 24 artıran Vestel, Güney Kore’ye fırın satmaya hazırlanıyor. Vestel Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Turan Erdoğan, Vestel’in beyaz eşya pazarında yüzde 11, elektronikte de yüzde 33 büyüdüğünü aktararak, ihracatı yüzde 27 artırdıklarını anlattı. Erdoğan, şirketin 152 ülkeye ihracatının olduğunu belirterek, 2 ayda 34 ülkenin daha ilave edileceğini ve bu ülkelerin Afrika ya da Pasifik bölgesindeki ülkelerden olabileceğini söyledi. Güney Kore’ye önümüzdeki ay fırın satılacakları bilgisini veren Erdoğan, “şirket, Rusya’da üretimi durdurdu ancak satışlara devam ediyor” dedi. l Ekonomi Servisi C MY B