Katalog

Pazar 27 Mart 2016 EDİTÖR: EMİNE ÖZCAN TASARIM: FUNDA YAŞAR ERDOĞDU 19 Analistlere göre Sanders’ın beklenenin çok üzerinde performans göstermesinin ardında artan genç işsizliğine, göçmenlere uygulanan ayrımcı politikalara ve ekonomik eşitsizliğe karşı biriken toplumsal tepki var. Peki Bernie Sanders ne kadar solcu? ABD sol damarının tartışmalı temsilcisi BERNIE SANDERS Zenginlerin vergilerini artıracağını, gelir seviyesindeki uçuruma son vereceğini yüksek sesle di göstermesi ve eski Soğuk Savaş dönemi korkularını hortlatmaya çalışmasına rağmen azımsanmayacak bir toplumsal le getiren, “Siyasi devrim yeni başlı kesimin desteğini almayı başardı. Peki, yor” diyerek sosyal değişim sözü veren bu nasıl oldu? Bernie Sanders, Demokrat Parti’den aday adaylığını ilk açıkladığında kim GÜRER MUT Politize gençlik se onun tutunabileceğine ihtimal ver Sanders için itici güç gençleri kam medi. Amerikan başkanlık seçimlerinde birkaç panyasının organik bir bileşeni haline getir hafta içinde silinip gideceği tahminleri yapıldı. mesi oldu. Sanders’ın “eğitimde fırsat eşitliği” Ancak Sanders, ön seçimlerin 10’uncu hafta söylemi bunda önemli bir rol oynadı. Gençler sında hâlâ ayakta! Üstelik son derece popüler... üniversite borçları ve gelecek için kaygılıydı. Analistlere göre Sanders’ın beklenenin çok Endişelerini Sanders’ın arkasında birleşerek üzerinde performans göstermesinin ardında ar gösterdiler. Nitekim anketler de Sanders’ın tan genç işsizliğine, göçmenlere uygulanan ay en büyük destekçilerinin gençler olduğu rımcı politikalara ve ekonomik eşitsizliğe karşı nu da kanıtlıyor. CNN’in anketine göre 1845 biriken toplumsal tepki var. Belki de Amerika yaş aralığındaki Demokrat Partili seçmenle lılar ülkenin köklü sol kültürünün 1950’li yıl rin yüzde 53’ü Sanders’ı desteklerken, sadece lardan itibaren yok edilmesinin ardından top yüzde 25’i Clinton’a destek veriyor. ABD’de lumsal köksüzleşmeye ve kimlik kaybına karşı 1990’ların sonundan itibaren Seattle olayla yeni bir kuşağın filizlendiğine şahit oluyor. rıyla, geçen yıllarda Occupy Wall Street hare Toplumsal desteği nasıl aldı? ketiyle ve son olarak Black Lives Matter hareketiyle politize olan genç kuşak artık “seçim Amerika’nın tarihsel sol birikimini temsil et lerde ben de varım” diyordu. tiğini vurgulayan Sanders, Kasım 2016 seçim Bernie Sanders, Demokrat Parti’nin şu ana leri için aday olduğunu açıkladığından beri kadar yaptığı 29 önseçimin 11’inden galip çı Amerikan toplumundaki derin gelir eşitsizliği kabildi. Kimse partide Clinton’ın 1223 de ne ve finans sektörünün etkisi altında olan bir legesine karşı sadece 920 delege kazanan siyasal düzene karşı olduğunu dile getiriyordu. Sanders’in ön seçimlerden galip çıkacağını dü Kampanyasında sıklıkla “Occupy Wall Street” şünmüyor. Demokrat Parti’nin başkan adayı (Wall Street’i işgal et!) hareketinin sloganları son dakikada büyük bir sürpriz olmazsa Hil nı kullandı. Ayrıca, sosyal haklar konusunda lary Clinton olacak. Ancak seçimler artık çok Clinton tarafından saldırıya uğramak pahasına farklı. Zira artık hiçbir adayın 74 yaşındaki se Latin Amerika’daki Sosyalist yönetimlerini ör natörün ortaya çıkarttığı genç, eşitlikçi ve sol nek gösteren Sanders, Küba’daki sağlık siste damarı kuvvetlenmiş seçmeni ikna etmeden minin bazı güzel olanaklar yarattığının da altı yarışta ilerlemesi mümkün görünmüyor. Kim nı çizmekten çekinmedi. Clinton’ın Küba dev bilir belki de Sanders “Siyasi devrim yeni baş rimine hayran bir siyasetçi olarak onu hedef lıyor” sloganını gençleri bu sürecin aktif bir parçası olarak sağlamıştır. Aslında ABD’nin köklü bir sol kültürü bu lunuyor. 1800’den bu yana ülkedeki işçi sınıfı hareketleri sürekli kitleleri mobilize etme becerisi gösteriyor. Sovyetler Birliği’nin çözülüşünün ardından gelen tek neoliberalizm ve küreselleşme karşıtı mücadeleler de yine ABD’nin içinde geniş kitleler tarafından sahiplenildi. 20. yüzyılın sonu ve 21. yüzyılın başında meydana gelen Seattle olayları ve Occupy Wall Street hareketi Sanders’ın üzerinde yükseldiği önemli dinamik olarak görülebilir. Occupy Wall Street ABD’nin New York kentinin finansal kalbi Wall Street’te 17 Eylül 2011 tarihinde başlatılan barışçıl halk eylemlerinin amacı sosyal eşitsizliği ve finans kuruluşlarının Amerikan yönetimi üzerindeki nüfuzunu artırmasına itiraz etmekti. Sermayenin dışında kalan kesimin toplumun %99’unu oluşturduğunu vurgulayan eylemciler topluma “rahatsız edici” gerçekleri sosyal medya kanallarından hatırlatarak kapitalist düzenin meşruiyeti sorgulanıyordu. Eylemler kısa sürede tüm ülkeye yayıldı. Wallace’ı hatırlatıyor Aslında Bernie Sanders’ın aday adaylığı başkanlık seçimlerindeki ilk “aykırı” yükseliş değil. Sanders’ın durumu kimilerine göre kısmi de olsa 1944 yılında “halk adamı” kimliğiyle ön plana çıkan başkan adayı Henry Agard Wallace’a benziyor. Wallace’ın emperyalizme olan nefreti herkesçe biliniyordu. Tarihe “Sıradan insan konuşması” olarak geçen bir konuşmada “Bu çağ sıradan insanların, halkın çağı olmalıdır. Ne askerlerin, ne de ekonomik emperyalistlerin çağı olamaz” diyerek birçok düşman edinmişti. Başkanlık için adaylığını koyduğunda Demokrat Partiyi silip süpürmüştü. ABD’nin tarihindeki en büyük grevlerin yaşandığı 1940’lı yıllar da işçi liderlerini arkasına alan Wallace, parti kongresinin açılış gününde delegelerin yüzde 65’inin desteğini almıştı. O gün kürsüden “Gelecekte, cinsiyet ya da ırk ayrımı olmadan eşit işe, eşit ücret uygulaması olmalıdır” dediğinde delegeler çılgına dönmüştü. Kongre salonu “Wallace’ı istiyoruz” sloganlarıyla inliyordu. Ancak o gece pazarlıklar yapıldı ve Wallece’ın düşmanları Harry Truman’ın arkasında birleşti. O gün Wallace önde götürdüğü seçimi silik rakibi Harry Truman’a karşı kaybetti. Sosyal demokrat halk adamı Seattle olayları Aralık 1999’da Seattle’da Dünya Ticaret Örgütü toplantısına karşı yapılan gösteriler, dünya politik arenasına damgasını vurmuştu. 1980’lerden beri kapitalizm temel argümanı olan serbest pazar, esneklik, kâr ve küreselleşme söylemlerine en kitlesel yumruk ABD’den gelmişti. Seattle’daki gösterilere işçi sınıfının kitlesel katılımı, ABD’de yükselmekte olan militanlığın bir yansıması olarak yorumlanıyordu. Peki Bernie Sanders ne kadar solcu? Sanders sosyalist bir adaydan çok, sosyal de mokrat “halk adamı” rolünü üstleniyor. Sos yal haklar konusunda ise “bana kalırsa de mokratik sosyalizm, tüm yurttaşların eşit ve nitelikli sağlık hizmetlerinden yararlanması nı sağlamak demek, paranın egemenliğinin önüne geçmek demektir” diyor. Sanders’in adaylığı Amerikan sosyalist hareketinin içinde de fazlasıyla tartışılıyor. Sosyalistler için, mevcutları içinde desteklenebilecek tek aday olarak bakılsa da onun Amerikan sos yalist hareketinin kusurlu bir temsilcisi ol duğu yorumu yapılıyor. Sol cenahta popü list söylemleri olan bir siyasetçi olarak de ğerlendirilen Sanders’ın en fazla yapısal ola rak kapitalizmin çatlaklarındaki sorunla rı restore edebileceği düşünülüyor. Özellik le Sanders’in konuşmalarında, bankacılık sisteminin terbiye edilmesi, sosyal güvenlik ağının güçlü bir şekilde inşa sı ve demokrasinin sınırla rını genişletme vurguları nı Amerikan solu bir tür retorik manevra olarak görüyor. Değerlendirmeler kapsamında, Sanders’ın kapitalizmin sistematik özüne karşı Radikal bir şey yok ABD’li akademisyen cephe alan bir Noam Chomsky, lider olmadı Sanders’ın poli ğı saptama tik söylemlerinin ları yapı başkaları tarafından lıyor. da dile getirildiğini, bu söylemleri dile geti renlerin de ‘radikal’, hat ta ‘devrimci’ olarak değer lendirilemeyeceğini vurgu luyor. ABD’nin sosyalist öğ renciler platformu Liberation’a göre de kendini demokratik sos yalist olarak ilan eden Sanders’ın bu çıkışı “ironik”. Sanders’ın orta sınıf burjuva siyasetçisi olduğunu belirten platform, dış politika söz ko nusu olunca radikal muhafazakâra dö nüştüğünü ileri sürüyor. C MY B