Katalog

Pazar 21 Şubat 2016 EDİTÖR: EZGİ ATABİLEN TASARIM: FUNDA YAŞAR ERDOĞDU 21 GoetheInstitut Istanbul ve Pera Müzesi işbirliğiyle 26 Şubat günü saat 20.00’de Pera Müzesi’nde Hezarfen Ensemble, Mark Andre’nin eserlerini yorumlayacak. Etkinlik ‘Uzun Cuma’ kapsamında “Kesişen Dünyalar: Elçiler ve Ressamlar” sergi katında ücretsiz olarak gerçekleştirilecek. Ancak konser için Pera Müzesi’nde Mark Andre yorumları yerler sınırlı olduğundan, rezervasyon alınmadığı belirtiliyor. Topluluk, Nilay Sancar, Ulrich Mertin, Özcan Ulucan, Müge Hendekli, Ozan Tunca, Amy Salsgiver, Nusret İşpir, Michael Elison ve Gökhan Bağcı ile Cem Önertürk gibi sanatçılardan oluşurken aralarına kimi etkinlikte konuk müzisyenleri de dahil ediyor. Hezarfen Ensemble üyeleri. İTALYAN YAZAR, FİLOZOF, ELEŞTİRMEN, GÖSTERGEBİLİMCİ Dünyada pek çok ödül ve nişana değer bulunan filozof, göstergebilimci ve edebiyatçı Umberto Eco önceki akşam Milano’da kansere yenildi. Gençliğinde ateizmi seçen, tarih, siyaset ve popüler kültür üzerine önemli tespitleriyle yankı uyandıran Eco, dünyanın belli başlı entelektüelleri arasında gösteriliyordu. ünyaca ünlü İtalyan yazar, eleştirmen, filozof ve göstergebilimci Umberto Eco, önceki akşam İtalya’nın Milano kentinde, 84 yaşında hayatını kaybetti. BBC Türkçe’den Övgü Pınar’ın Roma’dan ilettiği habere göre, Eco’nun önceki akşam 22.30 civarında hayatını kaybettiği, ailesi tarafından İtalyan La Repubblica gazetesine bildirildi. Yazar bir süredir kanser tedavisi görmekteydi. 1980’de yazdığı, 30 dile çevrilen ve 10 milyonu aşkın baskı yaparak, 1986’da JeanJacques Annaud tarafından beyazperdeye taşınan ve başrolünü Sean Connery’nin üstlendiği romanı “Gülün Adı” ile tüm dünyada tanınan Eco, “Foucault Sarkacı”, “Önceki Günün Adası”, “Prag Mezarlığı” ve son olarak 2015’te yayımlanan “Sıfır Sayı” gibi kurgu dalındaki kitaplarının yanı sıra, “Avrupa Kültüründe Kusursuz Dil Arayışı”, “Ortaçağ Estetiğinde Sanat ve Güzellik”, “Güzelliğin Tarihi”, “Çirkinliğin Tarihi” gibi araştırma, göstergebilim ve dilbilim eserleriyle de saygın bir yer edinmişti. Takma adı ‘Dedalus’ olan Eco, Kasım 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD’den Foreign Policy ve İngiltere’den Prospect dergilerinin internet üzerinden okuyucu anketleriyle oluşturduğu dünyanın ilk 100 entelek UMBERTO ECO’YA VEDA Umberto Eco, Yavuz Baydar’ın Stockholm’de kendisiyle yaptığı özel röportajda, çarpıcı ifadeler kullanmıştı. 3 Ocak 1990 tarihli özel söyleşide Eco, şunları kaydetmişti: “İnsanlar Tanrı’ya inançlarını yitirdikleri zaman, bu onların artık hiçbir şeye inanmadıkları anlamına gelmez, her şeye inanmaya başladıkları anlamına gelir! Gizbilimlere ilgi, kilisenin geçirdiği bunalımdan ve ’68 Marksistlerini sarsan düş kırıklığından kaynaklanıyor. Eh, doğal olarak insanlar, başka umutların, başka açıklamaların peşine takılıyorlar. ’68 Marksistlerinin büyük bölümünün Buda Öğretisi’ne yönelmesini ben bir rastlantı olarak görmüyorum. (Boşluk dolduracak başka düşüncelerin peşine düşülüyor.) Fakat şurası açıktır ki, eğer kişi Marx’ın yerini başka bir şeyle dolduruyorsa, bu onun Marx’a inancının hiç güçlü olmadığını da gösterir. Ancak ben Aquinalı Tomas’la yetiştim, onla yoğruldum. Kandırılmamın öyle kolay olacağını pek sanmıyorum!” Eco Cumhuriyet’e neler demişti? D tüeli listelerinde, 2005 yılında 2., 2008 yılında 14. sırada yer almıştı. İtalya’nın kuzeyindeki Piemonte bölgesinde yer alan Alessandria kentinde 5 Ocak 1932’de dünyaya gelen Eco, gençliğinde bir Katolik öğrenci hareketinin liderliğini yapmış, ancak 20’li yaşlarda Aziz Tommaso d’Aquino hakkında doktora çalışması yaparken Tanrı’ya inancını yitirdiğini söylemişti. Bir süre İtalyan devlet kanalı RAI’de çalışan Eco, haftalık l’Espresso dergisinde de popüler kültür ve politika yazıları yazıyordu. Alman mimari ve sanat öğretmeni Renate Ramge ile evli olan Eco’nun Stefano ve Carlotta isimli iki çocuğu bulunuyordu. Eco, Avrupa’nın en eski üniversitesi olan Bologna Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapıyor, zaman zaman da Harvard, Cambridge, Oxford gibi üniversitelerde özel dersler veriyordu. Son dönem eserleri arasındaki ‘Baudolino’ için İstanbul ziyareti de yapan yazarın ölümü ülkesinde de hemen tüm yayınlarda manşetlere taşındı ve geniş yankı uyandırdı. NE DEDİLER? ORHAN PAMUK: ‘Benim için ‘entelektüel bir baba’ gibiydi’ “Eco’yu çok severdim. Ölümüne çok üzüldüm. Ondan çok şey öğrendim. İlk romanlarımı yazıp yayımlamaya başladığım zaman o etrafta idi. Kendisinin postmodernist ya da deneysel roman fikrimde de etkileri olmuştur. Benim için ‘entelektüel bir baba’ gibiydi. Bu babalığın ‘öğretici bir baba’ olması fikrini severdim. Sonunda Boğaziçi Üniversitesi’nde tanıştık ve birlikte bir panel yaptık. Bir yıl sonra da Bologna’ya beni davet etti ve oradaki üniversitede bir hafta boyunca konuşmalar yaptım. Onunla çok güzel arkadaşlık ettim. Onunla arkadaşlığımdan gurur duyardım, ben onu bir baba gibi görürdüm. O ise bana bir arkadaş gibi davranırdı, arkadaşı olmaktan, onunla sohbet etmekten çok zevk alır, bundan özel bir gurur duyardım. İstanbul’daki evimde, babamın ta çocukluğumda iken üzerine oturduğu koltuğa oturmuştu. Ben de kendisine, “O koltuk babamın koltuğu” deyince o da bana “Ben de zaten senin baban gibiyim, onun yaşındayım” diyerek bu duyguyu kuvvetlendirmişti. Çok üzgünüm. Çok değerli bir adamdı, ona hep sevgi duydum, saygı ve hayranlık duydum.” n a n a n i a ğ ı l n a s İn n ı d y a z ı s ı r n Ta LÜTFİ ÖZKÖK Aldığı bellibaşlı ödüller Seçme eserleri: Gülün Adı, Alımlama Göstergebilimi, Foucault Sarkacı, Güncel Yaşam’dan Sanata, Önceki Günün Adası, Somon Balığıyla Yolculuk, Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti, Avrupa Kültüründe Kusursuz Dil Arayışı, Ortaçağı Düşlemek, Yorum ve Aşırı Yorum, Yanlış Okumalar, Beş Ahlak Yazısı, Ortaçağ Estetiğinde Sanat ve Güzellik, Açık Yapıt, Zamanların Sonu Üzerine Söyleşiler, İnanç ya da İnançsızlık, Baudolino, Efsanevî Yerlerin Tarihi, Kraliçe Loana’nın Gizemli Alevi, Cecü’nün Yer Cüceleri, Güzelliğini Tarihi, Çirkinliğin Tarihi, Kitaplardan Kurtulabileceğinizi Sanmayın / Umberto Eco ve JeanClaude Carriere’in Sohbetleri, Düşman Yaratmak, Prag Mezarlığı, Yengeç Adımlarıyla Sıcak Savaşlar ve Medyatik Popülizm, Genç Bir Romancının İtirafları, Serendipities, Ortaçağ 1. Cilt, Ortaçağ 2. Cilt, Ortaçağ 3. Cilt ve Ortaçağ 4. Cilt, Sıfır Sayı. 1981Anghiari Ödülü, 1981Strega Ödülü, 1981Viareggio Ödülü, 1982MacLuhan Teleglobe Ödülü, 1982Medicis Ödülü. Unvanları: İtalya Kültür Sanat Altın Madalyası, Almanya Pour le Mérite Madalyası, Fransa Légion d’honneur Kumandanı, Fransa Sanat ve Edebiyat Kumandanı, Almanya Yıldızlı Büyük Liyakat Nişanı ve Asturias Prensliği Kültür ve Sanat Madalyası. “Bütün İtalyan gazetelerinde bugün vurgulanan konu bilgeliği romana dönüştürebilmiş, bunu becerebilmiş olmasıydı. İtalya’da popüler kültürün analizini entelektüel düzeyde yapan ilk kişiydi. Çok yönlü bir fikir adamıydı. Romanlarının yanı sıra hemen hemen hayatının sonuna kadar akademisyenliğini de devam ettirdi. Aynı zamanda köşe yazarlığı da yapıyordu. Çok faal bir adamdı. 84 yaşında olmasına NİLGÜN CERRAHOĞLU: ‘Halkına ve ülkesine çok şey verebilen bir yazardı rağmen en son bağlı olduğu yayınevi el değiştirdiği için ondan ayrılmayı ve yepyeni bir yayınevi kurmayı göze aldı. 84 yaşında böyle bir enerjiye sahipti. Maalesef yayınevinin harekete geçtiğini görecek kadar yaşayamadı, hemen akabinde vefat etti. Halkına ve ülkesine çok şey verebilmiş bir yazardı.” Kültür simyacısı… erlusconi gibi bir soytarı, bir sanat ve kültür ülkesi olarak bilinen İtalya’da nasıl başbakan olabilmişti? Pek çoklarının kafasını kurcalayan bu sorunun en gözü pek yanıtı Umberto Eco’dan gelmişti: “Berlusconi güçlü bir aydın düşmanıydı, 20 yıldır tek bir roman bile okumamış olmakla övünüyordu. Aydınların eleştirel gücünden korkuyordu, işte bu anlamda Berlusconi ile entelektüel dünya arasında bir çatışma vardı. Ama İtalya entelektüel bir ülke değildir. Tokyo metrosunda herkes bir şeyler okur. İtalya’da okumazlar. İtalya’yı, Raphaello ve Michelangelo’yu çıkarmış olmasına bakarak değerlendirmeyin.” Eco’nun öldüğünü duyunca, onun bu sözleri düşüverdi aklıma; bir de tabii bizim Cumhurbaşkanımızın, barıştan, düşünce ve ifade özgürlüğünden yana aydınlarımıza her fır B satta yağdırdığı hakaretler. Eco, yazar, göstergebilimci, edebiyat eleştirmeni, denemeciydi; ama hepsinden önce yaşadığımız dünyanın ve yaşamın anlamlarının izini süren bir kültür simyacısıydı. Latince ve Klasik Yunanca dışında beş modern dilde ders verebilen bir akademisyendi. Çok kişinin birbiriyle bağdaştıramadığı bilim insanlığı ile edebiyatçılık arasında birbirini sonsuzca besleyen bir “yoldaşlık” kurmuştu: Bilimi zenginleştiren hayal gücü ve edebiyatı varsıllaştıran bilimsel bilgi. Her zamanki mizah duyarlığıyla, “Kendimi, hafta sonları roman yazan ciddi bir profesör olarak görüyorum” diyordu. Büyük çoğunluğu Katolik olan İtalya’da, “Dürüst bir insanın birinci niteliği, dünyanın en doğal şeyi olan ölümden korkmamızı ve kaderin bize bağışladığı en güzel şey olan yaşamdan nefret etmemizi isteyen dini küçümsemektir” diyebilecek kadar korkusuzdu. Ama onca düşünsel uğraştan sonra da, “Sonunda tüm dünyanın bir muamma, zararsız bir muamma olduğuna inandım; zararsız, ama sanki altında bir gerçek yatıyormuşçasına, onu yorumlamak için verdiğimiz çılgınca uğraşlarla korkunçlaşan bir muamma” diyebilecek kadar da içten. “Bence, edebiyatın gücü, bir metnin, hiçbir zaman tümüyle tüketilmeksizin durmadan farklı okumalar üretebilmesindedir” demişti. Bence de, “Gülün Adı”, “Foucault Sarkacı” gibi romanların yaratıcısı, okurlar için sayısız farklı okumalar üretme konusunda en usta yazarlardan biriydi. Kaldı ki, tam da bu yüzden, “Yazar, yazacağını bitirir bitirmez ölmelidir; metnin yoluna çıkmasın diye” demişti. Onun yazıları ve konuşmalarından eksik etmediği ironiyle, “Kimbilir, belki de yazacaklarını bitirdiği için ölmüştür, yazdıklarının yolundan çekilmiştir” demek geliyor içimden. “Güzel olduğu kadar da alçakgönüllü olduğu için her zaman örtünen bir genç kız”a benzettiği gerçeğin keşfine çıkan bir söz büyücüsüydü. Kim demişti: Bazen, bir kişi eksildiğinde, bütün dünya boşalmış gibi gelir insana... C M Y B