Katalog

DUNYA 8 ABD Oyu muhafazakâr adaya Portekizli teknik direktör Jose Mourinho, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhafazakâr Sosyal Demokrat Parti’nin (PSD) destek verdiği aday Marcelo de Sousa için oy istedi. Mourinho “Ben Marcelo’ya oy kullanıyoMourinho rum çünkü en iyi seçim” dedi. dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN ‘Carla’ya kaba davrandı’ Fransız politikacı Nicolas Sarkozy yeni kitabında halefi François Hollande’ın, eski sevgilisi Valerie Trierweiler hakkında “resmi metresim” dediğini iddia etti. Sarkozy kendi eşi Carla Bruni’nin de Hollande’ın kaba davranışlarına maruz kaldığını yazdı. Pazar 24 Ocak 2016 Sarkozy Hollande Carter: Kimse bir şey yapmıyor ABD Savunma Bakanı Ashton Carter, IŞİD’e karşı koalisyon üyelerinden bazılarının “hiçbir şey yapmadığından” yakındı. Carter, “Gerçek şu ki Türkiye’nin sınırı yabancı savaşçılar için geçirgen bir sınır“ dedi. Tunus’ta deja vu rap isyanlarının beşiği Tunus, bu süreçte demokrasinin galip geldiği tek ülke olmasına rağmen krizden çıkamıyor. Kalabalık ailesini tek başına geçindiren genç bir seyyar satıcının tezgâhına el koyan zabıta müdürlüğü önünde kendini yakması üzerine 18 Aralık 2010’da başlayan halk ayaklanmasının üzerinden 5 yıl geçerken, işsizlik ve yoksulluk yine sokak gösterileri olarak patlak verdi. 2011 sonrasının en şiddetli protestolarında yüzlerce kişinin gözaltına alınmasının ardından Başbakan Habib Essid bakanlar kurulunu olağanüstü topladı. nilgun@cumhuriyet.com.tr nilgun@ Arap Baharı’nı ateşleyen ülke Tunus’ta 5 yıl sonra tekrar işsizlik protestoları başladı. Sokağa çıkma yasağı ilan edildi SURİYE ‘Terörün sebebi Esad’ın kendisi’ ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Riyad’da Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil AlCubayir ile ortak basın toplantısı düzenledi. Kerry, Suriye’de Esad’ın terörü ülkeye mıknatıs gibi çektiğini söyledi. A Türkiye NATO’dan atılır mı? ürkiye’yi NATO’dan atalım!” sözü ilk ne zaman çıktı? Dün Ceyda Karan’ın “Türkiye’yi NATO’dan çıkartalım” yazısını okurken düşündüm. Karan’ın yazısı şöyle bitiyordu: “Çok üst düzey bir ABD Dışişleri yetkilisi, Avrupa’dan işittiğimiz rivayetleri doğrulayarak (şunu) dile getirdi: ‘Avrupalılar (ABD’ye) Türkiye’yi NATO’dan çıkartalım dediler. Biz ittiraz ettik.’ İşler bu raddeye varmış...” Filmi geri sardığımda “Türkiye’yi atalım!” fikrinin NATO koridorlarında ilk dillendirildiği dönemin tam Gezi sonrası..“2013 yazı”na isabet ettiğini hatırladım. Daha sonra “Çin füzeleri” skandalı patlak verince, NATO içindeki “Türkiye huzursuzluğu” kuşkuya yer vermeyecek şekilde su yüzüne çıkmıştı. O tarihte bunu çeşitli defalar yazdım. Konuyu ilk bana açan İtalya’nın tanınmış askeri strateji uzmanı Stefano Silvestri olmuştu. Silvestri, bunu ilk defa “Ankara ile öyle bir noktaya gelindi ki, NATO içindeki varlığınız bile sorgulanabilir!” sözleriyle (Bknz. Sağnak: “Stratejik Özerklik ve Çin Füzeleri” 1 Ekim 2013) ifade etmişti. “T LİBYA IŞİD’e karşı askeri operasyon olabilir ABD Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford, Libya’da IŞİD’in ilerleyinin durdurulması için askeri harekâtın şart olduğunu söyledi. Dunford, havadan ve karadan operasyon yapılması gerektiğini söyledi. ‘Demokrasiyi koru’ POLONYA 9 deredece demokrasi isyanı Polonya’nın başkenti Varşova’da hükümete yargı ve medyada geniş yetkiler getiren, iktidardaki muhafazakâr PiS partisi protesto edildi. Göstericiler 9 dereceye varan soğuk havaya aldırış etmedi. Bu kez öfke patlamasını, 16 Ocak’ta Kassarin’deki protesto gösterilerinde 28 yaşındaki işsiz Ridha Yahyaui’nin elektrik direğinde elektrik çarpmasından ölmesi tetikledi. Her üç gençten birinin işsiz olduğu ülkede protestolar tüm ülkeye yayılırken, başkent Tunus’un varoşlarında dükkânların yakılıp yağmalanması üzerine önceki gece 20.0005.00 arası sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Cuma günü eylemlerde Protestolar Ridha Yahyaui’nin (28) elektrik çarpması sonucu ölmesinin ardından başladı. Babası, oğlunun ”yolsuzluk, tutulmayan vaatler ve marjinalleşme kurbanı” olduğunu söyledi. 261 kişi, sokağa çıkma yasağını ihlalden 84 kişi gözaltına alındı. TV’den seslenen Cumhurbaşkanı Bacı Kaid Essebsi, yoksulluğun yarattığı öfkeyi anladığını belirtirken, “İşsiz insana haysiyetten, aç insana sabırdan söz edemezsiniz” dedi. Ve hükümetten işsizlikla mücadele programı istedi. Essid, bakanlar kurulunun ardından, “bölgedeki tek başarılı örnek olan, çiçeği burnundaki demokrasinin ne pahasına olursa olsun yok edilemeyeceğini” söyledi. Bunun için milli birlik çağrısı yapan başbakan, işsizlikle mücadele vaat etti. Dün durum normalleşene dek Kassarin’de eylemciler hükümet binaları önünde “Sadece iş istiyoruz. Okumuşu cahili, çiftçisi mühendisi herkes işsiz” diye bağırıyordu. 2010 isyanının başladığı Sidi Buzeyd’de valilik önünde bir kişinin kendini yakma girişimini yüzlerce göstericinin engellemesinin ardından dün gençler lastik yakıyordu. Sebep: İslamcı dış politika Ruslardan sonra ABD de sınırda ABD’nin YPG kontrolündeki bölgede hava üssü kurduğu iddia edildi usya’nın SuriyeTürkiye sınırında, PYD’nin kontrolündeki Rojava bölgesinde, Haseke iline bağlı Kamışlı ilçesinde askeri üs kurmaya çalıştığı iddiaları ayyuka çıkarken, ABD’den karşı hamle geldi. BBC, küresel istihbarat düşünce kuruluşu Stratfor’dan, ABD’nin yine Haseke iline bağlı, Kamışlı’ya 48 km mesafedeki Rimelan’da bir uçak pistini genişlettiğine da İRAN Çin’le 17 alanda ekonomik işbirliği Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in İran’a gerçekleştirdiği resmi ziyarette iki ülke arasında çeşitli alanlarda 17 işbirliği protokolü imzalandı. Nükleer enerji alanında işbirliğinin arttırılması maddeler arasında. R ir uydu görüntülerine ulaştı. AFP’ye konuşan Suriyeli kaynaklar da, Rimelan’a üç aydan uzun süredir konuşlanan 100 ABD’li “uzmanın” uçak pistini 700’den 2700 metreye genişlettiğini, Amerikan özel kuvvetlerinin pisti cepheye helikopter kaldırdıkları bir üs olarak kullandıını söyledi. Aktivist Ebu Ced Haskavi de 2 yıl önce YPG’nin eline geçen zirai amaçlı havaa lanında Amerikan helikopterleri için pist ve komuta merkezi oluşturulduğundan söz etti. Piste Hercules tipi askeri nakliye uçakları da inebilir. Daha önce İnsan Hakları Gözlemevi ve Ankara, Kamışlı havalimanını onarıp kullanmak amacıyla Rusya’nın 200 asker ve teknisyen konuşlandırdığını iddia etmişti. Kamışlı, Mardin’in Nusaybin ilçesinin karşısında bulunuyor. BM, PYD’yi Cenevre’ye davet etmiş Suriye’de savaşa diplomatik çözüm için kilit önemdeki Cenevre Zirvesi için BM’nin Kürtlere davetiye gönderdiği iddia edildi. Ankara girişimi bloke etmeye çalışıyor Çin füzeleri tartışması uzayınca o dönemde İtalya’nın ünlü düşünce kuruluşu IAIUluslararası İlişkiler Enstitüsü’nü yöneten Silvestri ile uzun bir söyleşi yapmış, “bu noktaya nasıl gelindiğini”sormuştum. “TürkiyeBatı arasında derinleşen güven krizinden” bahseden askeri strateji uzmanı; “Erdoğan’ın Avrupalılarla fazla bir ilişkisinin kalmadığını” ve “Türkiye’nin İslamlaşan dış politikasının NATO ile çatışan hale geldiğini” anlatmış, şunları eklemişti: “Tüm yol ayrımları gibi kopuş birden yaşanmaz. Ama büyük bir kriz her şeyi hızlandırır.”(Bknz. Sağnak: “Türkiye Nereye Gidiyor?” 15 Ekim 2013) O gün bugün İtalyan basınında da konuyla ilgili yazılar çıkıyor. İçlerinde “Türkiye’nin 57 yıl içinde NATO’yu terk edebileceğine dair” takvim verenler bile oluyor. Bu konudaki son yazıyı on gün önce ABD istihbaratına yakınlığı ile tanınan (Berlusconi ailesinin gazetelerinden) “Foglio” da okudum. “Stratejik özlemler ve siyasi İslam Türkiye’yi NATO ve Avrupa’dan uzaklaştırıyor. Ama Amerika (Ankara’yı) yanında tutmak istiyor” başlıklı yazı (14 Ocak); “Türkiye’nin Ortadoğu politikasının kaypaklığını yorumlayan Amerikalı politiolog Edward Luttwak, Batı’nın Ankara’yı NATO içinde tutmaktaki çıkarını sorguluyor ve açıkça (Türkiye’nin) NATO’dan atılmasını savunuyor” sözleriyle başlıyor… “Foglio”, Türkiye’nin NATO’dan atılmasını isteyen (özellikle) Avrupalıların gerekçelerini arkadan şöyle sıralıyor: 1. Maceracı dış politika: “Ankara, Suriye iç savaşına çeşitli kez Batı’nın askeri müdahalesini kışkırtmak istedi” diyen gazete, devam ediyor: “Ankara’nın bu tavrı, Türkiye’nin ulusal çıkarları ve (Avrupa’nın) çıkarları arasındaki makası gösteriyor. Biz macera istemezken (Ankara) güle oynaya maceraya gidiyor!” 2. IŞİD’e destek iddiaları… 3. Schengen’i zorlayan mülteci krizini, Ankara’nın Avrupa’ya karşı bir baskı aracı olarak kullanması. Kriz kısaca Ankara’nın Gezi’de ağır “imaj kaybı” ile başlamış, “Çin füzeleri” ile tırmanmış, en son “mülteci ve IŞİD bunalımı” ile dal budak sarmış... “Türkiye’yi NATO’dan neden atmak istiyorlar” sorusunu irdelediğimizde böyle bir tablo çıkıyor. “Foglio”nun manşetten verdiği makale şu tahlille bitiyor: “Ama her şeye rağmen bizi Ankara’ya bağlayan bağları çözmek kolay değil. NATO anlaşması, üye atmak gibi bir varsayım içermiyor. Kaldı ki Washington’un görüşü farklı. Amerikalılar Türkiye’yi yanlarında tutmak ve Ortadoğu’daki savruluşuna set çekmek istiyorlar. Bu amaçla Türkiye’nin NATO aidiyeti, Obama yönetiminin düşündüğü Suriye’de güçlü bir Kürt özerkliği denli önem taşıyor.” Biden ziyaretinin de temel mesajı sanırım bu. Macera arayışı uriye hükümeti ile muhalifler arasındaki görüşmelerin gelecek hafta Cenevre’de başlayıp başlamayacağı, Ankara’nın PKK’nin kolu olduğu suçlamasıyla PYD’nin katılımını engelleme çabalarına kilitlendi. Sputnik’ten Elif Örnek, daha baştan Birleşmiş Milletler’in Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın yetkilendirdiği bir görevlinin, PYD Eş Başkanı Salih Müslim’i Cenevre3’e davet ettiğini ileri sürdü. Sputnik’in haberine göre, De Mistura’nın yetkilendirdiği kişi Brüksel’de Müslim’e daveti iletti. Bunun üzerine Ankara’nın PYD’nin katılmaması yönündeki girişimlerini artırdığını, bu nedenle her an bir değişiklik yaşanabileceğini belirten kaynaklar, Ankara’ya karşı PYD’nin de girişimlerde bulunduğunu aktardı. S n ABD: IŞİD’e karşı savaşta Suriye’deki müttefiki PYD’nin silahlı kolu YPG. Ankara’nın YPG’nin ilerlemesine itirazı üzerine YPG ile aralarında Hıristiyanların da olduğu Arap müttefiklerini Suriye Demokratik Güçleri (SDG) adı altında birleştirdi. SDG’nin siyasi kolu Suriye Demokratik Meclisi’ne (SDM) tam destek vermesi önünde Türkiye ile Suudi Arabistan engel oluşturuyor. n Rusya: Laik, solcu muhalefetin temsilcisi haline gelen SDM’nin Cenevre3’e davet edilme Cenevre’de kim ne istiyor? si için bastırıyor. Saygın muhalifler Heysem Menna ile İlham Ehmed’in eşbaşkanlığındaki SDM’nin en önemli bileşeni PYD. n Türkiye: Başbakan Ahmet Davutoğlu Cenevre3’e PYD’nin katılımını engellemeye yeminli olduklarını vurguluyor. n Suudi Arabistan: Aralıkta Suriye’deki İslamcı muhalif ve silahlı grupları toplayıp oluşturduğu müzakere heyetine İslam Ordusu’ndan başmüzakereci getirdi. PYD’yi ise baştan dışladı. C M Y B