Katalog

DUNYA Çarşamba 20 Mayıs 2015 EDİTÖR: CEYDA KARAN Seyirci polislere birer yıl Afganistan’da Kuran yaktığı iddiasıyla linç edilerek öldürülen 28 yaşındaki Ferhunde’nin katlini izlemekle yetinen 11 polise birer yıl hapis verildi. Karar temyize açıkken, 8 polis memuru da delil yetersizliğinden serbest bırakıldı. TASARIM: BETÜL BERİŞE Kayla’nın intikamı alınmış ABD, özel güçlerin Suriye’de geçen haftaki ilk kara operasyonunda öldürülen “Ebu Sayyaf” kod adlı IŞİD liderinin ismini Fethi bin Jildi Murad el Tunusi olarak açıkladı. Tunusi’nin Ürdün bombardımanında ölen ABD’li rehine Kayla Mueller’i kaçıran kişi olduğu sanılıyor. 17 FRANSA Charlie Hebdo’dan buruk ayrılık El Kaide’nin Arabistan Yarımadası’ndaki koluyla bağlantılı radikal İslamcıların geçen ocakta 12 çalışanını katlettiği ünlü Fransız karikatür dergisi Charlie Hebdo’nun ünlü çizeri Renald Luzier (Luz), eylülde dergiden ayrılacağını açıkladı. Saldırıdan sonraki ilk kapağın çizeri Luz, Liberation gazetesine, “Diğerleri olmadığı için her sayıyı bitirmek işkenceye döndü. Uykusuz gecelerde ölüleri çağırmak, Charb, Cabu, Honore ve Tignous olsalardı ne yapacaklarını merak etmek çok yorucu” dedi. Geçen ay bıktığı için bir daha Hz. Muhammed karikatürü çizmeyeceğini açıklayan 43 yaşındaki karikatürist, kararının dergideki iç gerilimlerle ilgili olmadığını vurguladı. Cellat yetmiyor! Suudi Arabistan ölüm cezalarının infazına cellat yetiştiremez oldu, ilanla cellat aramaya başladı. 5 ayda geçen yılın infaz rekoru kırıldı ünyada en çok ölüm cezasının infaz edildiği ülkeler listesinde ilk üçte yer alan Suudi Arabistan’a cellat yetmiyor. Sadece bu yıl beş ayda 85 kişinin idam edildiği ül D kede cellat sıkıntısı baş gösterince resmi ilanla eleman arayışına girişildi. İnternet üzerinden verilen memur alımı ilanında işe alınacakların “din görevlisi” kategorisinde istihdam edileceği belirtildi. Reuters’a göre, adaylarda özel eğitim şartı aranmazken, iş tanımı suçluları halk önünde kafalarını keserek infaz etmenin yanı sıra hafif suçlarda uzuvların kesilmesini de kapsıyor. İnsan hakları örgütlerine göre en çok ölüm cezası veren ülkeler listesinde ilk beş sırada Çin, İran, Suudi Arabistan, Irak ve ABD var. Geçen pazar günkü infazla ilk 5 ayda öldürülenlerin sayısı 85’e yükseldi. İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne göre 2014’te 88, Af Örgütü’ne göre ise en az 90 idam var. İdama çarptırılanların çoğunun cinayet, 38’inin uyuşturucudan suçlu bulunduğu belirtiliyor. Bu kişilerin yarısının Suudi vatandaşı, kalanının Pakistan, Yemen, Suriye, Ürdün, Hindistan, Endonezya, Myanmar, Çad, Filipinler ve Sudan’dan olduğu iddialar arasında. Bu yılın ilk çeyreğinde rekor sayıda infazın gerçekleşmesinde Salman yönetiminin birikmiş temyiz başvuruları için daha fazla yargıcı görevlendirmesinin etkili olabileceği belirtiliyor. Ayrıca bölgesel gerginliklerin yargıyı daha sert tutum izlemeye yönelttiği söyleniyor. İnfazlar genelde halka açık alanda başlarının kesilmesiyle gerçekleşiyor. Kimi zaman ateş açılarak, taşlanarak (recm) öldürülme cezası da uygulanıyor. Yanlış ata oynamak ürk dış politikasının iflas hallerini biz yazmaktan bezdik, birileri ‘sahnelemekten’ bıkmıyor. Sonuncusu Mısır’ın İhvan üyesi devrik Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’un idamının önlenmesi için Suud’dan ricacı olmak… Cumhurbaşkanlığı sözcüsü İbrahim Kalın, Mursi ile ilgili “Suudi Arabistan başta olmak üzere Katar ve diğer Körfez ülkeleriyle istişarelerimiz devam ediyor” dedikten sonra Allah’tan “uluslararası mekanizmalar” diyerek BM’ye de atıf yapmış. HHH Bizim yandaş medyaya bakıp dünya Mursi öldürülsün diye davul zurna çalıyor sanmayın. BM, ABD ve AB, Suud’dan ricacı olmadan bu idam kararını “adaletsizlik” diye niteleyip kınadı, çağrılarını yapıyor. Seçilmiş bir liderin idamına günümüzde kimse “cevaz vermez”. Bunun Mısır’daki işleri daha da karıştıracağını bilirler. Kalkıp askeri müdahale yapacak halleri yok. İdam cezasına ilkesel olarak değil işine geldiği hallerde karşı çıkacak tıynette olanlar ise ancak 5 ayda 85 insanın kafasını kesmiş, infazlara yetişemeyince ilanla cellat arayan Suud’dan medet umabilir. Bu ‘parayı veren düdüğü çalar’ hesabı: “Merhum Suudi Kralı Abdullah siyasal İslamcıların sandık demokrasisinden ürktüğünden İhvan’a alerjikti. Mursi’yi deviren darbenin arkasındaydı. Ama şimdiki kral Salman İran takıntılı. Yemen’de Mısır’ı da kattıkları Sünni blok kurdu. Parasını ödedikleri için El Sisi’yi onlar yola getirir.” HHH Çok büyük olasılık Mursi’yi infaz filan etmeyecekler, temyiz mekanizması da zaten işliyor. Lakin bölgede “düzenleyici ülke” iddiasını kapıveren, nerede kirli iş varsa altından çıkan zengin Suud’un parmağını şaklattığında herkesi satın alacağını zannetmek hem ahlaki bozukluk, hem de uluslararası mevzulara kafanın basmadığının işareti. Dış politikayı iç siyasete alet edeceğim diyerek memleketi bu hale düşürenler başlarını kaldırıp dünyaya baksınlar. Misal ABD Başkanı Barack Obama’nın Körfez İşbirliği Konseyi’nin (KİK) monarşilerini topladığı Camp David zirvesine… HHH KİK’çiler Obama’dan özetle “Güvenlik işbirliğimizin hedefi İran’ı marjinalleştirmek veya İran ile karşı karşıya gelmek değil. Sorun sizde, çözümü sizde” tavsiyesini işitti. Obama, Suriye için aynı “Esad’sızlık nakaratı” eşliğinde asıl “aşırılıkçı gruplarla mücadeleye” vurgu yaptı. KİK’çiler arzuladıkları savunma paktını alamadılar elbette. Tersine Obama açısından makyaj sayılsa da İran ile anlaşmaya “şifaen destek” beyan ettiler. Obama, Amerikan silah sanayii için yine bolca savaş uçağı, füze, radar sistemi satmayı, Amerikalı eğitmenler için piyasa yaratmayı garantiledi. HHH Bu esnada Amerikan medyası, Camp David’e gitmeye tenezzül etmeyen Suudi Kralı Salman’ın Yüksek Ulema Konseyi ile maceralarını işlemekteydi. Salman, köleliği destekleyen, kadınla erkeğin sosyal medyada “dijital temasını” dahi günah sayan, ısrarla “Güneş dünyanın etrafında dönüyor” diyen, IŞİD’i “Siyonistler, Haçlılar ve Safevilerin ortaklaşa yarattığını” öne süren ne kadar ulema varsa buluşup hasbıhal etmiş. Rivayet o ki kral Salman, kendini “eşitler arasında birinci” gördüğünden KİK’ten ayrı gidecek Washington’a. İran’la nükleer anlaşma için 30 Haziran mühletinden önce... Kolay değil ama koparabileceklerinin en hası Avustralya, Japonya, Güney Kore gibi “NATO üyesi olmayan önde gelen müttefiklik” statüsü olabilir… HHH Geçen hafta Foreign Policy’deki “Suudi Arabistan’ın Elini Tutmaktan Vazgeçme Zamanı” başlıklı makale, Washington’daki haleti ruhiyeyi sergiliyor. Şu satırlar üç yıldır “ABD bölgede stratejik ayar çekiyor” diyerek ısrarla anlattıklarımızın iyi bir özeti: “Uzun vadeli hedef İran’la yatağa girmek değil. Daha ziyade İran ile ilişkileri Suudi Arabistan’la yataktan çıkmak için kullanmak... KİK’in anlaması gereken şu: ABD’nin Pers Körfezi’ndeki hedefi İran’la mücadelelerinden zaferle çıkmalarına izin vermek değil, bölgesel dengenin devamını sağlamak.” HHH Sıfır demokrasi, sıfır insan hakları bulunan, radikal cihatçı ağların membaı, şimdi gözünü İran’la nükleer yarışa dikmiş Suud’la aynı yatağa girmeyi arzulayanların dikkatine. Yine yanlış ata oynarsınız. T BURUNDİ Bağdat ve Kerbela tehdidi IŞİD lideri Bağdadi’nin Ramadi zaferini kutlayıp Bağdat ve Kerbela’yı alma tehdidi savuran kaydı çıktı. Irak’ın Ramadi’ye sevk ettiği Şii milislere ABD de onay verdi rak’ın el Anbar vilayetinin başkenti Ramadi’nin IŞİD kontrolüne geçmesine çare olarak Pentagon’un da onayıyla Şii milisler cepheye sürülürken, IŞİD lideri Ebubekir el Bağdadi’nin yeni ses kaydı ortaya çıktı. Erbil merkezli Rudaw’a göre, ABD hava saldırılarında öldüğü ya da felç olduğu iddia edilen Bağdadi, perşembeden sonra 2. mesajını dün yayımladı. “İslam Devleti Ramadi’yi kontrol ediyor” başlıklı videoda, Ramadi’nin ele geçirilmesini kutlayan militanlar gösterilirken, kayıtta Bağdadi “Ramadi’den sonra sıra Bağdat, Necef ve Kerbela’ya gelecek” diyor. Sesin orijinalliği henüz doğrulanmadı. I Mülteciler salgın hastalık kıskacında Darbe girişimi başarısız olan Burundi’de şiddetten kaçan 100 bini aşkın insan komşu ülkelere sığınırken salgın hastalık tehdidi başgösterdi. Burundi’den Tanzanya’ya kaçışın sürdüğü sınırdaki balıkçı köyü Kagunga’ya günde 500 ila 2 bin arasında insan ulaşıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, nisandan bu yana Kagunga’nın 11 bin nüfusu 90 bini aştı. Yetersiz alt yapı, temiz su yokluğunun da etkisiyle kolera dahil salgın hastalıkların başgösterdiği belirtiliyor. Bu arada darbeden kurtulan Burundi Başkanı Pierre Nkurunziza savunma ve dışişleri bakanlarını görevden aldı. Radikal İslamcı militanlar İdlib’deki Mastuma Üssü’nü ele geçirdiler. lattı. IŞİD’in haftasonu 500’den fazla kişiyi katlettiği kaydediliyor. BM bölgeden kaçanların sayısının 25 bini geçtiğini belirtip insani kriz uyarısı yaptı. Irak Başbakanı Haydar Abadi’nin kenti geri almakla görevlendirdiği Şii milislere ABD de onay verdi. Pentagon sözcüsü Steve Warren “Bu savaşta milislere düşen bir rol var. Merkezi hükümet tarafından kontrol edildikleri müddetçe katılacaklar” dedi. Önceki gün Ramadi eteklerindeki Habbaniye üssü 3 bin Şii milisin konuşlanmasının yanısıra 1000’den fazla Sünni milis Irak ordusuna katıldı. Bağdat’a 60 bin Şii milis yerleştirildiği söyleniyor. ‘Mezarlarınızı kazın’ YEMEN Necef’te Hz. Ali’nin, Kerbela’ da Hz. Hüseyin ile kardeşi Hz.Abbas’ın, Bağdat’ta İmam Musa İbni Cafer’in türbeleri var. Kerbela Bağdat’ın 100 km güneybatısında. Iraklı Şiilerin genç lideri Mukteda es Sadr, Bağdadi’ye “Mezarlarınızı kazmaya başlayın” yanıtını verdi. AP’nin telefonla ulaştığı Ramadili siviller, IŞİD militanlarının evleri basıp hükümet yanlısı aşiret savaşçılarını ve sivilleri götürdüğünü, hükümet yanlısı Sünni milislerin ev ve dükkanlarının yakılıp yağmalandığını, bu kişileri öldürüp cesetlerini Fırat Nehri’ne attığını an Mastuma Üssü cihatçılarda Suriye ordusu, El Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi ile Ahrar üş Şam’ın öncülüğündeki Fetih Ordusu’nun bomba yüklü araçlı saldırılarının ardından İdlib’deki son üs olan Mastuma’dan çekilmek zorunda kaldı. Suriye ordusunun yakındaki Ariha kasabasında savunma hattı kurduğu kaydedildi. Suudi ve Katar’ın yardımnın etkili olduğu belirtilmişti. İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in danışmanı Ali Ekber Velayeti ise Şam’ı ziyaret etti. Cumhurbaşkanı Beşar Esad’la görüşen Velayeti, “İran Suriyelilerin yanında durup vatanlarını savunarak terörizmle savaşmalarında her türlü desteği verme kararlılığındadır” dedi. Ziyarette elektrik, sanayi, petrol anlaşmaları imzalandı. Velayeti Şam’da İdlib ile Cisr üş Şuğur’ un düşmesinde Türkiye, Suud silahlarını yine konuşturdu Suudi Arabistan liderliğindeki Sünni koalisyon ABD’nin çabalarıyla ilan edilen 5 günlük insani ateşkes biter bitmez Yemen’e hava saldırılarını başlattı. Güneydeki liman kenti Aden ve başkent Sanaa’nın yanı sıra insani yardım yüklü bir İran gemisinin ulaşmaya çalıştığı Hüdeyda limanının da hedef olduğu belirtildi. Ateşkesle gıda yardımı planlanan 738 bin kişiden sadece 400 binine ulaşıldığı kaydediliyor. Koalisyon BM ve yardım kuruluşlarının ateşkesin uzatılması çağrısını reddetmişti. Kerry’e Kırım sitemi DUYGU GÜVENÇ İRAN Taliban heyeti İran’a gitti Afganistan’daki Taliban hareketinden bir heyet Afgan göçmenler ve İslam alemindeki durumu görüşmek üzere İran’a gitti. İran’ın yarı resmi haber ajansı Tasnim, pazartesi İran’a ulaşan Taliban heyetine Katar’daki siyasi ofisinden sorumlu Muhammed Tayyib Aga’nın liderlik ettiğini duyurdu. Taliban heyetinin İranlı güvenlik yetkilileriyle görüştüğü ve benzeri heyetlerin geçmişte iki kez İran’a gittiği belirtildi. Radikal Sünni örgüt 1990’larda Şii İran ile savaşın eşiğinden dönmüştü. Prens Charles ile Adams, kahve eşliğinde samimi sohbet etti. Prens’le İrlanda samimiyeti B ritanya veliaht Prensi Charles, İrlanda’nın bağımsızlığı için savaşmış IRA’nın siyasi kolu Sinn Fein’in lideriyle İrlanda’da görüşen ilk kraliyet üyesi oldu. Prens Charles 4 günlük ziyaretinde büyük dayısı Lord Louis Mountbatten’ın 1979’da IRA tarafından öldürüldüğü Mullaghmore köyü ziyaretini programında Sinn Fein lideri Garry Adams’la buluşmasından sonraya koydu. Dün Galway Üniversitesi’ndeki resepsiyonda kendisini selamlayan Adams ile tokalaşıp sohbet etti. Görüşme öncesi “Britanya kraliyet ailesiyle ortak yanları olmadığını” söylese de “Birleşik İrlanda için bunu kucaklamak ve dost olmak bir görevdir” diyen Adams, daha sonra “Sürecin özellikle acı çekmişler, yakınlarını kaybetmişler açısından daha ileri götürülmesi gereğini konuştuklarını” kaydetti. 2. Elizabeth’in 2012’de Kuzey İrlanda’da eski IRA komutanı Martin McGuinness’le görüşüp el sıkışması tarihi bir gelişme olmuştu. usya ile ilişkileri iyi tutarak Kırım’a ulaşmaya çalışan Türkiye, ABD’ye Kırım işgalini unuttuğu için sitem etti. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Soçi’yi ziyaretinde Kırım’ın adını anmadan Antalya’daki NATO dışişleri bakanları toplantısına katılırken, Türkiye’nin sitemiyle karşılaştığı öğrenildi. Kerry’nin NATO toplantısında da konuyu anmaması üzerine Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Türkiye’nin ilhakı tanımadığını belirterek Tatarların baskı altında olmasına işaret ettiği belirtildi. NATO’nun Doğu’dan gelen tehditler kapsamında Rusya’dan kaynakla R nan tehdidi kabullenmesi Ankara’da tepkiyle karşılanırken, kaynaklar, “Rusya’ya gidip, Kırım’dan söz etmemek, ‘Bu konu bitti. Üstüne bir bardak su içtik’ demektir” sözleriyle rahatsızlığı dile getirdi. Çavuşoğlu önceki gün Kiev’de Kırım Tatarlarının sürgününün 71. yılını anma etkinliklerinde “Kırım Tatarlarının tek bir gayesi var, insan onuruna yakışır bir şekilde yaşamak ve milletçe var olmaktır” demişti. NATO doğuda savunma konseptini artırma kararı alırken, Rusya Kırım’daki askeri varlığını artıracağını açıklamıştı. Bu misillemeyle Türkiye’nin Moskova’nın izniyle Kırım’a yolladığı ve yoğun baskıları tespit eden heyetin raporunun açıklanmasını ertelediği öğrenildi. IŞİD’ciler işsizlik maaşı alıyor Dünyanın örnek refah devletlerinden Danimarka’nın, Suriye ve Irak’ta cihada giden en az 32 vatandaşına işsizlik maaşı ödediği anlaşıldı. Kasımda IŞİD’cilerin hâlâ işsizlik ödeneğinden yararlandığını tespit eden İstihbarat Teşkilatı’na göre ödenen rakam toplam 57 bin dolar. Danimarka Halk Partisi olaya tepki göterdi. İddialar ilk gündeme geldiğinde Adalet Bakanı Mette Frederiksen “Biz saf değiliz” demişti. C M Y B