Katalog

Pazar 10 Mayıs 2015 EDİTÖR: PINAR YILDIZ TASARIM: EBRU ADALI 10 soruda patates gerçeği Üretim ve verimlilik sorunu yaşanmayan ülkede patates, yanlış tarım politikalarına hava koşullarının da eklenmesiyle lüks yiyeceğe dönüştü. Tüccara ithalat sopasını gösteren hükümet yine üretici ve tüketiciyi mağdur etti Başta Niğde ve Nevşehir olmak üzere yeni ürün hasadı başladı ama ithalatı duyan tüccar, ülkede maliyeti 1.4 liraya kadar çıkan patatesi üreticiden almak istemiyor. Sonuç: Üretici de mağdur tüketici de... iyatı 5 liraya kadar çıkan patateste yeni ürün ve hasat başlamaOLCAY sına karşın üreBÜYÜKTAŞ tici de tüketici de bunun yararını göremiyor. Zira, ithaoldukça çeşitli... Türkiye Zilat lafını duyan büyük tüccar raatçılar Derneği Başkanı İbTürkiye’de üretim maliyeti rahim Yetkin ve Çiftçi Sen1.5 liraya kadar çıkan patatedikaları Başkanı Abdullah si yerli üreticiden almak yeri Aysu’nun verdiği bilgiler ışıne, fiyatı 50 kuruşa kadar dü ğında işte 10 soruda patates şen komşu ülkelerden alacağı gerçeği... günü bekliyor. Alan daraldı Konunun uzmanları, patates fiyatının normal koşullar Fiyatlar niye yüksek? da kısa sürede 2.5 liraya kaBu sorunun tek bir nedar düşmesi gerektiğini söydeni yok. Çünkü sorun aslınlemesine karşın olayları nasıl da dün ortaya çıkmış değil. cerayan edeceAma şimdi faiş biçimde arği henüz nettan en büyük nedelik kazanmış Patates siyasile ni büyük tüccarlar. değil. SoruHasat döneminrin de gündeminde. nun nedde stokları dolMHP Başkan Yarneli ve duran tüccar, dımcısı Emin Haluk çözümAyhan, seçmenleleri ise ri ziyarete bir çuval patatesle gitti. zeyde. Tohum fiyatları hem yüksek hem hibrit kullanılıyor. Verimi yüksek diye ithal tohum kullanan üretici, bu üründen yeni tohum elde edemiyor. Fiyat nereye kadar düşmeli? 22.5 liraya düşübelir. Üretimin en yüksek olduğu dönemlerde biraz daha inmesi mümkün olabilir. Üretim ve verimlilik sorunu var mı? Türkiye iklim ve coğrafi durumu, patates üretmeye elverişli. Erkenci patates üretimi Akdeniz, Ege ve Karadeniz Bölgesi’nde, ana ürün üretim de Orta ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde üretiliyor. Türkiye’de hemen her ilde patates üretimi yapılabilir. Ancak patates tohumluğunda ağırlıklı olarak dışa bağımlık söz konusu. Türkiye’de 129 adet tescilli patates çeşidinden sadece bir tanesi (Nif) Türkiye’de ıslah edilmiş ve tescillenmiş durumda. Patates tohumu olarak başta Hollanda olmak üzere Almanya, Fransa, İngiltere, İskoçya, İrlanda ve ABD’de ıslah edilmiş çeşitler kullanılıyor. Dünyada ortalama patates verimliliği hektar başına 18.91 ton. Türkiye’de ortalama verim hektar başına 31.57 ton. Yani hektara patates verimliliği dünya ortalama verimliliğinin yaklaşık iki yükseklikte. ekonomi 13 5 6 F 1 hasadın geçikmesi ile elindeki ürünü daha yüksek fiyattan çıkarmaya başladı. Ancak, havalar kötü gidip de özellikle seller artınca, hasat geçikti. Tüccar da elindeki malı artırabildiği kadar artırdı. Yeni ürün ne zaman manava gelecek? Yeni hasat yapılmaya başlandı. Birkaç gündür Niğde ve Nevşehir bölgesinde yeni ürün patates çıkarılıyor. Ancak manava fiyatları düşürecek kadar bol miktarda ulaşmış değil. Bunun iki nedeni var; tüm hasatlar daha yapılmadı. İki; tüccar yeni ürünü almaya çok hevesli değil. Tüccar niye yeni ürünü almıyor? Türkiye’de girdi maliyetleri yanlış tarım politikalarından kaynaklı olmak üzere çok yüksek. Türkiye’de patates üretiminin maliyeti 0.7 ile 1.4 2 3 lira arasında değişiyor. Üreticinin ayakta kalabilmesi için söz konusu patatesi, üretim maliyetinin yüzde 25’i kadar kazanç ve rehaf payı koyduktan sonra satması gerekiyor. O da ölçeğine göre, en az 1.2 ile 1.8 liraya satması demek. Tüccarın elinde bol miktarda patates olduğu tahmin ediliyor. İthalat ihtimalinin gündeme gelmesinden sonra fiyatların 5 liradan 3 liraya inmesi de buna bağlanıyor. Tüccar elindeki patatesi hızla çıkaramaya baktığı gibi Gürcistan’da 60 kuruşa patates bulmak ihtimalini de hesaplıyor. Ayrıca henüz ithalat izni verilmemiş bile olsa Adana civarından kaçak girişlerin olduğu ileri sürülüyor. Türkiye’de niye pahalı? Girdi maliyetler çok yüksek. Mazot fiyatı rekor dü Üretim istikrarsız 4 Zam yapan teşhir edilsin Türkiye Ziraatçiler Derneği (TZD) Başkanı İbrahim Yetkin, patates fiyatının 2.5 liranın altına düşmemesi halinde ithalatın başlayabileceği bilgisini vererek, zam yapan şirketlerin teşhir edilmesi gerektiğini, benzer bir uygulamanın daha önce yapıldığını, teşhirin yapılması durumunda, market fiyatlarının pazardan ucuz olacağını savundu. Üretim niye düşüyor? 2000’li yılların başında 195 bin hektar alanda 5.3 milyon ton patates üretilirken 2013’te 125 bin hektarda 3.9 milyon tona geriledi. Bunun temel nedenlerinin başında girdi maliyetlerinin yüksekliği. Yüksek girdi maliyeti nedeniyle çiftçi patates ekmekten vazgeçiyor. 19902013 yıllarını kapsayan dönemde Türkiye’de nüfus yüzde 36 arttı. Dar ve orta gelirli yurttaşların temel gıdaları arasında yer alan patates üretimi yüzde 8 oranında düştü. 7 Nerelerde kullanılıyor? Dünyada üretilen patatesin yarısı taze tüketilmekte, geri kalanı ise işlenmiş gıda ürünü, hayvan yemi, endüstriyel nişasta ve tohumluk olarak kullanılıyor. Patates nişastası da ilaç, tekstil ve kâğıt endüstrilerinde yapışkan, tutkal şekillerinde de değerlendiriliyor. Dış ticareti nasıl? 2002’de yaklaşık 35 bin ton ihracat yapılırken 2013’te 280 bin tona ulaştı. Ancak, patateste üretim planlaması çok önemli. Üretim planlaması yapılmadığından çiftçi, fiyatların yükseldiği yılın ardındaki sezonunda patatese yöneliyor o yıl da üretim fazla olduğu için bu kez fiyatlar düşüyor ve zarar ediyor. 2012’de patates üretimi 4,8 milyon ton iken, 2013’te 3,9 milyon ton oldu. Belirli bir üretim planlaması olmadığı için fazla üretim yapılan 2012’de girdi fiyatlarındaki fahiş artışlara karşılık, patates hak ettiği değeri bulamadı. Buna ihracat imkânlarının kısıtlı oluşu da eklenince, satılamayan patates tarlada, depolarda kalmış, hayvan yemi olmuş, hatta çöpe gitti. Sorun nasıl çözülür? Fiyat dalgalanmaları büyük ölçüde depolama, koruma koşullarının yetersizliğinden kaynaklanıyor. Üç yılda bir ödenen dekara 110 lira destek yetersiz. l Sulamada kullanılan elektrik yüksek, düşürülmeli. Tarımsal üretim amaçlı elektrikteki yüzde 18 KDV yüzde 1’e indirilmeli, pay ve fonlar kaldırılmalı. l Üreticilerin verimli bir şekilde üretim yapabilmeleri bakımından ucuz girdi kullanımı sağlanmalı, tüm girdilerdeki vergi oranları indirilmeli. l Patates üretimde arztalep ve ihracat imkânları ile iklim koşullarını dikkate alarak üretim planlaması yapmalı. Patates fiyatı bugün 5 lira yarın 5 kuruş oluyorsa ciddi bir sorun söz konusu. Hem ilaç hem tutkal 8 9 10 İklim değişti böyle oldu İklim değişikliği nedeniyle üretimde önemli düşüşler yaşandığın dikkat çeken Küresel İklim Aktivisti Ömer Madra kuraklığın yabana atılamayacağını Türkiye’nin tahıl ambarı Konya (Karapınar) havzasında koca koca kraterler (obruklar) açılmasına yol açan büyük bir kuraklık tehlikesi olduğunu söyledi. Gıda suçlu değil ürkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, son dönemde enflasyonun müsebbibi tarımmış gibi bir algı oluşturulmaya çalışıldığını belirterek, “Tarımda üretici enflasyonu, gıdadaki tüketici enflasyonunun altında kalıyor. Şimdi soruyorum, enflasyonun sorumlusu kim? Biz değiliz” dedi. TZOB’nin 26’ncı Genel Kurulu’nun açılışında konuşan Bayraktar, ülkede ekonomik örgütlenmenin yetersiz olduğunu ifade ederek, “Üretici birlikleri güçlü olursa aracılar ortadan kalkar, tarladan markete giden zincirde üreticimizin 1 liraya yetiştirdiği meyve sebzeyi tüketici 45 kat fazlaya satın almak zorunda kalmaz” diye konuştu. Son günlerde gündemi en fazla meşgul eden ürünlerin başında patatesin geldiğine işaret eden Bayraktar, üreticiden 1 liraya çıkan patatesin, markette Ankara’da 2, İstanbul’da 3 lira 50 kuruştan satışa sunulduğunu kaydetti. Bayraktar, üreticinin değil, aracıların kazandığını dile getirdi. T Bazı fırsatlar hayatta karşınıza iki defa çıkar! Bir fırsatını bulunca, bu sefer kesin değerlendireceğim diyenlere, KIA’dan iki cazip fırsat birden. Sportage 67.200 TL’den, cee’d 54.700 TL’den başlayan fiyatlarla KIA Yetkili Satıcıları’nda. www.kia.com.tr 429 işçi eylemde LEVENT GENCELLİ ski Devlet Bakanı Cavit Çağlar’ın denetimindeki Nergis Holding’e bağlı SİFAŞ Tekstil’de 358’i işçi 429 kişi fabrikanın TMSF’ye devredileceği gerekçesiyle işten atıldı. İşçiler tazminatlarıyla ilgili açıklama yapılmayınca fabrika da eylem başlattı. Haklarının ödenmemesi durumunda fabrikayı terketmeyeceklerini belirten işçiler 15 Mayıs’ta üretimin durdurulacağı bilgisi aldıklarını da söyledi. Makina Mühendisleri Odası ve ÇHD temsilcileri de işçilere destek verdi. Teksif Bursa Şube Başkanı Ekrem Saraçoğlu, “Devletin garantör olmasını istiyoruz. Bize garanti vermezlerse burayı terk etmeyiz” dedi. İşçiler, “En az15 yıllık işçiyiz. 40 yaş üzeri insanlar nasıl iş bulacak? Hakkımız verilene kadar buradayız” diye konuştular. l Bursa E /kiaturkiye www.kiamore.com Belirtilen fiyatlar, cee’d HB Comfort 1.6 L GSL 135PS M/T ve Sportage Comfort 1.6 L GSL 135PS M/T 4x2 araçlar için tavsiye edilen anahtar teslim satış fiyatlarıdır. cee’d model araçların birleşik yakıt tüketimi 4,3 L – 6,1 L/100 km, CO2 emisyonu 114 g – 145 g/km’dir. Sportage model araçların birleşik yakıt tüketimi 6,8 L – 8,8 L/100 km, CO2 emisyonu 158 g – 205 g/km’dir. KIA binek aracınız, 2 yıl ya da 60.000 km yasal garanti altında olup anahtar teslim tarihinden itibaren, toplamda 5 yıl ya da 150.000 km boyunca KIA Özel Garanti Onarım Güvencesi ile güvence altına alınmaktadır. Görseldeki araç ile satışa sunulan araç arasında farklılık bulunabilir. Ayrıntılı bilgi için kia.com.tr. C M Y B