Katalog

Çarşamba 15 Nisan 2015 DUNYA S Mistura İran’ı çağıracak mı? BM’nin Suriye Temsilcisi Staffan de Mistura iç savaşın tüm tarafarı ve ilgili ülkeleriyle mayısta Cenevre’de görüşmeler planlıyor. BM kaynakları İran’ın davet edileceğini söylerken, ABD kaynakları “Kesin değil” dedi. EDİTÖR: CEYDA KARAN TASARIM: BETÜL BERİŞE Tahran’da türbanlı erkekler İran başkenti Tahran’da kadınları kapanmaya teşvik etmek için, örtünmenin binlerce yıllık Pers geleneği olduğuna dair posterler asıldı. Ama Persepolis rölyefindeki türbanlılar kadın değil Med askeri çıktı. 19 İTALYA Akdeniz’de 400 göçmen boğuldu Akdeniz’deki göçmen trajedilerine bir yenisi eklendi. Libya açıklarında bir göçmen gemisinin batmasıyla 400 kişi can verdi. Save The Children örgütü, İtalya’ya ulaşmak amacıyla Libya sahilinden ayrılan geminin 24 saat sonra battığını, gemideki 550 kişiden sadece144’ünün kurtulduğunu duyurdu. İtalyan sahil güvenliği tarafından kurtarılanların anlatımına göre, 400 civarı kişi boğularak öldü, çoğu 18 yaşından küçük erkeklerdi. 9’unun cesedine ulaşılabildi. Kurtulanlar İtalya’ya getirildi. AB, cumadan beri Akdeniz’de 7 binden fazla göçmenin kurtarıldığını duyurdu. Sünni birliği Suriyeli İslamcıları coşturdu İran’a karşı Sünni birliği Suriyeli İslamcı isyancıları sevindirdi. Financial Times: Yemen’den sonra sırada Suriye mi var? uudi Kralı Selman’ın Sünni birliği girişiminin en somut göstergesi, Yemen’e hava harekâtı olurken, gözler Suriye’ye çevrildi. Huffington Post’un Katar’ın arabuluculuğunda Suudi Arabistan ile Türkiye’nin Suriye’yi işgal planı yaptığını iddia etmesinin ardından, Financial Times Sünni birliğinin Suriyeli isyancıları cesaretlendirdiğini duyurdu. “Bölgesel destekçilerinin birleşmesi ve Esad’ın gitmesini öncelik haline getirmesi karşısında isyancıların saldırıya geçtiğini” aktaran FT, RiSuudilerin Mekke gazetesi, ABDİran ilişkilerini, Obama’nın kullandığı yad’daki Suriyeli aktivist Safi bisikletin arkasında Hamaney’in oturduğu karikatürle yansıttı. el Hamavi’nin “Esad’ın boynundaki ilmiğin sıkıştığını hissetSünni güçleri biraraya getirmek hem kuzey hem güneyinde ilermesini istiyorlar. Burada hava için İhvan’ın hamileriyle birlik liyor. Destekçilerinin iki operasdeğişti. ‘Bizim hâlâ etkinliğimiz te çalışmak istediğini belirtti. yon merkezi (biri Türkiye’de ve var’ diyorlar” sözlerini aktardı. Selman’ın selefi Abdullah Ankara ile Doha tarafından, di2013’te ABD’nin eylemsizliğiğeri Ürdün’de ve Suud ile Batı Sorunları çözdüler ne kızıp Suriye’ye müdahaleyi tarafından kullanılıyor) koordiBirliğin esbabı mucibesi ise azaltmıştı. Ama isyancılar, Yeneli çalışıyor.” Ama tüm bunlar, Şii İran’ın yükselişi. FT, bu yüz men operasyonunu, Suud’un Esad’a müzakereye oturması den Kral Selman’ın Türkiye ve Suriye’de daha baskın biçimiçin baskı yapmaya yönelik göKatar’la İhvan’a desteklerinde harekete geçeceğinin sinyazüküyor. Nitekim isyancılar veden kaynaklanan sorunları çöz li görüyor. Kaide’nin Suriye ko rilen silahlardan Esad’ı yenmedüğünü vurguladı. Carnegie Or lu Nusra’nın kuzeyde İdlib’i ele lerinin istenmediği sonucunu tadoğu Merkezi Direktörü Ligeçirmesi, güneyde Hizbullah’ı çıkarıyor. Hamavi “Dış güçler na Khatib de Mısır’da devrilme püskürtüp Dera’ya göz dikmeuçaksavar füzeleri gönderseydi, siyle İhvan’ın iktidarsızlaştığını siyle ilgili FT şu yorumu yapaskeri zafer kazanmamıza onay düşünen Suud’un İran’a karşı tı: “İsyancılar ilk kez Suriye’nin verildiğini bilirdik” dedi. Amerika’ya Rağmen Obama merikan süper devleti ve yöneticilerinin dış politika icraatlarına dair ‘çiçek çocuk’ hikâyeleri kurgulayacak değiliz. Lakin Barack Obama’nın ‘Amerikan devletine rağmen’ yarattığı farkları da görmeli. Obama bugün Amerikan siyasi tarihinin en zorlu iki meselesi, Küba ve İran’la ilişkilerde barışın yolunu açan başkan olarak tarihe geçmeye aday. Mottosu “Eğer bir şeyi 50 yıldır yapıyorsanız ve işe yaramıyorsa, yeni bir şey denemelisiniz.” Obama, 2009’da göreve başladıktan bir yıl sonra 1970’lerin talihsiz Demokrat Başkanı Jimmy Carter’a bile benzetildi. Küresel mali krizin sarstığı bir Amerika ve George W. Bush’tan miras dış politika enkazı devralmıştı. Carter sendromuna tutulup 2. dönemi göremeyeceğini söyleyen çok olmuştu. Köprülerin altından çok sular aktı. Obama’nın dış politika hedefi, Amerika’nın pahalı yükümlülüklerini sınırlandırmak, ödenen bedelleri ve riskleri azaltmak, kendine övgü Amerikan demokrasisini ihraç malzemesi yapmadan emsal kılmak, ortaklarıyla iş görmek, diğer büyük güçlerle gerilimden mümkün olduğunca kaçınmaktı. Büyük ölçüde oldu. Miras seçtiği iki meseleden Küba ile barışı geçen hafta Raul Castro ile yarım asır sonra buluşan ilk Amerikan başkanı olarak taçlandırdı. Bu ay başında Lozan’da İran ile varılan nükleer çerçeve anlaşması da verili statükodan semiren güçler takoz koysa dahi tarihe geçmeye aday. Dünya işlerinde ‘mükemmeliyet’ yok elbette. Ama Obama’nın yarattığı farklar, siyahbeyaz gözlüklerle okunup tekrarlanan klişe sözcüklerin, grinin tonlarını algılamamıza mâni olamamasında... Yoksa beklentisi Amerikan askerisınai gücünün teslim bayrağı çekmesi olanlara bir sözüm yok. Doğrusu ben Barack Obama kadar Amerikan devletinin kurumsal yapısını sarsan bir başkan anımsamıyorum. Dünyaya salt Amerikan hegemonyasının gözlükleriyle bakanları çileden çıkartan Obama, 35 sene evvel ‘yok canım’ diyeceğimiz işlere imza attı. Küba ile barış 40 sene önce bu yolda bir başkanını feda etmiş (JFK) Amerika için tarihin tersine çevrilmesidir. Yine 35 sene evvel ‘muhakkak olur’ diyeceğimiz hiçbir şeyse, gerçekleşmedi. Obama ABD’yi sadece daha büyük acılar yaratan askeri maceralardan uzak tuttu. (İlk dönem gerilimi düşürme çabasına rağmen 2. döneminde Ukrayna üzerinden Rusya’yla didişmesi ayrı inceleme mevzusu). Amerikan başkanlarının İsrail’le bu denli didiştiği, didişip de ‘sağlam kalabildiği’ vakıadan değilken, Obama pek az taviz verdi. Altı yıldır Filistinİsrail barışını zorluyor. Irak ve Afganistan’dan büyük ölçüde çekilmeyi sağladı. Yetmedi Amerika’yı Ortadoğu’da neredeyse ‘paylaşılamayan, arzulanacak güç’ haline getirdi! Arap isyanları sürecinde ‘ılımlı siyasal İslam’la demokrasiye yatırım yapmaya kalkışmasının bedeli ağır oldu elbette. Kanımca hatasını bölgede stratejik dengeleme ve İran ile barış yatırımıyla telafiye çalışıyor. Obama’yı biz seçmedik, asli sorumluluğu 300 küsur milyonluk Amerikalılarda. Ama onların çıkarının peşinde koşarken dünyanın ezilenlerine, hak, hukuk mücadelesi verenlere, azınlıklara, farklı inanç ve cinsiyet tercihinde olanlara fikri zemin sağlıyor. Kendi ülkesindeki icraatları da ışık tutuyor. Kongre’ye inat milyonlarca Amerikalı için sağlık sigortası uğraşları, 12 milyon Latin göçmeni kapsama çabaları, enerjide ısrarla fosil yakıtlara bağımlılıktan kurtulma stratejisi, şimdilerde Keystone XL projesini vetosunda somutlanan doğayı koruma ısrarı, toplumsal sorunlarda uzlaşma ve diyalog telkinleri yarattığı farkların tezahürleri. Belki ihtimamından en az nasibini alanlar kendisi gibi Amerikalı siyahlar. Obama ülkesinde ‘sosyalist’ olmakla da suçlandı, ‘gizli Müslüman’ da yapıldı, kamuoyu ve medyada aleni ırkçılığa uzanan saldırılara maruz kaldı. Hiç kimseye açılmış tek bir davası yok! İnsan toplumlarında sorun bitmez. Liderler söz konusu olduğunda önemli olan çözümler üreten, bunları uygulamaya çalışırken 21. yüzyılda her toplumda var olan farklılıkları kapsayıcı bir perspektifle hafifletebilen, üslup, edepadap bilenlerini çıkartabilmek. Hem kendi insanı hem tüm insanlık namına hareket edebilecek vizyonu bulunanlara sahip olabilmek. Yoksa lider dediğin sürüsüne bereket... A İran’dan BM için Yemen planı İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, İspanya ziyaretinde, Yemen için 4 aşamalı barış planını açıkladı: “Ateşkes, insani yardım, herkesi kapsayan diyalog, geniş kapsamlı hükümet.” Plan bugün BM’ye sunulacak. Zarif, 30 Haziran’da nihai nükleer anlaşma için müzakerelerin 21 Nisan’da yeniden başlayacağını da duyurdu. BM Güvenlik Konseyi’nde ise Arapların sunduğu tasarının onaylanması sonucu eski Yemen Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih, oğlu Ahmed Ali Salih ve Abdulmalik el Husi dahil 3 Husi lideri silah ambargosu kapsamına girdi. 14 ülkenin desteklediği, Rusya’nın çekimser kaldığı karar, ambargo uygulananlara silah taşındığı bilgisi halinde araçlarda arama istiyor. İRAN Devrim sonrası ilk kadın elçi İran, 1979’daki İslam Devrimi’nden bu yana ilk kez kadın büyükelçi atayacak. Fars ve Mehr ajanslarına göre, elçi atanacak kişi Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Merziye Afham. İran yönetiminin üst düzeyinde yer alan nadir kadınlardan olan Afham’ın hangi ülkeye gönderileceği ise henüz bilinmiyor. Afham’ın atanmasının kesinleşmesi halinde kendisi İran tarihinde yurtdışında görevlendirilen ikinci kadın elçi olacak. 1970’lerde Mehrangiz Dolatşahi Danimarka’da görev yapmıştı. BRİTANYA Rus gemileri Manş’a girince... Ukrayna kriziyle Avrupa’nın “tehdit” görmeye başladığı Rusya, Britanya’yı kızdıracak bir hamleyle donanmasını Manş Denizi’ne yolladı. Rus Savunma Bakanlığı yetkilileri, Kuzey Filosu’na ait gemilerin Kuzey Atlantik’e geçerek uçaksavar ve denizaltısavar savunma tatbikatları yapacaklarını açıkladı. Biri destroyer 3 Rus gemisinin Manş Kanalı’ndan geçşini gözetleyen Britanya ordusu, hava sahasında iki Rus savaş uçağı da saptayınca Typhoon tipi savaş uçaklarını havalandırdı. Kasımda da 4 Rus savaş gemisi Manş’ı geçmişti. Boko Haram’a isyan var Boko Haram militanlarının Chibok kentinde 200’ü aşkın kız öğrenciyi kaçırmasının üzerinden bir yıl geçen Nijerya’da “yas değil isyan” var. Hâlâ kayıp 219 kızı temsilen aynı sayıda genç kız başkent Abuja’da yürüdü. 717 yaşlarındaki kızlar, kayıp arkadaşları bulunana dek mücadeleyi sürdüreceklerini duyurdu. Yeni Cumhurbaşkanı Muhammadu Buhari ise kızların hiçbir zaman bulu namayabileceğini itiraf etti. Uluslararası Af örgütü, 2014 başından beri Boko Haram’ın Nijerya’da 2 binden fazla kız çocuğu ve kadını kaçırdığını, seks kölesi, intihar bombacısı olarak kullandığını duyurdu. ABD Hollywood Hillary’ye destek Magic Johnson, Jenifer Lopez ve Scarlett Johansson Clinton’a destek açıkladı. BD’de 2016 başkanlık yarışında Demokrat Parti’den aday adaylığını açıklayan Hillary Clinton’a, bağış toplamada önemli rol oynayacak şöhretlerden destek geldi. Pazar geceki MTV Film Ödülleri’nde şarkıcı, oyuncu Jennifer Lopez, Clinton’ın adaylığından duyduğu heyecanı dile getirip “Artık bir kadının başkan olması vakti geldi” dedi. Oyuncu Scarlett Johansson, Clinton’ın 2008’de ilk adaylığına göre daha hazır olduğunu ve onu bu koltukta görmek için sabırsızlandığını belirtti. Efsane basketbolcu Dunham. Magic Johnson Blackwater’a müebbet hapis Irak’ta ABD’li diplomatları korurken sivilleri katleden özel güvenlik şirketi Blackwater’ın 4 çalışanı en az 30 yıl hapse çarptırıldı. 2007’de Bağdat’ta Amerikan konvoyuna yol açmak için kalabalığa ateş açarak 14 kişiyi öldüren ve 17 kişiyi yaralayan zanlılardan Nicholas Slatten’a müebbet, Dustin Heard, Evan Liberty ve Paul Slough’a 30’ar yıl verildi. Eski ABD askeri olan zanlılar, direnişçilerin kendilerine ateş açtığını, masum olduklarını savundu. Washington’a gidip ifade veren Kinani el Razzak, güvenlikçilerin öldürdüğü 9 yaşındaki oğlunun fotoğrafı gösterilirken “Bu canilerle teröristler arasında ne fark var?” diye sordu. A da Twitter’da Clinton’ın her kesimden insanın sesi olacağını, orta sınıf ve yoksullar için savaşacağını, gençleri kucaklayacağını savundu. “Girls” dizisinin yaratıcısı Lena Dunham ile sitcom “Ugly Betty”nin yıldızı America Ferrera da Clinton’a destek sundu. Ferrera “Ona inanıyorum, başkanım Hillary” diye tweetledi. İlk demecinde bir CEO’nun işçi maaşının 300 katını aldığına vurgu yapan Hillary, halkla kaynaşmaya gittiği Ohio’da bir Meksika lokanta zincirinde güneş gözlüklü halde kuyruğa girip alışveriş yaparken, kimse Marco tarafından taRubio. nınmadı. Küba asıllı aday Latinlerin gücü BD’de 2016 başkanlık seçimi için ringe çıkan 3. Cumhuriyetçi Marco Rubio, henüz 43 yaşında ve Küba asıllı olmasıyla dikkat çekiyor. Yoksul Küba göçmeni bir aileden gelen ve seçilirse ilk Hispanik başkan olacak Rubio, dış politikada şahin, ama muhafazakârları kızdıracak şekilde göçmen reformunu savunuyor. Kübalı göçmenlerin ABD’ye giriş yeri Miami’deki Özgürlük Kulesi’nde adaylığını açıklayan Rubio, Hillary Clinton’a atıfla “20. yüzyıla takılıp kalmamak lazım. Dünün bir lideri bizi düne götürme vaadiyle kampanyaya başladı” vurgusu yaptı. A ‘Tanıyan çıkmadı’ ‘IŞİD Irak’ta geriliyor’ ABD Başkanı Barack Obama Irak Başbakanı Haydar İbadi’yi ağırlarken, IŞİD’e karşı savaşta ciddi ilerleme kaydettiklerini söyledi. Pentagon da eylülde başlayan hava operasyonlarına eşlik eden Irak güçlerinin kara operasyonları sonucunda IŞİD’in Irak’ta ele geçirdiği kentsel bölgelerin yüzde 2530’unu kaybettiğini belirtti. Pentagon sözcüsü Albay Steve Warren, IŞİD’in ele geçirdiği 8 bin ila 9 bin 700 km kare toprağı kaybettiğini söyledi. Johnson. Lopez. C M Y B