Katalog

EKONOMI 8 ‘Petrol fiyatları düşebilir’ Enerji piyasaları danışmanlık kurumu Energy Aspects’in analisti Richard Mallinson, Avrupa ve Asya’da bakım çalışmaları nedeniyle petrol fiyatının 50 dolara inebileceğini söyledi. Mobil internet büyüyor The Boston Consulting Group ve Google’un hazırladığı rapora göre, 13 ülkede mobil internetin katkısı 700 milyar dolara, sağladığı istihdam 3 milyona ulaştı. Pazar 8 Mart 2015 EDITÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: EBRU ADALI Torun: Çok para ödedik Torunlar İnşaat’ın sahibi Aziz Torun tazminat tutarından çok para ödediklerini savundu. Doğuya yatırım durdu 2014’te en geri kalmış 15 Doğu ve Güneydoğu ilini kapsayan 6. bölgede yatırım tutarı reel bazda yüzde 53.5 geriledi. İstihdam yüzde 41 azaldı. 014’te teşvik belgesine bağlanan, yatırım tutarı yüzde 36 düşüşle 61 milyar 779 milyon TL’ye inerken, öngörülen istihdam yüzde 25 düşüşle 143 bin 763 kişiye geriledi. Enflasyonla ilişkilendirildiğinde yatırım tutarındaki reel düşüş yüzde 46’yı buldu. 2013’te alınan 4 bin 927 yatırım teşvik belgesine karşın, bu sayı 2014’te 4 bin 62’de kaldı. En geri kalmış 15 Doğu ve Güneydoğu ilini kapsayan 6. bölgede yatırım tutarı reel bazda yüzde 53.5 geriledi. Bölgenin yatırımlardaki payı yüzde 6.9’a düştü. Kars ile Ardahan’ı, Diyarbakır ile Hakkâri’yi yatırımda aynı kefeye koyan AKP hükümeti bu illere yatırım çekmede sınıfta kaldı. AKP’nin 2012’de büyük iddialarla uygulamaya koyduğu yeni teşvik sisteminin yıldızı olacağı öne sürülen Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Van’ı kapsayan 6. bölgeye yönelik yatırım sayısı yüzde 27.4 azılışla 635’ten 461’e, yatırım tutarı yüzde 44.5 azalarak 7.6 milyar liradan 4.2 milyara, yaratılacak istihdam da yüzde 41 azalışla 34 bin 718’den 2 Aziz Torun, 10 işçinin yaşamını yitirdiği faciaya ilişkin, “Tazminatın üstünde paralar ödedik ama giden geri gelmiyor” dedi. orunlar İnşaat’ın sahibi ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun, geçen yıl yaşanan asansör faciasında ölen işçilerin ailelerinin maddi anlamda mağdur olmalarını önlediklerini belirterek, “Hukuki olarak sonuçta çıkacak olanın çok üstünde meblağları ödedik ama manevi olarak elbette giden geri gelmiyor” dedi. Aziz Torun AA Finans Masası’na konuştu. Mecidiyeköy’de geçen yıl yıkılan Ali Sami Yen Stadı arazisindeki Torunlar şantiyesinde, 10 işçinin hayatını kaybettiği asansör faciasına ilişkin görüşleri sorulan Torun, mahkeme sürecinin hâlâ devam ettiğini belirtti. Torun, konuya ilişkin, “Biz sigortanın süre T cinde, hukuki süreci de beklemeden tazminatlarını olması gerekenin üstünde, hukuki olarak sonuçta çıkacak olanın çok üstünde meblağları ödedik. Onların en azından maddi olarak mağdur olmamalarını sağladık. Şu anda yapabileceğimiz bu olduğu için. Ama manevi olarak elbete giden geri gelmiyor. Onların üzüntülerini paylaşmaktan başka, hiçbir inşaatta, böyle bir kaza yaşanmasın” şeklinde konuştu. Torunlar GYO Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mehmet Torun’un acılı ailelerle irtibat kurduğunu söyleyen Torun, Türkiye’de iş güvenliğine ilişkin bir soru üzerine de, kendisinin 19761982 arasında iş müfettişi olarak çalıştığını anımsattı. l Ekonomi Servisi 20 bin 499’a geriledi. CHP milletvekili Umut Oran ve ŞEHRİBAN Doğu ve KIRAÇ Güneydoğu’daki sanayicilerin verdiği bilgilerden derlenen verilere göre teşviğe bağlanan yatırımların acı tablosu şöyle: l En dramatik düşüşlerden biri Ardahan’da yaşandı. Ardahan’da 2013’te 37 milyon TL’lik yatırıma karşılık 200 kişilik istihdam sağlanırken 2014’te yatırım miktarı yüzde 86.4 gerileye rek 2 milyon TL’ye gerilerken istihdam ise yüzde 100’lük gerileme ile sıfıra indi. l Hakkâri’de 2013’te verilen teşvik belgelerine bağlı olarak 94 milyon TL yatırımla 400 kişilik istihdam sağlanırken 2014’te yatırım tutarı yüzde 90 düşüşle 10 milyon TL’ye inerken istihdam da yüzde 91.3 düşüşle 35 kişiye geriledi. l 2011’de art arda iki büyük depremle sarsılan Van’da 2013’te 46 olan yatırım teşvik belge sayısı 2014’te yüzde 46 düşerken 2013’te 343 milyon TL olan yatırım miktarı yüzde 63 düşüşle 127 milyon TL’ye geriledi. Yol yok, işçi yok yatırım niye gelsin? Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Demirci, teşviklerin Ardahan’da işe yaramadığını kaydederek, “Gelişmiş il ile Ardahan’a aynı teşvik verilirse ben olsam ben de buraya gelip yatırım yapmam. Bu il hammadde kaynaklarına uzak, yollara uzak. Yatırım yapılsa çalıştırılacak işçi bulmak zor. Son 23 yılda ildeki nüfus 187 binden 102 bine düştü. Bölgemizde sanayi işletmesi yok. 500 kişiye mektup gönderdik Gelin buraya yatırım yapın diye. Bu bölgenin iş insanı gelmezse hiç kimse gelmez. Bölgelere göre değil şehrin durumuna göre teşvik verilmeli” dedi. Sadece bölge insanı yatırım yapıyor an Ticaret ve Sanayi Odası Necdet Takva, 2013’ün ikinci çeyreğinden sonra bölgeye gelen yatırımlarda ciddi ivme kaybı yaşandığını anlatarak, seçimlerin olması, çözüm sürecinin nihayete ermemesi nedeniyle iş dünyasının temkinli hareket ettiğini ifade etti. Özellikle Van’ın yaşadığı iki büyük depremden sonra ilde yatırımların durma noktasına geldiğini, bazı firmaların kapandığını vurgulayan Takva, “İnsanlar bu dönemde çok borçlandı. Deprem nedeniyle ödenmesi ertelenen TOKİ ve kurumlar vergisi borçları ödemeleri yakında başlıyor. Gelir ve Kurumlar vergisinde yaklaşık 650 milyon TL’lik borç var. Bu, yeni yatırım planlarını olumsuz V etkiliyor. Buraya batıdan gelip yatırım yapan zaten yok. Bölge insanında da borçlar nedeniyle para yok” dedi. Sadece politik tedbirlerle sorunların ortadan kalkmayacağını işin ekononomik ayağına da ağırlık verilmesi gerektiğine işaret eden Takva, “Bölgeye yatırım gelmesi için yakın pazarlara erişimimiz sağlanmalı, bölgedeki enerji ulaşım altyapısı güçlendirilmeli. Şu anda bölgedeki yatırımların tamamı buralı insanNecdet ların yatırımlarıdır. Biz daTakva yeha çok üretim ve istihdama rel yakladönük yatırım bekliyoruz. şımlara ihTeşviklerde daha yerel yaktiyaç oldulaşımlara ihtiyaç var” diye ğunu söykonuştu. ledi. enault Mais Genel Müdürü İbrahim Aybar, eski araçları Türkiye’nin dışına çıkaran, başka ülkelere ihraç edebilen yeni iş modellerinin devlet katkısıyla bulunması gerektiğini söyledi. Türkiye’de 10 milyon otomobil bulunduğunu, bunun içerisinde 3.2 milyon 20 yaşın üzerinde araç olduğu bilgisini veren Aybar, “Türkiye, ciddi bir şekilde yaşlı araç parkı haline gelmeye devam ediyor. Yeni araçları satıyoruz, eskiler devreden çıkmı Aybar’a göre ülke ikinci el otomobil mezarlığına döndü. yor. Bunlar için hurda gibi çözümler denendi ama öyle gö araçlardan kurtulup, hem de ihraç geliri sağlayacağımız züyor ki hükümetimiz makyeni iş modellerini devletiroekonomik anlamda yeni mizin katkısıyla bulmamız bir hurda uygulamasını terlazım. Bugün AB’deki eski cih etmiyor. O zaman bu eski araçları Türkiye’nin dışına araçlar çok güzel dünyanın çıkaran, başka ülkelere ihraç başka yerlerinde pazar buluedebilen ve böylece hem eski yor. Uzakdoğu’nun eski araç Aybar’dan ikinci el oto ihraç edilsin önerisi R ları çok güzel pazar bulabiliyor. Biz niye bulmayalım?” Aybar, Türkiye’deki ikinci el araçların değerlerinin yüksek, motorizasyon ve donanımın ise düşük olduğuna işaret ederek, “Bugün hâlâ 9094 model araçlara 810 bin liralık fiyatlar pazardayken, motor donanımları da çok iyi değilken bu araçları pazarlamak çok mümkün değil. O zaman başka bir metot uygulamak lazım. Türkiye’nin ikinci el araç ihracatı açısından bir kısıntısı yok. Yeter ki pazar oluşsun” dedi. Aybar, dolar/TL ve faizlerin bulunduğu seviyenin pazara etkisini değerlendirerek, “Sürekli bir kur artışı otomobil fiyatlarına yansıyacaktır. Bizde tüketici kredileri otomobil satışlarında önemli bir faktör” dedi. l Ekonomi Servisi C M Y B