Katalog

Salı 17 Mart 2015 IRAK Saddam’ın mezarı harap DUNYA Esad çıkmazı ‘Halk istemezse giderim’ Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi, Şarm el Şeyh’teki ekonomik yatırım zirvesinde “Mısır halkı değişiklik yapabilir, eğer liderlerini yeniden değiştirmek isterlerse bir dakika beklemem” dedi. TASARIM: BETÜL BERİŞE EDİTÖR: GÜLRİZ ERGÖZ Romanya’da yolsuzluk istifası Romanya Maliye Bakanı Darius Valcov hakkındaki yolsuzluk soruşturması üzerine istifa etti. Valcov, belediye başkanıyken emlak yoluyla 75 milyon Avro kara para aklamak ve 2 milyon Avro rüşvet almakla suçlanıyor. 17 nilgun@cumhuriyet.com.tr Kerry’nin Esad ile müzakere açıklamasına Çavuşoğlu “Neyi müzakere edeceksiniz” tepkisi gösterdi. Davutoğlu rejimle müzakere isteyen muhaliflere ‘savaşa devam’ telkini yapıyor DUYGU GÜVENÇ Tıkrit’te önce IŞİD işgali, ardından Şii milislerin başını çektiği Irak güçlerinin IŞİD’den geri alma operasyonu derken, devrilen ve asılan Saddam Hüseyin’in anıt mezarı tümüyle yıkıldı. AP’nin yayımladığı görüntülere göre, eski Irak liderinin memleketi Tıkrit’in güneyindeki Avca köyünde bulunan anıt mezar yerle bir oldu, türbe haline getirilen yapıdan geriye sadece sütünlar kaldı. IRAK Cihatçı Jane tarzı kaçış Instagram’da Irak’ın kuzeyinde hükümet güçlerinin taarruzundan kaçan IŞİD militanları olduğu öne sürülen kadın kılığına girmiş erkek fotoğrafları yayımlandı. Britanya medyası da ne zaman çekildiği bilinmeyen fotoğrafları yayımlayıp, bunların savaş alanından yakayı ele vermeden kaçmak için makyaj yapmış, sutyen takmış, çiçekli renkli elbiseler giymiş militanlar olduğunu aktardı. Buna göre, kadın kılığının içinden 13 yaşında ergenler kadar pala bıyıklı erkekler de çıktı. IA Başkanı John Brennan’ın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın devrilmesini istemediklerini söylemesinin ardından ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin “Eninde sonunda Esad’la müzakere etmek zorundayız” demesiyle Ankara’nın çıkmazı derinleşti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kamboçya ziyaretinden, Kerry’ye “Esad ile müzakere edecek ne var? 200 binden fazla insan öldürmüş ve kimyasal silah kullanmış bir rejimle neyi müzakere edeceksiniz? Bugüne kadarki müzakerelerden hangi sonuç ortaya çıktı?” diye seslendi. Terör örgütlerine en büyük Esad İran Ekonomi Bakanı Ali Tayebniya’yı ağırlamasının ardındesteği rejimin verdiğini iledan, İran televizyonuna ABD’nin açılımına dair açıklama yaptı. ri süren Çavuşoğlu, Suriye’de öncelikli tehdidin IŞİD, ikincisinin rejim olduğunu söyledi. re dağılmamaları ve daha güçlü lere Türkiye’nin eğitim verdiği Muhaliflerin Suriye İnsan Hakmücadele vermeleri çağrısı yap açıklamasını Çavuşoğlu doğruları Gözlemevi’nin verilerini de tı. Washington’ın açıklamalaladı. Irak’ta peşmergenin ardınhesaba katan Gelecek Yüzyıl rı, Türkiye’nin IŞİD’e karşı koa dan Musul’da oluşturulacak güVakfı’na göreyse can kayıplarılisyonda üslerini kullandırması venlik güçlerinin eğitimine sonın yarıya yakınını hükümete dahil oynayacağı rolle ilgili deyunulduğunu belli eden Dışişlebağlı güçler oluşturuyor. ğerlendirmesinde etkili olacak. ri Bakanı, Sünni askeri yapılanKerry’ye AB’den de tepki masının desteklenmesiyle ilgili AB Esad’ı reddetti geldi. AB dışişleri bakanları şunları söyledi: Ankara Suriye muhalefetinin “IŞİD’e karşı savaşta Esad ortak ‘Sünni’ kavgası bu aşamada masaya oturmasıolamaz” açıklaması yaptı. Topnı da istemiyor. Muhalif şemsilantıda Fransız bakan Laurent “Bazı çalışmalar olsa da meye örgütü Suriye Ulusal KoalisFabius, Esad’ın değil kurumlasafe katedilemedi. Mücadeleyonu (SUK) Başkanı Halid Hoca rın muhafaza edilmesini isteyi hâlâ Şii milisler sürdürüyor. geçen hafta Cenevre 2 şartların reyek “Esad’ı koltuğunda tutaBiz kaygılarımızı ilettik, gerekda müzakerelere dönme ve recak çözüm skandal ve IŞİD’e de li telkin ve uyarıları yaptık.” jimle görüşme isteğini dile gevasa bir hediye olur” dedi. BriBu açıklamaları, Ankara’nın estirmişti. Ama Başbakan Ahmet tanyalı bakan Philip Hammond ki Başbakan Nuri Maliki’nin arDavutoğlu muhalefete ‘savaş’ “Suriye’nin geleceğinde Esad’ın dından halefi Haydar İbadi ile tavsiye etti. Geçen haftaki topyeri yoktur” diye ekledi. de sorun yaşadığını gösterdi. 20 lantıda rejimle görüşmeyi ele Irak’a gelince, Musul Valikadar bordo bereli geçen hafta almayan Davutoğlu muhaliflesi Esil Nuceyfi’nin Sünni güçErbil’e gitti. lANKARA C Suriye lideri laf değil icraat bekliyor Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın ABD’ye yanıtı “Hâlâ yorum duyuyoruz, ama icraatları görmek zorundayız, ona göre karar vereceğiz” oldu. ABD’nin siyasi geçiş müzakereleri talebine ise “Suriye Devlet Başkanı’nın geleceği hakkında sadece Suriye halkı konuşur. Dışarıdan açıklamalar bizi ilgilendirmiyor. Baloncuk gibi bir süre sonra kayboluyorlar” karşılığını verdi. Esad, politika değişikliği için ABD’nin “teröristlere“ verdiği siyasi, mali ve silah desteğini kesmesinin şart olduğunu, Avrupa ve bölge ülkelerine de destek vermemeleri için baskı yapılması gerektiğini belirtti. “Ülkemizi savunmaktan başka seçeneğimiz yok” vurgusu yapan Suriye lideri, “Bu çerçevede gelecek uluslararası değişimler samimiyse, sahada bir etkisi olacaksa, olumludur” dedi. Devlet medyası, ABD’nin Suriye politikasının yanlışlığını kabul ettiğini duyurdu. Vatan gazetesi “Bu, Esad’ın meşruiyeti, kilit rolü, popülerliği ve bunların sonucunda onunla müzakere lüzumunun yeniden tanınması” diye yazdı. ABD Esad’ı Seçti uriye’de iç savaşın dördüncü yılında ABD Esad’ı seçti. Ankara ile ilişkiler soğurken, evvela CIA Başkanı John Brennan, sonra da Dışişleri Bakanı John Kerry, Esad’la müzakerelere yeşil ışık yaktı. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcü yardımcısı Harf’in yaptığı “Suriye politikamızda değişiklik yok” tevilleri ise temelsiz kaldı. ABD’nin Suriye politikasındaki Udönüş zira dün başlamadı… “Kırmızı çizgi” diye nitelendirdiği “kimyasal silahların kullanımı” gerekçesiyle Esad’ı bombalamaya hazırlanan Obama’nın 2013 güzünde ani biçimde planı masadan kaldırmasıyla birlikte, Washington zaten geri dönüş çizmeye başlamıştı. Ankara ile iplerin hepten gerilmesine yol açan Suriye politikasındaki temel gedik ilk orada açılmıştı. Brennan ve Kerry’nin ses getiren bu son açıklamalarından önce ayrıca ocak ayında New York Times “ABD’nin Suriye politikasından çark ettiğini” açıkça yazmış; Washington’un “Esad’ın işbaşından ayrılması şartından sessizce vazgeçtiğini” ifade etmiş; “Esad giderse, Suriye’nin daha büyük kargaşa ve radikalizme kayacağından” kaygı duyulduğunu belirterek “muhaliflerle kilitlenme, IŞİD’ın yükselişi ve insani kriz nedeniyle ABD, Suriye’de yavaş değişim yolunu seçiyor” demişti. (20 Ocak 2015) Kerry ve Brennan, iki ay önce NYT’nin yaptığı tespitlerden farklı şeyler söylemiyor şimdi. Brennan, Esad’ın düşmesi durumunda Suriye’de güç boşluğundan korktuklarını belirtiyor; “IŞİD’ın Şam’a yürümesi en son görmek istediğimiz şey olur!” diyor; “Ne Rusya, ne ABD, ne koalisyon güçleri ve bölge ülkeleri… hiçbirimiz Şam’daki hükümet ve siyasi kurumların düşmesini istemiyoruz!” diyerek ekliyor ve “ABDİran arasında da, IŞİD’le mücadelede çakışan çıkarlar olduğunu” sözlerine ilave ediyor. Ortadoğu satrancının tamamen değiştiği bundan net anlatılabilir mi? Kerry’nin “Esad’la müzakereler için baskı yapılması gerekiyor. Soruna askeri değil siyasi çözüm bulmak şart!” sözleri de, bu yeni durum tespitini kalınan yerden sürdürüyor. Esad, Washington nezdinde artık dolayısıyla sorun değil… “çözümün parçası!” Tüm dünya… ABD, Rusya, İran, bölge ülkeleri (İsrail, Mısır…) “Esad’lı çözüm”de yan yana gelmiş… Ankara hariç! Çavuşoğlu’nun, Kerry’ye yanıt mahiyetindeki sıcak ilk açıklamalardan Ankara’nın “Esad’la asla!” çizgisinden milim oynamadığını fark ediyoruz. “Esad’la müzakere edecek ne var?” demekte ısrarlı M. Çavuşoğlu. Esad “sorun olmaktan” çıkarken öyle görünüyor ki Türkiye “sorun” halini alıyor… ABD’den “Udönüş” hamleleri birbirlerini izlerken, NYT’de eşzamanlı çıkan “Türkiye NATO’dan Uzaklaşıyor” (13 Mart) başlıklı yorum dikkatinizi çekmiş olmalı... RTE’nin otoriterleşmesinden, Çin füzeleri konusunda Ankara’nın NATO’ya meydan okumasına ve Suriye sınırının kontrol edilmemesine varan her şikâyetin dile getirildiği değerlendirmede, Batı ile yaşanan çatlak ve yabancılaşma anlatılıyor. İki yıldır bu köşede benim de sık sözünü ettiğim bu “yabancılaşma ve çatlak” öyle ki artık bazı gözlemciler tarafından “friend/dost” ile “enemy/düşman” sözcüklerinin karmasından oluşan “düşman müttefik/frenemy” tespitiyle tanımlanıyor. NYT’nin son yazısı, “düşman” değilse de Türkiye’nin açıkça artık Batı için “karın ağrısı” olduğunu söylüyor. ErdoğanDavutoğlu ikilisinin “stratatejik derinlik” ve “komşularla sıfır sorun”dan savruldukları şu “küresel yalnızlığa” bakın. Ne uğurda gelindi bu noktaya? Hangi büyük avantaj, ne çıkar elde edildi? Türkiye sade Batı’da değil, süreçte tüm bölge ülkeleri nezdinde inandırıcılığını yitirdi. Bölgesel güç olma iddiaları yıkıldı. Batı ve Doğu arasında “köprü” olma işlevini yitirdi. Suriye’de dört yıllık savaş, Türkiye’nin dış politikasındaki bütün taşların yerle bir olmasıyla eş anlama geldi. S Türkiye ‘sorun’ olurken VENEZÜELLA Maduro’ya sonsuz yetki ABD Başkanı Barack Obama’nın “ulusal güvenliğe tehdit” ilan ettiği Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro ülkeyi 9 ay kararnameyle yönetecek. Venezüella’da meclis, “ulusal tehdit” ilanıyla misillemede bulunulan ABD’ye karşı “antiemperyalist yasa” çıkardı. Yasa 31 Aralık’a dek Maduro’ya yasama yetkisi tanıdı. Putin’e göre dedikodusuz hayat bayat 0 gündür medyada görünmemesi ve resmi görüşmelerini iptal etmesi üzerine sağlığı, iktidarı ve aşk hayatı hakkında sayısız iddia ortaya atılan Rusya lideri Vladimir Putin, sahalara döndü. Dün St Petersburg’daki Konstantin Sarayı’nda Kırgız mevkidaşı Almazbek Atambayev’i ağırlayan Putin, gülümseyerek “Dedikodusuz hayat sıkıcı olurdu” dedi. Atambayev de 62 yaşındaki Rus liderin sıhhatinin yerinde olduğunu, kendisine arabayla saray çevresinde hızlı bir tur attırdığını söyledi. Putin’in sözcüsü Dimitri Peskov, Rus liderin hasta olduğu, öldüğü, devrildiği, sevgilisinden çocuk sahibi olduğu iddialarını “Mart deliliği” diye tiye aldı. “Generallerin kaçırdığı felç geçirmiş Devlet Başkanı’nı gördünüz mü bari? Kendisi çocuğunun dünyaya geldi İsviçre’den henüz döndü” esprisini yapan Peskov, Putin’in yabancı bir doktora göründüğü tezini de “Evet göründü, hatta doktor Putin’i kaçıran generallerden biriydi” diye yanıtladı. Bunca şamataya rağmen Rus liderin son 10 gündür nerede ne yaptığı muamma olarak kaldı. Putin dönüşünü enerji zengini Kuzey Kutbu’nda geniş çaplı askeri bir tatbikatla taçlandırdı. Rus li 1 ‘Düşman müttefik’ derin emriyle Kuzey Deniz Filosu savaşa tam hazır duruma geçerken, tatbikata 38 bin asker, 3360 askeri araç, 41 gemi, 15 denizaltı, 110 uçak ve helikopter katıldı. Kırım’ın yıldönümü BRİTANYA Ankara verdi Londra bıraktı Suriye’ye gidecekleri şüphesiyle Türkiye’de yakalanıp ülkelerine gönderilen üç Britanyalı genç serbest kaldı. Ailelerinin uyarısı üzerine sayesinde yakalanan 1719 yaşlarındaki gençler, Londra polisince “terör eylemi hazırlığında olma” şüphesiyle bir gün gözaltında tutulup kefaletle bırakıldı. Ama soruşturma kapsamında karakola görünecekler. Bibi ‘Seçilirsem asla Filistin’i kurdurmam’ diye sandığa gidiyor İsrail bugün 15 yıldır güvenlik paranoyası içindeki sağ iktidar açısından referandum niteliğinde erken seçime gidiyor. Anketler Başbakan Benyamin (Bibi) Netanyahu’nun Likud’una karşı İşçi Partili İzak Herzog’un liderliğindeki Siyonist Birliği önde gösterdi. Pazar günü son mitingde “muhalefetin yurtdışından on milyonlarca dolarla finanse edildiği, karşılığında uluslararası toplumun dikte ettiği şeyleri yapacağı” tezini tekrarlayan Bibi, dün de “Seçilirsem asla Filistin devletini kurdurmam. Kudüs’ü asla böldürmem ve Filistin başkenti yaptırmam. Kudüs’e binlerce yerleşim inşa edeceğim” dedi. Bibi aşırı sağcı ve dincilerle hükümeti kurmak açısından daha şanslı görülüyor. Ancak Arap partilerin ittifakı 3. çıkarsa, gidişatı etkileyebilir. Kırım da Rusya’ya ilhakının yıldönümünü konser ve havai fişeklerle kutladı. Kırım Başbakanı Sergey Aksyonov, yarımadanın tarihi Rus yurduna döndüğünü ve bir daha asla Ukrayna’ya bağlanmayacağını söyledi. Rus devlet kanalında yayınlanan belgeselde ise Putin, Kırım’ın ilhakı sürecinde “Batılı güçlerin olası müdahalesine karşı nükleer silahları hazırda bekletme noktasına geldiğini” söyledi. Rus lider, Kırım’da “Rusya’ya bağlanmak isteyen yüzde 75’e” ve öz savunma güçlerine destek olarak yarımadaya asker konuşlandırdığını dile getirdi. Riyad: ABD İran’a ne verirse aynısını isteriz AB, ABD ve İran dışişleri bakanları ay sonunda çerçeve anlaşmaya varma hedefiyle nükleer müzakerelerin yeni turuna başlarken, Suud muhalefeti yükseldi. Önde gelen Suudi Prensi Turki Faysal, “Bu görüşmelerden ne çıkarsa biz de aynısını isteriz” diyerek, kendilerinin ve diğer bölge ülkelerinin nükleer yakıt üretmek isteyeceğini belirtti. İran’ın Arap dünyasında huzur bozan bir unsur olduğunu, kitle imha silahı riski olmasa bile İran’la sorunun süreceğini söyleyen eski istihbarat şefi, “İran şimdi de Irak’taki işgalini genişletiyor ve bu kabul edilemez” dedi. İzak Herzog C M Y B