Katalog

Perşembe 12 Mart 2015 EDİTÖR: SERKAN OZAN TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN DUYGU GÜVENÇ SİNAN TARTANOĞLU IŞİD ZULMÜNÜN TANIKLARI haber 13 1 Bir sigara bir parmak Türkiye’ye sığınan Türkmenler, dünyaya dehşet salan IŞİD’in kontrolü altındaki yaşamı ilk kez anlattı SUNUŞ... Yaşayanlar anlatıyor ınırımızda 4 yıl önce başlayan savaş, Musul’un Haziran 2014’te IŞİD’in eline geçmesiyle yeni bir hal aldı. Dünya, IŞİD ile birlikte ‘terör devleti’ tanımını tartışmaya başlarken, bu devletin içindeki yaşam ise dışarıya sadece vahşet görüntüleri ile yansıdı. Ama ilan ettikleri devletin sokaklarını, okullarını, kurallarını onlarla 8 ay boyunca yaşayanlar ilk defa anlattı. S Kimya yasak Okullarda yasaklanan kimya dersinden, her türlü teknolojiyi kullanan IŞİD militanlarının “bir kadın ekrana çıkar” diye televizyonu sadece dinlediğine; IŞİD pazarlarında “domates ve salatalığı” aynı poşete koymanın yasak olduğundan; Türk tavuklarının “helal”, İran tavuklarının “haram” ilan edildiğine; Kuran üzerine yeminle başlayan hukuk sistemlerinden, verilen ce zaların ağırlığına göre işleyen Küçük ve Büyük Mahkemeye; “dipsiz infaz kuyularından”, Türkiye’ye kaçış için IŞİD’in de haberdar olduğu kaçakçıların rotasına; maaliyeti kişi başı 12001300 dolara varan “kaçış yolculuğuna” kadar o zorlu yolculuğu savaştan son kaçanlar anlattı... Sığınmacı Suriyeli ve Iraklılara her geçen gün yeni Kürtler ve Ezidiler eklenirken, Türkiye’ye son günlerde en çok Türkmenler geliyor. Çünkü artık Musul’da IŞİD’i yok edecek büyük operasyon için gün sayılıyor. Ve o kaçışın tanıkları, Türkmenler, IŞİD’li yaşamı, zorlu kaçışı anlatıyor. Türkmenleri, yemek, sağlık ve giyim yardımlarını aldıkları, zaman zaman 12 gece konakladıkları, Türkmen vakıf ve derneklerinde bulduk. Ankara’da sayıları çok artıyor da. Başkentteki Türkmen nüfusunun 1620 bin olduğu tahmin ediliyor. ŞİD’in işgalinin hemen ardından ilk kural 5 vakit namaz. Namaz vakitlerinde Musul, Tel Afer ve Rakka sokaklarında hareket kalmıyor. Tüm dükkânlar mecburen kapanıyor. Tüm Iraklılar, camilerde toplanıyor. Camiler, IŞİD kurallarının ilk tebliğ edildiği asıl mekân. IŞİD ile “kelleyi kaybetmeden, kırbaç veya sopa yemeden ya da elini kestirmeden” yaşamanın altın kuralları camilerde duyuruluyor. Tel Afer’den bir hafta önce gelen Türkmen bir ailenin ortanca oğlu, IŞİD sokaklarında internet kafeye gidebildiğini dile getiriyor. Annesi, “Çocuklara okullarda ya da sokaklarda, pazarda CD dağıtıyorlar, o CD’lerde nasıl yaşanacağı, cezalar anlatılıyor. CD’lerin bazılarında kafa kesme görüntüleri de var ama ben hiç görmedim” diyor. Anne, “Her yerde, hastanede, pazarda, sokaklarda asılı ilanlar var. Kitaba vuruyorlar. Orada yazıyor” derken, baba söze giriyor: “Elden ve dizden ötesinin görünmeyeceği bir kıyafet giyileceğini getirip gösterdiler. Terzilere de örnek kıyafetleri gösterdiler” I Domates dişi hıyar erkekmiş! IŞİD’in Musul’u işgal etmesinin ardından yüz binlerce kişi kenti terk ederek yollara düştü. Çok sayıda Türkmen de Türkiye’ye sığındı. sınırlarını gösteriyor. “Soğunu ve kendi evikakta rahat rahat yürünebinin de onların elinliyor. Taksilere binebiliyode olduğuna işaret ruz. Ama akşam saat 8’den, ediyor. 9’dan sonra çıkılmaz. KadıYa kadın nın tek başına sokağa çıkması gündüz de yasak. Yanında çıkarsa... bir erkek şart” diyorlar. Kara Elektrik teknisyeni çarşaf kadınlar için zorunlu. IŞİD’li yaşamadan keAma IŞİD’lilerin pantolonlasitler anlatmayı sürrı üzerine giydiği siyah entadürüyor: “IŞİD’den riler onları diğerlerinden ayı sonra işime devam ran bir forma. ettim. Bir televizyon ya da elektrik Sakal keyfiyet sorunu çıktığında IŞİD’in en bilinen yasağı si çağırıyorlardı. Evgara. “Sigara ile yakalanalerine girdim. Aynı nın işaret parmağı kesiliyor. bizim evlerimiz gibi. Evİlk yakalanışta ceza, sokaklerinde televizyon var. ları temizlemek. Belki kırbaç Uydu yayını alıyorlar. veya sopa. İkinci defa yakala Ama izlemiyorlar, dinnınca parmak gidiyor.” liyorlar. ‘Ya kadın çıkarYerli halk IŞİD’liler gibi sasa’ diye.... kal bırakmak zorunda deTürkmen ailenin, anğil. “Berberler kapalıydı” dinesi ve çocuğu ile sohbeyen ailelerin yanı sıra “Sakal timizde, televizyon izlekeyfiyet. İstersen sakal bıradiklerini ve tercihlerinin kabiliyorsun. Ama ben tıraş de Türk kanalları olduoluyordum” diyenler çoğunğunu anlatıyor. Anne “Salukta. “Sinek kaydı” traş ile manyolu, Kanal 7, Kanal D, IŞİD egemenliğinde yaşamak Star TV... hepsini izleyebida mümkün. Elektrik teknisliyorduk...” diyor. Ama teleyeni olduğunu söyleyen sıvizyon sadece evlerde, tıpkı ğınmacı, “1 adamı yakaladıIŞİD’in yasakladığı müzik gilar. Hırsızlık yapmış. 80 celbi. IŞİD’in hâkimiyetiyle birde ceza verildi. 40’ı milletin likte düğünlerde müzikönünde yapıldı. Dergizliye ler son bulmuş, yerini Meydanı’nda. Kalan 40’ı ken sadece yemek yenen di evlerinde” diyor, IŞİD’in toplantılara bırakmış. kaçanların evlerine el koyduŞİD sokaklarının bir kuralı, artık ayrıntının ayrıntısı olduğu için gülerek anlatıyorlar, ama sistemi gösteriyor: “Pazara gittiğimizde 1 kilo domates ile 1 kilo salatalığın aynı poşete girmesi yasak, çünkü biri dişi, biri erkek. Ayrı ayrı konulacak poşete. Sözde domates kadın, hıyar erkektir.” Musul’u işgalinin ardından ilk günlerde fiyatların ucuzladığını hep bir ağızdan anlatıyorlar: “Çünkü IŞİD, kaçan Musulluların evleri ile birlikte hayvanlarına da el koydu. Bir kilo et 14 dinardı, IŞİD gelmeden önce, sonra 6 dinara kadar düştü. Ekmek çok ucuzladı” diyor Teknisyen ve ekliyor: “IŞİD ile birlikte 6 ay yaşadım. Her akşam et yiyebiliyordum. Burada yok...” Değişimi anlatmak için söze arkadaşı giriyor: “Ama ilk günlerdeki bolluk son buldu. Şimdi artık sıkıntı başladı. Özellikle de ilaç bulunmuyor. Zaten doktorlar, hemşireler de birer birer kaçtı.” Abisi bir zamanlar Musul’da doktorluk yapan Emir ekliyor: “Doktor bir hata yapsa, azıcık gecikse kırbaçlıyorlardı, onlar da kaçtı tabii.” I Dar pantolonun diyeti 80 ‘celde’ Kadınlar gibi erkekler için de giyim kuşam kuralları var. Kot yasak. Kumaş pantalon için “bolluk sınırı var.” Erkek Iraklıların, sokaklarda dar bir kumaş pantolonla gezmeleri yasak. Bir Iraklının dar bir pantolonla yakalanmasının cezası ise “80 celde.” Celde, dini yönetimlerde cezalandırmak için kullanılan kırbaç veya sopa. Darlığın ölçüsünü, pantolonlarını çekip yeterince tutulacak yer olması gerektiğini göstererek anlatıyorlar. Ama üstlerine giydikleri dar montlara bir kısıtlama yok! Kimliklerini gizliyorlar Konuştuğumuz Türkmenler isimlerini ve yüzlerini gizliyor. Bir “mülteci” olarak korkuyorlar. Çünkü birçoğunun yakın ve uzak akrabaları hâlâ IŞİD’in kontrolü altındaki kentlerde. Dönmek gerekirse endişesi de var. Çocuktan cellat yaptılar İNFAZ EKİBİ FRANSIZ 12 yaşlarındaki bir çocuğun kurşunlarıyla can veren militanın ailesi yıkıldı. Fransız yetkililer, videoda görünen IŞİD militanı ile ateş eden çocuğun Fransız vatandaşı olduğunu tespit etti. apana kısılan Irak Şam İslam Devleti (IŞİD), yenilgilerini propagandayla çevirme geleneğini dehşetengiz bir infaza imza atarak sürdürdü. Son infaz videosunda, İsrail istihbarat servisinin casusu olmakla itham edilen genç bir İsrail vatandaşı Arap militan, 12 yaşlarındaki bir çocuğun kurşunlarıyla can verdi. 13 dakikalık video, Doğu Kudüs’ten 19 yaşındaki kurban Muhammed Said İsmail Musallam’ın İsrail iç istihbarat servisi Şin Bet tara Mahalleden IŞİD’e katılım oldu mu? Evet, diyor bir elektrik teknisyeni. “1415 yaşlarında çocukların kafalarını yıkıyorlar. Sonra onlar örgüte katılıyor. Ayda 500600 lira para veriyorlar” diye anlatıyor. Yani isteyenler için IŞİD’e katılım kapısı açık! Yanıt, IŞİD egemenliğinin IŞİD’e katılım ‘kafa yıkamayla’ Türkiye’de tedavi ediliyorlar ŞİD’e dair bilgi almanın en sağlam yolu, örgüte katılmayan ama onların birlikte çalıştığı uzmanlar. O devlet memurlarından biri “IŞİD militanı yaralıysa tedavi nasıl oluyor” sorusuna yanıt veriyor: “Türkiye sınırına kadar arabayla getiriyorlar. Bu sırada Türkiye’den de birilerine haber veriliyor. Arabalar sınırda bir araya geliyor. Yaralı Türkiye tarafının arabasına bindiriliyor. Sınırın neresinde birleşildiyse, en yakın hastaneye götürülüyor.” I Enerji jeneratör uyanıklarından azı Türkmen Sünni aileler IŞİD’den değil, hava saldırılarından kaçıp Türkiye’ye geldiğini ısrarla vurguluyor. Koalisyon güçlerinin müdahalesi biterse döneceğini ekliyor. Konuştuğumuz bir Musullu aile, IŞİD üzerindeki olumlu düşüncelerini, örgüt ile Saddam dönemini karşılaştırmaya kadar götürüyor. Sünnilerin IŞİD ile problemlerinin olmadığını dile getiren baba, “Saddam dönemi gibi yaşıyorduk” diyor. Ama o günlerden bu yana değişmeyen tek şey, Musul’da, Tel Afer’de yaşanan elektrik sıkıntısı. IŞİD hâkimiyetindeki hayat, jeneratör elektriği ile destekleniyor. Ama “jeneratör uyanıkları” da var. “Zengin olanların jeneratörleri var. Amper başı fiyatla satıyorlar” diyorlar. B K fından eğitilip IŞİD’in silahları, üsleri ve Filistinli militanları hakkında istihbarat toplaması için gönderildiği “itirafıyla” başlıyor. Turuncu tulum giydirilmiş olan kurban, üniformalı küçük bir çocuğun açtığı dört el ateşin hedefi oluyor. Genç militanın Doğu Kudüs’te Yahudi yerleşimi Neve Yaakov’da yaşayan babası Muhammed Musallam konu ilk gündeme taşındığında oğlunun masum olduğunu söylemişti. Yine Türkiye bağlantısı Baba, oğlunun 4 ay önce Türkiye’ye gittiğini daha sonra erkek kardeşine IŞİD’e katılmak üzere Suriye’ye gitmeyi planladığını söylediğini aktardı. Baba, Rakka’dan kendilerine son telefonu açtığında ise eve dönmek istediğini söylediğini belirtti. İsrail yönetimi, söz konusu militan için casusluk iddiasına yorum yapmazken Şin Bet sözcüsü Musallam’ın “kendi arzusuyla” evinden ayrılarak Türkiye’den Suriye’ye geçip IŞİD’e katıldığını söylemekle yetindi. Kameraman Türk IŞİD’den Türkiye’ye firar eden bir militan,“Cihatçı John” lakaplı Muhammed Emwazi’nin Batılı esirlerin kafasını kestiği videoları bir Türk’ün çektiğini söyledi. Sky News’a konuşan “Salih” kod adlı eski cihatçı, yabancı esirleri “Endişelenmeyin, sadece video çekiyoruz, hükümetiniz Suriye’ye saldırmasın istiyoruz, siz misafirimizsiniz” diyerek sakinleştirdiklerini anlattı. C M Y B