Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 EYLÜL 2014 CUMA 12 EKONOMİ [email protected] Çalışma şartları konusunda en riskli sektör olan inşaata önüne gelen yatırım yapıyor Eline kürek alan müteahhit oluyor u Türkiye’de hiçbir standart olmadan eline kürek alan müteahhit oluyor. Şu anda Türkiye’de 300 binin üzerinde müteahhit olduğu belirtiliyor. Bunların neredeyse yarısının meslekle hiçbir ilgisi yok. İstanbul Torun Center’daki asansör faciasında 10 kişinin ölümü, gözleri müteahhitlere ve denetim firmalarına çevirdi. 200 sektöre hitap eden, 5 bin kalem malzeme kullanan, istihdama özellikle güvencesiz ve taşeron çalışmayla katkı sağlayan inşaat sektörünün ne belli bir standardı ne de örgütlü yapısı var. Bu durum da denetlenmede zafiyet yaratıyor. Eline biraz para geçen manav da tekstilci de müteahhit olabiliyor. İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu Genel Başkanı Tahir Tellioğlu, sektördeki herkesin tepeden tırnağa eğitimden geçirilip yaptığı işin sorumluluğu hakkında bilgi sahibi olmasına imkân sağlanmasını istedi. Tellioğlu, İnşaat Müteahhitleri Odaları Birliği Kanun Tasarısı’nın 44 yıla yakın süredir yasalaşmadığını kaydetti. Müteahhitler Federasyonu Genel Başkanı Necip Nasır da eline kürek kapanın müteahhit olduğunu, iki yıl önce çıkan İş Güvenliği Yasası’nı uygulayacak bilincin henüz oluşmadığını vurgulayarak sektörün disipline olması için hükümetten yasa çıkarmasını istedi. Türkiye’de tehlikeli sınıfta yer alan inşaat işyerlerinde çalışacakların, eğer mesleki eğitim aldıklarını belgeleyen bir belgeleri yok ise işe başlatılmamaları gerekiyor. Bu düzenleme 30 Aralık 2012’den bu yana yürürlükte. Ancak düzenlemelerde yaptırım olmadığı için Türkiye’de vasıfsız işgücünün en çok görüldüğü sektör inşaat. Ölümle sonuçlanan iş kazalarının önemli bir bölümü bu sektörde yaşanıyor. Çünkü inşaat sektörüne hizmet veren işgücünün büyük çoğunluğu eğitim alma şansını bulamamış ya da mesleğini sahada, işbaşında öğrenmiş kişilerden oluşuyor. Dolayısıyla mesleki eğitim alma zorunluluğunu kimse takmıyor. İşverenler ancak bir denetim geldiği zaman işi önemser gibi görünüyorlar. Birçok işveren ise çalışan hayatını hiçe sayıyor. Bütün ülkelerde inşaat işçileri, diğer sektörlerde çalışan işçilere oranla 4 kat daha fazla kazaya uğrama riski taşıyor. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre bu oran 6 kata kadar çıkabiliyor. Cari Açık Sorunu Cari açık; ülkenin yurtdışına mal ve hizmet satışından çok, yurtdışından mal ve hizmet satın alması; oluşan açığın da dış borçlanma ve/veya yabancılara varlık (taşınmaz, tesis, hisse senedi vb.) satışı yoluyla finans edilmesi, önemli bir ekonomik sorun olarak görülmekte; cari açığın daha düşük düzeylere çekilmesi önerilmektedir. Nitekim Sayın A. Davutoğlu’nun 62’nci Hükümet Programı’nda da cari açığın azatılması ekonomik hedefler arasında yer almıştır. Cari açık azatılmalı, düşük düzeylere çekilmeli söyleminin pratik bir yararı yoktur. Bu bağlamda izlenecek strateji, politika ne olmalı? Alınacak önlemleri somut biçimde ortaya koymak, yaşama geçirmek gerekir. Söylem, amaç belirlemek, hedef koymak değil, uygulamak, gerçekleştirmek önemlidir. Cari açık, dış âlemle olan mal ve hizmet ticaretindeki dengesizlikten kaynaklandığından; açığı giderme ya yurtdışına mal ve hizmet satışını arttırmaktan, ya yurtdışından alınan malları yurtiçinde üretmekle veya hem yurtdışına satışı artırmak hem de yurtiçinde üretmekle sağlanır. Türkiye, 19331938 döneminde uyguladığı Birinci Sanayi Planı, 1960 sonrası kalkınma planlarında, ithal ikamesini, ithal edilen malları yurtiçinde üretme stratejisini benimsemiştir. İthal ikamesiyle dış ticaret dengesinin sağlanamaması, zaman zaman ithalat zorlukları yaşanması, ekonominin içine girdiği darboğazlar nedeniyle, ithal ikamesi yerini 24 Ocak 1980 kararı ile ihracat çekişli büyüme stratejisine bırakmıştır. Dış ayartılarla (iğva) IMF reçetesi doğrultusunda, irdelenmeden yapılan bu strateji değişikliği, aradan neredeyse otuz beş yıl geçmesine karşın, ne dış denge ne de hızlı büyüme sağlayabilmiştir. Teoride öngörülen sakıncalar ekonomide yaşanmış, cari açık sorun olarak gündemden düşmemiştir. Başarısızlığın nedenleri şöyle açıklanabilir. * Enerji, ileri teknoloji ürünü, stratejik mal ihraç edemeyen ülkeler için, ihracat artışı yolu ile çözüm güvenli değildir. İhracat artışı, dış rekabet, yurtdışı ekonomik gelişmeler, krizler hatta politik nedenlerle ülkenin kontrolünde değildir. Dış etkenlere bağlıdır. Dış denge için önerilen döviz kuru değişikliği devalüasyon; dış ülkelerin uyguladıkları ithalat kısıtlamaları dışında, ihraç ürünlerine karşı dış talebin fiyat ve gelir esneklikleri, ithal ürünlerine karşı iç talebin fiyat esnekliğinin olmaması gibi nedenlerle istenen sonucu vermediği gibi; dış ticaret haddinin aleyhe dönmesi sonucu gelir kaybına, iç fiyat düzeyinin yükselmesine, devalüasyonenflasyon sarmalına da yol açmaktadır. * Ülkenin iç üretimiyle gereksinimleri arasındaki dengesizlik giderek artmaktadır. Ülke, dış pazarlar için, yurtdışında yerleşikler için üretim yapmakta, ülkenin üretim yapısı ile tüketim kalıbı gereksinimi arasında farklılık oluşmakta, iç üretim ve tüketim kalıpları birbirinden uzaklaşmaktadır. Ülke, tüketim malları üretmekte, buna karşı enerji, ara malı, sermaye mallarına gereksinim duymaktadır. Tüketim malları fazlası ihraç edilecek dış pazarlarda gereksinim duyulan stratejik mallara çevrilemediğinde ithalat güçlükleri ülkenin üretimi, büyüme hızı olumsuz etkilenmektedir. * İhracat endüstrileri, dış girdiye bağımlı olduğundan geriye ekonomik etkileri sınırlı kalmakta, ileriye etkileri ise söz konusu olmamakta. Yeterli istihdam ve ekonomik canlılık yaratamamaktadır. Bir sınai işletme kurulduğunda, üretim için diğer işletmelerden girdi almakta; ürünlerini, çıktılarını da diğer işletmelere girdi olarak vermekte, böylece ekonomik bir hareketlilik yaratmaktadır. Sınaileşme çok sayıda faaliyet dalı ile girdiçıktı ilişkisi olan, talep ve arz yaratan endüstrileri kurmakla, yatırımlar yapmakla hızlandırılmaktadır. Ara malı üretmek, kilit sanayileri kurmak bu açıdan büyük önem taşımaktadır. Cari işlemler açığını azaltmak amaç olmalıdır. Ancak bu amaç kâğıt üzerinde kalmamalı, politika ve strateji değişikliklerini de beraberinde getirmelidir. Konutta 1 milyar TL vergi kaçağı Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sürekli konut satışı yapıp da vergilerini düzgün ödemeyenleri yakın markaja aldıklarını belirterek, “Hiçbir sektörde kayıtdışılığa tahammülümüz yok. Yapılan çalışmalar sonucunda konut satışlarında 1 milyar lira civarında vergi kaybı tespit ettik, gereken yapılacak” dedi. Maliye Bakanlığı, yaptığı çalışmayla 20092012 arasında tapu idarelerinde 10 ve üzeri gayrimenkul satışı gerçekleştiren 10 bine yakın potansiyel mükellefi tespit etti. Bakanlık, konut kredisi ile yapılan satışlar için, söz konusu mükellefler hakkında Kredi Kayıt Bürosu AŞ’den kredi bilgilerini talep etti ve gelen verileri Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının Risk Analiz Merkezinde analiz etti. Bakanlık, peşin satışlardaki durumu ortaya koymak için tapu harç matrahlarına da dikkate aldı ve söz konusu alandaki kayıtdışılığı belirledi. Şimşek, söz konusu çalışma kapsamında 15 milyar lira civarındaki konut satışının kayıtdışı yapıldığını aktardı. 44 yıldır bekliyoruz Zeybekci ve gayrimenkul sektörünün önde gelen şirketlerinin yöneticileri fuarın açılış kurdelesini kesti. Fuarda Bakan Zeybekci ile Ali Ağaoğlu’nun samimi pozları gözden kaçmadı. Emlakta gövde gösterisi Türkiye’nin en büyük konut projelerinin sergileneceği, sektörün önemli isimlerinin bir araya geleceği ve emlak ofisleri için önemli bilgilerin aktarılacağı CNR Expo 2014 Emlak Fuarı, CNR Expo Fuar Merkezi’nde başladı. 14 Eylül’e kadar açık olacak fuara yerli ve yabancı yaklaşık 250 firma katılıyor. Fuarın sektöre 2 milyar dolarlık destek sağlayacağı tahmin ediliyor. Fuarın açılışında konuşan Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, mütekabiliyet yasası ile birlikte isteyen herkesin Türkiye’den istediği kadar gayrimenkul alabileceğini söyledi. Türkiye’nin en yüksek teknolojilerle inşaat yapabilir hale geldiğini savunan Zeybekci, “İnşaat sektörümüz bizim için ekonominin en önde giden lokomotifidir. Türkiye olarak eğer biz yüzde 5’in altında büyüme rakamları ile yolumuza devam edersek, bu bizim hedeflerimize aykırıdır. Türkiye olarak yüzde 5’in üzerinde büyümek zorundayız” dedi. SEKTÖRDEN Risk 4 kat fazla Özdilek Center 2 bin 500 kişiye iş yarattı Özdilek Holding’in İstanbul’daki ilk yatırımı Özdilek Center Karma Projesi ziyaretçilerini ağırlamaya başladı. Levent’te yer alan proje, 140 mağazanın yer aldığı AVM ile 32 katlı otel ve 33 katlı bir plazadan oluşuyor. Özdilek Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Özdilek’in verdiği bilgilere göre Özdilek’e ait hipermarket, mağaza ve sinema birimleri ile yaklaşık 500 kişiyi istihdam edecek olan projedeki diğer mağazalarda da yaklaşık 1500 kişinin görev alacağı, otel ve iş merkezi ile birlikte düşünüldüğünde proje toplamda yaklaşık 2 bin 500 kişiye doğrudan istihdam sağlıyor. Özdilek’in, ÖzdilekPark İstanbul AVM, River Plaza ve Wyndham Grand İstanbul Levent’ten oluşan karma projesi Özdilek Center yıl sonuna kadar 10 milyonun üze Hüseyin Özdilek rinde ziyaretçiye ulaşmayı amaçlıyor. 5 yıldızlı Wyndham Grand İstanbul’un 389 odası bulunuyor. Yabancıya konut satışı yüzde 57 arttı Türkiye yabancıya konut satışında ilk 7 ayda yüzde 57’lik artış yakaladı. Türkiye İstatistik Kurumu temmuz konut satışları verilerine göre, Türkiye’de toplam konut satışı bu yılın ocaktemmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 10 geriledi ve 675 bin 621’den 609 bin 877’ye indi. Bu yılın ocaktemmuz döneminde yabancılara 9 bin 980 konut satışı gerçekleşti. Şirketleri iç pazardaki durgunluğu yabancı satışı ile telafi ediyor. 4 Essa Yapı İnşaat’ın Çekmeköy’deki Essa Flora projesinde yüzde 1 KDV avantajı sunan villa tipi dairelerde anahtar teslim satışlar başladı. Essa Yapı İnşaat Grubu Başkanı Eren Sarıoğlu “İnşaatını 18 ay gibi hızlı bir sürede tamamladığımız projemizde yaşam başladı.16 dönüm arazi üzerine kurulan ve 59 adet konuttan oluşan butik projede her biri farklı büyüklükte daire seçenekleri yer alıyor. Toplam satış bedeli 60 milyon TL olan projede daire fiyatları 645 bin TL’den başlıyor” dedi. 4 50 yıldır otoyol, demiryolu projeleri yapan Polat Yol Yapı, gayrimenkule girdi. Polat Yol Yapı, TMSF yönetiminde olan İstanbul Bahçeşehir’deki Eston Şehir projesini 52 milyon dolara satın aldı. Polat Yol Yapı, 4 etabı tamamlanmış ve 5. etabı Temmuz 2015’in ve 6. etabı da Nisan 2015’te tamamlayacak Eston Şehir projesinde kalan 1 milyon metrekare alan üzerinde proje geliştirecek. 4 Pekdemir İnşaat’ın Evimiz Kocaeli projesinde 30 gün sürecek yüzde 0.50 faizli kampanya başladı. 936 konutluk proje 10 ay sonra teslim edilecek. Türkiye’nin enerji faturası kabaracak Ekonomi Servisi Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği raporuna göre Türkiye, 2030’a kadar 1.1 ila 1.4 trilyon dolar enerji kaynağı ithal etmek zorunda kalacak. AA’nın haberine göre; birliğin hazırladığı “4’üncü Akdeniz Enerji Perspektifleri Türkiye” başlıklı rapor, Türkiye’nin enerji ithalatı faturasının 19702012’ye göre 20132030 yılları arasında iki katına çıkacağı ortaya kondu. Buna göre, Türkiye’nin 2030’a kadar 260 milyar dolarlık enerji yatırımı yapması gerekiyorken bu yatırımların yüzde 65’i elektrik sektöründe olacak. Türkiye’de enerji tüketimi ağırlıklı olarak sanayi ve binalar (ticari ve konut) tarafından gerçekleşmeye devam ederken, 2030’a kadar toplam enerji tüketimindeki payını en çok artıran ulaşım sektörü olacak. Petrol talebinin aynı dönemde en az iki katına çıkacağı belirtilen raporda, bu talebin yaklaşık yüzde 60’ının yine ulaşım sektörü tarafından gerçekleşmesi bekleniyor. Doğalgaz tüketiminin Türkiye’de 2030’a kadar yıllık 80 milyar metrekübe ulaşacağı ifade edilen raporda, bu talebin yüzde 60’ını elektrik üretiminin oluşturacağı belirtildi. Konya’nın güneşine Çinliler talip Ekonomi Servisi Dünyanın en büyük güneş paneli üreticisi Çinli Yingli Green Energy Güney Doğu Avrupa Üst Yöneticisi (CEO) Dimitrios Bachadakis, Konya Karapınar’da yapılması planlanan 3 bin MW’lık güneş enerjisi projesi için Enerji Bakanlığı ile görüşmelere başladıklarını söyledi. Reuters’ın sorularını yanıtlayan Bachadakis, Türkiye’yi bölgede büyümek için stratejik bir ülke olarak gördüklerini belirterek, “Türkiye’de güneş projelerini takip ediyoruz” dedi. Ekonomi Servisi TEB Faktoring 2014 yılındaki toplam iş hacmini 4.3 milyar TL’ye yükseltti. Bu hacim sayesinde Türkiye ihracatının yaklaşık yüzde 2’sine aracılık eden TEB Faktoring, ihracat faktoring işlem hacminde Türkiye’de 1’inci dünyada ise 2’inci sırada yer aldı. TEB Faktoring’in pazarda yüzde 10 ihracatta ise yüzde 40 paya sahip olduğunu belirten TEB Faktoring Genel Müdürü ve Factors Chain International (FCI) Başkanvekili Çağatay Baydar “Büyüme oranının yüzde 4’lerde olduğu, ihracatımızın 150 milyar doları geçtiği ülkemiz TEB Faktoring’de hedef KOBİ’ler SERBEST PİYASA ALIŞ ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 2.1970 2.8400 3.5550 2.3400 87.30 571.18 SATIŞ 2.2010 2.8440 3.5710 2.3530 87.65 594.37 de reel ekonomiye 10 milyar dolar kaynak aktaran ve 100 bin müşteriye ulaşan faktoring sektörünün büyümesini devam ettireceğine, sektördeki hacmin 2015 yılında 6070 milyar dolara ulaşacağına inanıyoruz” dedi. Baydar, faktoring sektöründe farklı kesimlere farklı ürünlerle giderek çeşitlilik sağlamanın önemine de işaret ederek, “Bu hedef doğrultusunda KOBİ’ler dahil tüm girişimcilere çeşitli avantajlar sunarak, bilinmeyen, tanınmayan ülke ve müşterilerle yapılan ticareti kolaylaştırıyoruz” dedi. MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 12 EYLÜL 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.1909 1.9888 SATIŞ 2.1996 2.0231 0.38280 2.8427 3.5787 2.3547 0.31093 2.0098 7.8216 0.34766 0.58998 2.0654 2.1924 2.1963 1.9980 2.0110 0.38005 0.38192 0.37978 2.8333 2.8384 3.5548 3.5733 2.3362 2.3512 1.9932 2.0022 7.6065 7.7060 2.8313 3.5523 2.3327 1.9858 7.4924 0.30704 0.31022 0.30683 0.34454 0.34686 0.34430 0.58454 0.58559 0.58016 2.0440 2.0576 2.0364