Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26 TEMMUZ 2014 CUMARTESİ 14 DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr İsrail’in Gazze’ye destek için yürüyen Filistinlilere müdahalesiyle 4 kişi hayatını kaybetti, 200 kişi yaralandı Batı Şeria’da isyan Dış Haberler Servisi Gazze’ye saldırıları protesto etmek amacıyla Ramallah’tan Kudüs’e ulaşmaya çalışan binlerce Filistinliye İsrail askerlerinin saldırısı sonucu 4 kişi hayatını kaybetti, 200 kişi yaralandı. Öldürülenlerden birinin bir Yahudi yerleşimci tarafından vurulduğu bildiriliyor. İsrail askerleri, “Öfke Günü” sloganıyla yürüyüşe geçen ve Ramallah’ın Kalendiya geçiş noktasına varan Filistinlileri dağıtmak için gerçek ve plastik mermi, göz yaşartıcı gaz, tazyikli su kullandı. Kalendiya’da toplanan 50 bin kişiyle İsrail askerleri arasında yaşanan şiddetli çatışmalar ortalığı savaş alanına çevirdi. Ramallah’taki sağlık yetkilileri, 25 yaşındaki Filistinli Muhammed el A’rac’ın başından aldığı kurşun yarasıyla hayatını kaybettiğini, göstericilerin çoğunun vücutlarının üst kısmından yaralandığını bazılarının durumunun ağır olduğunu duyurdu. Hamas’ın “Kitlesel İntifada” çağrısı yaptığı Filistinliler, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te önceki gece başlayan çatışmaların ardından dünü “Öfke Günü” ilan etti. Batı Şeria’nın Nablus kentindeki göstericilere Yahudi yerleşimcilerin ateş açtığı, saldırıda yaralananların olduğu da gelen haberler arasında. İsrail radyosu, Batı Şeria’nın El Halil, Beytüllahim ve Tulkarem kentlerinde de çatışmalar yaşandığını bildirdi. İsrailli yetkililerin olayları gerekçe göstererek 50 yaşın altındaki Filistinlileri Kadir gecesi El Aksa Camii’ne sokmaması üzerine şiddetli çatışmalar yaşandı. İsrail dün de cuma namazı için camiye girişi yasaklarken bölgede 2 İsrail polisinin atılan taşlardan yaralandığı öğrenildi. Şecaiye’de 5 yaşındaki Velid el Harazin’in İsrailli keskin nişancı tarafından başından vurularak öldürüldüğü bildirildi. Şimon Peres Son Güvercindi… İsrail devletinin “son güvercin”i de uçtu... “Son güvercin”le Şimon Peres’i kastediyorum. Türkiye onu gerçi, Erdoğan’ın, bir “kurgu” olduğu öne sürülen “one minute” çıkışı ve “Siz öldürmeyi iyi bilirsiniz!” atarlanmasıyla tanıdı. Ama Peres, İsrail devletindeki son “güvercin”di. “İki devletli çözümü” savunan, devletteki son temsilciydi… 90 yaşını süren ve devlet başkanlığı görevini önceki gün tamamlayan Peres, bir yandan da yürüyen tarih parçası gibiydi. Siyasi yaşamına İsrail’in “kurucusu” Ben Gurion’un kanatları altında başlayan, defalarca başbakanlığa oturan, 66 yıllık kariyerinde dışişleri bakanlığı, savunma bakanlığı gibi kilit bakanlıklarda bulunan; bölgeyi ve dünya politikasını ilk elden bilen ve yaşayan; ArafatRabin’le 1994 Nobel Barış Ödülü’nü alan Peres, Filistin Kurtuluş Örgütü ile barış görüşmelerini sıfırdan başlatan kişiydi. Rabin’in öldürülmesinden sonra yerle bir olan barış sürecinin en büyük mimarlarındandı… Peres’in yerini alan çiçeği burnundaki yeni Devlet Başkanı Reuven Rivlin ise şimdi tam bir “şahin” ve bir sağcı. Netanyahu’nun partisi Likud geleneğinden gelen Rivlin, Peres’in aksine “bağımsız İsrail” ve “bağımsız Filistin” öngören “iki devletli çözüm” yerine; sınırlarını genişleten “büyük İsrail”i savunuyor… Türkiye’yi doğrudan ilgilendiren “Ermeni soykırımı” üzerinde de Peres’le taban tabana zıt yaklaşım içinde bulunuyor. Ortadoğu’da güçlü ve güvenilir “Türkiye modeli”ni öngören Peres; Ermeni soykırımı üzerinde söylediği “Holokostla Ermeni iddiaları arasında benzerlik bulma girişimlerine karşıyız!” dediği için vaktiyle Ermenilerden çok tepki çekmişti… “Başka hiçbir şey holokosta benzemez. Ermenilerin yaşadıkları evet bir trajediydi ama bu soykırım değildi”dediği için büyük tepkilere maruz kalan Peres’in aksi yönünde kulaç atan Rivlin ise “Ermeni soykırımının tanınması için aktif kampanya” yapmakla tanınıyor. (Bknz. Wikipedia) Gelen, gideni aratacak… Rivlin’i şahsen tanımadım. Peres’le çok defa karşılaşmış; bugün bende derin iz bırakan uzun bir söyleşi yapmıştım. 1999’da, TelAviv’de gerçekleştirdiğimiz ayrıntılı görüşmemizde Türkiye için; “İslam dünyasında iki eğilim var. Biri köktencilik, diğeri modernizm ve çoğulcu demokrasi. Köktendinciliğin liderliğini İran, modernizmin liderliğini Türkiye yapıyor. Yalnız İsrail değil, dünya Türkiye’yi böyle görüyor” diyen Peres, bu sözleri haliyle “AKP olgusu” ve “11 Eylül dünyası” öncesinde etmişti... Açıklamalarına “Biz Ortadoğu’ya Türkiye’dekine benzer demokratik ve açık bir toplumun yerleşmesini arzuluyoruz” diyerek devam eden İsrailli devlet adamı arkadan; “Her halükârda modern genç kuşakları ve gelişmiş orta sınıfıyla Türkiye’nin artık demokratik geleneklerden ayrılmayacak bir ülke olduğunu düşünüyoruz” ifadesini eklemişti. Bu “iyimser öngörüyü” Ecevit’in son başbakanlığında yapan İsrail’in sabık cumhurbaşkanı, dinsiyaset ilişkisi için de İsrailTürkiye özelinde şu çarpıcı saptamalarda bulunmuştu: “Geleneksel olarak sağ ve sol partiler İsrail’de dinci oylar için yarışa girer. Dincilerden alınan siyasi destek karşısında taviz verirler. Bu gelenek dincilerin siyasi iştahını artırır.” Benim “Bizdeki gibi?” ısrarım üzerine Peres şöyle devam etmişti: “Evet Türkiye’deki gibi. Özellikle sağ için bu böyle. Dinciler başlangıçta sağın koltuk değneği iken, yıllar içinde sağ dincilerin koltuk değneğine dönüştü ve dengeleri altüst ettiler... Dincilerle laikler pekâlâ barış içinde yan yana yaşayabilir. (Ama) sorun dincilerin partileşmesinden kaynaklanıyor. Aynı sizdeki gibi.” “Nasıl?” deyince Peres “Siyaset taviz ve uzlaşma sanatıdır” demişti: “Dinde taviz yok. Dinciler siyasete kendilerini dayatınca, taviz veren siyaset oluyor. İkinci sorun ise siyasetin keyfiliği. Laikler kamunun devlete hesap verdiği bir alanda siyaset yapıyor. Bunun kuralları var. Dinci siyasette ise devletin müdahale edebileceği kurallar manzumesi yok. Özünde sorun siyaset ve din çelişkisi. Dincilaik meselesi değil. Tanrı’nın siyasi partiye ihtiyacı yok. O zaten seçilmiş. Bütçeyle uğraşması, siyasal iktidara talip olması ya da seçimlere adaylığını koyması söz konusu değil.” Sahici bir entelektüel ve tarihi derinliği olan bir “siyaset düşünürü” ile karşı karşıya olduğum izlenimi aldığım; bu nedenle bir kez daha hatırlatmak istediğim söyleşi boyunca, İsrailli politikacının işaret ettiği diğer can alıcı saptama da şuydu: “ABD’de Katolik parti, Protestan parti, Musevi parti gibi partiler olsaydı; ABD olur muydu? Bugünkü İngiltere, Fransa olur muydu? Demokrasinin belli bir iklime ihtiyacı var…” O iklim heyhat! sadece Türkiye’de değil, “dincilerin siyasi iştahının” kabardığı her yerde geriledi. Savaş alanına dönen Batı Şeria’da çok sayıda Filistinli de gözaltına alındı. İsrail, Gazze’de dün de çocukları vurdu. 5 yaşındaki Velid el Hazarin keskin nişancı ateşiyle can verdi. İsrail ise geçen hafta kaçırıldığı Hamas tarafından öne sürülen İsrail askeri Aron Şaul’un geçen pazar günü çatışmalar sırasında öldürüldüğünü duyurdu. (Fotoğraflar: AP/REUTERS) Rivlin Ermeni destekçisi Yine çocuklar vuruldu İsrail’in Gazze’deki bir çocuk hastanesi yakınına düzenlediği hava saldırısında yoğun bakım ünitesinde suni solunum cihazına bağlı 2.5 yaşında bir çocuk hayatını kaybetti, 30 kişi yaralandı. Durra çocuk hastanesinin bitişiğindeki kereste deposunda yangın çıktığı ve ölen çocuğun dumandan etkilendiği açıklandı. İsrail savaş uçaklarının saldırısında hayatını kaybeden bir Filistinli hamile kadının bebeği ise hastanede kurtarıldı. Gazze’nin Deyr el Belah kentine düzenlenen saldırıda ölen 23 yaşındaki Şey lı tiplerde 115 roketin kullanılacağı bir bombardıman başlatılacağını da duyurdu. slami Cihad’dan tehdit Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el Kasİslami Cihad örgütünün askeri kanadı sam Tugayları ise İsrail askerleriyle girKudüs Seriyyeleri de İsrail’e karşı “ku dikleri çatışmada 8 İsrail askerinin öldüşatmayı yarma” adıyla askeri operasyon rüldüğünü, çok sayıda askerin yaralandıbaşlatacaklarını açıkladı. Kudüs Seriyye ğını bildirirken, Gazze semalarında İsrail leri, Tel Aviv’in de aralarında bulundu ordusuna ait “F15” tipi savaş uçağının roğu bazı kentler ve hedeflere yönelik farkketle vurulduğunu açıkladı. Hamas yetkilileri, Mısır’ın izin vermemesi nedeniyle onABD, Almanya, Türkiye, lu, önceki gece ABD Dışişleri Bakalarca yardım konvoyunun Reİtalya, İngiltere, Katar ve AB Dış nı John Kerry, Fransa Dışişleri Bakanı fah sınır kapısında beklediğini İlişkiler ve Güvenlik PolitikasınLaurent Fabius ve Filistinli taraflarla duyurdu. İsrail’in güneyindedan Sorumlu Yüksek Temsilciayrı ayrı telefon görüşmeleri ve telesi Catherine Ashton’ın bugün konferansla üçlü görüşmeler yaptı. ki Eilat kentine ise Mısır’ın Paris’te ateşkesi görüşmek üzere ABD ve Mısır Gazze’de bir haftalık Sina Yarımadası’ndan roket bir araya geleceği kaydedildi. ateşkes çağrısı yaptı. İsrail ise çağatıldığı öne sürülürken kente rıyı reddetti. ABD Dışişleri BakanlıToplantıda Gazze için olası bir düşen 2 Grad roketinin Değı Sözcüsü Marie Harf, Türkiye’nin, ateşkesin ayrıntılarının ele alınamir Kubbe savunma sistemİsrail ile Hamas arasında ateşkes anlaşmacağı belirtildi. Görüşmede Hamas, Fileri tarafından imha edildiği sına ulaşılmasında rol oynayabileceğini söylelistin, İsrail yetkililerinin ise bulunmayacağı bildirildi. Hamas İsrail’de bir kaydedildi. di. Harf, Davutoğlu’nun da kilit bir oyuncu olhavaalanını 3 roketle vurduÖte yandan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğduğunu, baskı uygulayabileceğini belirtti. Harf, ğunu da duyurdu. lu, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının durdu“Kerry, Davutoğlu ve Başbawkan Erdoğan’ın İsrail ordusu, Gazze’de rulması çabalarına katkıda bulunmak amacıyla İsrail’e yönelik açıklamalarını saldırgan bulurken 1 astsubayın öldürüldüğüKatar’a gitti. Davutoğlu Katar Dışişleri Bakanı Haniçin Davutoğlu ile bu sıklıkta konuştu” sorusunü de duyurdu. Böylece 7 lid bin Muhammed el Atiyye ve Hamas Siyasi Büna, “Onlar bizim yapamayacağımız konuşmaTemmuz’dan beri ölen İsrail ları yapabilirler” diye cevapladı. ro şefi Halid Meşal ile bir araya geldi. Davutoğaskerlerinin sayısı 33’e çıktı. ma Kanan, El Aksa Şehitleri hastanesine kaldırıldı ve bebeği sezaryenle alındı. Karadan ve havadan yoğun saldırılara hedef olan Huzaa beldesinde ise İsrail askerlerinin Filistinlileri evlerinden çıkmaya zorlayıp daha sonra keskin nişancı ateşiyle yaraladığı bildiriliyor. AA’ya konuşan bölge sakinleri, İsrail ordusunun kuşatması ve saldırıları yüzünden sokaklardaki cesetleri de kaldıramadıklarını söylediler. İsrail’in önceki gün 30 evi hedef aldığı, saldırılarda İslami Cihad Hareketi yöneticilerinden Salah Ebu Hasaneyn ile 2 oğlunun öldüğü açıklandı. Hamas Sözcü sü Salah el Berdevil ile 12 Hamas üst düzey yetkilisinin daha evi hedef alındı. Gazze’de İsrail operasyonunun başladığı 7 Temmuz’dan bu yana ölenlerin sayısı 828’e, yaralı sayısı ise 5 bin 260 çıktı. İ Paris’te ateşkes buluşması ‘Taviz dincileri iştahlandırır’ İsrailli aydınlara açık mektup Dış Haberler Servisi İsrailli akademisyenlere hitaben, internette yürütülen kampanya çerçevesinde açık bir mektup yayımlandı. Aralarında İsrailli, Türk bilim adamları, Amerikalı ünlü düşünür Noam Chomsky ve Slavoj Zizek’in bulunduğu 1439 kişinin imzaladığı mektupta, “Gazze’de ölenlerin büyük bölümünü çocuk, kadın ve yaşlıların oluşturduğu, bu kişilerin, herhangi bir askeri faaliyette bulunduğuna dair inandırıcı bir iddianın öne sürülemeyeceğine” dikkat çekildi. Mektupta, İsrailli akademisyenler ve aydınlar, İsrail hükümeti tarafından işlenen savaş suçlarını protesto etmeye çağrıldı. Chomsky ise AA’ya Chomsky yaptığı açıklmada, “İsrail’e karşı güçlü tavır alan ve Filistinlilere yapılan haksızlığı kabul etmek istemediğini açıkça söyleyen tek ülke Türkiye’dir” dedi. Chomsky, “ABD, İsrail’e verdiği askeri, siyasi, diplomatik ve ideolojik destekle net ve açık bir şekilde Filistinlilerin öldürülmesine karıştı. İsrail, Filistin halkı üzerinde şiddet yapmak için bugün ABD’nin en modern ve en yıkıcı silahını kullanıyor. ABD, Müslüman dünyasına bir kez daha ihanet etti” diye konuştu. Avrupa ülkelerinden bir grup doktor da İsrail’e tepki kampanyası başlattı. Batılı doktorlar, İsrailli meslektaşlarının da saldırılara tepkisiz kalarak suça ortak olduğu uyarısında bulundu. Washington, Moskova’nın topçu saldırıları yaptığını öne sürdü ‘Rusya, Ukrayna’yı vuruyor’ Dış Haberler Servisi ABD, Rusya’nın ülkenin batısındaki Ukrayna sınırına yakın yerlerden, Ukrayna ordusuna ait noktalara top atışında bulunduğuna dair ellerinde yeni delil olduğunu bildirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Marie Harf, Ukrayna’da geçen hafta Malezya Havayolları’na ait uçağın düşmesinin ardından, Rusya sınırından Ukrayna’ya silah akışıyla ilgili yeni bilgilere sahip olduklarını söyledi. Harf, “Rusya’nın, Ukrayna’daki ayrılıkçı güçlere daha ağır ve güçlü çok namlulu roketatar verme planlandığına dair delillere sahibiz. Rusya’nın topraklarından Ukrayna ordusuna ait noktalara top atışında bulunduğuna dair yeni kanıtlara sahibiz” dedi. AFP ajansına konuşan ABD’li iki savunma bakanlığı yetkilisi de sınırdaki Rus askerlerinin sayısının 12 binden 15 bine çıktığını ve sürekli bir artışın olduğunu ifade etti. Yetkililer, Amerikan istihbaratına göre saldırıların 14 gündür devam ettiğini söylerken ateş eden Rus birliklerinin ya da ateş edilen yerin kesin olarak tespit edilemediğini de belirtti. Silahların Rostov yakınlarındaki ayrılıkçılara taşındığı öne sürüldü. Pentagon sözcüsü de “Rusya güçlerinin Ukrayna birliklerine günlerdir saldırdığını” kaydetti. Rus kaynaklar düşen Malezya uçağının kara kutusunun verileri etkilemeyecek şekilde hafif hasar gördüğünü duyurdu. Bu arada uçağın enkazından çıkarıldıktan sonra trenle Kharkov’a getirilen cenazelerden 74’ü daha dün Hollanda’ya gönderildi. Cenaze törenine Hollanda Dışişleri Bakanı ‘Tanrı’nın partiye ihtiyacı yok!’ Donetsk’de Rusya yanlısı ayrılıkçılar ile Ukrayna askerleri arasında şiddetli çatışmalar durulmuyor. (Fotoğraf: AP) Frans Timmermans, Avustralya Dışişleri Bakanı Julie Bishop’ın yanı sıra Kharkov Bölge Valisi İgor Baluta da katıldı. Ukrayna birliklerinin Doğu Ukrayna’daki Lysychansk kentini geri aldığı savunuldu. Kanada, ayrılıkçı grupların etkili olduğu Donetsk ve Luhansk bölgesinde yaşayan tüm Ukraynalılara ülkeye giriş yasağı getirdi, “Kalaşnikof”un da aralarında bulunduğu Rus firmalarına ambargo koydu. Bu arada AA’nın haberine göre, Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk’te ordu birlikleri ile Rusya yanlısı ayrılıkçılar arasındaki çatışmalardan korunmak isteyen bazı Ukraynalılar, bir Türk firmasının inşaatında oluşturulan sığınakta saklanıyor. IŞİD Hz.Yunus Türbesi’ni havaya uçurdu Dış Haberler Servisi IrakŞam İslam Devleti (IŞİD) Musul’da Hz.Yunus Türbesi olarak bilinen tarihi mekânı dinamit kullanarak havaya uçurdu. Müslümanlar ve Hıristiyanlar için de kutsal sayılan Yunus Peygamber Türbesi’nin patlatılması Iraklılar arasında tepkiye neden oldu. IŞİD, Irak’ın ikinci büyük kenti Musul’daki 11 ila 46 yaş arasındaki bütün kadın ve kız çocuklarının sünnet edileceğine dair haberi yalanladı. IŞİD, böyle bir fetva vermediğini yayılanların dedikodu olduğunu söyledi. Kürt petrolü ABD açıklarında Dış Haberler Servisi Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Bağdat’la gerginlik konularının başında gelen yurtdışına petrol satışı çabalarını sürdürüyor. Reuters ajansının haberinde Kuzey Irak’tan ham petrol taşıyan bir tankerin Teksas’taki Galveston limanı yakınlarına doğru seyrettiği belirtildi. Ancak bazı uzmanlar geçen haziran ayında Ceyhan’dan yükleme yapılan tankerin kesin rotasının bilinmediğine de dikkat çekti. Boru hattı ile Ceyhan’a ulaşan Kuzey Irak petrolünün satışıyla ilgili tartışmalar sürürken geminin Teksas açıklarına ulaşması ABD’nin Bağdat’ın onayı olmadan Kuzey Irak petrolünün satışına karşı olan tutumunda değişikliğe gittiği yorumlarına neden oldu.