Katalog

17 TEMMUZ 2014 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Özel sektörün yurtdışından sağladığı kredi borcu mayıs sonu itibarıyla 207.9 milyar dolara çıktı Borç batağı büyüyor Şirketlerin yumuşak karnı döviz borçları katlanarak artmaya devam ediyor. Özel sektörün uzun vadeli dış borcu 163.2 milyar dolar olurken kısa vadeli borcu 44.7 milyar dolara çıktı. Bir yıl içinde 75.9 milyar doların ödenmesi gerekiyor. Ekonomi Servisi Kurlardaki keskin artış sonrası dikkatleri üzerine çeken şirketlerin döviz borçlarındaki yükseliş hız kesmiyor. Özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu, mayıs sonu itibarıyla 2013 sonuna göre 5.9 milyar dolar artarak 163.2 milyar dolara yükseldi. Özel sektörün yurtdışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu (ticari krediler Yeni Ortaçağ... Sabah sabah elektronik postamdaki çağrılar arasında İHD’den gelen 27. kuruluş yıldönümü çağrısını okurken buruldum... Kurucu yöneticiliğinde görev aldığım derneğin kurucuları arasında bugün aramızda olmayan güzel insanların anılarıyla bir ilgisi yok. Tam tersi onları anımsamak her koşulda içimi ısıtıyor. İç burukluğum, beyaz güvercin işlenmiş bluzlarımızı giyerek, çocuklarımızla uçurttuğumuz renkli uçurtmaların, gençlik, umutlu gelecek düşlerinden uzaklaşmış olmakla da ilişkili değil... 12 Eylül’ün en çok örgütlü solu, umutlu gelecek düşlerini ezen karabasan günlerinde, insan hakları için yola çıkışta, bugünden çok daha güçlü olan özgüven duygusu kaybından... Sonuçta bu ülkenin insanları olarak yaşamımız boyunca eksikli gedikli de olsa kullandığımız, bilincine vardığımız insan hakları kayıplarımızın aranmasının peşindeydik... Doğrusunu itiraf edersek dernek çatısı altında örgütlenme gereksinimi cezaevlerindeki çok ağır baskılar, insanlık dışı koşullara karşı durma yürekliliğini gösteren tutuklu yakınları, bir avuç kadının, annekız kardeşarkadaş girişimlerinin, onurlu dik duruşların kamuoyunu rahatsız eden çağrıları, uyarılarının ürünüydü. Bizde de rejimi demokrasi olan her ülkenin benzeri bir sivil toplum örgütü, İnsan Hakları Derneği kurulacaktı. Kaçınılmaz insan hakları ihlalleri algılama önceliğimiz de askeri darbe hukuku uygulamalarının insan hakları ihlalleri, hukuk uygulamaları, cezaevleri sorunlarıyla sınırlı gibiydi... 28 yıl sonra yargı bağımsızlığı, hukuk devleti düzeni ihlallerinin sivil iktidarlar eliyle bu kadar çok boyutlu, bu kadar ağır ihlallerin yaşanabileceğini değil öngörmek, akıldan geçirmek olanaksızdı... Yıldönümü etkinliği tarihinde ülkemizin pek çok kentinde birden savaştan kaçmış, siyasi erkimiz, iktidarımızın doğrudan sorumlu taraf rolüne düştüğü Suriye yangını, kanlı iç savaşından kaçmış milyonların en büyük sosyal sorunlarımızdan biri olacağını, çatışmalar gündemine girebileceğini hiç aklımıza getirebilir miydik? Dünün en sıcak haberlerinde Gaziantep, Kahramanmaraş, Adana’da sokaklarda mayın gibi dolaşan Suriyeli sığınmacılar ile varlıklarıyla kaygıya, korkuya, öfkeye kapılmış vatandaşlarımız arasında çatışmaların olabileceğini, polisin silah, gaz kullanarak çatışmaları güçlükle durdurabildiği görüntüleriyle vardı. Daha vahimi sınırın öte yakasında IŞİD ile Rojava Kürtleri arasında yaşanan kanlı sıcak çatışmalarda dayanışma için bir grup vatandaşımız sınırı geçerek savaş alanına yürüyorlarken sınırın bizim tarafımıza düşen topraklarında, oradaki çatışmada ölmüş vatandaşımız gencin cenazesi bir başka taşlısopalı, yol kapatmalı polis jandarma çatışmasının konusu oluyordu... HHH Dünya, Ortadoğu’da seyreder gibi durduğu, aslında sonuçlarından sorumlu olduğu “Yeni Ortaçağ” orijinal adıyla da kendi yaşamından uzak tutmaya çalıştığı kanlı çatışmaların sonuçlarından öyle ya da böyle payını almakta... Emperyal çıkarlar, sistemin ayakta kalmasının olmazsa olmaz koşulları gibi üretilmiş, terör örgütleri, tetikçilerinin elinde en ilkelinden en modernine silah ve teknoloji ile yaşanan vahşete, ırklar, mezhepler, aşiretler çatışmalarına uzak kalamamak keşke medya gücü, sosyal medya teknoloji, olanakları ile sınırlı kalsa... Yangını ateşleyen çok az elde toplanmış, en büyük emperyal sermaye, siyasi iktidar odakları... İnsan hakları kayıplarında, yoksullaşma, yoksunlaşma en insanlık dışı yaşam koşullarına sürüklenmede en büyük payları alanlar milyarlarla sayılıyorlar. Birinci elden taraf rolüne sürüklenenler, çatışmaların odağındakilerde, aklın, bilimin, insanlığın sözünün geçerli olabileceği örnekleri verebilmek giderek zorlaştıkça, çok çarpıcı bir gerçeklik insanlığın yüz kızartıcı suç ortaklığına dönüşüyor... Ateşli silahların, bombaların kor alevlerinin yaktıkları; katliam talimatlarını veren, deli gömleği giymiş gibi davranan, müritlerinin taptıkları liderler ve çevrelerinden çok kadınlar, çocuklar, çatışmaları hiç ama hiç istemeyecek sıradan yoksullar oluyor... En kötüsü çatışmanın taraflarını bu kanlı iç savaş bataklığına çeken kaosun asıl sahiplerinin, kuklaları oynatan parmaklarının savaş, yangın alanlarının çok uzağında, düzenin çarklarının işleyişin karar merkezlerinde olduğunu bilmeyen yok... Bu “Yeni Ortaçağ” insanlık, insan hakları için karabasan kâbusun, kanlı çatışmaların, yüzyıllar gerisinde kalmış, ilkel vahşet, kanlı öfke, ötekileri yok etme güdüleriyle hortlayışın çok genel nedenlerinde gerçekçi olmak, kendimiz, çocuklarımız, insanlık adına sağlıklı duruşlar sergileyebilmede başlangıç olsa da çok bir işe yaramıyor... Yeni Ortaçağ’ın kor alevleri, yangını, yoksul Güney, İslam, enerji kaynakları üstündeki Ortadoğu dünyasını hızla içine çekiyor. Sınırlarımızdan içeriyi yalayan alevlerden sorumlu iktidarları, örgütlenmeleri, ittifakları, ayrımcılığa çeken her türden yeni ortaçağ yaklaşımlarıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları içindeki barış ve güvenlik korunabilir mi? İnsan haklarının evrensel değerlerini, kriterlerini, özgürlük, ayrımcılık sınırlarını bir daha, bir daha doğru okumaya çalışsak? Nerelerde insan haklarından yola çıkıp insan haklarının katli tuzaklarına oyuncak olacağımızı görmeye çabalasak?.. Faizler daha erken artabilir Fed Başkanı Janet Yellen, istihdamda hızlı toparlanma olursa faiz artışının daha erken olacağı mesajını verdi. Yellen, ilk faiz artışını ne zaman beklediği sorusuna cevap olarak istihdam ve enflasyon hedeflerine ne kadar yaklaşıldığını izleyeceklerini söyledi. Senato’nun bankacılık komitesine hitaben yarıyıl sunumunu yapan Yellen, ABD ekonomisinin iyileşmeye devam ettiğini ancak toparlanmanın tamamlanmadığını vurguladı. Ultra gevşek para politikasına duyulan ihtiyacın sürdüğünü belirten Yellen, Fed’in büyüYellen me, enflasyon ve işsizlik tahminlerine dair ciddi miktarda belirsizlik olduğunu ifade etti. hariç) da 4.3 milyar dolar artarak 44.7 milyar dolara ulaştı. ABD Merkez Bankası’nın kararlarına en fazla tepki gösteren piyasalardan biri olan Türkiye’de kur da pamuk ipliğine bağlı. Bu nedenle dö viz borçları Türkiye’deki şirketler için en büyük risklerden biri olarak öne çıkıyor. Geçen yıl mayıs ayında ABD Merkez Bankası’nın (Fed) para musluklarını yavaş yavaş kapatacağını açıklamasının ardından Türki ye para piyasaları ağır yara almış, TL’deki aşırı değer kaybından en fazla borç yükü fazla olan şirketler etkilenmişti. Merkez Bankası açıkladığı son verilere göre bir önceki yıl sonuna göre bankaların kredi biçimindeki borçlanmalarının 1.9 milyar dolar, tahvil ihracı biçimindeki borçlanmalarının ise 1.4 milyar dolar arttığı gözlendi. Aynı dönemde, bankacılık dışı finansal kuruluşların kredi biçimindeki borçlanmaları 13.7 milyar dolar, tahvil ihracı biçimindeki borçlanmaları 2 milyar dolar oldu. Finansal olmayan kuruluşların kredi biçimindeki borçlanmaları 2.3 milyar dolar artarken tahvil stoku ise 3.3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Özel sektörün yurtdışından sağladığı toplam kredi borcu, kalan vadeye göre incelendiğinde, 1 yıl içinde gerçekleştirilecek olan ana para geri ödemelerinin toplam 75.9 milyar dolar tutarında görülüyor. Çukurova’ya soğuk duş Turkcell hisselerinin bir kısmını Rus şirketi Alfa’nın elinden kurtarmak için Murat Ülker’in başkanı olduğu Gözde Girişim ile görüşmekte olan Çukurova’nın yolunu, bu kez de Hazine kesti. Ekonomi Servisi Yıldız Holding Kurumsal İletişim Genel Müdürü Zuhal Şeker, Gözde Girişim’e Çukurova Grubu’na yüzde 13.8’lik Turkcell hissesini geri alabilmesi için gereken finansmanı sağlaması konusunda Hazine Müsteşarlığı’ndan yazılı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (BDDK) da sözlü olarak olumsuz görüş geldiğini açıkladı. Şeker, “Hazine’den bize yazılı bir açıklama geldi. Olumsuz bir dönüş aldık. BDDK’den de sözlü bir dönüş aldık. Bizim açımızdan işlem durmuş durumda. Ama süre olarak da 30 Temmuz’a kadar da mevcut bir süre var. Şu aşamada konuyu kendi içimizde değerlendiriyoruz” dedi. Yıldız Holding iştiraki Gözde Girişim’in CEO’su Cem Karakaş, 13 Haziran’da yaptığı açıklamada, telekom sektöründe yapılandırılmış şartlı finansman görüş meleri yapmakta olduklarını ancak sektöre ortak olmak suretiyle yatırım planının şu anda bulunmadığını söylemişti. İngiliz Yüksek Mahkemesi (Privy Council) 18 Haziran’da Çukurova Grubu’nun Turkcell’deki dava konusu olan hissesine ilişkin Alfa Grubu’na yapılması gereken ödemenin süresinin 30 Temmuz tarihine uzatıldığını bildirmişti. Turkcell’de dolaylı olarak yüzde 13.22 payı bulunan Altimo, Çukurova Grubu ile dolaylı yüzde 13.8’lik payın sahipliği konusunda 2005’e dayanan bir anlaşma nedeniyle uzun yıllar boyunca davalık olurken bu uzlaşmazlık şirketin son yıllardaki genel kurullarının yapılmasını ve temettü dağıtımlarının gerçekleşmesini engelledi. Çukurova Grubu, Altimo’nun rehninde bulunan yüzde 13.8 hisseyi alması durumunda Turkcell’i dolaylı olarak kontrol edebilir hale geliyor. ‘Narnia Günlükleri’ filmindeki cadı, kahramanları Türk Lokumu ile kandırıyordu. Filmde Türk lokumu, karşı konulamaz bir kandırma lezzeti olarak algılanıyordu. sektörünü canlandırdı Ekonomi Servisi Şekerleme Tanıtım Grubu, ‘Narnia Günlükleri’ filmindeki cadının, filmin kahramanlarını Türk lokumu ile kandırmasının, lokuma ilgiyi artırdığını açıkladı. Şekerleme Tanıtım Grubu Başkanı Hidayet Kadiroğlu, dış pazarlarda Türk şekerleme sektörü algısının çok önemli olduğuna dikkat çekerek, “Artık tüketimi moda akımları belirliyor. Söz konusu filmden sonra Türk lokumuna ilgi güncellendi, daha da arttı. Sektörde lokuma yönelik yatırımlar oldu. Bütün bu çalışmalar sonucunda nasıl ki Küba’ya giden puro almadan gelmiyorsa Türkiye’ye gelen de şekerleme almadan gitmeyecek. Diğer bir ifadeyle yerinden ihracat gerçekleştirilecek” açıklamasında bulundu. Sektörün ihracat hedeflerine ilişkin bilgiler veren Kadiroğlu, “Daha önceden 13 milyar dolar seviyelerinde olan 2023 ihracat hedefimiz, en olumsuz ihtimaller de dikkate alınarak 10 milyar dolar seviyesinde revize edildi. Yıllık ortalama yüzde 10 büyüme ile hedefe kolaylıkla ulaşacağımızı öngörüyoruz” diye konuştu. Narnia Cadısı şekerleme Fındıkta üretim ihracata yetmeyecek Ekonomi Servisi Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, fındıkta rekoltenin don ve fırtına nedeniyle bu yıl da düşük çıkacağını belirterek, “Fındık üretiminin yüzde 98.8’ini karşılayan 14 ilimizde 371 bin 185 ton fındık bekliyoruz” dedi. Bayraktar, bu yılki kabuklu fındık üretiminin ihracat için gerekli olan 600 bin tonun altında kalacağına dikkat çekerek, “Bu yıl beklenen düşük rekolte nedeniyle üreticimiz mağdur. Verimin düşük olması maliyetleri de artıracak” diye konuştu. Bu yıl Sakarya’nın 91 bin 909 ton üretimle birinci olacağını belirten Bayraktar, bu ili 65 bin 460 tonla Ordu, 59 bin 542 tonla Samsun, 51 bin 953 tonla Düzce, 35 bin 853 tonla Trabzon, 26 bin 32 tonla Giresun’u izleyeceğini söyledi. En fazla düşüşün ise Ordu ve Giresun’da meydana geleceğini vurguladı. Ha babam AVM yapılıyor “Türkiye Ticari Gayrimenkul Pazarı Görünümü” raporuna göre 2017 sonuna kadar tamamlanacak AVM’ler de eklendiğinde toplam kiralanabilir alan 2.7 milyon metrekare daha artacak. Ekonomi Servisi Türkiye’deki alışveriş merkezleri (AVM), ofis, lojistik ve otelcilik sektörlerini içeren ticari gayrimenkul pazarının gelişmeye devam ettiği belirtildi. 75 ülkede, 200 kurumsal ofisi olan JLL’nin Türkiye ofisi “Türkiye Ticari Gayrimenkul Pazarı Görünümü” raporunu yayımladı. Rapora göre AVM’lere talep hâlâ pozitif görünüyor. Ofis sektörü canlı. Lojistik sektöründe beş yıl içinde yüzde 48’lik bir büyüme bekleniyor. Otel arzı 2016 sonunda yüzde 12 artmış olacak. Emlak piyasasında son yerel seçim sonuçlarının “istikrarın devamı” diye algılandığını ileri süren JLL Türkiye Başkanı Avi Alkaş, soz konusu raporu özetle şöyle açıkladı: * 2014 yılı ilk yarısında Türkiye’deki AVM’lerin toplam kiralanabilir alanı 2013 sonuna kıyasla 223 bin metrekare artışla 9.7 milyon metrekareye ulaştı. * 2017 sonuna kadar tamamlanacak AVM’ler de eklendiğinde kiralanabilir alan 2.7 milyon metrekare daha artacak ve 12.4 milyon metrekareye ulaşacak. Toplam arzın yarısı İstanbul’da bulunuyor. * Birincil AVM’lerdeki kira oranları artmaya devam ediyor. 2012 yılı sonunda metrekaresi 80 Avro olan birincil kira bedelleri, 2013 sonunda 85, 2014’ün ilk altı ayı sonunda 90 Avro’ya ulaştı. Avi Alkaş Perakende pazarı: * 2014 yılı ilk yarıyılı itibarıyla İstanbul’daki mevcut A sınıfı ofis stoku 2013’e oranla 220 bin metrekare artarak 3.6 milyon metrekareye ulaştı. İstanbul’da 2017 sonuna kadar 2.7 milyon metrekarelik ofis daha tamamlanacak. * Buna karşılık ofis kiralarının metrekaresi 35 Avro seviyesinde sabit. Artış beklenmiyor. * Levent dışında Kâğıthane, Seyran* Türkiye, Batı Avrupa hariç, tepe, Ümraniye, Ataşehir, Kozyatağı, Avrupa, Ortadoğu ve Asya bölgeKüçükyalı, Maltepe ve Kartal ulusal sinde Rusya’dan sonra en fazla büve uluslararası ofis kullanıcıları tarayüyen lojistik ve endüstriyel pazar. fından en çok tercih edilen bölgeler. Bu pazarın beş yılda yüzde 48 büyü* Kurumsal firmalar, 1000 metmesi planlanıyor. rekare kiralanabilir alana sahip ge* Kiralamada 30 50 bin metrekarelik tesisler tercih sebebi. İstanbul ve niş alanları tercih ediyor. Ofis kulKocaeli’ye ilgi artıyor. Avrupa yakasınlanıcılarına restoran, kültürel aktida Hadımköy ve Esenyurt, Asya yavite ve spor olanağı sunan prestijli kasında Tuzla ve Kocaeli’nde Gebbinalar yoğun talep görüyor. Ofis pazarı görünümü Lojistik pazarı görünümü Japon kredi derecelendirme kuruluşu JCR, Ağaoğlu Şirketler Grubu bünyesindeki Akdeniz İnşaat ve Eğitim Hizmetleri AŞ’yi yüksek derecede yatırım yapılabilir kategoride değerlendirerek Uzun Vadeli Ulusal Notunu BBB+’dan A ’ye, Kısa Vadeli Ulusal Notunu ise A2’den A1’e yükseltirken görünümlerini “stabil” olarak belirledi. JCR’den Ağaoğlu’na iyi not ze en çok tercih edilen yerler. Metrekare kira bedeli 7 dolar düzeyinde sabit. Lojistikte kiralama işlem hacmi bir yılda yüzde 29 arttı. * İstanbul’da 2016 yılı sonuna kadar bitirilmesi planlanan projeler tamamlanırsa otel arzı yüzde 12 oranında artış gösterecek. Otel pazarı görünümü ASUS oyuncu monitörünü tanıttı Asus, oyun meraklıları için yeni monitörünü tanıttı. WQHD (2560 x 1440) çözünürlük, 144 Hz tazeleme oranı, 1 ms tepki süresi, GamePlus, tazeleme oranı turbo tuşu ve ergonomik ayarlama olanağına sahip olan monitör, NVIDIA tarafından tasarlanan GSYNC özelliğini de barındırıyor.