Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 MAYIS 2014 PERŞEMBE 10 Çalışma hayatına bomba Uzun süredir hükümet tarafından üzerinde çalışılan sosyal güvenlik paketinin tamamlandığı duyuruldu. Milyonlarca çalışanı ve iş arayanı yakından ilgilendiren sosyal güvenlik paketinin taşeron işçilere yeni hakları getirdiği müjdesiyle verilen uygulama, aslında çalışma hayatına düşen bir bomba niteliği taşıyor. Hazırlanan yeni sosyal güvenlik paketi kamuda yarızamanlı çalışmanın önünü açıyor ve özel istihdam bürolarının işlevini artırıyor. Alınan bilgiye göre, bazı hizmetler için kadrolu eleman çalıştırmak istemeyen firmalar, istihdam büroları aracılığıyla işçi kiralayabilecek. Düzenlemeyle taşeron işçi tanımı yeniden yapılıyor. 10 yılı aşkın süre hizmeti olanlara yeni haklar veriliyor. Paket ile kamu kurumlarında talebe göre 34 saatlik yarızamanlı işte çalışılabilecek. Özel istihdam büroları, doğum iznine giden kadın çalışanın yerine eleman bulabilecek. Üç çocuk teşvikiyle ilgili 6 maddelik taslak hazırlandı. Bu formülü destekleyecek esnek çalışma modeli geliştirilecek. Doğum öncesi ve sonrası yarızamanlı çalışma, sigorta priminin devlet tarafından karşılanması, evlenmenin teşvik edilmesi gibi EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr FT: En büyük Ekonomi Servisi İngiliz Financial Times (FT), Türkiye’de “borçluluğun tehlikeli artış” kaydettiğini belirterek ülke ekonomisinin bu açıdan tehdit altında olduğuna dikkat çekti. 22 Kasım’da bomba süsü verdiği düzenekle Başbakanlık önünde eylem yapan Tuğrul Bayır’ın hayatı üzerinden Türkiye ekonomisini inceleyen gazete, Türkiye’de hane borçlanmasının 2013 itibarıyla gelirin yüzde 55’i düzeyine çıktığını vurguladı. FT, Bayır’ın, gözaltı sırasında savcılıktaki ifadesinde 35 bin lira borcu olduğunu anlattığını ve bu örneğin ekonomide bir tür veba olduğunu vurguladı. Peş peşe gelen faturalardan bunalıma giren Tuğrul Bayır’ın ekonomi Günde 34 saat çalışacak işçinin emekliliği hayal olacak tehdit borçluluk u ‘Taşorena yeni hak getiriliyor’ diye propagandası yapılan yeni sosyal güvenlik paketi, çalışma hayatına düşecek bir bomba niteliği taşıyor. Modern amele pazarları oluşturulmasının yolunu açacak paketle iş güvecesi, kıdem ve ücretli izin hakkı ortadan kaldırıldığı gibi, bir sendikada örgütlenme ve toplusözleşme de imkânsız hale geliyor. destekler ile çocuğu 2 yaşına gelene kadar annelere evden veya kısmi süreli çalışma olanağı tanınacak. Sosyal güvenlik uzmanları günde yalnız 34 saat çalışarak, emekli olmak için ödenmesi gereken prim gün sayısı 7 bin 200 günün nasıl doldurulacağını gündeme getirirken esnek, güvencesiz ve kayıt dışı çalışmanın iyice yaygınlaşacağı uyarısında bulundu. Konu hakkında görüşüne başvurduğumuz Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aziz Çelik de taşeron tanımının nasıl değişeceği belli olmadığı için net konuşulamayacağını dile getirerek taşeron çalıştırmada bugün belli kısıtlamalar olduğuna dikkat çekerek şu bilgileri verdi: Bugün taşeron çalıştırmanını belli kuralları var; iş ve işletmenin ge İşveren, kiralayan olacak Paketle, kiralık işçilik yasala Kamuya özel hak şacak. Dolayısıyla üç günlük, 5 rekleri ve teknolojik zorurunlugünlük, 15 günlük sürelerle işçiler kiraluk olması gerekiyor. Üç koşul karşılanmadan taşeron çalıştır lanabilecek. Bunun sayılamayacak kazararı var. En önemlisi işçinin işvemak mümkün değil. Ancak bu dar ren olarak muhatabı, işi yaptığı işyeri dekurallar keyfi olarak ihlal edili ğil, onu kiralayan şirketin olması. Ücreyor. İşçi mahkemeye gittiğinde ti, asıl işi yaptığı yerden değil aracıdan yasanın sağladığı haklardan yaalacak. İş bulduğunda çalışacak, bulararlanarak haklarını asıl işverenmadığında primlerinin ödenip ödenmeyeceği, ödenecekse kimin ödeyeceği den alıyor. Yürürlükteki uygulabelli değil. Böyle bir işçinin kıdem tazma taşeronun yaygınlaştırılmasıminat hakkı ve ücretli izin hakkı kanı engelliyor. Eğer yeni tanım bu zanamayacağı çok açık. şartları ortadan kaldırıyorsa ülke Herhangi bir sendikada örgütlentam da taşeron cumhuriyeti haline mesi mümkün görünmüyor; hangi gelir. Öte yandan kamuda taşeroişkolunda, hangi sendikada örgütna hakları veriliyor gibi durum söz leneceği, toplusözleşme hakkıkonusu, oysa bu haklar zaten vardı; nı nasıl kullanacağı belli değil. ancak uygulamada hile yapılıyordu. Kamuda verileceği ileri sürülen hakKamuda getirilecek üç yıllık sözların özelde uygulanması gerekir. Taşeron işçiye gelen yeni hak yok. leşme hakkı özelde de uygulanmaÇünkü bir yıl çalışan işçi zaten kı lı. Hükümet sıfırdan hak vermiyor, deme hak kazanır. Ancak sözleşme bugün hile ile uygulanmayan hak12 aylık değil de 11 aylık yapılarak ların alınabilmesi için yeni yöntemkıdem ve izin haklarından ediliyor. leri devreye sokuyor. lerdeki en sıkıntılı insan tipi olduğuna işaret eden haberde şunlar yer aldı: l Kişisel kredi kartı borcu ya da kredi taksidini ödeyemeyenlerin sayısı 2013’ün sonu itibarıyla 1 milyona dayandı ki, bu rakam 2012’nin yüzde 49 fazlası. l Tasarruf oranı son üç yılın en düşük düzeyine çekildi. l Türkiye’nin 2010 ve 2011 yıllarında Çin’e kafa tutan ancak bunu yapabilmek için de borçla ısınan ekonomisini soğutması gerekecek. Bu arada bazı Türkler yaşanacak patlamanın serpintileri altında kalacak. Tıpkı, Başbakanlık önünde üstüne bombalı yelek giydiğini söyleyen yuvarlak yüzlü, bıyıklı Tuğrul Bayır gibi. Biskot Çikolata’nın Mehmet Tütüncü Dört ayda 400 cinayet İstanbul Haber Servisi İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi Raporu’na göre, 2014 yılının ilk 4 ayında 373’ü erkek, 23’ü kadın olmak üzere toplam 396 işçi yaşamını yitirdi. 31 ölüm ile İstanbul iş kazalarında birinci sırada yer alırken, en çok ölüm ise inşaat ve yol iş kolunda meydana geldi. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi verilerine göre, nisan ayında 115, yılın ilk 4 ayında ise 396 işçi yaşamını yitirdi. İş cinayetlerinin küresel rekabetin sonucu ve sermayenin daha fazla kâr güdüsünden kaynaklandığı belirtildi. Raporda, “İş cinayetlerinde asıl sorumlu sermaye ve gerekli denetimi yapmayan devlettir. Artık işçi sağlığı ve iş güvenliği sınıf mücadelesinin önemli bir alanı haline gelmektedir” değerlendirmesi yapıldı. İş kazalarında en çok ölümün mart ayında yaşandığı, bunu sırasıyla mart, ocak ve şubat aylarının izlediği belirtildi. Raporda dikkat çeken bazı başlıklar şöyle: Ölümlü iş kazalarında en çok 108 ölüm ile inşaat ve yol yapım kazaları ilk sırayı alıyor. Tarım ve orman işkolunda 56, taşımacılık işkolunda 47, ticaret, büro, eğitim, sinema işkolunda ise 33 işçi yaşamını yitirdi. En az ölümlü işkazası ise basın ve gazetecilik işkolunda gerçekleşti. Ekonomi Servisi Ülker Bisküvi, grup şirketlerinin yüzde 70 hissesine sahip olduğu Biskot Çikolata’da kalan yüzde 30 hisseyi de firmanın kurucusu Tayyar Ailesi’nden alıp şirketin tamamına sahip oldu. Biskot Çikolata, İstanbul Sanayi Odası’nın ‘Türkiye’nin En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu’ listesinde 595 milyon TL ciro ile 120’nci sırada yer almıştı. Toplam 217 bin metrekarelik alanda 3 bin 200 çalışan ile yıllık yaklaşık 200 bin ton üretim kapasitesine sahip olan Biskot; Halk ve Karsa markalı ürünlerinin ya tek sahibi Ülker nı sıra marketler için private label ürünler de üretiyor. Şirket toplam 117 ülkeye ihracat yapıyor. Öte yandan Ülker, yılın ilk çeyreğini 792 milyon lira ciro ve 80 milyon lira faaliyet kârı ile kapattı. Bilanço sonuçlarını değerlendiren Ülker Üst Yöneticisi Mehmet Tütüncü, ilk çeyrek sonuçlarının beklentilerine paralel gerçekleştiğini, büyümeye devam edeceklerini söyledi. İlk çeyrekte satış gelirlerini yüzde 11 yükselten Ülker, faaliyet kârını da yüzde 16 artırdı. Şirketin bu dönemdeki ana ortaklığa ait dağıtabilir net kârı 51 milyon lira oldu. CCI Türkiye’de aralarında bir insan hasta simülatörüne sahip Yoğun Bakım Ünitesinin de bulunduğu cerrahi süitler, araştırma ve geliştirme laboratuvarı ve 17 kişilik kapasiteye ve cerrahi müdahaleleri katılımcılara canlı yayınlama yeteneğine sahip konferans salonu bulunuyor. Covidien’den Türkiye’ye 21 milyon dolar yatırım telerde görevli doktor, hemşire ve diğer sağlık profesyonelleri katılabilecek. İstanbul’da açılan CCI Türkiye, Çin’in Şanghay, Hindistan’ın Mumbai ve Güney Kore’nin Osong şehirlerinin ardından, Covidien’in gelişmekte olan pazarlardaki dördüncü eğitim merkezi. Covidien Yönetim Kurulu Başkanı ve Üst Yöneticisi José E. Almeida, bu yıl içinde Brezilya’nın Sao Paulo kentinde de bir merkez açmayı planladıklarını söyledi. Babalarının çalışıyorlar Türkiye Taşkömürü Kurumu Kozlu Müessese Müdürlüğü maden ocağında 3 Mart 1992’de meydana gelen grizu patlamasında ölen 263 maden işçisinden ikisinin oğlu bigün aynı madende çalışıyor. Faciada 4 çocuk babası Recep ve 5 çocuk babası Bekir Aldırtmaz kardeşler de ölmüştü. Recep Aldırtmaz’ın oğ lu İsmail ile Bekir Aldırtmaz’ın oğlu Muzaffer, 2009’da kuruma alınacak 3 bin işçi için başvuran 37 bin 119 kişi arasında yer aldı. İki oğlu, noter huzurunda yapılan kura ile iş başı yaptı. madende öldüğü Ünplas’ta yetki alındı ama... Petrol İş sendikası Ünplas’ta örgütlenmeye başladı hattı bakanlıktan yetki bile aldı, ancak işveren baskısı işçileri sendikadan istifa ettirdi. Petrol İş sendikası, Ünye’de faaliyet gösteren Ün Plastik ve İnş. malzemeleri işyerinde örgütlenmeye başladı. Sendikadan verilen bilgiye göre, 71 işçinin çalıştığı iş yerinde işçiler gecen hafta edevlet üzerinden üye olmaya başladı. Gizli yürütülen çalışma 1 Mayısta işveren tarafından öğrenildi. İki ortaklı işveren bir grup işçi ile 1 Mayıs’ta doplantı yaparak sendikayı asla kabul etmeyeceğini belirterek, işçileri kendine ihanet etmekle nankörlükle suçladı. İşçilerinde 2 vardiya amiri olmak üzere 5 işçiyi işten attı. İşçiler çıkışı kabul etmediler. 2 Mayıs günü sabah vardiya değişiminde işçiler bir araya geldi. İşten atılan arkadaşlarının geri iade edilmesini istedi. kabul etmediler bunun üzerine işveren sendikayı kabul etmeyeceğini tüm işçileri istifa ettireceğini dillendirdi. Sendika temsilcilerinin yapılanan suç olduğunu söylemesine karşın meydan okumaya devam eden işveren, işçilerin fabrikanın önünden ayrılmaması, işten çıkarmalar nedeniyle işin aksamaya başlamasıyla 3 işçiyi geri alacağını ancak biri vardiya amiri olmak üzere iki işçiyi sendikayı örgütledikleri ve kendisine ihanet ettikleri gerekçesiyle asla almayacağını belirtti. Ardından toplu sözleşme için yetki alındığı halde, bölgedeki tüm ilişkilerini kullanarak, işçilerin ailelerine kadar ulaşarak işçileri sendikadan istifa ettirdi. Ekonomi Servisi Tıbbi malzeme ve cihaz üreticisi Covidien, toplam 21 milyon dolarlık yatırımla Türkiye’de İnovasyon Merkezi (CCI Türkiye) açtı. CCI Türkiye’de, Türkiye ve çevre ülkelerden yılda 5 binin üzerinde doktor, hemşire ve sağlık profesyonellerine ileri düzey prosedür ve teknikler konusunda karşılıksız eğitim olanakları sağlanacak. Eğitimlere bireysel bazda katılımcıların yanı sıra kamu ve özel sağlık kuruluşlarında, üniversi Vestel ihracatla kâra döndü Ekonomi Servisi Vestel, elektronik segmentinde artan satışlar, beyaz eşyada iyileşen marjlar ve Avro’nun TL karşısında değer kazanmasının etkisiyle artan ihracat gelirlerine bağlı olarak ilk çeyrekte 48.8 milyon lira kâr etti. Şirket, geçen yılın ilk çeyreğinde 1.1 milyon lira, tamamında ise 99.7 milyon lira zarar etmişti. Vestel’in elektronik alanındaki gelirleri yıllık bazda yüzde 53 arttı. Şirketin net kar marjı yüzde 2.9’a yükseldi. Vestel’den yapılan açıklamada “İç piyasada televizyon satışları, 1 Şubat 2014 tarihi itibariyle kredi kartı taksitlerine getirilen sınırlama öncesi ocak ayında görülen güçlü talep ve kampanyaların etkisiyle yılın ilk iki ayında sektör yüzde 15 büyüdü. İhracat tarafında ise bu yaz gerçekleşecek FIFA Dünya Kupası öncesi televizyon talebinin öne çekilmesiyle marttan itibaren şirketimizin TV satışları hızlandı” denildi. 200’den fazla basın emekçisi işsiz kaldı DİSK Basınİş’in raporuna göre işten çıkarmalar için siyasi baskılar ve dava tehditleri birçok yayın organının mali sıkıntıya girmesine sebep olurken faturanın basın emekçilerine kesildiği belirlendi. Rapora göre, Önce 7/24 isimli TV kanalı, el değiştirdi, Yavuz Semerci tarafından satın alınan kanalda haber merkezinden 9 teknik servisten 4 kişi işten çıkartıldı. Benzer bir durum da Karşı gazetesinde yaşandı. Gazete sahibinin yaptığı açıklama ile 95 kişi bir gecede işsiz kaldı. Çalışanların başlattığı işyerini terk etmeme eylemi halen sürüyor. İzmir’de yayın yapan Yeni Asır TV’de ve Yurt gazetesi tarafından yayımlanan Bağımsız dergisi yayın hayatına son verirken, Vatan gazetesi de 1 Mayıs öncesi Ankara Bürosu’nu kapattığını duyurdu. Dünya gazetesi dayatılan sözleşmeyi kabul etmeyen 50 çalışanını “ahlak dışı” tavırları nedeniyle tazminatsız işten çıkardığını açıkladıktan sonra gelen tepkiler üzerine bazı çalışanların tazminatlarını ödeyeceğini açıkladı. Cirolar düştü satış hacmi azaldı Ekonomi Servisi Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış perakende satış hacmi martta bir önceki aya göre yüzde 1.4 azaldı. Perakende cirosu da yüzde 0.5 düştü. TÜİK’in açıkladığı 2014 Mart ayı ‘Perakende Satış Hacmi Endeksi’ verilerine göre, aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 1.2 artarken, otomotiv yakıtı hariç gıda dışı satışlar yüzde 2.9 ve otomotiv yakıtı satışları yüzde 1.3 düştü. SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını ALIŞ SATIŞ 2.0850 2.0890 2.9040 2.9080 3.5310 3.5470 2.3730 2.3870 87.00 87.35 577.20 586.38 MERKEZ BANKASI CİNSİ DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 8 MAYIS 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.0908 1.9405 0.38948 2.9117 3.5426 2.3835 0.32039 1.9126 7.3024 0.35272 0.55369 2.0469 SATIŞ 2.0991 1.9740 0.39257 2.9233 3.5689 2.4060 0.32468 1.9357 7.6233 0.35617 0.56306 2.0760 Yunanistan’da öğretmenlerden protesto Yunanistan’ın başkenti Atina’da öğretmenler işten çıkarmalara karşı gösteri düzenledi. Ortaöğretim Eğitimcileri Federasyonu’nun (OLME) çağrısıyla yapılan gösteriye yaklaşık 500 öğretmen katıldı. İdari Reformlar Bakanlığı binası önünde bir araya gelen öğretmenler, ellerinde “Bugün dersimiz mücadele”, “Siyasetçiler bizimle dalga geçiyor” ve “Öğretmenlere saygı gösterin” yazılı pankartlar açarak sloganlar attı. İdari Reformlar Bakanı Kiryakos Miçotakis ile görüşme talepleri reddedilen öğretmenlerle polis arasında zaman zaman gergin anlar yaşandı. Temizlik işçisinden çadırlı eylem Yunanistan’da mali kriz nedeniyle uygulanan kemer sıkma politikaları çerçevesinde maliye bakanlığında çalışırken işten çıkarılan temizlik işçisi kadınlar, bu sabah bakanlık binası önünde çadır kurdu. Atina’da işten çıkarılan temizlik işçisi 595 kadın, yaklaşık 6.5 ay önce başlattıkları çeşitli protesto gösterilerine aralıksız devam ederken, taleplerinin yerine getirileceği güne kadar eylemlerine devam edeceklerini açıkladılar. Bakanlık girişine “Hakkımızı alacağız” yazılı afişler asan kadınlar, sendika ve siyasi partilerden destek beklediklerini söyledi. 1 ABD DOLARI 2.0923 2.0960 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.9495 1.9622 1 DANİMARKA KRONU 0.38975 0.39167 1 EURO 2.9137 2.9189 1 İNGİLİZ STERLİNİ 3.5451 3.5636 1 İSVİÇRE FRANGI 2.3871 2.4024 1 İSVEÇ KRONU 0.32061 0.32393 1 KANADA DOLARI 1.9197 1.9284 1 KUVEYT DİNARI 7.4136 7.5106 1 NORVEÇ KRONU 0.35297 0.35535 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.55787 0.55887 100 JAPON YENİ 2.0545 2.0681