Katalog

6 MAYIS 2014 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Enflasyon nisanda yüzde 1.34 arttı. Yıllık enflasyon yüzde 9.38 ile son iki yılın zirvesine çıktı u Kurun gecikmeli etkisi fiyatları vurdu. Enflasyon iki yıl aradan sonra ilk kez çift haneye yaklaştı. Mevsimsel olarak fiyatı yükselen ürünlerden arındırılmış çekirdek enflasyon da yüzde 9.74’e ulaştı. Veriler enflasyonun mayısta çift haneye ulaşabileceğini gösteriyor. Ekonomi Servisi Enflasyon nisanda da yükselişini sürdürdü ve yıllık bazda iki yılın zirvesine çıktı. Nisanda Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 1.34, Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (YİÜFE) yüzde 0.09 arttı. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında yüzde 9.38, yurtiçi üretici fiyatlarında yüzde 12.98 oldu. Enflasyon en son Nisan 2012’de çift haneyi test etmişti. Diğer yandan, çekirdek enflasyon yerine açıklanan özel kapsamlı TÜFE nisanda yıllık bazda yüzde 9.74 arttı. Bu, fiyatların önümüzdeki dönem daha da yükseleceğinin bir göstergesi. Aylık TÜFE’nin yükselişinde giyim grubundaki çift haneli artış ve gıda fiyatları etkili oldu. TÜİK verilerine göre aylık en yüksek artış yüzde 13.1 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Nisanda endekste yer alan gruplardan ev eşyasında yüzde 1.57, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1.42, eğitimde yüzde 0.97, sağlıkta yüzde 0.93 artış yaşandı. En fazla fiyat artışı yaşayan ürün yüzde 25.82 ile kadın gömleği olurken, onu yüzde 23.49 ile kadın ceketi, yüzde 18.41 ile kadın eteği takip etti. Yıllık bazda ise en yüksek Canavar şahlanıyor artış yüzde 13.84 ile ulaştırma grubunda gerçekleşti. TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 13.15, lokanta ve oteller yüzde 12.48, eğitim yüzde 10.37, ev eşyası yüzde 8.84 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu. Mayısta enflasyonun çift haneye ulaşacağını öngören ekonomistler, bu nedenle Merkez Bankası’nın önümüzdeki ay faiz indirimine gitme ihtimalinin ortadan kalktığını belirtti. Gözünü Dolar Bürümüşler... Dünkü CNN “Parametre” programından aktarıyorum... Cenevre’de dünyanın en güzel korunmuş cennet köşelerinden göl kıyısında, görevli gazeteci arkadaşlarımız ile iktidarlarının bakanları, en tepelere kadar uzanan yeşilin her tonu, çiçek, ağaç, korumacılığın kuşaklar boyu emek ürünü güzelliklerine hayran söyleşirlerken yetkin bir siyasetçi dayanamayıp gönlündekini; “Şu yeşil tepelere ne güzel villalar yapılır” cümlesi ile patlatıyor... Kim bilir kaç kez kitlelere dönük konuşmalarında, ağzından çıkan her söze keramet yüklenip alkışlanan Başbakan Erdoğan’ın, yüksek yargıdan en çok neden, hangi konular üzerinden şikâyet ettiğini şöyle bir anımsayın... Belleklere en çok kazınanı, siyasal bir kırılma noktası olduğu için Gezi Direnişi bağlantılı meslek örgütlerinin açtıkları ve kazandıkları davalarla ilgili Başbakan’ın iktidar icraatlarının üst yargı tarafından engellendiği yakınmaları olabilir... Oysa iktidara geldiklerinden günümüze, yüzler değil belki de binlerce davada, iktidar icraatlarına karşı kamu yararı, çevre koruma gerekçeli uzman meslek örgütlerinin açtıkları, kazandıkları, ancak yargı kararlarının da çiğnendiği örnekler söz konusudur... Pek çoğunda iktidarlarının elinde, yönetiminde olan belediyelerden de rant eksenli, kamu yararına aykırı, çevre düşmanı projelere onay almak kolay olamamaktadır... Tam da bu nedenlerle iktidarlarının içerikleri hakkında kamu denetiminden sorumlu kurumlar, olayın sonuçlarından mağdur olabilecek halk kitleleri, bölge yaşayanları yok sayılarak, bilgileri dışında, torba yasalar içinde gizlenen yasa hükümleri ile işler kotarılmaktadır. Var olan hukuk düzenini tepetaklak eden denetimsiz yetkilerle donatılan bakanlıklar, laf aramızda fiilen bakanlar, elbette Başbakan onaylı icraat gücü ile donatılmaktadırlar... Gerisi kapalı kapılar arkasında kotarılan, damdan düşer gibi kamuoyuna yansıyan projeler, ihalelerle, fiili dayatma, icraatlar olarak gündemimize düşmektedir... Ülkenin her köşesinde doğa dengeleri, güzellikler katledilip geleceğimiz karartılırken yaratılan ürkütücü rakamlı rantların ihale karşılıkları ile iktidar gücü katlanmakta, yandaş sermayeler destek görmektedir... HHH Yasadışılıklara, haksız kazançlara hiç girmeyelim. Dünün gündeminde dört eski bakana ilişkin soruşturma önergesi görüşülüyordu... Şimdiden Meclisimizin var olan iktidarları elindeki işleyişinde bir sonuç çıkamayacağını söylemek kehanet olmasa gerek... 17 Aralık depremiyle ortaya çıkan dudak uçuklatan iddianame içeriklerinden zaten söz etmenin olanağı yok. Tabii ki oluşturulmalarının hukuksuzluğu, şu yaratılmış ünlü kavramla “paralel devlet, paralel yargı” hesaplaşması da iktidarlarının sorumluluğunda olarak, suçlama dosyaları, yerlerine gelen yargı kadroları eliyle açılmadan kapatıldığına göre, şimdilik buharlaşmış, içerikleri tartışılamaz dosyalar olarak raflara kaldırıldılar... Uzman meslek örgütlenmelerinin bedeller ödeyerek açtıkları davalardan sonuçlanmışlar, Başbakanımızı çok kızdıran, iktidar icraatları için “yürütmeyi durdurma” kararı verilmişler için yargı kararlarına uymama suçunun, anayasal, yasal hukuk devleti düzenine aykırılık, hükümetin doğrudan sorumluluk taşıdığı suçlar olduğunu, ancak anımsatabiliyoruz... Örneğin inatla, meydan okuma içerikli Atatürk’ün gözbebeği Atatürk Orman Çiftliği alanındaki Başbakanlık binasının hızla bitiriliyor olması... İşte böylesi haksız, hukuksuz, çarpık örnek... Size binlerce benzeri arasında anlamlı görünmeyebilir... Gözümüz gibi korumamız gereken İstanbul Bizans surlarının dibinde, uyduruk, fışkırtılmış sözde tarihi ahşap mimarimiz adına sırıtan bitişik nizam apartmanların, AB’nin de uyarısına ve çok açık yargı karalarına karşın bitiriliyor olmasını anımsatmak istiyorum. Bir zamanların burada yaşayan Romanlarını Karagümrük’e doğru çok daha çaresiz, yoksul, iç içe kiralık evlere püskürten “kentsel dönüşüm” yalanı cabası... Yoksul Romanların sırtından yaratılan ranttan hangi yandaşların, neler kazandıkları sadece ayrıntı... O kadar çok yargı kararı, o kadar çok tarihi değer, çevre koruması katliamı söz konusu ki... Gözünü dolar bürümüşler, bu ülkenin satılacak, özelleştirilecek kamu kaynakları tüketilmişse, elbette dolarların gelişini sağlayacak yollarda kamu yararını hiçe sayan, çevreye çok daha ağır zararlar verecek projeler peşinde koşacaklardır... İktidarlarının ilk icratlarında kamu işletmelerinin, oluşmuş değerlerin rantla doğrudan ilişkili olarak satılmaları sıralaması öncelikliydi. Sonraları, hele de günümüzde doğal kaynaklar, doğa, gelecek kuşakların yaşam alanları ile yaşam haklarının katledilmekte olduğu “çılgın projeler” gündemde... Geleceğimizi karartan yağma düzeninde dur durak olamayabilir... Gözünü dolar bürümüşlerin gözleri gerçekleri göremez... Çılgın proje ihalelerini kapanların, haksız ranttan kazandıklarının karşılığı vergilerini ödemelerine bile tanıklık edemiyoruz... Don henüz vurmadı Tarımdaki don zararının henüz enflasyona yansımama sı, önümüzdeki dönem fiyatların daha da yükseleceğine işaret ediyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, dondan zarar gören ürünlerin hasadına başlanmadığı için fiyatlara yansımadığını belirterek “Bu ürünler piyasaya çıktığında ürünlerin fiyatlarına dikkat edilmeli, üretici ve tüketici fiyatları arasındaki makas açılmamalı” dedi. Tüketici enflasyonunun nisanda yüzde 1.42’ye inmesine rağmen hâlâ yüksek olduğuna işaret eden Bayraktar, tarımda üretici enflasyonunun gıda enflasyonunun hep gerisinde kaldığını, üreticinin ürünü hiçbir zaman makul bir fiyattan pazarlayamadığını, buna karşın tüketicinin yüksek ve gittikçe yükselen bir fiyattan ürünü tükettiğini vurguladı. Dünya Bankası Türkiye’de enflasyonun nisan ve mayıs ayTürkiye Direktörü Martin larında yeniden çift haneye ulaşabileceğini Raiser, Türkiye’de enflasyonlk 5’teyiz öngördü. Gıda fiyatlarının ve TL’deki zayıfdan endişeli olduklarını söyledi. lamanın gecikmeli etkilerini değerlendiren CNBCe’ye konuşan Raiser, “Türkiye Küresel ekonomirapora göre, enflasyonun yükselişi nisan ekonomisinin temel sorunları değişmede en yüksek enflasdi. Ekonominin yeniden dengelenmesi ve mayısta da sürecek. Sonraki aylarda yon oranına sahip ülgerekiyor. Dış finansmana bağımlılık hala bir miktar gevşeme görülecek olsa da yıl keler arasında Türkiye çok fazla ve cari açık hala çok yüksek ve sonunda yüzde 8 gibi, Merkez Bankası 5. sırada yer alıyor. bu da rekabeti etkiliyor” dedi. hedefinden (yüzde 5) ve gerçekleşme tahBu sorunların yapısal reformlarla çözülebiBuna göre, 10. sırada mininden (Ocak Enflasyon Raporu’na göre leceğini ifade eden Raiser, “Türk Lirası’ndaki yüzde 6.90 ile Rus değer artışının sonucu olarak enflasyon Mer yüzde 6.6) oldukça yüksek bir enflasyon ya yer alırken, En kez Bankası hedefinden daha yüksek. Merkez ile karşı karşıya kalınması kaçınılmaz. donezya yüzde 7.25 Bankası geçtiğimiz günlerde bir revizyona gitti. Maliyet faktörleri, arz talep dengesi ve beklentiler göz önüne alındığında enfile 9, Nijerya yüzde Çekirdek enflasyondaki artış bizi endişelenlasyonun yüzde 5’e inmesinin zor olduğu diriyor” diye konuştu. 7.80 ile 8, Hindistan Merkez Bankası’nın mevcut politikaları da değerlendiriliyor. yüzde 8.31 ile 7, Panın yerinde olduğuna işaret eden Raiser, Raporda, yıl sonu dolar kurunun 2.25 TL, “Beklentiler doğru yönetilirse enflasyon kistan yüzde 9.18 ile 4445 milyar dolara ulaşması beklenen cari aylar sonra ya da bir yıl sonra yeniden 6, Türkiye yüzde 9.38 açığın GSYH’ye oranının ise yüzde 5.5 oladüşebilir” dedi. Raiser, ilk çeyrek cağı tahmin edildi. Büyümenin yüzde 22.5 ile 5. oldu. Mısır yüzde rakamlarını gördükten sonra öncivarında olacağı bir senaryoda bile bu oranda 9.82 ile 4, Arjantin yüzde görülerine yeniden gözden gerçekleşecek bir açığın halen ciddi bir yapısal geçireceklerini belirtti. 10.90 ile 3, İran yüzde 19.70 DB : i eliyiz ş i d n E Deloitte: Tehlike mayısta Deloitte, Ekonomik Görünüm Raporu’nda, ile 2, Venezüella ise yüzde 57.3 ile 1. sırada yer aldı. sorun teşkil edeceği ifade edildi. Asıl şampiyon emekçi milyon 39 u Ücretliler dışındaki 4 planan i to bin gelir vergisi mükellef 53’ünü 1. vergilerin sadece yüzde n yüzde karşıladı. Gelir vergisini 67’sini yüzde 11.08’ini asgari ücretli, ücretliler ödedi. Ekonomi Servisi Türkiye’de ücretliler gelir vergisini bu yıl da tek başına sırtladı. Toplanan gelir vergisinin yüzde 67’sini ödeyen ücretliler, açık ara farkla şampiyon oldu. Ücretliler dışındaki 4 milyon 39 bin gelir vergisi mükellefi toplanan vergilerin sadece yüzde 1.53’ünü karşıladı. Bunun, 1 milyon 766 binini gerçek usulde gelir vergisi, 728 binini basit usule tabi mükellef ve 1 milyon 545 binini kira geliri beyan eden mükellefler oluşturdu. Asgari ücretli gelir vergisinin yüzde 11.08’ini ödedi. Vergi uzmanı Prof. Dr. Şükrü Kızılot, ücretlilerin payına dikkat çekti. Geçen yıl asgari ücret üzerinden beyan edilen ücretli sayısı 5 milyon 498 bin 362 kişiye ulaştı. Asgari ücretliler, aynı yıl stopaj yani kaynakta vergi kesintisi ile toplanan vergilerin 7 milyar 609 milyon TL’sini ödedi. Diğer ücretlilerin ödediği vergi asgari ücretin üzerinde 38 milyar 496 milyon TL. Bu da kesinti ile toplanan gelir vergisinin yüzde 56.07’sini oluşturuyor. Ücretlileri, yüzde 7.3 ile “mevduat faizi ve repo” üzerinden kesilen vergi kesintisi izledi. İşyeri kirasından kesilen vergiler yüzde 6.9’la üçüncü sırada . Kâr dağıtımı nedeniyle kesilen vergiler yüzde 4.8’i oluşturuyor. Serbest meslek erbabından yüzde 2.7 vergi kesintisi geliyor. Öte yandan, işçiler memurlardan daha fazla vergi ödüyor. 3 bin lira brüt ücreti olan işçiden, aynı ücreti alan dört memurun ödediği kadar gelir vergisi alınıyor. Ekonomi Servisi TEPAV Peraken de Güven Endeksi, Nisan 2014’te bir önce ki aya ve geçen yıla gö re düştü. Gelecek 3 ay daki sipariş, satış ve satış fiyatı beklentile ri geçen yıla göre art tı. Ancak satış beklentileri 6 aydır dura ğan seyrediyor. Türki ye Ekonomi Politika ları Araştırma Vakfı’nı n (TEPAV) hazırladığı endeks, nisanda 4. 8 değerini aldı. Endeks , bir önceki aya göre 2 puan, geçen yılın ay nı dönemine göre ise 7.2 puan düştü. Endeksin geçen yıla gö re düşüşünde geçtiğim iz 3 aya göre işlerin du rumundaki düşüş ve mevcut stok düzeyin deki artış etkili oldu. Perakende güveni eriyor