Katalog

30 MAYIS 2014 CUMA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr SAYFA KÜLTÜR 13 Sinemanın kurduğu köprüler... Rotterdam Kırmızı Lale Film Festivali Rotterdam’da “Rode Tulip Film Festivali”ndeyim. “Rode Tulip” yani Kırmızı Lale... Henüz emekleme döneminde. Bu yıl ikincisi yapılıyor. Hollanda Türkiye Kültür Vakfı tarafından düzenleniyor, Kültür Bakanlığı’ndan ve Rotterdam Belediyesi’nden destek alıyor. Hiçbir şeyin aksamaması için dev bir gönüllüler ordusu seferber olmuş durumda, amatör bir ruhla çalışılıyor. Bu özellikler dört dörtlük bir program oluşturmalarına engel değil. Kısa Filmler, Ustaya Saygı bölümünde Nuri Bilge Ceylan filmleri, “Panorama” bölümünde son bir iki yıl içinde çevrilmiş ve sanatsal değerleriyle dikkati çekmiş filmler ve yarışma filmleri… Daha ilk andan aklımdaki ilk soru şu oldu: Bu festivalin hedef kitlesi kimdir? Türk filmleri Hollanda’daki Türklere mi gösterilecekti? Genç bir Türk, soruma şu yanıtı verdi. “Biz de Hollandalıyız! Ben iki kimlikliyim. Hem Türk’üm hem Hollandalıyım. Burada doğmuş ya da burada yerleşmiş birçok insan gibi…” Anlaşıldı. Bu festival, “Biz de Hollandalıyız” diyen her milletten sinemaseverlere sesleniyordu! İnsan ruhunun derinliklerine, bir toplumun kültürel kodlarına pencere aralamanın yollarından biri de sinema sanatından geçtiğine göre, yaşasın Kırmızı Lale Film Festivali! Anımsatayım: Bu yıl Türkiye’den Hollanda’ya göçün 50. yıldönümü. Bugün 16 milyonluk ülkede 400 bin Türkiyeli yaşıyor. Festivalin açılış gecesinde tüm gözler iki insana kenetlenmişti. Yaşam boyu Başarı Ödülü’nü alan Fatma Girik ve “Ustalara Saygı” bölümünün konuğu, festivali derhal uluslararası çizgiye ve ilgiye çeken Nuri Bilge Ceylan. (Ceylan’a ilişkin gözlemimi dün sizlerle paylaştım. Bugün onu geçiyoruz.) Altındere’nin çalışması MoMa koleksiyonunda ‘Wonderland’, Sulukule’nin kentsel dönüşüm sebebiyle yitirdiği kültürel değerlerine vurgu yapıyor Kültür Servisi Güncel sanatın önemli isimlerinden Halil Altındere’nin, 13. İstanbul Bienali’nde de yer alan video çalışması “Wonderland” (2013) dünyanın en önemli müzelerinden biri olarak kabul edilen MoMa (Museum of Modern Art), New York’un koleksiyonuna dahil edildi. “Wonderland”de kentsel dönüşüm maduru Sulukuleli gençlerden kurulu hip hop grubu Tahribadı İsyan ile çalışan Altındere, klip ile video sanatı arasında gezinen farklı bir film dilini kullandı. Video, bir alt kültürün içinde (Roman), başka bir alt kültürün (hiphop) nasıl yeşerebileceğini ve yaşayabileceğini gösterirken, kentin ve 600 yıldır Roman nüfusuna ve kültürüne ev sahipliği yapan Sulukule’nin kentsel dönüşüm sebebiyle yitirdiği kültürel değerlerine de vurgu yapıyor. Yapıt, MOMA’nın koleksiyo Türk sinemasının efsane ismi, 200 kadar filme imza atmış Fatma Girik, açılış gecesi görülecek bir şeydi. Siyah dantel elbisesi içinde bir kraliçe! Yeryüzünün tüm laleleri onun ışıltısının yanında sönük kalıyordu. Birkaç saat öncesiyle birkaç saat sonrası arasında sanki iki farklı kadındı: Bütün gün ayağında en sıradan bir pantolon bir trençkotla dolaşan o ufacık tefecik, birazcık da “erkek Fatma” kadınla, akşam spot ışıklarının altında büyüdükçe büyüyen, bir kuğu gibi süzülen, kraliçe edasıyla herkesi büyüleyen, aynı insan olabilir miydi? Evet olabilirdi. Fark sadece görüntüdeydi. Tatlı dilli, zengin gönüllü, kocaman kalpli, her anın hem tadını çıkaran hem de sorumluluğunu üstlenen, her daim güler yüzlü, gülen gözlü kadın hep aynı insandı. Rotterdam’ın insanı kıskandıran yalın ama çok donanımlı Lantaren Venster Kültür Merkezi’nde yer alıyor festival. Kimi zaman büyük salonda kimi zaman 170 kişilik iki ayrı salonda, filmler birbirini izliyor. Her filmin seyircisi bol. Sinema aracılığıyla yeni köprüler kuruluyor. Yekta Kopan’ın sunduğu açılış gecesinde, Kültür Bakanlığı temsilcisi Sinema Genel Müdürlüğü Daire Başkanı En Fatma Girik büyüsü İz bırakanlar ‘Başkente caz çok yakışıyor’ Ankara Caz Derneği Başkanı Özlem Oktar Varoğlu, tüm Ankaralıları caz festivaline sahip çıkmaya çağırdı SELDA GÜNEYSU ver Arslan’ın, seneye bu festivale katkılarının daha da artacağını söylemesi, hiç kuşkusuz başta HollandaTürkiye Kültür Vakfı Başkanı Mehmet Emin Alkanlar olmak üzere, festivale emek veren herkesi çok mutlu etti. Kırmızı Lale Festival günlerinde Türkiye’nin Hollanda Büyükelçisi Sadık Arslan’ın yaptığı konuşmalar bugüne dek diplomatlardan duymaya alışık olduklarımızdan çok farklıydı. Cannes’da Altın Palmiye kazandığı gecenin sabahında Rotterdam’a gelen Nuri Bilge Ceylan’ı yüceltirken, “Onun yaratıcılığının Türkiye’deki başka alanlara da ilham vermesi dileği”ne katılmamak olanaksızdı! Rotterdam Kırmızı Lale Festivali yarın akşam sona eriyor. Uluslararası jüri beş yarışma filmi arasından en iyi filmi seçecek. Bunlar: Ferit Karahan’ın “Cennetten Kovulmak”, Ramin Matin’in “Kusursuzlar”, Serdar Temiz’in “Kutsal Bir Gün”, Hüseyin Karabey’in “Sesime Gel” ve Reha Erdem’in “Şarkı Söyleyen Kadınlar” filmleri… Festivale emeği geçen herkesi kutluyorum. Bundan böyle TürkiyeHollanda ortak projelere yönelmenin “Rode Tulp Film Festivali”nin geleceği açısından daha da yararlı olacağına inanıyorum. nuna dahil olmanın yanı sıra, 23 Mart11 Mayıs 2014 tarihleri arasında, Klaus Biesenbach küratörlüğündeki “Wonderland” isimli sergiyle Moma/PS1’da gösterildi. 1990’lardan bugüne, video, heykel, fotoğraf, enstalasyon ve performans gibi farklı medyumlarda sanatçı olarak yaptığı üretimlerin yanı sıra, editoryal ve küratöryal pratiğiyle de çok yönlü bir üretim gösteren Altındere, çalışmalarında, farklı kimlik siyasetlerini, alt kültürleri, gelenek ve modernite arasındaki hiyerarşileri ve sanatın içindeki kemikleşmiş anlayışları sorgular. n Kültür Servisi Şair Ahmed Arif, ölümünün 23. yılında Avcılar Belediyesi’nin 2 Haziran tarihinde düzenleyeceği etkinlikle anılıyor. “Anadoluyum Ben” başlığıyla düzenlenecek ve Avcılar Belediye Başkanı Handan Toprak Benli’nin açılışını yapacağı etkinliğe İlyas Salman ve Aydın Öztürk katılacak. Barış Manço Kültür Merkezi’nde saat 19.00’da başlayacak gecede, Ahmed Arif’in tüm eserlerinden ve bestelenen şiirlerinden örnekler sunulacak. Ahmed Arif anılıyor 14. AFYON CAZ FESTİVALİ Konserler madenciler anısına HURİYE MAZI Sisa Fehérová Quartet ANKARA Ankara’nın en önemli müzik festivallerinden biri kabul edilen ve bu yıl 17.’si düzenlenen “Uluslararası Ankara Caz Festivali”ne bu yıl başkentlilerin ilgisi büyük. Bu yıl Pink Martini, Luisa Sobral, Aga Zaryan gibi dünyaca ünlü pek çok önemli müzisyeni ağırlayan festival, 15 Haziran’da son bulacak. Ankara Caz Derneği Başkanı Özlem Oktar Varoğlu ise sponsor destekleriyle ayakta kalmaya çalışan festival için Ankaralılara “Festivalinize sahip çıkın” çağrısında bulunuyor. Çünkü Varoğlu’na göre bir festivalin olmazsa olmazı izleyicileri. O nedenle “Sponsorumuz izleyicilerimiz” diyor. Ankara Caz Derneği Başkanı Özlem Oktar Varoğlu ile 7 Mayıs’ta başlayan “Uluslararası Ankara Caz Festivali” üzerine konuştuk: Ana sponsorunuz olmadan uluslararası bir organizasyon gerçekleştiriyorsunuz. Zor olmuyor mu? Elbette çok zorlanıyoruz. Sadece özel şirketler yeterli değil, devlet desteği de çok önemli. Caz festivali olan kentlerde kamu fonları, yerel yönetimler ve şirketlerin ortak çabaları sonucunda bu büyüklükteki festivaller gerçekleşebilir. Caz, kentlilerin ortak paydalarından biridir ve festival o kentte yaşayan ve çalışan herkesi olumlu etkiler. Caz Derneği, üye u Ankara Caz Derneği Başkanı Varoğlu, bu yıl 17.’sini düzenledikleri Ankara Caz Festivali için, “Hep ‘beyaz atlı prens’ misali bir gün çıkagelecek ana sponsorumuzu bekliyoruz. 18. yaşımızda bulacağımızı ümit ediyoruz” diyor. aidatları ve konserler sayesinde yaşayan küçük ve kâr amacı gütmeyen bir sivil toplum örgütüdür. Festival yerel ve uluslararası bazı kurum ve kuruluşun destekleri yanı sıra izleyicilerin bilet alması sayesinde gerçekleşiyor. Yani sponsorumuz izleyicilerimiz diyebiliriz. Devlet destek veriyor mu? Kültür Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nün küçük ama bizim için kıymetli bir desteği var. Başbakanlık Tanıtma Fonu da festivale yıllardır artan miktarda destek sağlıyordu. Ancak bu sene bu desteği alamadık. Belirli bir neden gösterilmeden kesilen bu destek, bizi çok zor durumda bıraktı. Uluslararası sorumluluklarımız var. Cazın divalarından bazı isimleri Ankara’da ağırlamak istemiştik ama iptal etmek durumunda kaldık. Önümüzdeki sene için mutlaka yeniden başvuracağız. Uluslararası festivallerin kamu tarafından da kuvvetle desteklenmesi gerekir. Shopping Fest’e verilen destek Ankara’nın 4 festivaline bölünse, dünya çapında ses getirecek etkinlikler yapılır, bundan eminim. Bizim festivallerimize diğer illerden ve hatta ülkelerden bile izleyici geliyor. Dernek olarak projeleriniz neler? “Caz Arşivi” projemiz var örneğin. Kuvvetli bir sponsor bularak yürütmeyi planladığımız projede, geçmişten günümüze tüm caz sanatçılarının bilgilerini derlemiş olacağız. Sanatçılarla müzikseverlerin bir araya gelebileceği interaktif bir platform oluşturacağız. Louvre’u gezdiğimde anladım ki ne yaparsanız yapın, gelecek nesillere onu nasıl yaptığınızı anlatmanız çok önemli. Orada yer alan Louvre’un mimari çizimleri, maketleri ve belgeleri beni çok etkiledi. Tarihi kutsamak lazım. Bugüne dek yapılan Luisa Sobral ları unutmadan kayda geçirmek istiyorum. Bir diğer projemiz de Ankara Caz Ormanı... Tema Vakfı ile bir araya gelerek başlattığımız Ankara Caz Ormanı yeşile olan özlemimizi azaltmak amacıyla doğdu. “Bazen ağaçlar da şarkı söyler” dedik ve paydaşlarımızla birlikte seferber olduk. Her bilet 1 ağaç olacak. Festivalle ilgili olarak başkentlilere ne söylemek istersiniz? Bürokratlarından üniversite öğrencilerine, büyükelçilerden şirket sahiplerine kadar herkesi aynı çatı altında bir araya getiren festivaller kentsel yaşamın olmazsa olmazları. Büyük şirketlerin iletişim sorumlularını, İstanbul dışındaki illerde gerçekleşen etkinliklere destek vermek konusunda daha istekli olmaya davet ediyorum. Alkışlar ve gülümseyen yüzler yorgunluğumuza değiyor. Yine de hep “beyaz atlı prens” misali bir gün çıkagelecek ana sponsorumuzu bekliyoruz. 18. yaşımızda bulacağımızı ümit ediyoruz! AFYONKARAHİSAR Genel sanat yönetmenliğini Hüseyin Başkadem’in üstlendiği Afyonkarahisar Caz Festivali 27 Haziran tarihleri arasında 14. kez gerçekleşecek. Yerli ve yabancı müzisyenlerin katıldığı festivalin okul etkinlikleri bölümünde de müzisyenler Afyonkarahisar’ın farklı ilçe ve köy okullarında söyleşi ve konserler düzenleyecek. Festivalin klasikleşen etkinliği Tan Oral Müzik Karikatürleri Sergisi de yine Ali Çetinkaya Tren Garı’nda Afyon halkıyla bir araya gelecek. Festivalde yıllardır devam eden PragAfyonkarahisar şehirleri arasındaki müzikal dostluk ve işbirliği sonucunda, bu yıl dokuzuncu kez yine Orta Avrupa ve Çek cazının son dönemde öne çıkan temsilcileri Afyon’a gelecek. Bunlar arasında, açılışı gerçekleştirecek olan Sisa Fehérová Quartet; caz, blues ve alternatif müzik yapan Fehero Rocher; özgün vokal tarzıyla öne çıkan solistinin adını taşıyan Marta Kloucková Jazz Projectve; piyanist, aranjör, orkestra lideri ve vokal Iva Korgerova ile Miloš Klápšte ve Marek Antonu’dan oluşan Iva Korgerova Trio yer alıyor. Festivalde ayrıca şef Kemal Günüç yönetimindeki Ankara Büyükşehir Belediyesi Kent Orkestrası da konser verecek. Bu yıl festivaldeki tüm konserler Soma faciasında yitirilen maden işçileri ve ailelerine olan saygı nedeniyle, Somalı madencilerin anısına gerçekleştirilecek. Konserler Ali Çetinkaya Tren Garı ve AFİUM Alışveriş Merkezi’nde takip edilebilir. Aga Zaryan