Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 MAYIS 2014 PERŞEMBE 6 HABERLER ‘Bunlar olağan şeyler’ HAKAN DİRİK / OĞUZ YILDIZ SOMA Yüzlerce işçinin yaşamını yitirdiği Soma’daki maden yangını sürerken bölgeyi ziyaret eden Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın incelemelerinin ardından düzenlediği basın toplantısında bir soruya verdiği yanıtta, madenciliğin doğası gereği bu tür kazaların yaşanmasını “olağan” olarak nitelemesi, yurttaşlar tarafından tepkiyle karşılandı. Soma Belediyesi çıkışında Başbakan Erdoğan’a tepki gösteren halk, “Hükümet istifa”, “Katil Başbakan” şeklinde slogan attı. Gözaltıların yaşandığı protesto sırasında göstericilerin İçişleri Bakanı Efkan Ala’ya da tepki gösterip üzerine doğru yürümesi dikkati çekti. Başbakan Erdoğan bu sırada bir işyerine girip kısa süre kaldıktan sonra ayrıldı. Halk, Soma Devlet Hastanesi’ne yönelen Erdoğan’ın arkasından yürüyüşe geçti. Başbakan Erdoğan, Soma’daki maden faciasının ardından bugün ilçeye giderek incelemelerde bulundu. Soma’da ilk 22 saatte, toz toprak içinde yürütülen arama kurtarma çalışmaları, Erdoğan’ın geleceği saatlerde farklı bir görüntüye büründü. Başbakan Erdoğan’ın dünkü Soma ziyareti sırasında bir yurttaşla tartıştığı görüldü. Maden ocağına giden yol, toz kalkmaması için tankerlerle sulandı. İstanbul Emniyet Müdürlüğü Çevik Kuvvet ekipleri maden alanına getirildi. Sosyal medyada facianın yeni bir Gezi bahanesi olarak kullanılacağı yorumları vardı. Ancak “destan yazan” polis, Başbakan gelirken Soma’yı Taksim’e, Eynez’i Gezi Parkı’na çevirdi. Böylece Erdoğan da “güvenli ve rahat” biçimde felaketi yerinde inceleyebildi. Maden sahasında Erdoğan’ı protesto etmek isteyen bir yurttaş, polislerin güvenlik çemberine alındı. Soma Belediyesi’nde basın toplantısı düzenleyen Erdoğan, “Bu kadar tehlikeli iş yapıp da böyle bir kazaya hazırlıklı olmayan bir işletme nasıl olup da faaliyetlerine devam edebildi” sorusuna, “Lütfen buralarda bu olaylar hiç olmaz diye yorumlamayalım. Bunlar olağan şeylerdir. Literatürde iş kazası denilen bir olay vardır. Bunun yapısında fıtratında bunlar var. Hiç kaza olmayacak diye bir şey yok. Tabi işin boyutunun bu kadar fazla olması bizi derinden yaralamıştır” yanıtını verdi. CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel’in, Soma’daki maden kazalarıyla ilgili araştırma önergesinin TBMM’de 20 gün önce AKP oylarıyla reddedildiğinin anımsatılması üzerine ise, önergenin sadece adında Soma’nın yer aldığını, içerikte bu konuya değinilmediğini öne sürdü. Erdoğan, Soma faciasının ardından yapılan ‘çalışmaları’ övdü, şirketin gerekli önlemleri aldığını savundu Ölü Sayacı Rolü Alın Teri Kule Oldu Soma’da madenci M.A. Karakacan: “Mal, kömür çıksın gerisi önemli değil. Köpek kadar değerimiz yok…” Bu sözler çok anlamlıdır. Ekonomi ve siyaset bilimcilerin sayfalar dolusu makale ile anlatmaya çalıştıklarını, bir maden emekçisi, gerçek hayatında yaşayarak bir cümle ile özetliyor, anlatıyor. İşte yeni liberalizmin, kapitalizmin kısa özeti budur: Önemli olan “ekonomik faaliyet”tir. Yani üretim faaliyetidir. Bu faaliyet para ve mal üretir… Şirket kârlılığı her şeyin üzerindedir. Başarı, bu kârlılığın sürekli artması, patronun ailesinin, şirket ortaklarının kasasının ve banka hesaplarının durmadan şişmesi ile ölçülür. Şüphesiz ki bundan hiyerarşik olanak çok kimse yararlanır. Madenlerdeki faaliyette emekçi sadece bir “girdi”dir.. hatta “aragirdi” yani bir aracı... Üretimin aracı. Bu “aracı”nın toplam içindeki maliyeti ne kadar l ucuzsa, l hakkı hukuku yoksa, l sigortasızsa, örgütsüz ve sendikasızsa, l sesi çıkmazsa, talepte bulunmazsa, her şeye evet derse, l yasalarca korunmasızsa, l dahası: anında kapı önüne konacak bir sistemin içindeyse yani taşeron “malı” ise... HHH Ayrıca madenlerdeki güvenlik önlemleri ne kadar l az harcamayı gerektirirse, l yasalara ne kadar az uyulur ve gereğinin en azı yerine getirilirse, l madende, başbakanın dediği bakış “kaza olması olayın fıtratında var”, egemense ve ne yapalım madende kaza olur bakışı genel kural olarak uygulanırsa.. l Kazalarda, dün Başbakan’ın yaptığı gibi “Bunlar olağan şeylerdir. Literatürde iş kazası denilen bir olay vardır. Bunun yapısında, fıtratında bunlar var. Hiç kaza olmayacak diye bir şey yok.. Kuranıkerim’de hakikaten insanoğlu için emeğinden başkası yoktur buyuruyor rabbimiz. Rabbim ekmeğinin peşinde, rızkının peşinde hayatını yitiren bu kardeşlerimizin mekânını cennet eylesin”, diyen felsefesi ile ölenlerin cennete gittiğini, geride kalanların merak etmemesi gerektiğini söylerse... l Maden sahibinin işi de o kadar kolaylaşır, kasaları şişer, hesapları dolar taşar... HHH Olayı anlamak için şu itirafları dinleyin: Soma Madenleri’nin sahibi Alp Gürkan, Hürriyet yazarı Vahap Munyar’la konuşuyor. Diyor ki: Türkiye Komür İşletmeleri, Soma işletmelerinde kömürün tonunu 130140 dolara mal ediyordu.. Buranın işletmesini bize devrettiler ve ton maliyetini 24 dolara indirdik… Munyar: Bunun sihirli formülü nedir? Sahip: Özel sektörün çalışma tarzının devreye girmesi.. Tamam kötü niyetli olmayalım. “Devletin malı deniz, yemeyen domuz” anlayışıyla özel sektörcü yöneticilerce yönetilen devlet işletmelerine kıyasla özel işletmeler “daha rasyonal” çalışıyor. Rasyonel mi dedim? Özel sektör rasyonalitesinin en büyük aklı en çok kâr etmektir. Madencileri alabildiğine sömürme, tüm maliyetleri alabildiğine aşağı çekme ve kârı ençoklaştırma... Daha geçen yıl, “Sahip”, madende 500 işçiye 20 gün yetecek yaşam odaları var diyordu.. Enerji Bakanı Yıldız, yine Soma’da aynı şirketin işletmeye aldığı başka bir madenin açılışını ramazanın birinci günü yapıyor ve en modern maden işletmesinden söz ediyordu. Soma Madencilik’e yağ çeken Bakan, şimdi maden felaketinde ölü ve yaralı rakamlarını açıklama görevini üstenmiş!!! En alt rakamlardan başlayarak 205’te bırakmış.. Ölü sayacı rolü.. Nereden nereye.. Bakan en azından kendisi, istifa etmeyi düşünür mü? Bu rol kabul edilebilecek gibi değil! CHP lideri Kılıçdaroğlu’na maden faciası hakkında bilgi veren Enerji Bakanı Yıldız, içeride hâlâ kaç kişi olduğunu bilmediklerini söyledi. (Fotoğraf:AA) Bakan Yıldız’ın açıklaması İşletenler kaliteli arkadaşmış UTKU ÇAKIRÖZER SOMA CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, kazanın gerçekleştiği madende Enerji Bakanı Taner Yıldız’dan brifing aldı. Brifing sırasında CHP yöneticilerinin “İçeride kaç kişi olduğunun kaydı yok mu” sorusuna Yıldız, “Biz ambulansa binenlerin rakamını, ölenlerin rakamını, yaralıların rakamını biliyoruz. Hastanedekilerin rakamını biliyoruz. Ama içeride kaç kişi kaldı onu bilemiyoruz” yanıtını verdi. Girenlerin kaydının elektronik olarak tutulup tutulmadığı sorusuna ise Yıldız, “Normalde elektronik olarak kaydediliyor. Ancak bazen işçiler kendi aralarında ‘Yerime çalışır mısın’ diye vardiya değiştirebiliyor. O yüzden tahliye olmadan girişler olabiliyor. O tür girişlerin kaydı bu kısımda yok” yanıtını verdi. Yıldız’ın sözlerine CHP lideri Kılıçdaroğlu, “Vardiya değişimi dışarıda değil, içeride yapılmış” diye karşılık verdi. Bakan Yıldız’ın madenle ilgili bilgi verirken işletmeciler için “iyi niyetli ve kaliteli arkadaşlar” ifadesini kullanması heyetin dikkatini çekti. Yıldız CHP liderine şu bilgileri verdi: “Bu maden ocağında 7 bin 500 kişi çalışıyor. Hemen bunun yanındaki bir başka bölgede de 5 bin 300 kişi çalışıyor. Bunlar iyi niyetli ve kaliteli arkadaşlar.” Kılıçdaroğlu, Bakan Yıldız’ın açıklamaları için, “Bakan da aslında ne söyleyeceğini bilmiyor. Daha soruşturma yapılmamışken işletme sahibi için ‘iyi niyetli, kaliteli’ diyor. Sahipleniyor. Baştan suçsuz ilan ediyor. O sözler yüzünden ben dışarıda ‘bilirkişiye büyük rol düşüyor’ dedim. Ancak onlar çıkaracak ne olduğunu ortaya” dedi. Brifing sonrasında madenden ayrılışı sırasında CHP liderinin yanına gelen bir grup genç, “Başbakan Erdoğan’ın ziyareti öncesinde ‘protesto edecekler’ diye 8 arkadaşımız gözaltına alındı” diye şikâyette bulundu. CHP Genel Sekreteri Gürsel Tekin, Enerji Bakanı Yıldız’dan gözaltına alınanların serbest bırakılmasını istedi. Bakan Yıldız, Emniyet yetkilileriyle konuşarak gençlerin bırakılmasını istedi. Kılıçdaroğlu, Akhisar Devlet Hastanesi’ne de giderek Soma’daki kazadan sağ kurtarılan madencileri ziyaret etti ve “Geçmiş olsun” dileğinde bulundu. Türkiye’deki maden kazalarıyla ilgili istatistiki bilgi veren Erdoğan’ın dünyada daha önce de büyük boyutlu maden kazaları yaşandığını savunarak verdiği örneklerin, 100 yıl öncesinden olması dikkat çekti. Başbakan’ın verdiği istatistiki bilgiler şöyle: “İngiltere’de geçmişe gidiyorum, 1862’de bir madende göçük olmuş, 204 kişi ölmüş. 1866’da 361 kişi ölmüş İngiltere’de. İngiltere’de 1894’te patlama, 290 ölü. Fransa’ya geliyorum 1906 dünya tarihinin en ölümlü ikinci kazası bin 99 ölü. Daha yakın dönemlere geleyim diyorum, Japonya 1914’te 687. Çin 1942 ölüm sayısı bin 549. Yine Çin’de 1960 metan gazı patlaması 684 ölü. Ve Japonya’da 1963’te yine kömür tozu patlaması 458. Hindistan 375. 1975’te metan gazı alev aldı, maden çatısı çöktü ve 372. Bu ocakların bu noktada bu tür kazaları sürekli olan şeyler.” Yurttaşlar Erdoğan’a Soma Belediyesi çıkışında tepki gösterdi. Basın açıklamasında Erdoğan’ın halka yalan söylediğini, maden şirketini koruduğunu vurgulayan kitle, “Hükümet istifa”, “Soma Tayyip’e mezar olacak” “Katil Başbakan” sloganları attı. CHP’nin ‘Soma’ önergesi Erdoğan tarihi de çarpıttı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Tayyip Erdoğan’ın “Mart ayında gündeme gelmiş” sözlerinin aksine CHP’nin “Soma’daki maden kazalarıyla ilgili araştırma önergesinin öncelikle görüşülmesi”ne ilişkin grup önerisi TBMM’nin 29 Nisan 2014 tarihli birleşiminde ele alındı. CHP grubu, Manisa Milletvekili Özgür Özel’in 23 Ekim 2013 tarihinde verdiği Meclis araştırma önergesinin, 29 Nisan’da görüşülmesi için grup önerisi getirdi. Önergesi üzerinde söz alan Özel. Soma’daki maden ocaklarında yaşanan kazaları gündeme getirdi. Özel, AKP’nin bazı maden şirketleri ile yakın ilişki içinde olduğunu ve buralarda “siyasi kayırma” nedeniyle denetimler yapılamadığını dile getirdi. AKP Manisa Milletvekili Muzaffer Yurttaş bu iddiaya itiraz edince Özel ile aralarında sert tartışma yaşandı. CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi de Erdoğan’ın “CHP önergeyi engelleme yapmak için getirdi” iddiasının gerçek olmadığını belirtti. Önergenin görüşüldüğü ve AKP’nin “ret oyu” kullandığı 29 Nisan günü AKP’nin, “Toprak Koruma Yasası”nı Meclis gündemine aldırdığına dikkat çeken Akif Hamzaçebi, CHP grubu olarak bu yasaya destek verdiklerini, engelleme yapmaları için de bir neden olmadığını ifade etti. Erdoğan’ı konuşturmadılar Basın toplantısı sonrası belediye önündeki yurttaşlara da seslenmek isteyen Başbakan’a, kitle izin vermedi. Bu sırada adının Uğur Keskin olduğu öğrenilen bir genç gözaltına alındı. Erdem Deniz Aslan adlı bir gencin buna tepki göstermesi ve polislerin sert müdahalesi sonrası ortam alevlendi. Binlerce kişinin konuşmasına izin vermediği Erdoğan, Stadyum Sokak’tan çıkarılarak meydandan geçirilmek istendi. Ancak meydanda bekleyen topluluk araçların geçisine izin vermedi. Yurttaşlar Erdoğan’ın ve yanındaki bakanların yanı sıra polislerin makam araçlarını tekmeledi. Polis protestoculara ve gazetecilere müdahele etti. Bu sırada Erdoğan bir markete girip kısa süre kaldıktan sonra bölgeden ayrılabildi. Kalabalık daha sonra AKP ilçe binasına yürüyerek, binanın kapılarını, pencerelerini taşlayarak kırdı. Protesto sırasında, korumaları Başbakan’ın makam aracındaki 0002 numaralı plakayı alarak aracın içine verdi. Erdoğan’ın alandan ayrılmasının ardından çoğunluğunu liseli gençlerin oluşturduğu 200 kişilik grup, protesto yürüyüşü yaptı. Ocakta yaptığı inceleme sırasında Başbakan’a sesini duyurmaya çalışan Ramazan İlteriş’i Bakan Taner Yıldız sakinleştirmeye çalıştı. Ocakta 2 yeğeni ve 3 komşusu bulunan İlteriş, “Başbakan ‘3 tane evlat yapın’ diyor. Biz burada 3 evlat için can verdik. Orada bağırma, burada bağırma. Nerede bağıracağız” dedi. Nerede bağıracağız Bakan’ın ölü sayacı rolü Bakan ne söylediğini bilmiyor Üç gün ‘milli yas’ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Soma’daki maden ocağında meydana gelen trafo patlamasıyla yüzlerce işçinin yaşamını kaybetmesi üzerine, hükümet ve muhalefet rutin programlarının yanı sıra yurtdışı gezilerini de iptal etti. Başbakanlık, Türkiye’de 3 günlük yas ilan etti. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı Zirvesi için Çin’e yapacağı ziyareti iptal ederken TBMM Başkanı Cemil Çiçek de Türk Günü Yürüyüşü çerçevesinde düzenlenecek etkinlik ve programlara katılmak üzere ABD’ye gerçekleştireceği geziyi iptal etti. Başbakan Tayyip Erdoğan ise 17 Mayıs Cumartesi günkü Malatya ve İstanbul programları ile Arnavutluk ziyaretini erteledi. Başbakan Erdoğan dün Soma’ya giderken Cumhurbaşkanı Gül ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli bölgeye bugün hareket edecek. Gençlik ve Spor Bakanlığı, Türkiye’nin 81 ilinde yapılacak “19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik Haftası” programı etkinlikleri çerçevesinde planlanan kutlamaları iptal etti. 19 Mayıs’ta yalnızca resmi törenler yapılacak. ‘Göz göre göre geldi’ AYŞE SAYIN / MAHMUT LICALI ANKARA Maden faciasının ardından Soma’ya giden CHP ve MHP’nin milletvekili heyetleri, “facianın göz göre göre geldiğini” vurgulayarak, Soma’da insanların “travma ve şokta oldukları” uyarısını yaptılar. Soma’daki maden kazasının hemen ardından önceki gün Soma’ya giden CHP heyetinde yer alan Manisa Milletvekili Özgür Özel, yaşanan facianın en temel nedenlerinden birinin “özelleştirme” olduğunu söyledi. Madenlerin özel sektöre kiralandığını ve bu şirketlerin de “kâr etmek, para kazanmak” için maliyeti azaltmaya yöneldiğine işaret eden Özel, “Ancak ne yazık ki ilk feragat edilen harcamalar iş ve işçi güvenliğini sağlamaya dönük harcamalar oluyor” dedi. Arama kurtarma çalışmalarında da büyük bir “acziyet” yaşandığını ve kriz yönetimi noktasında büyük sıkıntı olduğuna dikkat çeken Özel, Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın bölgeye gelmesiyle bütün bilgi akışını kendi kontrolüne aldığını ve yerel yöneticilerin bilgilendirme yapması engellendiği için yurttaşların sağlıklı bilgi alamadığını ifade etti. Felaketin ardından Soma’ya giden MHP Manisa Milletvekili Erkan Akçay da, insanların büyük bir şok ve travma yaşadığına dikkat çekti. Milletvekilleri Soma’da 19 Mayıs şenlikleri iptal Kan ve gözyaşı Spine olup yükseldi Madenin sahibi zarar ederken Soma madencisinin yüksek verimi ve ölümüne çalışma koşulları sonucu elde ettiği yüksek kazançları, İstanbul’a getirtip en yüksek ikinci kuleyi, Spine’yi dikiyor... Kaç bin dolar bir metrekaresi? İstanbul’un taşı toprağı altın.. Hiçbir zaman bu mesel AKP dönemi kadar mümkün olmadı. Acaba Spine’nin temelinde, Soma madenlerinde, aşırı sömürü, alın teri, kan ve gözyaşı ile kazanılan büyük paralar yatıyor mu yatmıyor mu? Patron, bunları biriktirip yuvarlak kuleyi dikti mi dikmedi mi? HHH CHP’lilerin Ekim 2013’te verdikleri ve Nisan 2014 sonunda yani 10 gün önce Meclis’te ancak konuşulan Soma, Manisa’da iş kazaları konusunda Meclis araştırması açılması önergelerinin AKP tarafından reddedilmesini örtbas etmeye kalkışması son derece ayıptır ama kendisine de yakışır. Soma’da bir yıl içinde 5 bin iş kazası olmuş. Önergede ve önerge üzerine yapılan konuşmalarda, korkunç gerçekler dile getirilmiş. Ama sizin bizzat talimatınızla olsa gerek tek tek seçerek Meclis’e yığdığınız milletvekilleriniz, hayır Meclis araştırması istemiyoruz oyu vermişler ve önerge reddedilmiş.. Ne utanç verici! Bu reddedenler hakkında, bir yiğit savcı çıkmalı, yasalara uygun olmasa bile soruşturma açmalıdır.. Göstermelik olsa bile.. Madencilerin haklarını savunacak insanlar var bu ülkede dedirtmek için sadece.. Soma’ya gitmediği için eleştirilen Çalışma Bakanı Çelik, hastanede olduğunu söyledi 27 saat sonra ortaya çıktı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Soma faciasının yaşanmasından 27 saat sonra ortaya çıkan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, hastanede olduğunu, doktorların hastaneden çıkmaması gerektiğini söylediğini açıkladı. Çelik, madende 15 yaşında bir çocuğun yaşamını yitirdiği bilgisinin doğru olmadığını belirterek, “Delikanlının 19 yaşında olduğu tespit edildi” dedi. Soma faciasının yaşanmasından 27 saat sonra ortaya Ankara’da bakanlığında kameraların karşısına geçen Çelik, 245 işçinin yaşamını yitirdiği madende 1318 Mart 2014 tarihlerinde yapılan teftişlerde mevzuat açısından herhangi bir noksanlığın olmadığının tespit edildiğini belirtti. Çelik, “İş sağlığı güvenliğinin maddi hesabı yapılmamalı. Hiçbir maddi kaygı insan hayatından daha değerli değildir. Bunu aslında işçimizde işverenimizde hepimiz lafla söyleriz. Ama bunun uygulaması önemlidir” dedi. Madende yaşamını yitirenlerin arasında 15 yaşında bir çocuğun olduğu iddialarının anımsatılması üzerine Çelik, “Söz konusu delikanlının 19 yaşında olduğu tespit edildi. Bu iddianın doğru olmaması sevindirici bir durum” diye konuştu. Çelik, Soma’ya neden gitmediği sorusuna ise “Benim de gitmem gerekiyordu. Oraya bakan yardımcımız ve tüm teknik heyetleri gönderdik. Benim gidememe durumum biraz kişisel bir olay olduğu için sağlıkla ilgili bir mesele olduğu için acı bir günde benim kişisel durumunun gündeme gelmesini istemiyorum. Sürmekte olan bir tetkik için perşembe günü saat 1’e kadar ayrılamam gerektiğini söyledi. Bugün hastaneden ayrılarak bu açıklamayı yapıyorum” dedi. Çelik, “istifa edecek misiniz?” soru üzerine ise, “Bu olayı politik, makam mevki boyutlarıyla bu günlerde tartışmayı doğru bulmuyorum” yanıtını verdi. Başbakan’a gelince.. ‘Nedeni belli değil’ Haber Merkezi Facianın yaşandığı madenin bağlı bulunduğu Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan, facianın nedeninin henüz tespit edilemediğini söyledi. Enerji Bakanı Taner Yıldız’la dün toplantı yaptıklarını söyleyen Gürkan, madende yangına neden olduğu iddia edilen trafonun en kaliteli malzemeden imal edildiğini söyledi. Madende denetimlerin ve incelemelerin yapıldığını ifade eden Gürkan, madende 15 yaşında çocuk çalıştırıldığı iddialarına “Sendikalı işyerinde çocuk çalışamaz” yanıtını verdi.