Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 MAYIS 2014 PERŞEMBE 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Kuraklık tarım ürünleri fiyatlarına yansıdı. Üretici fiyatları bile şimdiden fahiş oranlarda arttı Gıda el yakacak talamalara göre yüzEkonomi Servisi Türkiye İstatistik Kurumu u Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi, 2014 Nisan ayında bir de 9.81 artış gerçekönceki aya göre yüzde 4.25 oranında, geçen yılın aynı leşti. Alt tarım gruplaNisan 2014, Tarım Ürünrında nisan ayında sebleri Üretici Fiyat Endeksi ayına göre yüzde 17.65 oranında artış gösterdi. ze ve kavunkarpuz, kök ve (ÜFE) sonuçlarına göre, tayumrular grubunda yüzde 9.32 ve rım ürünleri üretici fiyatları el yacanlı kümes hayvanları ve yumurtakıyor. Kuraklığın böyle devam etmesi halinde gıdaya ulaşmak bile geçen yılın aralık ayına göre yüz lar grubunda yüzde 4.27 azalış olurhayal olacak. Tarım ÜFE, 2014 yı de 5.84, geçen yılın aynı ayına göre ken çeltikte yüzde 2.54 artış oldu. Öte yandan Türkiye Ziraat Odaları lı Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 17.55 ve on iki aylık ortalayüzde 4.25, geçen yılın aralık ayı malara göre yüzde 5.19 artış yaşan Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemna göre yüzde 6.86, geçen yılın ay dı. Ormancılık ürünleri endeksin si Bayraktar, ekimşubat döneminı ayına göre yüzde 17.65 ve on iki de bir önceki yılın aralık ayına göre nin kurak geçtiğini belirterek “Mart aylık ortalamalara göre yüzde 5.15 yüzde 21.96, geçen yılın aynı ayına ayında bir miktar yağış aldık, nigöre yüzde 22.22 artış ve on iki ay san ayı yağış ortalaması bir önceartış gösterdi. Aylık değişim; tarım ve avcılık lık ortalamalara göre yüzde 0.89 dü ki yıla göre yüzde 27.5 düştü. Taürünlerinde yüzde 4.36, ormancılık şüş gerçekleşti. Balıkçılık endeksin bii durum böyle olunca başta huürünlerinde yüzde 0.54 ve balıkçı de ise geçen yılın aralık ayına göre bubat olmak üzere pancarda, aylıkta yüzde 4.11 artış olarak gerçek yüzde 38.23, geçen yılın aynı ayına çiçeğinde ve bazı ürünlerde fevkaleşti. Tarım ve avcılık endeksinde, göre yüzde 15.34 ve on iki aylık or lade sıkıntı yaşıyoruz” dedi. Kömür Değil, Haksız Kâr, Ucuz Emek Karası Başbakan dünyadaki iş kazaları, maden kazalarından, 1800’lü yıllarda kalmış verileri de kullanarak, kamuoyunu olamasa da yandaşının, seçmeninin kafasını karıştırıyor olabilir. Bizdeki iş kazalarını iş cinayetlerine dönüştüren, bu ülkenin de teknolojik birikimleri ile alınabilir önlemler alınmadığı, yüksek kârlarla ucuz emeğin eksen yapıldığı çalışma koşullarının verilerinden ne haber? Çalışma koşulları, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinde karnemiz hep bozuktu, zaten ölüm ve sakat kalma oranlarında dünyada en kötü sıralarda yer alan ülkeydik. İktidarlarının insansız büyüme projeleriyle haksız, hukuksuz kârlar, ucuz emek cenneti; iş cinayetlerinde yüzümüz kömürünkinden kara... Meslek hastalıkları kayıtlarını tutmayarak hesap vermekten sıyırırken, saklanamayan ölümlü, yaralanmalı iş kazalarında, madenlerde, inşaatlarda dünya rekorlarını kıran ülkeler arasında ön sıralarda hep yer alıyorduk. İktidarlarının özelleştirme, haksızhukuksuz kârlara kâr katma, kayıt dışı üretim, taşeronlaştırmayı yaygınlaştırması, emeği ucuzlatma, çalışma koşullarını olumsuz bozma politikaları ile.. Başbakanımızın çok övündükleri ekonomimizi piyasalar düzeni üzerinden büyütürken, insani değerler ölçümlemelerinde hızla geriye çeken, kuralsız üretim koşullarında ucuz emek pazarı, işsizlikte patlama yaratan İktidarları icraatları ile gelinmiş birkaç veriye bakmak; “Kömür değil, haksız kâr, ucuz emek cinayetlerinin karası..” diyebilmek için yetiyor da artıyor bile... Ak adını kullandıkları İktidarlarının partisini Fazilet’in içinden koparmada kamuoyuna ilk yansıyan eylemleri, Meclis’te işçilerin iş güvencesi hakkını düzenleyen yasaya karşı çıkmak olmuştu. Aslında işçilere iş güvencesini getiremeyen söz konusu yasaya karşı bile büyük bir siyasal fırtına kopartılmış Ecevit koalisyon iktidarının çöküşünde rol oynayan bu ideolojik kavgada, Fazilet’in kalan milletvekilleri iş güvencesinin getirilmesinden yana oy kullanırlarken, AKP kurucu kadroları açık oy kullanarak, kürsüden söz alarak yasaya karşı çıkmışlardı... İktidarlarının seçim kazanması sonrası ilk anlamlı yasa değişkilikleri arasında iş yasasındaki çalışma koşuları, sürelerinin esnekleştirilmesi olmuştu. Küresel ideolojiden yana dünyada da işçi aleyhine esen rüzgârlarla çok popüler olan bu esnekleştirmeyi getiren yasanın uygulanması ortamında, çok iyi bildiğiniz üzere mesaisiz, yasanın saatlerine uyma zorunluluğunun denetimsizliğini kullanarak, Türkiye’deki çoğunluk işçiyi, milyonları toptan haftanın 6 günü, en az 8 saat, yasayı 810 saat aşarak kölelik düzeninde çalıştırmak, her meslekte genel kural değil mi? HHH Çalışma koşulları, işçi sağlığı ve iş güvenliği denetimi koşullarında yasaları unutun... Yasal kamu denetimi geçmişi mumla aratan geri düzeyde, yok anlamında. Kamunun hızla özele geçirilmesi sonrası güvenliksiz, kuralsız üretim koşulları, ucuz emek düzeninde dibe indirgemenin ise sonu gelecek gibi değil. Biz sadede gelelim, dünyayı da şaşırtan bu çağda, bu teknik birikimle, bu kadar yüksek sayılı iş cinayetleri, Soma cinayetlerini doğru okuyabilmeden bir iki veriye gelirsek... Kamuda 130 dolar olan madendeki üretim maliyetini kazadan sorumlu işveren 23 dolara indirgemiş olmakla övünürken, üretim patlaması da yapmış... Nasıl başarmış? Kamuda verimsiz çalışma ile bu uçurum rakamlarını açıklayabilmenin mantığı, haklılığı olabilir mi? Kaza sonrası uzman meslek örgütlerinin olay incelemesinden uzak tutulmalarını nasıl açıklayacağız. Henüz belleğimizde çok taze, kamu işletmesi TTK’deki son ölümcül büyük kaza raporundan taşeron elindeki iç hizmetler cinayeti çıkmamış mıydı? Dünyanın bilinen en ağır emek sömürülü Çin ekonomisinde dahi, iş kazaları, maden kazaları verileri son on yılda düzelirken, Türkiye’de artışı nasıl açıklayacağız? Eskisinden beter verilerin, cinayetlerin hesabı kimden sorulabilir? Çok sıradan bir karşılaştırma; kamu işyerlerindeki iş kazalarının ortalama 4 katı özel sektörden çıkıyor. Kaldı ki bu veriler kâğıtlardan, sosyal güvenlik ödemelerinden kaçırılamayanlardan çıkıyor... Bir de doğal kaynaklarımızın ucuz emek, yüksek, haksız kazançlar uğruna tüketilmesi boyutu var ki... Madenlerde durum çok çarpıcı. Çünkü madenlerde üretim maliyeti, işçi sağlığı, iş güvenliği önlemleri ile, maden ocağının uzun dönemli verimli işletilebilmesi arasında doğrudan ilişki var... Önce üretim koşullarına uygun işçi sağlığı iş güvenliği önlemleri gerekiyor. Sonra teknik donanımlı, sürdürülebilir üretim koşulları... Uymazsanız sadece işçi ölümü, yaralanmaları ile iş cinayetlerini yaratmıyorsunuz, madenin yağmalanmasını sağlıyorsunuz. Ucuza çok kazanç ancak en verimli damarların alınması, ocağın yağmalanmasıyla olabiliyor. Burada keselim isterseniz, bugün canları yananlara saygı, haksız cinayetlere, yaralanmalara, sorumlularına karşı isyan, “Yetti gayrı” diyebilmenin günüdür. Diyebilecek örgütlülüğümüzü, siyasi medyatik güdüleme bombardımanında algılamalarımız uç noktalarda çarpıtılırken, haksızlıkları sorgulayabilecek bilincimizi, aklımızı koruyabiliyorsak elbet... Pankobirlik: Üstümüzdeki yükler kalksın Pankobirlik Genel Başkanı Recep Konuk, Türk çiftçisinin omuzlarındaki yük hafifletildiğinde, toprakla arasına örülen duvarlar kaldırıldığında neleri başarabileceğini kendi inşa ettiği sanayi tesisleriyle ispatladığını söyledi. Bugün için ve bugün vesilesiyle beklentilerinin, önlerindeki tarım dışı engellerin kaldırılması olduğunu belirten Konuk, “Beklentimiz, önümüzdeki tarım dışı engellerin ve sırtımızda taşıdığımız yüklerin kalkması, kaldırılmasıdır. Bunun ilk adımı ekonomide ve sosyal hayatta itildiğimiz pozisyonun düzeltilmesiyle atılabilir” diye konuştu. Konuk, çiftçilerin de her meslek grubu gibi millet hayatı için vazgeçilmez olduğunu ve vazgeçilemez bir işlevi yerine getirdiğini de sözlerine ekledi. Devlerden Rusya’ya boykot Ekonomi Servisi Rusya’ya bir kötü haber de Batılı şirketlerden geldi. Aralarında Airbus, Visa, Alcoa, Citigroup, Eni, Morgan Stanley, Siemens ve Pepsi gibi dev şirketlerin üst yöneticilerinin (CEO) de bulunduğu bir grup yönetici, 2224 Mayıs’ta St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’na katılmayacaklarını duyurdu. Foruma katılmama kararı alan 12 kadar CEO ve yönetim kurulu başkanından sadece biri gerekçe olarak yükselen siyasi tansiyonu gösterdi. Danışmanlık şirketi Bain & Company yönetim kurulu başkanının da foruma katılmayacağı belirtildi. Öte yandan, Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Christine Lagarde, Rusya’nın Ukrayna krizi nedeniyle zayıf ekonomik büyümeyle karşı karşıya kaldığını, Batı ile gerginliğin artması durumunda durumun daha da kötüleşeceğini söyledi. Yaşanılan krizin etkilerinin Rusya tarafından hissedilmeye başlandığını belirten Lagarde, politik istikrar olmazsa ekonomide istikrar yakalamanın zor olacağını ifade etti. IMF Rusya için 2014 büyüme öngörüsünü daha önceki yüzde 1.3 seviyesinden yüzde 0.2’ye indirmişti. Onur Altınbaş VeriFone Avrupa’nın ödeme sistemlerini Türkiye’de yaratacak ŞEHRİBAN KIRAÇ ATİNA Ödeme sistemleri konusunda dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinden biri olan VeriFone, Türkiye çevresindeki geniş bir pazarı Türk yöneticilere emanet etti ve yönetim merkezi olarak Türkiye’yi seçti. 3 kıtadan 50 ülkenin sorumluluğunun üstlenildiği 4 başkanlık merkezinden biri olan VeriFone Türkiye, bölgesel projeleriyle de dünyaya örnek gösteriliyor. VeriFone Türkiye, Güney Avrupa ve Rusya Genel Müdürü Onur Altınbaş, New York Borsası’na kote olan VeriFone’un her yıl ArGe faaliyetlerine 100 milyon dolarlık yatırım yaptığını belirterek VeriFone’un Avrupa’daki ArGe merkezini Türkiye’de kurmak için büyük bir yarışa başladıklarını söyledi. ArGe u Kaliforniya merkezli ödeme sistemleri şerketi VeriFone, Türkiye pazarına yönelik geliştirdiği yazarkasa POS cihazlarını ihraç etmeye hazırlanırken Avrupa’nın ArGe merkezini de Türkiye’de kurmaya talip oldu. merkezi için en büyük rakiplerinin Polonya olduğunu aktaran Altınbaş, haziran ayı başında merkezin nereye kurulacağının belli olacağını teknoparklardaki vergi avantajları ve ödeme sistemlerindeki başarısı nedeniyle Türkiye’nin şansının yüksek olduğunu söyledi. Atina’da düzenlediği basın toplantısında konuşan Altınbaş, İTÜ Teknokent’te yapılması planlanan ArGe Merkezi sayesinde 50 yeni yazılımcının işe alınacağını kaydederek şu bilgileri paylaştı. 4 ArGe merkezi Türkiye’ye kurulursa Fransa’nın ödeme sistemleri, İtalya’nın donanımı yani Avrupa’nın ödeme sisstemleri Türkiye’den yazılacak. 4 Türkiye’de ödeme sistemleri ileri düzeyde. Türkiye’de ürettiklerimizi yurtdışına ihraç ediyoruz. Sahip olduğumuz teknolojik altyapı, ürün ve hizmet bilgisi ile bu ArGe merkezini yönetebilecek tek ülkeyiz. Bölgeye hizmetlerimiz de bizi şanslı kılıyor. Yazarkasa POS’u Türkiye pazarına yönelik geliştirmiştik. Şimdi çevre ülkelere bu teknolojiyi ihraç edeceğiz. Yunanistan, Bulgaristan, Romanya başta olmak üzere Ortadoğu ve Balkan ülkeleriyle görüşmelerimiz devam ediyor. 2015’te birkaç ülkeyle yazarkasa POS çalışmalarına başlayabiliriz. 4 Şu anda Türkiye’deki 2.3 milyon POS cihazının 1.2 milyonu Verifone’a ait. Yazarkasa POS zorunluluğundan sonra Türkiye’de değişen 120125 bin cihazın da 42 bini yine bizim ürünümüz. 2016’ya kadar değişecek 2.5 milyon adetlik yazarkasa pazarı için de çalışmalarımızı yapıyoruz. 4 İstanbul’da hayata geçirilmesi planlanan taksilerde kredi kartı ile ödeme çalışmalarını yakından takip ediyoruz. VeriFone Londra’nın yanı sıra New York başta olmak üzere ABD’nin 7 eyaletinde taksilerde POS ödeme hizmeti veriyor. Sanayide cirolar düştü Ekonomi Servisi Ekonomik büyümede yaşanan OECD, Türkiye’nin de aralarında olduğu yavaşlama sanayi cirolarını gelişen ülkelerde görünümün kötüleştiği da düşürdü. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Sanayi konusunda uyardı. Örgüt, gelişmiş ülkelerin Ciro Endeksi verilerine göre, ise istikrarlı bir grafik çizdiğini belirtti. martta mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış toplam Ekonomi Servisi Ekonomik İşbirlisanayi ciro endeksi bir önceği ve Kalkınma Örgütü (OECD), gelişki aya göre yüzde 2.7 azalmekte olan ekonomilerle gelişmiş ekodı. Sanayinin alt sektörleri innomilerin büyüme öngörülerinin ayrıştıcelendiğinde, madencilik ve ğını belirtti. OECD’den yapılan açıklataşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 1.5 artarken imalat mada, önde gelen gelişen ülkelerde görüsanayi sektörü endeksi yüznüm kötüleşirken büyük gelişmiş ülkelede 2.8 geriledi. rin istikrarlı bir grafik çizdiği ifade edilTakvim etkisinden arındırıldi. 33 üye ülke için öncü göstergeler enmış toplam sanayi ciro endekdeksi altı aydır değişmeyen OECD, gesi bir önceki yılın aynı ayına çen hafta küresel ekonomiye dair göre yüzde 18.2 arttı. İlk 2014 büyüme tahminini yüzçeyrekte yüzde 20.3 arde 3.6’dan 3.4’e düşürmüştış gösterdi. Ana sanayi gruplarına göre tü. Büyüme tahminin düşAvrupa’da martta bir önceki mesinde gelişen ekonomiyatırım aya göre en yüklerdeki yavaşlamanın etsek azalış yüzpaketi yolda kisi olduğu bildirilmişti. de 5 ile ara maEn son açıklamada lı üretiminde Ekonomi Servisi AvruABD’nin öncü gösgerçekleşti. pa Merkez Bankası (ECB) haterge endeksi 100.4 İmalat sanaziran toplantısında görüşülmek olarak açıklanırken yinde bir önüzere, faiz oranlarında indirimi Almanya’nın endekceki aya göve kredileri destekleme amaçre en yüksek si 100.8, Avro böllayan önlemleri içeren bir paket düşüş yüzde gesinin endeksi ise hazırlıyor. Küçük ölçekli şirket9 ile kokkö101.2 oldu. Çin’in önlere sağlanan krediler desteklemürü ve racü gösterge endeksi necek. Öte yandan haziranda fafine edilmiş ise bir önceki ay bupetrol ürüniz indirimine kesin gözüyle balunduğu 98.9 seviyeleri imalatı ile kılıyor. Bu ECB’nin negasinden 98.8’e geriledi. kimyasalların tif faiz uygulayan ilk büyük Rusya’nın endeksi de ve kimyasal merkez bankası olacağı anürünlerin ürebir önceki aya göre 0.2 lamına geliyor. ECB’nin timinde gerçekpuan düşerek 99.2 oldu. politika faizi halen leşti. En yüksek OECD Türkiye için bu yüzde 0.25 seviyeartış yüzde 15.1 ile yılki büyüme tahminini de sinde yer alıtütün ürünleri üregeçen hafta yüzde 3.8’den timinde gerçekleşti. yor. OECD’den kötü haber Azat Zakiev Umut Kızıltan Bülent Akarcalı Saldıray Kızıltan Ufuk Kızıltan Munis Tezbaşaran Samet dünyaya açılıyor MELTEM YILMAZ yüzde 2.8’e indirmişti. MOSKOVA Türkiye’nin mobilya ve aksesuvar markası Samet, Moskova’daki mağazasını açtı. Samet Yönetim Kurulu Başkanı Saldıray Kızıltan, “Bugün Türkiye, yabancı bir markanın lider olmadığı tek G20 ülkesi. Samet olarak yenilikçi yaklaşımımızın bunda payı olmasından dolayı gururluyuz. Türkiye’de mobilya aksesuvarları pazarı 200 milyon Avro büyüklüğe sahip” dedi. Hedeflerindeki pazarları ABD, Rusya, Almanya, İngiltere, İtalya, İspanya, Ukrayna, Azerbaycan, Gürcistan, İran, Polonya, Roman ya, Bulgaristan, Kazakistan, Slovenya ve Çin olarak belirten Kızıltan, “İç pazarda 500’ü aşkın aktif bayimiz ile faaliyet gösterirken yurtdışındaki etkinliğimizi de artırmak yönünde çalışmalarımıza ağırlık verdik. Samet olarak, global pazarda 6. sırada yer alıyoruz ve satışlarımızın yüzde 30’unu ihracattan sağlıyoruz. Beş kıtada toplam 110 ülkeye ihracat gerçekleştiriyoruz. Bu ülkelere ihracatımızı artırırken, yeni ihracat pazarlarına girmeyi de hedefliyoruz. Bu doğrultuda fizibilite çalışmalarımız devam ediyor” diye konuştu. Türkiye’nin riskleri artıyor Ekonomi Servisi Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Türkiye’ye ilişkin bir raporunda Türkiye ekonomisindeki büyümenin 2014’te yavaşlayacağını açıkladı. EBRD, Türkiye’ye ilişkin değerlendirmelerin de yer aldığı “Bölgesel Ekonomik Beklentiler” adlı rapor yayımladı. Raporda “2014’te ekonomik büyümenin ocak ayındaki tahmin olan yüzde 3.3’ten yüzde 2.5 seviyesine gerilemesi bekleniyor” denildi. Raporda, “Yaz aylarındaki siyasi belirsizlikler ve küresel değişimlere rağmen, Türkiye ekonomisi 2013’te beklenin biraz daha üzerinde yüzde 4 büyüme kaydetti. Büyüme özellikle özel tüketim ve stoklardaki birikimden kaynaklandı” ifadelerine yer verildi. Yılın başından bu yana Türkiye’nin risk priminin artış gösterdiği ve bu durumun kısmen Türkiye’nin yüksek politik belirsizliğini yansıttığı ifade edilen raporda, ihracat talebi ve turizm gelirlerinin RusyaUkrayna krizinden dolayı bir miktar kısıtlanabileceği kaydedildi