Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 MART 2014 CUMARTESİ 14 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Ekonomistlere göre ekonomi zora girecek, yabancı yatırımcı algısında büyük erozyon yaşanacak Yatırımcı zor kalır Özellikle sıcak paranın etkileneceğini dile getiren ekonomistler, kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’nin kitlelerin sesini duyurmadaki yetersizliğine dikkat çekerek haber alma özgürlüğünün yatırım yapılabilir notu açısından önemli bir kriter olduğunun altını çizdi. Ekonomi Servisi Son dönemde üst üste gelen yanlışlara sosyal paylaşım sitesi Twitter’ın kapatılmasının da eklenmesiyle, gelişmelerin ekonomiyi olumsuz etkileyeceğine yönelik uyarılar da birbiri ardına dillendirilmeye başlandı. Gazetemize konuşan akedemisyenler sıcak paranın etkileneceğine vurgu yaparken, piyasa uzmanları da yabancı yatırımcının algısında ciddi bir erozyon yaşanacağını belirtti. Gazeteport’ta yer alan bir habere göre, piyasa uzmanları konuya ilişkin, “Yatırımcı açısından, ülke veya şirket olarak yatırım yaparken önemli olan şey her zaman şeffaflıktır, kurumsal yönetişimdir. Bilgi edinilebilecek bazı mecraları kapattığınız zaman, orası yatırımcı için Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu: Bu karar, Türkiye’de yasa hâkimiyetinin olmadığını, ulusANKARA Başbakan Tayyip lararası evrensel standartların dıErdoğan’ın açıklamaları ve ardından gelen Twitter’ı kapatma kararı, ekonomi dünyasında “şok” şına çıkmaya kararlı bir hükümetin olduğunu bir kez daha gösetkisi yaratırken iktisatçılar da kararın sıcak para girişi ile ayakta terdi. Bunun haliyle ekonomiye yansımaları olacaktır. Bu keyfiduran ekonomi üzerinde olumsuz etkileri olacağına dikkat çekti. lik artık sıcak parayı, doğrudan yabancı sermayeyi, banka kredilerini de olumsuz etkileyecektir. İktisatçıların karara ilişkin değerlendirmeleri özetle şöyle: Prof. Dr. Oğuz Oyan: Yapılan, sadece içeride kendi geleceğini Prof. Dr. Erinç Yeldan: AKP’nin 2002’den bu yana dayandığı ekonomik prorgamın ana amacı Türkiye’ye yabancı sermaye gi garanti almak isteyen bir “otokratın” çaresizlikleri. İktidarda ekorişini sağlamak. Bu tercihin uluslararası düzeyde olmazsa olmaz nomiyi düzeltecek unsurlar yok. Dolayısıyla aşırı kırılgan, türbükoşulları var. Bunların başında da hukukun üstünlüğü, haberleş lans halinde bir ekonomi. Sürekli de türbülans halinde olacakme hakkı, iletişim hakkı ve demokratik özgürlükler gelmektedir. tır. Kriz tohumlarını barındırıyor. Yabancı sermaye çıkışları olaBu normlardan herhangi birisine zarar gelmesi, yabancı yatırım bilir. Yabancı sermaye çıkmaya kalkarsa borsa 30 binlere düşecektir. Tedirginlik var. cının Türkiye’ye ilgisini azaltır. MUSTAFA ÇAKIR ‘Ekonomi türbülansta’ Erdoğan’a Kredi ‘Tarihsiz’ Sürüyor DİYARBAKIR Nevruz alanına götürecek otobüsler, Ofis semtindeki “Konukevi” olarak bilinen DTK merkezinin önünden kalktı. “Tahsisli” Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi otobüslerinden birine bindik ki, şoför mahallinde bayram giysileri içinde güzel mi güzel bir genç kadın... Bitişik koltuğa beyaz sarıklı, jilet gibi ütülenmiş uzun bol giysileri içinde bir din adamı oturdu; selamlaştık. Ne ben Kürtçe, ne de o Türkçe bildiğinden, “kırık” bir İngilizce yardımıyla tanıştık. Süleymaniye’den geliyormuş. Görevini sorduğumda “molla” dedi önce. Baktığımı görünce “Only molla” (sadece molla) dedi gülerek. Sonra içinde “medrese”, “hocalık”, “âlimlik” geçen cümleler kurdu. “Molla” da gösterdi ki bu yıl Nevruz kutlamalarına davet edilen konukların coğrafyası ile katılımcı profili daha da genişlemiş. Çevre illerden ve Ortadoğu’nun dört bir yanından gelen binlerce insanın alana akışı bitmek bilmedi. Tören alanının genel manzarası, dil ve atmosfer, “başka bir ülkeye” turist olarak gelmişiz duygusunu yaşattı. Yine... Ve yine bu duyguda yalnız olmadığımı gün boyu işittim durdum. Durmaksızın hareket halindeki insan seli içinde, sık sık ezilme tehlikesi atlatarak güçlükle bir yer bulabildik. Saat 13’e kadar alanda Abdullah Öcalan’a özgürlük isteyen türküler ve sloganlar çınlarken, aslında herkes Öcalan’ın 2. mektubunun okunacağı ana kilitlenmişti. Öcalan’ın geçen yılki Nevruz’da okunan ilk mektubu, “sınır dışına çekilme” taahhüdü nedeniyle özel önem taşıyordu. Ancak bunun kadar tartışılan bir “kod” daha vardı ki, o da iki halkın (TürkKürt) İslam dini ortaklaşmasının altının çizildiği satırlardı. 2. mektupta “din” motifi yok. Öne çıkan mesaj “demokratik anayasal çözüm”. Bu vurgu, Kürt siyasi hareketi ile bölge halkının ortak beklentisini yansıtması kadar, “buzluğa konulmuş” bir görüntü veren “çözüm süreci”nde bir hareketlilik bekleyebileceğimiz anlamına da geliyor. Öcalan’ın “yazdığı” ve bütün dünyaya okunan mektuplarının “devlete rağmen” ve “devletten bağımsız” kaleme alınamayacağını biliyorsak, (buradaki “devlet”in de devletleşmiş bir partinin lideri olarak Başbakan Erdoğan’a bağlı MİT olduğunu öngörüyorsak) 30 Mart sonrasında, hükümetin başta “anadilinde eğitim” olmak üzere bazı girişimlerde bulunacağı öngörülebilir. (Tam bu noktada Sırrı Süreyya Önder ile Pervin Buldan’ın bu ayki İmralı ziyaretinin önce 8 Mart iken bir gün sonraya ertelendiğini, 8 Mart’ta Öcalan ile önce MİT’in görüştüğünü anımsamakta fayda var.) 17 Aralık operasyonu dolayısıyla zor zamanlar geçiren hükümetin, seçimlerden sonra artık açık açık konuşulduğu üzere, bir yandan Cemaat’e dönük ekonomik yaptırımlar içine girmesi beklenirken, diğer yandan da Kürt siyasi hareketini yeniden “yanına çekecek” bir strateji izleyeceği tahmininde bulunulabilir. Buna karşın, KCK Yürütme Konseyi Eşbaşkanı Cemil Bayık’ın “canlı” olarak barkovizyona aktarılan görüntülü mesajı, Öcalan’ın mektubuyla kıyaslandığında daha “sert” ifadeler içeriyordu. Kürt siyasi hareketinde “silah”ı temsil eden bir figür olarak Bayık’ın “Çözüm olmazsa bunun sorumlusu AKP hükümetidir” ifadesi, kentteki Kürtler ile kırsaldaki Kürtler arasındaki yaklaşım farkını da belirginleştiriyor. Yine de mektuba bir bütün olarak bakıldığında, “anayasal çözüm” beklentisinin gerektirdiği adımlar atılıncaya kadar “tarihsiz” bir kredi verildiğini, daha doğrusu kurulmuş bir akdin aradaki bütün karşılıklı sert çıkışlara rağmen güçlü bir biçimde sürdüğünü söylemek mümkün. Mektuptaki “Bu saatten sonra geri dönüş olmamalı” cümlesinin, (bütün cümleler gibi) devlet ve siyasi otorite tarafından “test edilip onaylanmış” olduğunu gözden kaçırmazsak, AKP iktidarının seçim sonrasındaki stratejisini daha net görebiliriz. SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını soru işareti yaratır. Bunu yatırımcının pozitif algılamasını beklemek doğru olmaz. Yatırımcı, yatırım yaparken istediği bilgiye istediği mecradan ulaşabilmeyi ister” görüşünü dile getirdi. Gezi döneminde Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşu Fitch’in Türkiye’nin kitlelerin sesini duyurmadaki yetersizliğine dikkat çektiğine değinen bir başka uzman da haber alma özgürlüğünün yatırım yapılabilir notu açısından önemli bir kriter olduğunu söyledi. Türkiye’nin de dünyada Twitter’ı yasaklayan ender ülkelerden biri haline gelmesinin risk unsuru olarak değerlendirilebileceğini ve yabancı yatırımcıların değerlendirmelerini olumsuz anlamda etkileyeceğini kaydeden uzmanlara göre, siyasi taraftaki gelişmeler kredi derecelendirme kuruluşlarının dikkate alacağı unsurlardan biri olacak. Twitter yasağı ile artan iç siyasi endişeler Piyasalar gerildi piyasaları da gerdi. Borsa İstanbul, dışarıdaki olumlu havaya rağmen düştü, dolar, TL karşısında yükselişini sürdürdü. Avrupa ve Asya borsaları dün yükseldi. Borsa İstanbul’daki kayıplar yüzde 1 civarında oldu. TL ise diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden negatif ayrıştı. Dolar 2.24 TL’ye yakın seyretti. Avro 3.09 seviyesine çıkarken sepet de 2.66’yı gördü. Serbest piyasada dolar 2.2340 TL’den kapandı. Borsa ise yüzde 1.04 düşüşle günü tamamladı. Dört ortaktan üç proje Primist, Cihangir’de 18, Çırağan’da 32 ve Bomonti’de de 77 daire satacak. ‘Anayasal çözüm’ talebi Ekonomi Servisi Finans ve gayrimenkul sektörlerinde uzun süre çalışmış ortak tarafından kurulan Primist, İstanbul’un 3 farklı noktasındaki projelerini satışa çıkardı. Cihangir, Çırağan ve Bomonti’deki projelerinin inşaatına ve satışına başlayan şirket, tasarım aşamasındaki Salacak projesinin de tanıtımını yaptı. Şirket, Cihangir’de 1800 metrekare alana 1+1 ve 2+1 18 adet, Çırağan’da 4200 metrekare alana Tayfun Bayazıt 1+1, 2+1 ve 3+1 32 adet, Bomonti’de de 77 adet daha büyük daireler inşa ediyor. Şirketin, bölgelerden beklediği ortalama cirolar sırasıyla, 20, 33, 60 milyon lira. Primist Yönetim Kurulu Başkanı Tayfun Bayazıt, başlattıkları 10 proje’nin 4’ünü de aynı süreçte tamamlamayı hedeflediklerine dikkat çekerek projelerine yabancı yatırımcıların da ilgisinin yoğun olduğunu söyledi. Mehmet Hacı Kamiloğlu Mehmet Göçmen Hakan Gürdal ‘Satın alma fırsatı kolluyoruz’ Türkiye’de kabına sığamaz hale gelen Sabancı Çimento Grubu, bölgesel gücünü pekiştirmek için Ortadoğu, Balkanlar ve Akdeniz’de satın alacak yeni şirket arıyor. Ekonomi Servisi Türkiye’deki toplam çimento üretiminin yaklaşık beşte birini gerçekleştiren Sabancı Çimento Grubu, büyüme olanaklarını değerlendirmek için radarını bölge ülkelerine çevirdi. Sabancı Holding Çimento Grubu Başkanı Mehmet Göçmen, “Bilançomuzda yurtdışı satın almalara ayırabileceğimiz 1.5 milyar TL civarında bir gücümüz var. Yakın coğrafyalardaki fırsatlarla ilgileniyoruz” dedi. Göçmen, Sabancı Çimento Grubu’nun iki üretim merkezini yöneten Akçansa Genel Müdürü Hakan Gürdal ve Çimsa Genel Müdürü Mehmet Hacıkamiloğlu, birlikte düzenledikleri toplantıda şunları söyledi: 4 Sabancı, 50 yıla yakın bir süredir bu sektörde. Halen Türkiye’deki toplam üretimin yüzde 18’ini yapıyoruz. Bu, Türkiye’nin en büyük kapasitesi. Geçen yılki toplam ciromuz 2 milyar 156 milyon lira. Ciroda yüzde 15’lik bir hedefimiz var. Deva’dan 24.6 milyon TL kâr Ekonomi Servisi DEVA Holding, 2013’te 418.4 milyon TL ciro elde etti. Geçen yıl 84.3 milyon TL yatırım yapan ve piyasaya 10 yeni ürün sunan şirketin kârı da 24.6 milyon TL oldu. Türkiye’de ağırlıklı olarak itPhilipp Haas hal edilmek zorunda olan, onkoloji ve solunum ilaçlarını Türkiye’de üretmeye hazırlanan şirket, 2013’te her iki alan için 35 milyon TL’lik yeni tesis yatırımı yaptı. Deva Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve Üst Yöneticisi (CEO) Philipp Haas, ilaç sektörünün yarattığı cari açığın 4.7 milyar dolar olduğuna dikkat çekerek, “Onkoloji ve solunum ilaçlarımız pazarın yüzde 10’unu kapsayacak. Bunların üretimini Türkiye’de yaparak, ilaçtan kaynaklanan cari açığın düşmesine katkı sağlayacağız” dedi. Çerkezköy merkezli üretim tesislerinin Mayıs 2014 açılması öngörülüyor. ‘Boynuz kulağı geçti’ 4 Hei del ber gCe me nt ile Akçansa’da ortaklığımız bize çok şey öğretti. Şimdi çok genç bir ekiple, dünyanın en iyi performansını gösteren çimento grubu olduk. Boynuz kulağı geçti. Dünyanın en önemli 35 oyuncusundan biriyiz. 35 yıl içinde üretim kapasitemizi ikiye katlarsak dünyada ilk 10 büyük üreticiden biri olacağız. 4 Şimdi ek bir finansal kaynak gerektirmeden, kendi bilonço olanaklarımızla karşılayabileceğimiz 1.5 milyar dolarlık bir yatırım imkânımız var. Bölgede diğer oyuncular gerilerken biz büyüdük. Ama finansal gücümüz ile bu coğrafyalardaki siyasi ve ekonomik konjonktür buluşamadığı için satın alma girişimlerini şimdiye kadar hayata geçiremedik. Fırsatları yakından izliyoruz. Hedefimiz yakın coğrafyalarda, Akdeniz’de bölgesel güç haline gelmek. Bir ılımlı bir sert avadan para kazanıyoruz’ 4 2005’ten bu yana 250 milyon doların üzerinde yatırım yaptık. En önemlisi de enerji tasarrufuna yönelik olanları. Bugün atık ısı tesislerimizle Akçansa Çanakkale’de 15.2 MW, Çimsa Mersin’de 89 MW enerji üretiyoruz. Bunlar bize yılda 40 milyon lira tasarruf sağlıyor. Yani havadan para kazanıyoruz. Hedef, enerji giderinin yüzde 30’unu bu yolla karşılamak. Türkiye, bütün atıklarını değerlendirse enerji faturası 1.5 milyar dolar azalır. Türkiye’nin bütün çöpüne talip olabiliriz. ‘H Discovery Elite 25 Mart’ta piyasada Ekonomi Servisi Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından ihalesi yapılan MilasBodrum Havalimanı’nın işletme hakkı devri ihalesine en yüksek teklifi 717 milyon Avro ile TAV Havalimanları Holding verdi. İhale şartnamesi uyarınca TAV Havalimanları, Dış Hatlar Terminali işletmesini, 22 Ekim 2015’ten itibaren üstlenecek. İç hatların işletmesini de DHMİ tarafından oluşturulan devirteslim komisyonu teslim tarihinden itibaren devralacak. TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, “Milas Bodrum Havalimanı, 3.5 milyonu aşkın yolcu trafiği ile önemli bir turizm merkezini dünyaya bağlayan bir liman. Milas Bod rum Havalimanı bizim işlettiğimiz 14. havalimanımız oldu” dedi. ALIŞ SATIŞ 2.2290 2.2340 3.0770 3.0790 3.6710 3.6870 2.5170 2.5330 95.40 95.75 626.64 639.91 Bodrum Milas’a en yüksek teklif TAV’dan Ekonomi Servisi General Mobile, 2013’te yaklaşık bir milyon adet sattığı Discovery serisine yeni bir ürün ekledi. 5.5 inç ekranı, 16MP arka, 8MP ön otofokuslu kamerasıyla öne çıkan Discovery Elite 25 Mart’ta tüketiciyle buluşacak. Telpa Yönetim Kurulu Başkanı Sebahattin Yaman ve General Mobile Genel Müdürü Muzaffer Gölcü’nün katılımıyla yapılan tanıtımda verilen bilgiye göre, şirket gelecek dönemde sadece akıllı telefona odaklanacak. Cep telefonunda taksit yasağına karşı da bankalarla görüşen şirket, tüketici kredileri vasıtasıyla 12 aya kadar taksit imkânı sunmayı amaçlıyor. Andorid cihaz, siyah ve beyaz renk alternatifleri ile 999 ve 1299 TL’ye satışa sunulacak. MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 22 MART 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.2334 2.0159 SATIŞ 2.2424 2.0506 2.2350 2.2390 2.0252 2.0384 0.41228 0.41430 0.41199 0.41525 3.0880 3.0802 3.0926 3.6785 2.5212 1.9813 7.7719 3.7059 2.5450 2.0053 8.1135 3.6811 3.7003 2.5250 2.5412 1.9887 1.9977 7.8903 7.9936 1 EURO 3.0824 0.34668 0.35027 0.34644 0.35108 0.36689 0.36935 0.36663 0.37020 0.59594 0.59702 0.59147 0.60150 2.1811 2.1955 2.1730 2.2038