Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 ŞUBAT 2014 CUMARTESİ 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Trans Anadolu Gaz Boru Hattı’nda (TANAP) yatırımın tamamı özsermaye ile karşılanacak TANAP hızlanacak Ekonomi Servisi Azerbaycan gazını Avrupa’ya taşıyacak olan ve boru hattının Türkiye kısmını oluşturan Trans Anadolu Gaz Boru Hattı’nda (TANAP) ortaklar banka finansmanı kullanamayarak yatırımın tamamının özsermaye ile karşılanmasını öngörüyor. Hazar Stratejileri Enstitüsü tarafından TANAP ile ilgili düzenlenen toplantıda konuşan Socar Turkey Başkan Yardımcısı Samir Kerimli, “Projenin tamamı özsermaye ile karşılanacak. Şu anda projenin yatırım bedeli 1012 milyar dolar olarak öngörülüyor” dedi. TANAP projesinin yüzde 70’i SOCAR’ın, yüzde 30’u Türkiye’nin elinde bulunurken Şahdeniz II konsorsi Yüzde 70’i Socar’ın, yüzde 30’u Türkiye’nin elinde bulunan TANAP projesini hızlandırmak için ortaklar banka finansmanı kullanmama kararı aldı. Projenin yatırım bedelinin 1012 milyar dolar olması bekleniyor. Buna göre BOTAŞ’ın da proje için 33.6 milyar dolar özsermaye koyması gerekecek. yumunun üyelerinden BP, SOCAR’dan yüzde 12 oranında hisse alacağını taahhüt etmişti. Buna göre BOTAŞ’ın da TANAP için 33.6 milyar dolar arasında özsermaye koyması gerekecek. Toplantı sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Kerimli, projeyi hızlandırmak amacıyla yatırımın özsermaye ile karşılanmasının öngörüldüğünü belirterek, proje belli bir aşamaya geldikten sonra bankaların da katılımının söz konusu olabileceğini, buna kapalı olmadıklarını ancak süreci hızlandırmak için özsermaye ile hareket edeceklerini söyledi. ürkiye daha fazla gaz alabilir Reuters’in haberine göre; Türkiye bölümünün yaklaşık 1830 km olması bek T lenen TANAP boru hattı 20 ilden geçecek. Hatta Eskişehir’e kadar 56 inç boru, daha sonraki Avrupa geçişinde ise 47 inç boru kullanılacak. Projenin ilk fazında 16 milyar metreküp gaz taşınması ve ilk gaz geçişinin 2018’de sağlanması hedeflenirken bu gazın 6 milyar metreküplük bölümünü Türkiye alacak. Kerimli, ikinci fazda 31 milyar metreküp kapasiteye sahip boru hattından Türkiye’nin de alacağı gaz miktarını artırabileceğini belirterek, “Bu tamamen fiyat konusunda anlaşılmaya bağlı olacak. Türkiye isterse ilave gelecek gazın tamamını da alabilir” diye konuştu. ‘Etiler’deki Şirket de AKP’li Çıktı... İnternet yoluyla haberdar olduk. Geçen aralıkta durdurulan “ikinci dalga” operasyonun Fezleke’si, rant iştahının vahşiliği konusunda hayalleri zorluyor. Başbakan Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın gizli ortağı olduğu iddia edilen Bosphorus 360’ın, Etiler Polis Okulu arazisine sahip olabilmesi için yapılanlar; “ikinci dalga”nın neden durdurulduğunu da izah ediyor. Gayrimenkul uzmanlarının en düşük 1 milyar dolar değer biçtiği bu arazinin, bir rant merkezine dönüştürülmesi için başvurulan yol ve yöntemlerin toplamına baktığınızda “yolsuzluk mühendisliği” denebilecek tekniklerle karşılaşıyorsunuz. Takdir edilesi bir sabırla zamana yayılan bu yöntemler arasında Fezleke’ye sığmayanlar da var. Ama önce, dört bir koldan seferber olunan “büyük adımlar”ı sıralayalım: Eylül 2012: İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi arazinin devrini sağlayacak protokol için Başkan Kadir Topbaş’a yetki verilmesini öngören raporu onaylıyor. Protokol hazırlıkları başlıyor. Şubat 2013: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin imar planı değişikliği talebini onaylıyor. 32 bin metrekarelik araziye 2.5 emsal inşaat izni veriliyor. Ve 100 bin metrekarelik ticaret ve turizm merkezi yapılması kayda giriyor. Yükseklik? Serbest bırakılıyor. Kamuoyuna yapılan açıklamalarda belediye şirketlerinden KİPTAŞ’ın devrede olduğu duyuruluyor. 24 Temmuz 2013: Bitmiyor... Bakanlar Kurulu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2 Temmuz tarihli yazısı üzerine, fay hattından uzak olduğu bilinen Etiler Polis Okulu arazisini “riskli alan” ilan ediyor. Karar Resmi Gazete’de yayımlanıyor. “Riskli alan” sihirli kavram... Bir sürü “ayak bağı” yasadan kurtuluyorsunuz... HHH Devlet, bu “altyapıyı” ince ince örerek hazırlarken Bosphorus 360’ın sahibi Cengiz Aktürk, Usame Kutup, Yasin Kadı’nın oğlu Muaz el Kadı, projenin maketi üzerinde çalışıyor. İnternete sızan Fezleke’ye göre: KİPTAŞ’ın İmar Müdürü, İstanbul Defterdarlığı’nca açılacak arazinin değer tespit ihalesini takip ediyor. Bosphorus 360’ın araziyi istediği fiyatlardan almasını sağlamak için ihaleye katılacak şirketleri saptıyor. İhaleye Donatı ve Çizgi Gayrimenkul Değerleme firmaları katılıyor. Fezleke’ye göre ihale Donatı Gayrimenkul şirketine veriliyor. Donatı Gayrimenkul’ün Ticaret Sicili kayıtlarına baktığımızda, büyük ortak olarak İbrahim Etem Yiğitol’un adına rastlıyoruz. 415 bin lira sermayeli şirketin sahibi Yiğitol, “resmen” AKP’li bir isim... Halihazırda İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclis üyesi. Güngören ilçesinden seçilmiş. 2004 yerel seçimlerinde AKP’den Esenler Belediyesi Meclis üyesi seçilen Yiğitol, burada 5 yıl boyunca İmar Komisyonluğu Başkanlığı da yapmış. İyi değil mi? Fezleke’de adı geçen ikinci firma Çizgi Gayrimenkul şirketinin sahibi ise Onun adı da durdurulan 2. dalganın gözaltı listesinde geçmişti. İnternete sızan Fezleke’de bu ihalenin “şeffaflığı” espri konusu olmuş. Olur tabii. Hayata geçirilemese de yeterince eğlenceli bir hikâye... Polis adayları eğitim görsün diye yapılan bir okul, 100 bin metrekarelik rant merkezine dönüşüyor; kolay mı? Devralan belediye, imar planını değiştiren belediye, onay veren Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, “riskli alan” ilan eden Bakanlar Kurulu, değer tespit ihalesini ayarlayan belediye şirketi, değer tespiti yapacak olan şirketin sahibi belediye meclis üyesi... Para basacak rant merkezini kuracaklar ise Başbakan’ın çevresi... “Organize İşler” bir filmin çok ötesi. Maliye’nin ‘ek ödeme’ inadı Emekçiye gelince bahane çoğalıyor. Anayasa Mahkemesi’nin ek ödemeleri kaldıran kanun hükmünde kararnameyi iptalinden sonra, ‘Yeni kanun çıkarılması gerekir’ diye topu Meclis’e atan Maliye Bakanı Şimşek, bir türlü sorunu çözmüyor. MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Kanun hükmünde kararname (KHK) ile kurumsal bazdaki tüm ek ödemeleri kaldıran hükümetin, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) iptal kararına karşın aylardır çözüm için adım atmaması kamu çalışanlarını perişan etti. Birçok yasayı alelacele Meclis’ten geçiren hükümet, sıra kamu çalışanlarının mali haklarına gelince işi ağırdan aldı. Çalışanlar ek ödeme beklerken, Maliye Bakanlığı yeni yasal düzenleme hazırlamak yerine topu Meclis’e attı. Bol bol gerekçe sıralayan Maliye, yeni yasal düzenleme yapılmadan ek ödemelerin verilmeyeceğini bildirdi. Hükümet, 2 Kasım 2011’de yürürlüğe giren, 666 sayılı “Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi” ile ilgili KHK ile kamu idarelerindeki fazla mesaileri de kapsayan ek ödemeleri kaldırdı. “Ek ödemelerin eşitlenmesi” adıyla çıkarılan kararname ile de yeni bir uygulamaya geçti. Ancak düzenleme ile memurlar arasındaki ücret uçurum derinleşti. AYM 27 Aralık 2012’de bu düzenlemeyi iptal etti. Ancak aradan geçen sürede hükümet kamu çalışanlarının sorununu çözecek adımı atmadı. İstanbul Milletvekili Levent Tüzel’in soru önergesini yanıtlayan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, AYM kararlarının geriye yürümeyeceğini, iptal edilen hükümlerin kararın Resmi Gazete’de yayınlandığı tarihte yürürlükten kalkacağını belirtti. Kararnameyle, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü ile Sosyal Güvenlik Kurumu personeline ikramiye; Maliye Bakanlığı, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, Yüksek Seçim Kurulu, Adalet Bakanlığı, Türkiye Adalet Akademisi personeline de fazla çalışma ücreti ödenmesinin yürürlükten kaldırıldığına dikkat çeken Şimşek, kurumların ayrıca hizmetin gerektirdiği durumlarda personelini fazla çalışma ücreti ödemeksizin izin karşılığında çalıştırabileceğine de dikkat çekti. Şimşek, kamu çalışanlarının mali ve sosyal haklarında yapılan artışların, “devletin mali imkânları, ülkenin ekonomik gelişimi ve milli gelir düzeyi, genel geçim şartları ile yıllık enflasyon oranları” göz önünde bulundurularak belirlendiğine da işaret etti. Tarımda yıllık enflasyon yüzde 13.5 TÜİK ilk kez düzenlediği Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi’ni açıkladı. Tarım ürünlerindeki artış tarım dışı fiyatlardaki yükselmeden daha hızlı görünüyor Ekonomi Servisi Tarımda son bir yıllık üretici fiyatları yüzde 13.54’ü buldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ilk kez düzenlediği Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE), Ocak 2014 iktibarıyla açıkladı. Tarım ÜFE, 2014 yılı Ocak ayında 2013 yılı aralık ayına göre yüzde 2.78, 2013 yılı Ocak ayına göre yüzde 13.54 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 0.36 artış gösterdi. Sektörde üretici fiyatları, ocak ayında tarım, orman ve balıkçılıkta yüzde 2.78, tarım ve avcılık ürünlerinde yüzde 2.02, ormancılık ürünlerinde yüzde 8.15, balıkçılıkta yüzde 33.17 arttı. Yıllık enflasyon ise tarım, orman ve balıkçılıkta yüzde 13.54, tarım ve avcılık ürünlerinde yüzde 13.62, ormancılık ürünlerinde yüzde 4.18, balıkçılıkta yüzde 19.47 oldu. Sonuçları değerlendiren Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Tarım ÜFE’de yıllık artışın ocak ayında yüzde 13.54 oranında yükselerek yüzde 10.72 olan tarım dışı yıllık enflasyonun üzerinde gerçekleşmesini “mevsimsel etkilere” bağlarken son bir aylık tarımsal enflasyonun yüzde 2.78 ile yıllık enflasyonun (yüzde 3.32) altında kalmasına dikkat çekti. Aylık değişim; tarım ve avcılık ürünlerinde yüzde 2.02, ormancılık ürünlerinde yüzde 8.15 ve balıkçılıkta yüzde 33.17 olarak gerçekleşti. Tarım ÜFE alt gruplarında aylık bazda en fazla artış yüzde 13.64’le çeltikte gerçekleşti. Turunçgiller, yüzde 2.39’luk oranla tarım ÜFE’nin en fazla gerilediği grup oldu. En fazla artış çeltikte TürkTraktör satışları yüzde 10 artırdı Ekonomi Servisi TürkTraktör, 2013’te 14 bin 402’si ihracat ve 24 bin 624’ü iç pazar olmak üzere toplam 39 bin 26 adetlik satış yaptı. Net kârını yüzde 4 artışla 280 milyon TL’ye çıkaran şirketin cirosu ise yıllık yüzde 10 artışla 2.2 milyar TL oldu. TürkTraktör Genel Müdürü Marco Votta, pazarın 2012’ye göre yüzde 0.4 küçüldüğüne dikkat çekerek “Mali açıdan zor geçen yılda kur arttı. İhracat ve ekipman (biçerdöver) satışları ile ciromuzu artırdık” dedi. TürkTraktör Genel Müdür Yardımcısı Memet İlkan Kamber ise şirketin bu yıl Sakarya’da açılacak fabrika için 80 milyon dolarlık bir yatırım bütçeleri olduğunu belirterek “ Yeni fabrikamızda daha büyük Marco traktörleri yapmamıza olanak sağVotta layacak” diye konuştu. İhalelerde ‘istisna’ uygulaması artıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Kamu ihalelerinde istisna kapsamında yapılan ihale tutarı bir yılda yaklaşık üçte bir oranında arttı. İstisna kapsamında yapılan ihalelere ait sözleşme bedeli toplamı 2012’de 7.1 milyarken 2013’te yüzde 29.37’lik artışla 9.2 milyar liraya çıktı. İhale sonrası şikâyetlerde ise bir önceki yıla göre azalma oldu. Yine de şikâyetler konusundan yakınan ve bu durumu zorlaştırıcı yeni bir düzenlemenin sinyalini veren Kamu İhale Kurumu (KİK) Başkanı Mahmut Gürses, 2013 yılı ihale istatistiklerine ilişkin basın toplantısı düzenledi. Toplantıda verilen bilgilere göre geçen yıl toplam 157 bin 324 ihale yapıldı. Bunların 129 bin 93’ü sözleşmeye bağlandı. Gerçekleşen toplam 105.5 milyar kamu alımının 99 milyar lirası sözleşmeye bağlanan ihalelerden, 6.43 milyar lirası da doğrudan temin yoluyla yapılan alımlardan oluştu. Toplam kamu alımı da 94.3 milyardan 105.5 milyar liraya yükseldi. Yaklaşık 130 bin ihalenin sadece 5 bini şikâyete konu oldu. Bir önceki yıl yaklaşık 117 bin ihale şikâyete konu olmuştu. Yine de durumdan yakınan Gürses, “Kamunun istifadesine sunulacak hizmet için adım atılmışken kontak kapatılıyor. İnceleme süreci bazen 1 yılı aşıyor. Bu sürede iş duruyor” dedi. Mehmet İlkan Kamber Kırılganlık şaşırtıcı değil! İZMİR (Cumhuriyet Ege Bü da cari açığın 45 milyar dolara, hasılanın (GSYH) yüzde 10’una rosu) İzmir Ekonomi Üniversite milli gelirimizin yüzde 5.5 oranı kadar düştüğü bir ekonomiden si (İEÜ) öğretim üyeleri, Amerikan na gerilemesini bekliyoruz” dedi. kimse uzun dönemde istikrarMerkez Bankası’nın (Fed) Türkiye’yi İEÜ İşletme Fakültesi Dekan Yar lı olmasını bekleyemez. Türkiekonomisi en kırılgan 15 ülke ara dımcısı Prof. Dr. Hakan Yetkiner ye ekonomisinin kırılgan olmasında göstermesinin kimseyi şaşırt de, Türkiye’nin kırılgan ülke konu sının sebebi Amerikan Merkez maması gerektiğini söyledi. Bankası’nın gevşek para poEkonomistler, Türkiye’nin litikasından adım adım vazgekrize açıkta yakalandığını beilan etmesi değildir. zmir Ekonomi Üniversitesi öğretim üyesi ve çeceğini lirterek Fed’in kırılmayı teTürkiye ekonomisi düşük taeski YKB Genel Müdürü Halit Soydan ile İşletme sarruflar, yüksek cari açık ve tiklediğini vurguladı. İzmir Ekonomi Üniversiteyüksek işsizlik oranları nedeFakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Hakan si Ekonomi Bölümü Öğretim ni ile kırılgandır. Yetkiner, Türkiye’deki kırılganlığın yanlış Üyesi, Garanti ve Yapı Kredi Fed’in gevşek para politikapolitikalar yüzünden oluştuğunu söyledi. bankalarının eski genel müsından vazgeçeceğini ilan etdürü Halit Soydan, cari açımesi, Türkiye ekonomisinde ğın 2013’ün Aralık ayında beklen muna düşmesinin kimseyi şaşırtma kırılmayı tetiklemiştir. Türkiye, tilerin üzerinde çıktığına dikkat çe ması gerektiğini vurgulayarak şun Brezilya ve Hindistan gibi ülkekerek “Evrensel açıdan cari açı ları söyledi: ler kendi uyguladıkları yanlış poğımızı ele alırsak, çok sağlıklı gö“Cari açığın gayri safi milli ha litikalar yüzünden iç ve dış şokrünmüyor. Son gelişmeler ve alı sılanın yüzde 7’sini aştığı, yurti lara karşı kırılgan duruma düşnan önlemler etkisiyle 2014 yılın çi tasarrufların gayri safi milli müşlerdir.” SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 2.1790 2.9840 3.6390 2.4330 92.15 605.19 ALIŞ SATIŞ 2.1830 2.9880 3.6560 2.4470 92.50 618.43 MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 15 ŞUBAT 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.1830 1.9579 2.9899 3.6403 2.4386 1.9842 7.5876 SATIŞ 2.1917 1.9916 3.0019 3.6674 2.4617 2.0082 7.9210 İ 2.1845 2.1884 1.9669 1.9797 2.9920 2.9974 3.6429 3.6619 2.4423 2.4580 1.9916 2.0006 7.7031 7.8039 0.40035 0.40231 0.40007 0.40324 0.33726 0.34075 0.33702 0.34153 0.35721 0.35961 0.35696 0.36044 0.58248 0.58353 0.57811 0.58791 2.1398 2.1540 2.1319 2.1622