Katalog

28 ARALIK 2014 PAZAR CUMHURİYET SAYFA İngiltere uyuşturucuyla 5. büyük olacak Ekonomik ve İş Araştırmaları Merkezi, İngiltere’nin, uyuşturucu ve fuhuş gibi karanlık ekonomilerin de eklenmesiyle yıl sonunda Fransa’yı sollayarak dünyanın en büyük beşinci ekonomisi olmasını bekliyor. EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Türkiye’de üretilmeye başlandığından bu yana üretimi sürekli artan kivi, tarihinin en büyük düşüşünü yüzde 26.6 ile bu yıl yaşadı. 2013’te 41 bin 635 ton olan kivi üretimi, Karadeniz Bölgesi’nde etkili olan don nedeniyle bu yıl 31 bin 795 ton oldu. 11 BES’te iki yıla otomatik katılım Türkiye Sigorta Birliği Genel Sekreteri Mehmet Kalkavan, birlik olarak Bireysel Emeklilik Sistemi’nde otomatik katılım uygulamasının 2015 ya da 2016’da hayata geçmesini beklediklerini belirtti. Kivi üretimi düştü İki yabancı şirketten biri İstanbul’da Ekonomi Bakanlığı verilerine göre 2014 Ekim itibarıyla uluslararası sermayeli şirket sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.8 artarak 41 bin 131’ee ulaştı. Bunun 24 bin 489’u İstanbul’da. İstanbul’u, 4 bin 365 şirketle Antalya, 2 bin 462 şirketle Ankara ve 2 bin 89 şirketle İzmir izliyor. Yalnız Soma’da 301 madencinin yaşamını kaybettiği 2014’te 1700’ü aşkın emekçi cinayet kurbanı Kaybeden emekçi oldu Bitmekte olan yılın kaybedenlerini ve kazananlarını açıklayan CHP’ye göre, iş cinayetlerine kurban giden emekçi, enflasyona yenilen memur, borçları altında çezilen yurttaş, iş bulamayan gençler bu yılın kaybedenler listesinde ilk sıralarda yer aldı. Ekonomi Servisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, 2014’te Türkiye’nin kazananları ve kaybedenlerini açıkladı. CHP’ye göre “2014’ün Kaybedenleri” listesinde, iş cinayetlerine kurban giden emekçiler, enflasyona yenilen memur, borçlarının altında ezilen vatandaş, iş bulamayan gençler, özgürlüklerin daraldığı, hukukun kalmadığı, yatırımların ve büyümenin çakıldığı Türkiye var. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi raporlarına göre başta Soma ve Ermenek’teki cinayetler olmak üzere kara bir yıl olarak tarihe geçecek 2014’ün 11 ayında 1723 işçinin cinayete kurban gittiği bu yılın kaybedenlerinin başında ne yazık ki işçiler yer aldı. üç ayında tarım sektörü yüzde 4.9 daralırken; ilk 9 ayda tarımda elde edilen gelirler, geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 3 azaldı. l Çiftçi, 2014’te de girdi maliyetiyle ürün fiyatı arasında ezilmeye devam etti. 2002’de 1 litre mazot için 4.7 kg. buğday satan çiftçi, 2014’te 6.2 kg. buğday satmak zorunda kaldı. lÇiftçi, yasal olarak alması gereken 17.6 milyar TL’lik desteğin ancak 9.6 milyar TL’sini alabildi. lYılın bir diğer kaybedeni de borca batırılan aileler. Tüketimlerini kısarak ayakta durmayan çalışan halkın icraya düşen banka borçlarındaki artış büyük boyutlara ulaştı. lTakipteki bireysel kredi kartı borçları 2014’ün bitmesine iki hafta kalmışken, geçen sene sonuna göre yüzde 26 arttı. Aynı dönemde takibe düşen tüketici kredisindeki artış da yüzde 46. lBankalara borcunu ödeyemeyen yurttaşların sayısı 2014 Ekim ayı itibarıyla 2 milyon 815 bine çıktı. lÜlkede toplam işsiz sayısı 54 ay sonra ilk defa üç milyonu aştı. lEylül itibarıyla Türkiye’deki her 100 işsizden 25’i üniversite mezunu. CHP’ye göre, AKP’nin siyaset anlayışının ve vicdansız büyüme modelinin besleyip büyüttüğü “oligarklar ve kupon arsa derebeyleri” 2014’te de servetlerine servet kattı. Toplumun en varlıklı yüzde biri 2002’de ülkedeki toplam servetin yüzde 39.4’üne sahip iken bu oran 2013’te yüzde 52.3’e, 2014’te de yüzde 54.3’e ulaştı. 2 Ocak 2014’te, Türkiye’de borsaya 1 milyon dolar getiren Londra ve New York’taki sıcak paracılar, 25 Aralık itibarıyla, 1 milyon 195 bin 63 dolar elde etti. 2014’te sıcak paracıların dolar cinsinden kazancı yüzde 19.5 oldu. Bunlar da mutlu azınlık Örgütler Çatışıyor Aylarca önce “siyasal parti, cemaat, tarikat, mafya çıkar amaçlı örgüt arasında ne gibi benzerlikler ya da ayrılıklar var” sorusunu bir yazımda gündeme getirmeye çalışmıştım. Soru yanıt verilmeye bile değer bulunmadı. Yanıtını bulamadım, alamadım ama paralel yapı, paralellik söylemi ve paralel ithamları, suçlamaları arttı. Suçlamanın özü, mafya tipi örgütlenmeye dayanıyor. Paralel, paralellik ayrı doğrultuda, ayrı biçimde benzer olarak tanımlanıyor. Paralel çıkar amaçlı örgütlenme ile suçlandığına göre, paralellikleri de benzerlik göstermesi, aynı özellikleri taşıması, tanıma göre doğal oluyor. Paralellik suçlaması bir yerden ikrar, benzerliğin kabulü, itirafı. Karşılıklı suçlamaların, benzerliğin, paralelliğin de ortaya koyduğu gibi yaşanan olay örgütlü bir tür mafya çatışmasına benziyor; suskun çoğu vatandaş da bu kanıda, taraf tutmadan gelişmeleri uzaktan seyretmeyi, izlemeyi yeğliyor. Siyasal parti paraleli, cemaat türü örgütlenmeler bir toplumda olabilir; aralarında çıkar, iktidar bölümü çatışması, rekabeti de olabilir. Doğal karşılanabilir. Doğal olmayan, rahatsız eden, kamu görevlilerinin bu çatışmada taraf olmaları, araç olarak kullanılmalarıdır. Bu devlete olan güveni zedeliyor; vatandaşa, ülkeye değil de kime, kimlere hizmet ediliyor, hizmet sunuluyor, sorusu kafalarda çörekleniyor. HHH Gerçekten kamuda ülkeye, halka hizmet anlayışından uzak, kamu yararı dikkate alınmadan, kamu görevlisi vakarına, onuruna, saygınlığına, ağırbaşlılığına uygun olmayan davranışlar sergileniyor. Kamu görevlisi, kamu hizmetlisi sıfatını taşıyan, yasal yetkileri olan, devlet bütçesinden maaş alan, halkın ödediği vergilerle yaşamını sürdüren kişilerin, belli odaklara, gruplara hizmet sunması, onların amigosu, bodyguard’ı gibi hareket etmesi ne ölçüde etik kurallara, ahlaki, insani değerlere uygun? Sorun kamu hizmetleri, kamu hizmetlisi sıfatını taşıyanların davranışlarından kaynaklanıyor. Toplumda kamu özel pek fazla fark etmiyor. Gerekli niteliklerden yoksun, erdemleri, artamları ile belli orunlara gelemeyecek olan kişiler, ya iktidara yaltaklanıyor, ya bazı örgütlere giriyor, ya da güçlü gördükleri kişilerin yalakalığına soyunuyor, olmazsa kendilerine göre ekipler oluşturup destek arıyorlar. Bu tıynette kişilerden topluma, kuruma fazla katkı bekleyemezsiniz; zaten yetenekleri, nitelikleri de görev ve başarı için yeterli değildir. HHH Kamuda, öğretim kurumları da dahil taşıdıkları etiketlerin gereğini yerine getirmeyen, siftinerek, yalakalık yaparak belli iç ve dış odakların desteği, çeşitli yollarla itelemesiyle belli orunlara gelen, görevlerini nesnel şekilde yerine getirmeyen, özür dilerim kullanılan kişilerin elenmesi, tasfiyesi gerekir. Bu tıynette kişileri toplumun asalakları, virüsleri olarak nitelendirmek yanlış olmaz. Toplum, virüsü, asalakları niçin beslesin? Virüsler temizlenmediği sürece, devletin mafya türü örgütlerce ele geçirilmesi tehlikesi her zaman vardır. Karşımıza devlet görevlisi sıfatıyla çıkan kişi gerçekten kamu hizmetleri mi yoksa mafya türü örgütün elemanı mı? Ayırt edemezsiniz, kuşkulanmaya başlarsınız. Kimin adamı kime hizmet sunuyor sorusunun yanıtını ararsınız. Kamuya kişisel beklentilerle zarar verenler, iktidar değişikliğinde kamudaki görevlerinden uzaklaştırılmalıdır. Ülkeye, topluma değil de bazı kişilere, örgütlere hizmet sunanların özlük hakları da olamaz. Cezanın caydırıcı, ibret verici, düzeltici yönü vardır. Kamuya hizmet etmeyen bir tür mafya çatışmasında taraf olan kamu görevlileri cezalandırılmalıdır. 2014 madenciler için kara bir yıl oldu. 2014’te emekçilerin sadece canlarının değil, ceplerinin de yandığını kaydeden Öztrak, hayat pahalılığının 2014’te, çalışanların satın alma gücünü aşındırdığını öne sürdü. Çalışanların bütçesinde en önemli ağırlığa sahip gıda ürünlerinin fiyatının 11 ayda yüzde 13 arttığını belirten Özt rak, şu değerlendirmelerde bulundu: lSayıları 3 milyona yaklaşan memurların mali hakları gasp edildi. Memurun, 2014 için aldığı enflasyon farksız 123 TL’lik seyyanen zam, 2014’ün ilk yarısında eriyip gitmiştir. lListenin ilk sıralarında yer alan diğer bir kesim çiftçiler. Yılın üçüncü 14 bin 247 vergi yüzsüzü açıklandı Ekonomi Servisi Maliye Bakanlığı, 14 bin 247 kişi ve kuruluşun devlete 1 milyon liranın üzerinde vergi borcu olduğunu açıkladı. Maliye Bakanlığı, 30 Kasım 2014 itibarıyla 1 milyon liranın üzerinde vergi borcu olanlar ile vergi ve cezaları kesinleşenleri, Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinden kamuoyuna duyurdu. Listenin sadece ilk 100’ünde yer alan kişi ve kuruluşların toplam vergi borcu ve cezalarının tutarı 15 milyar 18 milyon 646 bin 516.94 lira. Listenin ilk sırasında 839.4 milyon liralık borç ile Hilmi Başaran yer alıyor. Başaran’ı 672.5 milyon liralık borç ile İmarbank Offshore Limited Şirketi, 433.6 milyon liralık borç ile Sportingbet Com. Alderney Ltd. takip etti. Listede banka şubeleri ile çok sayıda elektronik, gıda, finans, enerji, tekstil, inşaat, sanayi, medya ve turizm şirketi var. Borçlu İsmi borç miktarı (milyon TL) 839 672 433 385 333 267 263 262 254 246 Bir gün çalışana da tazminat DİSK, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun yapısı ve işleyişi ile kıdem tazminatında değişiklik öngören yasa önerisi hazırladı. MUSTAFA ÇAKIR 1 Hilmi Başaran 2 İmarbank Offshore 3 Sportingbet com. 4 İflas.Hal.İmar Bankası 5 Özkar Elektronik Sanve 6 Fuat Barak 7 T.İmar bankası İzmir Şb. 8 Mevlüt Saraç 9 Türkiye İmar Bankası Antalya Şb. 10 Türkiye İmar Bakırköy Merkez’den yeni yönetmelik Tutumun olumsuz alt kadroya geç MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Asgari ücretin net 1800 lira olması için yurt genelinde eylemlerine devam eden DİSK, asgari ücretin tespit süreci ile kıdem tazminatında değişiklik öngören yasa önerisi de hazırladı. Öneriye göre Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun yapısı değiştirilerek 7 milyon asgari ücretliyi temsil edecek üyeler de komisyona girecek. Komisyonda anlaşma sağlanamazsa greve de çıkılabilecek. DİSK’in kıdem tazminatı önerisine göre de işçi bir gün çalışsa bile kıdem tazminatı alabilecek. 2015’te geçerli olacak yeni asgari ücret salı günü belli olacak. Diğer yandan hazırlanan öneri önümüzdeki günlerde iktidar ve muhalefet partilerine sunulacak. DİSK’in önerisine göre, komisyonda 7 milyon asga ri ücretli de doğrudan temsil edilecek. Asgari ücretlileri temsil eden üyeler komisyona katılacak. Türkİş dışında diğer işçi konfederasyonları da komisyonda yer alacak. Komisyondaki görüşmeler kamuoyuna açık yapılacak. Ayrıca süreç de toplu sözleşme süreci gibi işleyecek. Görüşmelerin sonunda asgari ücret konusunda anlaşma sağlanamaması halinde grev hakkı da olacak. Anayasanın “ücrette adalet sağlanması” başlıklı maddesinde, “asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur” hükmü yer alıyor. DİSK’in önerisine göre anayasada değişiklik ve ekleme yapılması gerekiyor. Öneriye göre ayrıca “kıdem tazminatında” da değişiklik öngörülüyor. DİSK’ten taşerona tepki Vergi, harç ve cezalarda 2015 tarifeleri Her yıl olduğu gibi yeni yıla girmeden 2015’te ödenecek vergi, harç ve cezalarda 2015 tarifesi belirlendi. Buna göre motorlu taşıtlar vergisi (MTV), damga vergisi, çevre ve temizlik vergisi, harçlar, trafik ve vergi cezaları 1 Ocak 2015’ten itibaren yüzde 10.11 oranında artacak. Ekonomi Servisi Taşeronlaşmaya tepki gösteren DİSK üyeleri Kırklareli’nin Lüleburgaz ilçesinde düzenledikleri mitingde asgari ücretin net bin 800 lira olmasını istedi. Mitingde konuşan DİSK Genel Başkanı Kani Beko, bu yıl bin 800’ün üzerinde işçinin hayatını kaybettiğini ifade ederek, “Türkiye’de sadece 1 değil yaklaşık 6 Soma katliamı yaşadık. Bu ölümler fıtrat değildir, kader değildir” dedi. “Taşeronlaşma yasaklansın” pankartlarının taşındığı DİSK’in Trakya bölge eylemine, CHP Edirne Milletvekili Kemal Değirmendereli, CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek, Kırklareli Belediye Başkanı CHP’li Mehmet Siyam Kesimoğlu, Gıdaİş Genel Başkanı Celal Ovat ve Tekstil Genel Başkanı Rıdvan Budak da katılarak destek verdi. ANKARA Merkez Bankası’nın banka personelinin atama yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlanırken, bir madde dikkat çekti. Maddeye göre, “tutum ve davranışlarında olumsuzluk” belirlenen banka personeli birim veya şubesinin yazılı görüşü ile daha alt kadrolara atanabilecek. Maddenin objekliflikten uzak, öznel değerlendirmelere kapı araladığına dikkat çekildi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası personelinin yükselme ve unvan değişikliğiyle atama yönetmeliği yayımlandı. Yönetmeliğe göre banka personeli, son iki performans puanının en az 80 olması, son iki yılda disiplin cezası almamış olması, kadrodaki fiili çalışma süresini doldurmuş olması halinde birim veya şubesinin teklifi ya da bankanın ihtiyaç ve hizmet gerekleri göz önünde bulundurularak, yetkili organın kararıyla üst kadroya yükseltilebilecek. Bunların dışında banka personeli birim veya şubesinin yazılı görüşü ile “tutum ve davranışlarında olumsuzlukların” belirlenmesine bağlı olarak mevcut kadrolarında kalmalarında sakınca görülmesi gibi idari nedenlerle de mevcut kadrolarının eşiti veya daha altındaki farklı kadrolara atanabilecek. ‘Kıdemden vazgeçmeyiz’ Kıdem tazminatının kırmızı çizgi olduğunu söyleyen Kavlak, “Kıdem tazminatının fona devredilmesi, süresinin uzatılması gibi her türlü girişimin karşısındayız. Cevabımız genel grev olacaktır” dedi. Ekonomi Servisi Türkİş Genel Sekreteri ve Türk Metal Sendikası Genel Başkanı Pevrul Kavlak, çalışma hayatının gündeminde kıdem tazminatı, taşeronlaşma ve özel istihdam bürolarına işçi kiralama yetkisi verilmesi olduğunu söyledi. Kavlak, “Özellikle kıdem tazminatında hiç sular durulmuyor. Kapalı kapılar arkasında planlar, projeler hazırlanıyor. Sendikal özgürlükleri budayanlar daha fazla budamanın yolunu arıyorlar. Son kalemiz kıdem tazminatını da ortadan kaldırmak istiyorlar. Bu ülkede özellikle örgütsüz kesimde çalışan emekçiler ellerine geçen parayla bırakın tasarrufu, ay sonunu zor getiriyor. Bir kenara 3 kuruş para ayıramıyor. Tek umudu var. Emekli olduğunda kıdem tazminatı. O, oğlunun düğün parası, hastalandığında doktor, öldüğünde onun kefen parası. Kıdem tazminatı, Türkiye işçi sınıfının ve Türkİş’in kırmızı çizgisidir. Kıdem tazminatının fona devredilmesi, süresinin uzatılması, bunun gibi her türlü girişimin karşısındayız. Buna cevabımız genel grev olacaktır” dedi. Ruslar ithal üründen vazgeçmiyor Ekonomi Servisi Rusya ekonomisi resesyona hazırlanırken rubledeki düşüşe rağmen tüketici ithal ürünlerden vazgeçmiyor. BloombergHT’nin haberine göre, şehrin en büyük elektronik ürün satan mağazaları, rublenin 16 Kasım’da dolar karşısında yüzde 20 düşmesinin ardından, fiyatların sert şekilde artmasından önce bu durumu fırsat bilenler nedeniyle satışlarda patlama yaşadı. Rubledeki sert hareketler, Ikea gibi mağazaların birkaç günlüğüne bazı ürünleri satmasına engel oldu. Birçok mağaza halen rubledeki düşüşten önce alınan ürünleri sattığı için fiyatları artırmazken, Apple 22 Aralık’ta fiyatları yüzde 35 artırdığını duyurdu. Ama Ruslar Apple ve Samsung gibi yabancı markaları tercih ediyor. Asım Kocabıyık’ı hatırlamak için ‘anı odası’ Ekonomi Servisi Borusan Holding’in Kurucu ve Onursal Başkanı merhum Asım Kocabıyık’ın hatırasını yaşatmak için çalışma odasına kurulan “Asım Kocabıyık: 88 & ” Anı Odası, Kocabıyık’ın vefatının ikinci yıldönümünde ziyarete açıldı. Anı Odası, Asım Kocabıyık’ın 88 yıllık yaşamını anlatan bir dijital sergiye ev sahipliği yapıyor. Anı Odasında, Kocabıyık’ın 1924’te Afyon’un Tazlar köyünde başlayan 88 yıllık yaşam öyküsünün ana bölümünü 7 ekrandan oluşan 5 metrelik bir videowall oluşturuyor. Videowall, 10’ar yıllık dönemler halinde; aile, iş ve ülke eksenlerinde düzenlendi. Ziyaretçiler buradan Kocabıyık’ın aile ve iş yaşamındaki gelişmelerle aynı yıllarda ülkede meydana gelmiş sosyal, ekonomik ve politik gelişmeleri de takip edebiliyor. Bu içerikler ekrana taşınırken küratör Prof. Dr. Zafer Toprak’ın Asım Kocabıyık ile yaptığı röportajlardan yararlanarak yazdığı “Cumhuriyet’in Başarı Öyküsü: Asım Kocabıyık” kitabı kaynak alındı. Asım Kocabıyık’ın toplumsal sorumluluk faaliyetlerini içeren “Asım Kocabıyık ve Toplumsal Sorumluluk” ekranı da, Anı Odası’nın önemli köşesini oluşturuyor. Anadolu Sigorta’dan yeni yanıt sistemin Ekonomi Servisi Anadolu Sigorta, müşterilerinin hasar dosyaları hakkında 7 gün 24 saat bilgi almalarını sağlamak amacıyla iki uygulama başlattı. Şirket, ‘Hasar Hizmetleri Hattı ve Sesli Yanıt Sistemi’ ve ‘Web Hasar Dosya Sorgulama Hizmeti’ ile müşterilerinin, sesli yanıt sistemi ile herhangi bir çağrı merkezi yetkilisine bağlanmadan bilgi edinmesine olanak sağladı. C M Y B