Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 ARALIK 2014 ÇARŞAMBA 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Türkiye’nin üretim ve istihdamı artırmak için daha fazla tasarruf yapması gerekiyor IMF’den tuzak uyarısı Ekonomi Servisi IMF uzmanları, Türkiye’nin ekonomide rekabeti, istihIMF’ye damı ve üretimi artırması için yapması gerekenleri belirledi. Fona göre, göre daha fazla tasarruf, enflasyon heTürkiye, define yeni odak, finansal istikraülkeyi yükrı korumak üzere genişletilmiş bir sek gelirli makro ihtiyati alet çantası ve daha fazla özel tasarruf gerekiyor. ekonomilerin IMF Avrupa Birimi’nden saflarına kaKıdemli Ekonomisti Gregotılmasını olario Impavido ile Türkiye uznaksız kılacak manı ekonomist Uffe Mikkelsen, “Türkiye’nin Orta Gelir ‘bir orta gelir tuzağına’ yaka Tuzağından Kurtulması İçin Reçete” başlıklı bir makale kalanma riskine leme aldı. Makalede şu tespitatacak yavaş lere yer verildi: * Türkiye 201013 döneminbüyümeyle, de, iç tüketimi destekleyen poliekonomik tikalarla yıllık ortalama yüzde 6 bir geçiş büyüdü. Bu durum büyük cari işdönemi lemler açığı üretti ve çoğunlukla kısa vadeli sermayeyle finanse edildi. yaşıyor. * Türkiye’nin düşük yurtiçi ta20152017 orta vadeli plan, daha önceki plandan daha güçlü bir mali sağlamlaştırma olarak görünüyor. Bu plan kamu yatırımlarını koruyuncaya kadar kamu harcamalarını korumaya yönelik. sarruf ve rekabet zorlukları Avrupa’daki yavaş büyüme nedeniyle de sıkıntıya uğrayan ihracatın yanında yatırımlarını sınırladı. * Şimdiki politikalarla Türkiye’nin ekonomisinin gelecek beş yıl boyunca yıllık sadece yüzde 3.5 büyüyeceği tahmin ediliyor. Daha ileri gidildiğinde ekonomi, onu daha rekabetçi kılacak ve üretim ve istihdam artışını restore edecek şekilde yeniden dengelenmeli. * Ekonomiyi dengelemek için dört odak noktası bulunuyor; 4 Daha fazla tasarruf. Hükümetin orta vadeli programındaki sıkı mali politika, kamu yatırımları sürerken doğru bir şekilde cari harcamalarda düşüşe odaklandı. IMF uzmanlarınca yapılan analiz, ulusal tasarrufları doğrudan artıran politikaların dış dengesizliği, özel yatırımları zayıflatmadan düşürdüğünü gösteriyor. Düzenlemeler büyüme ve istihdam üzerinde asgari etkiye sahip oluyor. 4 Enflasyon hedefine yeni odak. Merkez Bankası geçmişte enflasyon hedefini kaçırdı. Hali hazırda piyasalar kısa vadede yüzde 5 enflasyon hedefinin karşılanacağına inanmıyor. 4 Finansal istikrarı korumak üzere genişletilmiş bir makro ihtiyati alet çantası. Finansal istikrarı güvence altına alırken enflasyon hedefini karşılama görevi bulunan Merkez Bankası’nın işini karmaşık hale getirdi. Sermaye akışları finansal derinleşmeye izin verse ve büyümeyi desteklese de döviz kuru üzerinde yukarı yönlü baskı uyguladı. 4 Daha fazla özel tasarruf. Doğru makro ekonomik politika bileşimi önemli olsa da uzun vadede ekonominin yeniden dengelenmesi yapısal reformlara bağlı. Böylece yetkililerin 10’uncu Kalkınma Planı içindeki istekli yapısal reform programını hızlandırması gerekir. Öncelik, büyümede asgari olumsuz etkiye sahip olacak, dış dengesizlik üzerinde en büyük etkide bulunacak daha yüksek özel sektör tasarrufunu cesaretlendirecek politikalara verilmeli. Şimşek ile Bir Sosyal Medya Tecrübesi Pazartesi akşam saatleri... TBMM Genel Kurulu’nda 2015 bütçe tasarısı görüşülüyor. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, AKP’nin ekonomiyi “diz çökmekten” kurtardığını söyledi. İktidar kadrolarının, seçmenleri için yüksek bir değer ifade etse de 2002’yi her vesileyle kozmik bir milat olarak empoze eden anlayışına, yaşadığım tanıklıklar nedeniyle itirazım var. 19992001 krizlerini Ankara’da, Washington’da, kâh Kemal Derviş’in “tam zamanlı” olarak peşinde, kâh Meclis’te haftalar süren maratonda, eski Başbakanlık binasının önünde nöbet tutarak, yakından izlemiş bir muhabir olarak; bu sözü duyunca sosyal medya hesabımdan, Zeybekci’nin kamuoyunu “yanılttığına” dair bir mesaj paylaştım. 2001 büyük çöküşü, ANAPDSPMHP koalisyonunun sonunu hazırlasa da, ödediği bu bedelle birlikte AKP iktidarına, başta bankacılık, kamu borç yönetimi kanunları olmak üzere, küresel sermaye ile uluslarüstü kuruluşların “reform” talebine karşılık gelen dopdolu bir program hediye etmişti. İkinci mesajımda; bu arka plandan hareketle, AKP’nin iktidara geldiğinde “hazır bir program” bulduğunu ve özellikle ilk dönemde bu programa “dokunmayarak” yani muhafaza edip sürdürerek güven kazandığını belirttim. Yaklaşık üç saat sonra aynı sosyal medya ortamında bir sürprizle karşılaşacaktım. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in şu sorumesajıyla: “Önceki 17 programın başarısızlığını nasıl açıklıyorsunuz? Ak Parti reform programını genişletti, derinleştirdi ve uyguladı...” Milletvekili seçildiği 2007’den bu yana tanıştığımız Bakan Şimşek’e, elbette bir yanıtımın olduğunu ancak konuları, benim de soru sorabileceğim bir ortamda görüşmenin daha iyi olacağını ifade eden bir yanıt yazdım. Anında AKP taraftarlarından nezaket sınırlarını zorlayan çok sayıda mesaj yağmaya başladı. Onları geçip haber değeri taşıması nedeniyle, Şimşek’in arka arkaya paylaştığı mesajları aktarayım: “Ak Parti iktidara geldiğinde Türkiye hâlâ iflasın eşiğindeydi. Faiz giderleri vergi gelirlerinin yüzde 86’sına ulaşmıştı. Şimdi yüzde 14.” “Piyasalardaki oynaklık sadece Türkiye’ye özgü değildir. Türkiye ekonomisinin temelleri sağlam. Ortalık yatışınca pozitif yönde ayrışacağız.” “Güçlenen ABD ekonomisi doların tüm para birimlerine karşı değer kazanmasına sebep oluyor! Rusya faiz artırdı. 80 milyar dolar sattı ama işe yaramadı.” “2015’te cari açık hızla daralacak, enflasyon düşüşe geçecek, güçlü mali dengeleri koruyacağız & kapsamlı bir reform programı uygulayacağız.” Sağlam ekonomik temeller ve güçlü mali dengelerin kaçınılmaz gereklerinden birinin de yolsuzlukları önlemek, rüşveti ortadan kaldırmak olduğundan hareketle, Şimşek’in mesajlarını okuyunca “TBMM Genel Kurulu’ndaki bütçe sunuş konuşmanızda, Türkiye’nin ‘yolsuzluk ligindeki yerine dair’ sayfayı neden atladınız Sayın @memetsimsek?” sorusunu yönelttim. Bakan Şimşek şu yanıtı verdi: “Konuşmayı ben hazırladım ve ben dağıttırdım. Neden okumayayım? Çok basit: Hazırladığım metnin ancak 2/3’ünü okuyacak vaktim oldu.” Bu yanıtı ikna edici bulmasam da yorum yapmadan sayfamda yer verdim. Maliye Bakanı’nın “vakit” gerekçesinin niye ikna edici olmadığını şimdi paylaşacağım: Şimşek’in okumadan atladığı “Yolsuzluk Algı Endeksi Bölümü” kitapçıkta şöyleydi: “Uluslararası Yolsuzluk Algı Endeksi’ne göre, 2002 yılında, 102 ülke arasında 65. sırada yer alan Türkiye, 2014 yılında 175 ülke arasında 64. sırada yer almıştır. Türkiye, yolsuzluk algısı en yüksek yüzde 36’lık ülke grubunda iken en düşük yüzde 36’lık ülke grubuna girmiştir.” İnanılmaz bir perdeleme! Sanırsınız ki 2002’den sonra Uluslararası Yolsuzluk Algı Endeksi, tam 12 yıl boyunca Türkiye hakkında hiçbir değerlendirme yapmamış! Oysa gerçek şöyle: Türkiye, 2002’deki 65. sıradan, 64’e yükselmedi. Uluslararası Yolsuzluk Endeksi’nin 2013 yılındaki 53. sırasından, 64’e düştü... Üstelik 11 basamak birden gerilerken altı yıllık ilerlemesini de sıfırladı. Bu düşüşün tek nedeninin, bugün birinci yıldönümünü idrak ettiğimiz 17 Aralık rüşvet ve yolsuzluk operasyonu olduğunu söylemeye ise herhalde gerek yok. Velhasıl, iyi ki atlamış Bakan Şimşek; gerçekleri zekâyla alay ederek çarpıtan bu bölümü. Ekonomi Servisi Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, yayımladığı raporda, gelişen ülke kredi notları üzerinde baskının arttığını bildirdi. Petrol fiyatlarındaki düşüşün Hindistan ve Türkiye üzerinde dış baskıları azalttığının ifade edildiği raporda Fitch, Çin’de ekonominin yavaşlamasını ve Rusya’nın durgunluğa girmesini beklediklerini belirtti. Fitch Avro Bölgesi’nde kredi kalitesinde ılımlı bir toparlanma olduğuna da dikkat çekerken, görünümün oldukça durağan olduğu fakat risklerin devam ettiği de vurgulandı. Raporda Fitch’in ekonomik görünüme yönelik görüşlerinin Eylül ayından bu yana zayıfladığı ve risklerin aşağı yönlü sürdüğü ifade edildi. ‘Not üzerinde baskı arttı‘ Borusan, Houston’a 150 milyon dolar yatırdı Borusan Holding 32 yıl önce boru satmak için ofis açtığı Teksas’a bağlı Houston şehrine bu kez 150 milyon dolarlık fabrika yatırımı ile döndü. Ekonomi Servisi Borusan Holding’in 1 yıl gibi kısa sürede tamamladığı ve Nisan 2014’ten itibaren deneme üretimine başlayan fabrikanın son olarak ısıl işlem tesisi de devreye alındı. Petrol ve kaya gazı sondaj boruları için kurulan fabrika şu an sadece yüzde 30 kapasiteyle çalışıyor. Fabrika Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kocabıyık, Holding Üst Yöneticisi (CEO) Agah Uğur ve Borusan Mannesmann İcra Kurulu Başkanı Semih Özmen’in de katıldığı toplantıyla kapısını Türkiye’den giden gazetecilere açtı. Fabrika 1000’e yakın kaya gazı üretim şirketinin faaliyet gösterdiği ABD pazarında ilk 10 ayda 130 milyon dolar ciro yapmayı başardı. Fabrikanın önümüzdeki yıl hedefi yüzde 70 kapasite. Yüzde 100 kapasiteye geçildiği anda ise şirket 500 milyon dolaYola ra yakın ciro ve Rus sermayeli TMK, Tenams ve ABD’li Steel’in adını Arjantinli hâkim olduğu pazarda yüzde 5’lik pazar payına ulaşacak. verdi Ahmet Agah Agah Uğur “Borusan MannesKocabıyık Uğur mann yakın zamanda ABD’de Borusan, fabribu tür özel boruları üreten ka için yaptığı yola diğini kamuoyuna duyurmuştu. 5 büyük şirketten biri olaadını vermiş. Yolun ismi Borusan yöneticilerinin verdicak. Şirkette yeni bir dönüBorusan Road... Tabelanın ği bilgiye göre kontrat bedeli şüm hamlesi başlattık. Arüstünde de bir not var: No 130 milyon dolar olan projeoutlet. Houston gezisine Ahmet tık müşterimiz neredeyde kullanılacak çelik borular Kocabıyık’ın kızı Defne Kocabıyık se orada olacağız. YüGemlik’te üretilecek. da katıldı. New York’ta okuyan zümüzü değiştiriyoruz. Toplantıda iştiraklerine Defne Kocabıyık, Houston fabri2024 vizyonunu şimdiilişkin bilgiler veren Agah kasında satışpazarlamada işbaşı den belirledik. Temel Uğur’un distribütörü oldukları yaparken bu durumun kendisi için hedef Borusan’ı global Caterpillar’ın (CAT) üçüncü duygusal bir yönü olduğunu da bir şirkete dönüştürhavalimanın da etkisiyle sagizlemiyor. Çünkü dedesi Asım mek” dedi. Uğur, Borusan tış rakamlarını yukarı çektiğini Kocabıyık 1989’da ameliyat için Mannesmann’ın ortalama anlattı. Uğur’un verdiği bilgiye gelmişti Houston’a. İlk ofis de iş hacminin 700 milyon dogöre, ‘Çalışılmıyor, yeri değiyine bu şehirde açılmıştı. Şimdi lar olduğunu, ABD’de kuşecek’ denilen havalimanı için ise torunu, 25 yıl sonra dedeşimdiden 110 milyon Avro’luk rulan tesisten gelecek pazar sinin kurduğu şirketi bü350’ye yakın araç satıldı. Bunpayı da eklendiğinde bu rayütmek için o şehirde. ların çoğu şirketlere teslim edildi, kamın toplam 1 milyar dolara Hatta evini bile bu küçük bir kısım ise üretimi bekliyor. ulaşabileceğini bildirdi. gezi sırasında tuttu. Şimşek’in sorusu Semih Özmen Amaç pazara yakın olmak Borusan Mannesmann Boru İcra Kurulu Başkanı Semih Özmen de kaya gazındaki gelişmelerle birlikte ABD pazarının yeniden canlandığını, pazara daha yakın olmak için burada fabrika kurduklarını belirterek fabrikanın tam kapasite çalışmaya başladığında personel sayısının 300’e çıkacağını ifade etti. “Türkiye’den gelen 7 işçimiz var” diyen Özmen, bir kişilik istihdam için 500 bin dolarlık yatırım yaptıklarını kaydetti. Borusan için ABD’de olmak sadece üretim açısından önemli değil. İş bağlantıları konusunda da şirketin eli güçlendi. Nitekim Borusan Mannesman, geçen hafta Dallas’tan Baytown’a uzanacak 449 kilometre uzunluğunda doğalgaz sıvısı taşıyacak boru hattı projesindeki boruların tedarik işini üstlen Yolsuzluk sorum HSBC orta sınıfla büyüyecek Ekonomi Servisi HSBC Türkiye, günlük bankacılık, tasarruf ve kredi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik yeni ürünü HSBC Advance’i piyasaya sundu. Dört milyonluk 2545 yaş arası yükselen orta gelir grubunu hedefleyen Advance, daha önce HSBC’nin faaliyette olduğu 15 ülkede hayata geçti. HSBC Türkiye Bireysel Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Taylan Turan, ağırlıklı olarak 25 45 yaş arasında, teknolojiyi daha fazla kullanan ve dijital kanalları tercih eden kitleye odaklandıklarını belirterek “Bu segmentte pazar payımız toplam pazar payımızın üzerinde olacak” dedi. HSBC Advance, 100 bin TL’ye kadar yüzde 10.5 hoş geldin faizi veriyor. İnternet alışverişi üzerinde yüzde 10 indirim sunuyor. Tüm tek çekim alışverişlerde ücretsiz 6 taksit imkânı sunan Advance’ın hesap işetim ücreti yok. Müşterilerin Advance’e geçmesi için bankaya üç ödeme talimatı vermesi gerek. 31 Ocak 2015 tarihine kadar HSBC Advance ile tanışan yeni müşteriler, Samsung tablet sahibi olacak. Yanılttığı için mi atladı? Kadınların yüzde 96’sı kayıt dışı Tarımda çalışan 2 milyon 671 bin kadının, 2 milyon 561 bini kayıt dışı ve sosyal güvenceden yoksun bir şekilde görev yapıyor. Ekonomi Servisi Tarım sektöründe istihdam edilenlerin yarısını oluşturan kadınların neredeyse tamamı kayıt dışı ve sosyal güvenceden yoksun bir şekilde çalıştırılıyor. Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı İbrahim Yetkin, tarım sektöründe kayıt dışı çalışmanın özellikle kadın işçiler arasında çok yaygın olduğunu belirterek, “Tarımda çalışan kadınların yaklaşık yüzde 96’sı kayıt dışı. Bu rakam, tarım sektöründeki kadınların her türlü sosyal güvenceden yoksun olduğunu gösteriyor” görüşünü dile getirdi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgilere göre, bu yılın eylül ayı itibarıyla tarım sektöründe 5 milyon 625 kişi istihdam ediliyor. Çalışanların 2 milyon 954 binini erkekler, 2 milyon 671 binini kadınlar oluşturuyor. Tarımda çalışanların 2 milyon 751’ini ücretsiz aile işçisi, 2 milyon 172 bini kendi hesabına, 650 bini ücretli veya yevmiyeli, 52 bini işveren olarak istihdama katılıyor. Tarım sektöründe çalışanların yüzde 83.9’u kayıt dışı istihdam ediliyor. Bu oran toplam çalışanların 4 milyon 721 binine karşılık geliyor. Tarımda çalışan 2 milyon 671 bin kadının, 2 milyon 561 bini kayıt dışı ve sosyal güvenceden yoksun bir şekilde görev yapıyor. nın dört bir köşesinden aldığımız siparişleri yetiştiremez olduk. İptaller yaşamaya başladık. Kriz her geçen gün büyüyor. Ne yapılmak isteniyor anlamak mümkün değil. Şirketleri mi kapatalım Türkiye’den mi çıkalım? Ne istiyorlarsa söylesinler onu yapalım” diye konuştu. MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 2.3714 1.9597 0.39916 2.9654 3.7277 2.4749 0.31275 2.0380 8.1778 0.31421 0.63182 2.0411 17 ARALIK 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.3654 1.9380 0.39693 2.9580 3.7057 2.4554 0.30933 2.0213 7.9511 0.31189 0.62596 2.0202 SATIŞ 2.3750 1.9715 0.40008 2.9698 3.7333 2.4786 0.31347 2.0457 8.3005 0.31493 0.63656 2.0489 Kırmızı Hat 1 milyar doları yuttu Ekonomi Servisi Gümrüklerde yaşanan kırmızı hat krizinin devam ettiğini belirten Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin, “Hatalı uygulamaların sonucunda bizler kadar Türkiye kaybediyor. Yıl başından bu yana hayata geçirilmeyen ve hata lı uygulamalardan dolayı en az 1 milyar dolar kaybettik” dedi Negrin, başta hazır giyim sektörü olmak üzere Dahilde İşleme Rejimi kapsamında yurtdışından getirilen ürünlerin tamamının gümrüklerde Kırmızı Hat’ta düştüğünü belirterek, “Yaşadığımız sıkıntılardan dolayı dünya 2.3671 1.9470 0.39721 2.9601 3.7083 2.4591 0.30955 2.0288 8.0722 0.31211 0.63069 2.0277 C M Y B