Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 KASIM 2014 CUMA 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Dokuz başlıktan oluşan sektörel dönüşüm programını açıklayan Davutoğlu, programın ‘temenni’ olmadığını savundu 9 sektöre destek sözü u Başbakan Davutoğlu, sektörel dönüşüm programlarıyla hedeflerinin 2018’in sonuna kadar gayri safi yurtiçi hasılayı (GSYH) 1.3 trilyon dolara çıkarmak, cari açığı yüzde 5.2’ye çekmek, işsizlik oranını da yüzde 7 seviyesine indirmek olduğunu söyledi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Ahmet Davutoğlu, “Güçlü ve Dengeli Büyüme İçin Yapısal Dönüşüm” başlığıyla Onuncu Kalkınma Planı kapsamında öncelikli dönüşüm programlarına ilişkin eylem planlarını açıkladı. Ankara Palas’ta düzenlenen tanıtım toplantısına Davutoğlu ile birlikte 11 bakan da katıldı. Programın önümüzdeki yıl yapılacak seçimlere göre değil 2023 hedeflerine göre hazırlandığını anlatan Davutoğlu, toplam 25 ana başlık ve 450 eylem planından oluşan programın 3 kategoriye ayrıldığını bunları parça parça kamuoyuna duyuracaklarını ifade etti. “Akan bir küresel ekonomi var, Türkiye de bir yaprak misali seyrediyor değil, aksine küresel ekonomik gelişmeleri anlayan, nabzını tutan ve yönetebilen bir ülke olmak durumunda ‘Tarım alanları madene dönüşmedi’ Toplantıda Davutoğlu ve bakanlar, gazetecilerin sorularını da yanıtladı. Tarım sektöründe yaşanan kuraklığın enflasyona etkisi konusundaki bir soru üzerine Davutoğlu, “Kuraklık belli dönemlerde yaşanan bir sıkıntıdır ama bunun fiyata etkisi olmaması için tedbirler almak durumundayız” dedi. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Bakanı Mehdi Eker de kuraklığın belli bölgelerde hububat üretimine yüzde 1213 azalmaya neden olduğunu belirtirken “Ancak üretici ile tüketici arasındaki fiyat daha yüksek. Aradaki zincirin uzun olmasının etkili olduğunu düşünüyoruz” diye ekledi. Eker, Soma ve Ermenek’te tarım arazilerinin maden sahalarına dönüştüğü yönündeki iddiaların anımsatılması üzerine de “Tarımsal alanı tarımdan çıkarıp madenciliğe vermiş değiliz. Karaman’da tarımsal faaliyette azalma söz konusu değil. Üretimde azalma da söz konusu değil. Mesele şu: İnsanlar tarımsal faaliyet yapıyor ama bu 12 ay yapılmıyor. Tarımsal faaliyet azaldı veya araziler madene ayrıldı, dolayısıyla tarım yapmadıkları için madende çalışıyorlar gibi bir kanaat ve bilgi doğru değildir” diye konuştu. TAKSİM’E GİRİŞ PARALI OLACAK Davutoğlu’nun açıkladığı “eylem planı”nda ilginç önerilere de yer verildi. Buna göre, Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi Programı çerçevesinde 2018’e kadar metro, tren gibi raylı sistem hattındaki okul, üniversite, işyeri servisleri kaldırılacak; yurttaşlar toplu taşıma araçlarına yönlendirilecek. Taksim, Kızılay gibi kent merkezlerine girişler ücretli olacak. 9 Başlıkta açıklanan planlardan Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi Programı’nda yer alan bazı maddeler şöyle: 4 20142018 döneminde büyükşehirlerde servis araçları kapasite, güzergâh ve teknolojileri açısından değerlendirilecek. Servis kullanan öğrenci, işçi, memurlara toplu taşıma bileti ve/veya kartlarının ücretsiz veya indirimli verilmesi planlanıyor. 4 Kent merkezlerine otomobil girişi sınırlandırılacak. Büyükşehirlerde kent merkezine araç girişini ücretlendiren pilot Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) uygulaması başlatılacak. Yeni metro, tren gibi raylı sistem istasyon projeleri tasarlanırken otoparklar zorunlu hale gelecek. Otopark ücreti ile ulaşım ücreti ilişkilendirilerek otopark ile toplu taşıma sistem entegrasyonu sağlanacak. Fed’in Tahvil Alımını Sonlandırması Amerikan Merkez Bankası Fed’in varlık alımını sonlandırmasının uluslararası finansal pazarlara, ekonomimize etkileri tartışılmakta, öngörüler açıklanmaktadır. Fed, 20072009 döneminde ABD’de ekonomik durgunluğun derinleşmesi üzerine, Ortodoks, geleneksel merkez bankacılığı uygulamaları dışına çıkarak olağandışı adımlar atmak, uygulamalar yapmak gereğini duymuştur. Bu bağlamda 1.7 trilyon USD tutarında taksit olarak nitelendirilebilecek ipotek güvenceli varlığa dayalı menkul kıymet satın almış, uzun vadeli devlet tahvili alımını da program dahilinde sürdürmüştür. Fed’in diğer merkez bankalarından farklı bir tutumu da devlet iç borçlanma senetleri dışında, yanı sıra diğer kuruluşların çıkarmış olduğu borçlanma senetlerini de satın alabilmesidir. Fed’in, ipotek güvenceli (mortgage) varlığa dayalı menkul değer satın alması, yalnız finansal kurum kurtarma operasyonu olarak görülmemelidir. Fed bu tür menkul değer ve devlet tahvili alımı yoluyla, ekonomide likidite genişlemesiyle uzun vadeli ipotekli (mortgage) kredi faizi ile devlet tahvili faizlerini düşürmeye yönelmiştir. On yıl vadeli tahvillerin faizinin düşürülmesiyle, konut satışlarının artırılması, özel sektör tahvil çıkarma maliyetinin indirilmesi, özel sektör yatırımlarının canlandırılması amaçlanmıştır. HHH Fed’in tahvil alımını sonlandırması, Fed’in izlediği para politikası amacı ve stratejisi çerçevesinde yorumlanmalıdır. Günümüzde merkez bankacılığı paradigması, öncelikli amacı fiyat istikrarının sağlanmasıdır. Fed’in para politikasının ana amacı da fiyat istikrarıdır. Fed, bu fiyat istikrarı sağlamanın yanı sıra istihdam artışını, işsizliğin belli bir düzeyin üstüne yükselmemesini de gözetmektedir. Bu bağlamda ölçüt işsizlik oranının yüzde 6.5’in üstüne çıkmamasıdır. Bu nedenle, Fed’in alacağı önlemler açısından yalnız fiyat göstergesi değil, istihdam verileri de belirleyici olmaktadır. Fed’in para politikası stratejisi, enflasyon hedeflemesinin bir çeşitlemesi olarak nitelendirilen örtülü (zımni) nominal çapadır (implicit nominal anchor). Bu stratejinin özü, bir olay gerçekleşmeden, işaretleri, belirtkenleri görüldüğünde, gecikmeden etkili önlem almak, olayı bastırmak, olayı önlemektir. Fed’in amaç ve izlediği stratejisi çerçevesinde tahvil alımını sonlandırması, “ABD’de işsizliğin hedeflenen düzeye doğru gerilediği, enflasyon kaygısı duyulmakla beraber, enflasyonun henüz bir tehlike olarak netleşmediği” şeklinde yorumlanabilir. Uluslararası finansal pazarların likiditesi, trilyon dolarların kısa sürede el değiştirdiği göz önünde tutulduğunda, 15 milyar USD’lik tahvil alımının sonlandırılmasının nicelik olarak önem taşımadığı hemen görülür. Sonlandırma niceliksel değil, verdiği ileti ve yorumu önemlidir. Fed, enflasyon belirteci netleştiğinde, faiz artışı da dahil sıkılaştırılmış para politikası izleyeceği iletisini vermiştir. HHH Türkiye’nin kısa süreli dış borçları, vadesi gelen uzun vadeli borçlarının anapara taksitleri bir yana, 50 milyar USD olarak öngörülen cari işlemler açığını da fonlamak durumundadır. Açığın fonlanmasında, dış borçlanma, yurtdışında yerleşiklerin doğrudan sermaye yatırımları yanı sıra portföy yatırımı da koymaktır. Yurtdışında yerleşiklerin hisse senedi, DİBS alımları ve repo yapmaları yoluyla da ekonomiye yabancı kaynak girişi olmaktadır. Veriler, özellikle 2013 yılı sonlarından itibaren yurtdışı yerleşiklerden, hisse senedi, DİBS alımı, repo yoluyla net kaynak girişi olmadığını, kaynak çıkışı olduğunu göstermektedir. Cari açık finansmanı ihtiyacı yanı sıra yabancıların Türkiye’deki portföylerini azaltmaları da ödemeler dengesi finansmanını zorlaştıracak bir gelişmedir. Merkez Bankası’nın, Fed’in faiz artışına yönelmesinin yabancı portföy yatırımları üzerindeki olası etkilerini dikkate alan önlemler geliştirmesi herhalde gerekir. yız” diyen Davutoğlu, eylem planları ve dönüşüm programlarının birer “temenni” olmadığını hepsinin izleme mekanizmaları ve yaptırımlarının bulunduğunu söyledi. Davutoğlu, daha sonra 9 başlıktan oluşan sektörel dönüşüm programını açıkladı. Davutoğlu, bu programları şöyle sıraladı: 4 İthalata olan bağımlılığın azaltılması, 4 Öncelikli ticaret alanlarına ağırlık verilmesi, 4 Kamu alımları yoluyla teknoloji geliştirme ve yerli üretim, 4 Yerli kaynaklara dayalı enerji üretimi, 4 Enerji verimliliğinin geliştirilmesi, 4 Tarımda su kullanımının etkinleştirilmesi, 4 Sağlık endüstrilerinde yapısal dönüşüm, 4 Sağlık turizminin geliştirilmesi, 4 Taşımacılıktan lojistiğe dönüşüm. Kaynaklar doğru yönetilmeli Programa ilişkin İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi, ‘Eylem Planı’nın alt detaylarına bakmamız gerekiyor’ yorumunu yaparak, “Bu noktada ithalata bağımlılığın minimum düzeylere çekilmesi ve üretim için ayrılan kaynakların daha doğru yönetilmesi gerekiyor. Geleneksel sektörlerde hangi dalda kuvvetli, nelerde zayıfız bunun belirlenmesi son derece önemli. Kuvvetli olduğumuz sektörlerde altyapıya kaynak ayırmamız lazım” diye konuştu. Öte yandan Davutoğlu’nu eleştiren CHP Milletvekili Umut Oran da ‘Bol slogan sıfır sonuç’ değerlendirmesinde bulundu. Oran, ‘İki hareket noktaları var: Ekonomide kriz tehdidi hızla büyürken, ‘panik yok, duruma hakimiz’ mesajı vermek. ‘Ekonomide yeni bir hamle ve atılım dönemi’ algısı yaratarak, propaganda sürecini başlatmak. Söylenenler ‘cekcak’ şeklinde vaat ve temenni niteliğinde… TEPKİ YAĞDI Servislerin kaldırılacağı ve kent merkezlerine otomobil girişini sınırlandırmak için ücret uygulamasına geçileceğinin açıklanması sosyal medyada velilerin ve çalışanların büyük tepkisini çekti. İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu üyesi Hakan Orduhan, “Evet servis İstanbul için ayıptır. Fakat toplu taşıma yaygın değil. Bu uygulamaya ne zaman geçilir bilinmez. 20 yıl sonra mı olur, 30 yıl sonra mı olur?” dedi. İstanbul’un servis ekonomisinin yılda 1.5 milyar dolarlık ekonomi yarattığını ifade eden Orduhan, “O zaman paralel taşımacılık yaparız” diye konuştu. Ziraat’tan 3 milyar lira kâr Ekonomi Servisi Ziraat Bankası, geçen yılın dokuz aylık döneminde 2 milyar 576 milyon lira olan net kârını, bu yılın aynı döneminde yüzde 17 artırarak 3 milyar 26 milyon liraya çıkardı. 238.4 milyar lirayla sektörün aktif büyüklüğü lideri olan banka, kârlılıkta da birinciliğe oturdu. Ziraat Bankası’nın 9 aylık kârı, geçen yılın tamamında elde edilen 3.3 milyar lira kâra yaklaştı. Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın “Bu yılın ilk 9 ayında açılan 28 şubemizin yanı sıra ATM sayımızı 581 adede çıkardık. Eylül sonu itibarıyla toplam şubemiz 1661 ve ATM sayımız 5 bin 934 oldu” dedi. Bu yılın ilk 9 ayında aktif büyüklüğünü yüzde 15 artarak 238 milyar TL’ye ulaştığını vurgulayan Aydın, toplam kredilerin 170 milyar lirayı aştığını söyledi. Kredi kalitesinin iyileştiğini belirten Aydın, takipteki kredi rasyosunun yüzde 2’ye indiğini kaydetti. OECD, büyüme tahminini düşürdü u Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü Türkiye için 2015 büyüme tahminini yüzde 4’ten yüzde 3.2’ye indirdi, 2016 büyüme tahmini yüzde 4 oldu. Ekonomi Servisi Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) küresel büyümenin kademeli olarak ivme kazanmasına rağmen geçmiş yıllara kıyasla ılımlı kalacağını belirtirken Türkiye’nin ekonomisinin gelecek yıl için büyüme tahminini yüzde 4’ten yüzde 3.2’ye indirdi. OECD tarafından yayımlanan ön tahminlere göre büyümenin 2016’da hızlanarak yüzde 4 yükselmesi öngörülüyor. Kuruluş mayısta Türkiye için 2014 büyüme tahminini yüzde 2,8 olarak açıklamıştı. OECD tarafından 1516 Ekim’de yapılacak olan G20 liderler zirvesi öncesinde hazırlanan raporda yer alan ön tahminlere göre dünya ekonomisinde büyümenin 2015’te yüzde 3.7, 2016’da da yüzde 3.9 olması bekleniyor. Küresel ekonomi hakkında daha ayrıntılı bilgi verecek olan nihai rapor 25 Kasım’da yayımlanacak. Raporda Avro bölgesi ekonomisindeki yavaşlama ve gelişmekte olan büyük ekonomilerde görülen zayıflıklar nedeniyle ABD öncülüğünde gerçekleşen küresel büyümenin ancak kademeli olarak ivme kazanabildiği belirtildi. OECD, küresel ekonomiye bakıldığında Avro bölgesinin zayıf noktayı teşkil ettiği ifade edilerek Avrupa Merkez Bankası’nın ekonomiyi canlandırmak için “ne gerekiyorsa yapılacak” sözünün arkasında durarak devlet tahvili alımlarına başlaması çağrısında bulundu. İş’ten 90’ıncı yılında 90 gence ödül Ekonomi Servisi Türkiye İş Bankası, ‘Altın Gençler’ projesiyle 1971’den bu yana üniversite sınavında üstün başarı gösteren öğrencilere ödül vermeyi sürdürüyor. Bu yıl 90’ıncı yılını kutlayan banka, Lisans Yerleştirme Sınavı’nda (LYS) en başarılı 90 öğrenciye başarı plaketi, 1000 TL tutarında para ödülü ve InterRail Global Pass bileti hediye etti. LYS’de 12 puan türünde dereceye giren ve Türkiye’nin önde gelen üniversitelerinde eğitim hakkı elde eden ‘Altın Gençler’in ödülleri, İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali’nin de katıldığı İş Kuleleri’nde gerçekleşen törenle verildi. Törene öğrencilerin aileleri ve öğretmenleri de katıldı. İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, ödül alan öğrenci ve öğrencilerin başarılarında pay sahibi olan öğretmenleri ile ailelerini emeklerinden dolayı kutlayarak “Kişisel gelişiminizi artıracak şekilde merak duygunuzu sürekli açık tutmalısınız. Merak duygusu kutsaldır ve yaratıcıdır, merak duygunuzu hiç öldürmeyin. Kişisel gelişiminizin belirli bir noktaya gelmesi için hep özel çabalar sarf etmeniz lazım. Size apolitik olmayı önermiyorum ama şunu bilmelisiniz ki kişisel gelişiminizi tamamlayamadığınız takdirde vatanı kurtaramazsınız” dedi. SBK 69 yıllık ilaç şirketini aldı Ekonomi Servisi Geçen haftalarda sağlık sektöründe faaliyet yürüten Münir Şahin ve Betasan’ı satın alan SBK Holding, ilaç şirketi Biofarma’yı da bünyesine kattı. SBK Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sezgin Baran Korkmaz, “Biofarma sağlık sektö ründe üçüncü satın aldığımız şirket oldu. Bunun yanında iki tane özel hastaneyi bünyemize kattık. İki tane daha almak için görüşmelerimiz sürüyor” dedi. Ekonomi Servisi Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi, bankanın yeni adımlar atarken iki önemli kriteri dikkate aldığını söyledi. Avrupa Merkez Bankası’nın faize dokunmaması sonrasında Başkan Mario Draghi, basın toplantısı düzenledi. Draghi, bankanın adım atma stratejilerine değindi. Mario Draghi neye göre adım attıklarını “Ek adımlar atılması için izlenen iki unsur var; mevcut önlemlerin yeterli olmaması ve fiyat görünümünün bozulması” sözle Dragi: Ek önlemler yolda riyle açıkladı. Draghi, yönetim kurulundaki anlaşmazlık hakkındaki soruya görüş ayrılıklarının olağan olduğu cevabını verdi. AMB Başkanı, “vereceğin en önemli mesaj diğer merkez bankalarının bilançoları küçülürken AMB’ninkinin büyüyecek olmasıdır” dedi. Kendisine yöneltilen tüm eleştirilere tek tek yanıt veren Draghi, “Ekonomideki ılımlı toparlanma görünümü korunuyor ama AMB Yönetim Kurulu ihtiyaç olması halinde ek önlemlere hazırlık yapması için AMB birimlerine görev verdi” açıklamasında bulundu. Dragi’nin verdiği diğer mesajlar da şöyle: * Planlanan varlık alımlarının bilançomuzda belirgin etkisi olacak, bilançonun 2012 başındaki seviyelere gelmesini bekliyoruz. * Para politikası düşük enflasyon görünümüne karşılık verdi. alınan önlemler enflasyon beklentilerinin sağlam şekilde çıpalanmasını destekleyecek. * Avro bölgesinde enflasyon 2015 ve 2016’da kademeli yükselmeden önce önümüzdeki aylarda düşük seviyede kalacak. * Büyümenin desteklenmesi için diğer politika alanlarından da yapısal reformlarla katkı gelmesi gerekiyor. Draghi’nin açıklamalarının ardından Euro/dolar paritesi 1.24’ün altını gördü. Ekonomi Servisi Borsa İstanbul 100 (BIST 100) endeksi, günü önceki günkü kapanışa göre 1.445.81 puanlık kayıpla 77.510,28 puandan tamamlarken, dolar da alev aldı. Borsa İstanbul’da pay piyasaları ortalama yüzde 1.83 değer kaybetti, toplam işlem hacmi 4.5 milyar lira oldu. BIST 100 endeksi önceki gün kapanışa bir saat kala banka hisselerinde etkili satışların dün de sürmesiyle sert inişini sürdürdü. Bankacılık endeksi iki günde yüzde 5 değer kaybetti. Analistler, piyasalarda dolar talebinin artmasının satışları tetiklediğini kaydetti. Dün AMB Başkanı Draghi’nin, gerekmesi durumunda geleneksel olmayan ek önlemler almaya kararlı olduklarını açıklamasının da dolar talebini artırdığı söyledi. Öte yandan, dolar/TL, rubledek i sert değer kaybı ve diğer gelişmek te olan ülke paralarındaki bozulmaya paralel 17 Ekim’den beri en yüksek olan 2.2566’yı gördü. Borsa’da sert düşüş MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ 2.2387 1.9236 0.37600 2.8021 3.5664 2.3203 0.30286 1.9611 7.6533 0.32728 0.59671 1.9489 SATIŞ 2.2427 1.9361 0.37785 2.8071 3.5850 2.3352 0.30600 1.9699 7.7534 0.32948 0.59778 1.9618 7 KASIM 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.2371 1.9148 0.37574 2.8001 3.5639 2.3168 0.30265 1.9538 7.5385 0.32705 0.59223 1.9417 SATIŞ 2.2461 1.9477 0.37872 2.8113 3.5904 2.3387 0.30670 1.9774 7.8697 0.33024 0.60226 1.9693