Katalog

4 KASIM 2014 SALI CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr SAYFA Zeugma mozaikleri üzerinde ayakkabılarla gezilmesine uzmanlardan tepki yağdı oner ği Başkanı S sa, e rn e D r la g u Arkeolo tkililer böyle davranır ini “Ye Ateşoğulları rleri koruması gerektiğ se e r, halka tarihi ” diye sordu. Uzmanla ik z rı za tı o nasıl anla kkabıların m ı. a y a lu k u p to d özellikle sivri zarar vereceğini vurgula parçalarına KÜLTÜR 15 UYKUSUZLUK Mine SÖĞÜT minesogut@gmail.com Biz Uyurken... Cumhurbaşkanı’nın, kameralar önünde insanlara “Terbiyesiz herifler” diye çattığı... Kapalı alanda sigara içtikleri için cezalandırılsınlar diye sağa sola emirler yağdırdığı saatlerde... Onlar, gizlendikleri yerde muhtemelen sigara üstüne sigara içiyorlardı. Birkaç saat sonra hayatlarının son yolculuğuna çıkacaklarını henüz bilmiyorlardı. Kapkara bir boşluktaydılar. Görünmez olup kıtalardan kıtalara kaçarak buraya kadar gelmişlerdi. Kayıpları arkalarında bırakmayı çoktan öğrenmişlerdi. Uzunluğu muğlak bir hayatı kim bilir ne uğruna peşlerinde sürüklemişlerdi. Küçük çocuklarını kollarından çekiştirerek, TIR’lara, kamyonlara bindiriyorlardı. Gizlendikleri karanlık kuytularda ağlamasınlar diye ağızlarını elleriyle kapatıp başlarını okşuyorlardı. İçinden geçtikleri ülke hakkında ne biliyorlardı? Cumhurbaşkanı’nın kendisine bir saray yaptırdığını? Gezi eylemleri sırasında ölen bir çocuğu terörist diye diline doladığını? “Fikir namusu” diye diye bizzat namus cinayeti işlediğini? Saklandıkları yerden, muhtemelen uzaklarda maç izleyenlerin seslerini duyuyorlardı. Kendi ülkelerinde yapılan maçları ve gidecekleri ülkedeki maçları düşünüp belki bir an gülümsüyorlardı. Birkaç saat sonra boğulacakları denizi akıllarına bile getirmiyorlardı. Küçük kayıklara büyük hayaller yüklemenin sihri iyimserliktedir. Çantalarında ne vardı? Ceplerinde? Akıllarında? Çocukları nasıl zapt ediyorlardı? Korkanları hangi vaatlerle yatıştırıyorlardı? Cayanları nasıl ikna ediyorlardı? Biz uyurken onlar teker teker ölüyorlardı. Biz onların varlığından ancak yakalandıkları zaman haberdar oluruz. Onlara ancak öldükleri zaman üzülürüz. Savaştan, yoksulluktan ve umutsuzluktan kaçan insanlarla empati kuramayacak kadar içimize dönük gözlerimiz. Bu işin ticaretini yapanlara göz yumanları kanıksayacak kadar törpülenmiş ahlakımız. Cumhurbaşkanı’na köpürüyoruz; muhalefete sövüyoruz; eğitim sistemine sinirleniyoruz; ahlak tartışmaları yapıyoruz; ekonomi analizleriyle oyalanıyoruz; siyasi çekişmelere giriyoruz; sonra sinemaya gidiyoruz; maç izliyoruz; televizyon seyrediyoruz; alışverişe çıkıyoruz; eve girince de kapımızı sıkı sıkı kilitliyoruz. Sonrası derin bir uyku... Yeryüzünde sınırlar niye var ve insanlar doğup büyüdükleri topraklardan ölümü bile göze alıp niye kaçar? Bizim de elimize bulaşan kan, uykularımızdan fedakârlık edip bu soruyu çığlık çığlığa sormayı ve aslında zaten bildiğimiz cevaba isyanı göze aldığımız gün kuruyacak. Aksi halde biz uyurken, insanlık fırtınalı denizlerde, küçücük teknelerde, sonsuza kadar her gece boğulacak. ASLI ULUŞAHİN Yetkililer halka kötü örnek Soner Ateşoğulları “Yetkililer böyle davranırsa, halka tarihi eserleri koruması gerektiğini nasıl anlatırız” diye sordu. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve İş Bankası’nın desteğiyle yürütülen kazı çalışmalarında üç yeni mozaiğin bulunmasıyla ilgili basın sunumunda, AKP Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Şahin ile beraberindeki heyet, çalışmalarla ilgili kazı başkanı Prof. Dr. Kutalmış Görkay’dan mozaiklerin üzerinde bilgi aldı ve burada basına fotoğraf verdi. Ancak uzmanlar, 2000 yıllık mozaikler üzerinde, özellikle topuklu ayakkabılarla gezilmesine isyan etti. Bilgi aldığımız uzmanlar, arkeolojik kazılar sırasında, mozaik alanlarda, yapıya zarar vermeyen plastik KAZI BAŞKANI PROF. DR. KUTALMIŞ GÖRKAY’DAN AÇIKLAMA ‘Mozaikler yürümekle aşınmaz’ Zeugma Antik Kenti’nde 2014 yılında Mousalar Evi’nde bulunan mozaiklerin hepsi ana kaya üzerine yapılmış, yaklaşık 20 santime varan, statumen (taşblokaj), rudus (taşlı opuscaementicium, kalınharçblokaj), nucleus (inceharç) vetesselatum olarak adlandırılan mozaik taşlarının (tessera) gömüldüğü ince harçla yapılmış oldukça sağlam blokajlara sahiptir. Herhangi bir boşluğu bulunmayan bu sağlam blokajlı zemin mozaikleri üzerinde kısa zaman dilimleri içinde yürünmesi mozaikler için herhangi bir problem oluşturmamaktadır. Mozaikler üzerinde figürlü alanlar dışında lansman sırasında yürünen alanlar kazı restoratör ve konservatörlerinin önceden belirlediği geometrik desenli mozaik çerçeveleridir. Kamuoyuna saygıyla duyurulur. Zeugma Antik Kenti’nde üç yeni mozaiğin bulunmasının basına tanıtımı sırasında, Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin ile beraberindeki heyetin 2000 yıllık mozaikler üzerinde ayakkabılarla gezmesine tepki yağdı. Uzmanlar, kazı başkanı Prof. Dr. Kutalmış Görkay’ın bu manzaraya izin vermemesi gerektiğini belirtirken, Arkeologlar Derneği Başkanı Dr. ayakkabılarla çalışma yapıldığına dikkat çekti. Zeugma mozaiklerinde, yalnızca taş değil, çok değerli cam parçalar kullanıldığını belirten uzmanlar, ayakkabılarla burada gezilmesinin mozaik parçalarına zarar vereceğini vurgulayarak, kazı heyetinin yetkilileri uyarması gerektiğini ifade etti. Arkeologlar Derneği Başkanı Soner Ateşoğulları da tanıtım sırasında yapılacak bir platformla bu soruna basit bir çözüm bulunabileceğini, Zeugma gibi eşsiz bir tarihi esere gösterilen bu özensizliğin kabul edilemez olduğunu söyledi. Ateşoğulları, “Halka tarihi eserleri koruması gerektiğini söylüyoruz. Bu görüntüler çok kötü örnek oldu. Yetkililer böyle davranırsa, biz halka tarihi eserleri, tarihi alanları koruması gerektiğini nasıl anlatırız?” diye sordu. GAZETEMİZ YAZARI ÖZGEN ACAR ‘Bu bir görgü sorunu’ yürünemez. Kazı alanında çalışan arkeologlar ve işçiler, bunlara zarar gelmesin diye üzerindeki tozu toprağı bile fırçalarla temizler. Mozaiklerin altı zayıf olduğu için bunların güçlendirilmeleri gerekir. Hiçbir müzede mozaiklerin üzerinde yürünmez. Bundan önce de bir Kültür Bakanı Zeugma’da mozaikler üzerinde basın toplantısı düzenlemişti. Bu bir görgü sorunudur. Örneğin, Emine Erdoğan da Atina’da Akropol Tepesi’ne sivri çivi tipi ayakkabılarla çıkınca yürüyememiş, dönemin başbakanı Kostas Karamanlis’in eşinin desteğinde yürümek zorunda kalınca Yunan basınında alay konusu olmuştu! Zeugma mozaiklerini dünyada kalite açısından üstün kılan iki temel özellik vardır. Birincisi, mozaik ustaları ressamlar gibi yapıtlarında gölgeleri vurgulamak için, örneğin lacivertten açık maviye kadar giden değişik “tessera (taşçık)” kullanmışlardır. İkincisi, boyutları öteki mozaiklere kıyasla daha küçük olup örneğin 0.5x0.5x0.5cm boyutlarındadır. Dolayısıyla bir desimetreküpte kullanılan taşçıkların sayısı ötekilere kıyasla fazladır. Bazı Zeugma mozaiklerinde cam bile kullanılmıştır! Bu koşullarda Gaziantep Belediye Başkanı Fatma Şahin gibi sivri çivi tipi topuklu ayakkabılarla üzerinde Metroda sanal edebiyat Moskova metrosunda klasik yapıtlar ücretsiz olarak indirilebiliyor Kültür Servisi Moskova metrosunda yolcular sanal Rus klasik edebiyatı kütüphanesine parasız olarak ulaşabiliyor. Metro kartı sahipleri, Puşkin, Çehov ve Tolstoy gibi yazarların yapıtlarını ücretsiz olarak indirebiliyor. Tasarımıyla bir modern sanat başyapıtı izlenimi veren Moskova metrosu, klasik Rus edebiyatının yapıtlarından oluşan sanal bir kütüphane açarak kültürel niteliklerine bir yenisini ekledi. Metro istasyonlarındaki insanlar, akıllı telefon ya da tabletlerine bir şifre girerek kütüphanenin sanal raflarına erişebiliyor. Her yıl Moskova metrosunu kullanan 2 buçuk milyona yakın insan, şimdilik 195 metro istasyonunda 100’den fazla kitaptan oluşan sanal kütüphaneden yararlanabiliyor. Benzer bir proje kentin bazı otobüs, tramvay ve troleybüslerinde de geçerli. 37 yaşındaki metro yolcularından Tanya Kerekelitsa, projeyi harika olarak nitelemekle birlikte kitapların sayısını sınırlı buluyor: “Bazı modern ve yabancı yazarları da ekleseler müthiş olacak.” 35 yaşındaki politika öğretmeni İlya Çipiga ise “Ben basılı kitapları tercih ederim, ama herkesin beğenisi farklı” diyor. “Herkesi memnun edemezsiniz. Bazıları ciddi, klasik kitapları sever, bazıları sevmez. Önemli olan, insanların kitap okumasını sağlamak.” NEŞE GEZGEZ’İN SERGİSİ KARTAL BELEDİYESİ BİNASINDA OYUNCU İÇİN SES TİYATROSU’NDA TÖREN DÜZENLENECEK Yener hayatını kaybetti Kültür Servisi Tiyatro sanatçısı Recep Yener geçen cumartesi günü geçirdiği kalp krizinin ardından hayatını kaybetti. Nâzım Oyuncuları arasında yer alan Recep Yener için bugün Ses Tiyatrosu’nda tören gerçekleştirilecek. Törenin ardından Yener, Teşvikiye Camisi’nde öğle namazından sonra kılınacak cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilecek. Sanatçının, cumartesi günü rol aldığı Talimhane Tiyatrosu’ndaki “Bir Halk Düşmanı” oyunundan iki saat önce rahatsızlandığı ve hastaneye kaldırıldığı öğrenildi. Hastanede kalbinde yırtık tespit edilen sanatçı ameliyata alındı fakat kurtarılamadı. 58 yaşındaki sanatçının geçen hafta da ağrı şikâyetiyle hastaneye gittiği fakat ağrı kesici verilerek evine gönderildiği belirtildi. Recep Yener, “Dondurmam Gaymak”, “Entelköy Efeköy’e Karşı”, “Neden Tarkovski Olamıyorum” gibi filmlerin yanı sıra “Deli Yürek”, “Yasak” gibi televizyon dizilerinde de rol almıştı. Yener iki hafta önce vizyona giren “Üç İki Bir... Kestik!” filminde boşroldeydi. Grafikçi gözüyle ‘Soma’ Kültür Servisi Grafik sanatçısı Neşe Gezgez’in, Soma’daki 301 madencinin hayatını kaybettiği iş cinayetini konu aldığı dijital baskı sergisi Kartal Belediyesi yeni hizmet binası fuaye salonunda sergileniyor. “Soma” isimli sergide sanatçının dijital baskı tekniğiyle yaptığı çalışmalarda maden işçilerinin yeraltında verdikleri yaşam mücadelesi ve madencilerin yaşamlarından kesitler işleniyor. Geçen 13 Mayıs’ta Manisa Soma’da Soma Kömür İşletmeleri AŞ’ye ait kömür madeninde yangın çıkmış ve 301 madenci hayatını kaybetmişti. Facia, Türkiye tarihinin en ölümlü iş ve maden kazası olarak tarihe geçti. n Kültür Servisi Geçen yüzyılın ortalarında geleneksel cazın yeniden canlanmasında büyük rol oynayan ünlü klarnetçi Acker Bill, 85 yaşında hayata veda etti. 1961 yılında “Stranger on the Shore” adlı parçasıyla büyük üne erişen Acker Bilk, kendine özgü tarzıyla çok geniş bir hayran kitlesi kazanmıştı. İleri yaşlarda rahatsızlanıncaya kadar müziği bırakmayan Acker Bill, son olarak 2013 yılında Galler’deki Brecon Caz Festivali’nde sahneye çıkmıştı. Klarnetçi Acker Bill öldü