Katalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 4 KASIM 2014 SALI 14 KÜLTÜR ‘Macbeth’ olayı ve çağrışımlar... Aslında, şu ortamda ‘Neden?’, ‘Nasıl?’ diye sormak abesle iştigal… rak Devlet Opera ve Balesi’ne, CSO’ya ve tabii ki giderek bütün kültür ve sanat kurumlarına uzanan, uzanacak olan sistematik bir yıpratma politikasının adım adım ilerleyişini izliyoruz. Sanat kurumlarını bilinçli olarak kuşatarak kendi çizgilerine uygun bir biçim2 Kasım tarihde yeniden yapılandırmak uğraşı li “Cumhuriyet”te Selda bu… Türkiye’nin kültürel ortamıGüneysu’nun verdiği haber innı, kültür dünyasını altüst etmek, sanı şaşırtmıyor, canını sıkıkendi dünya görüşleri ile örtüşmeyor. O kadar çok sıkılıyoruz yen sanatçıları, kurumları yıpratki şu son zamanlarda… Bu kez mak bu iktidarın, eğitim sistemide, Devlet Tiyatroları’nın çimizin yanı sıra, odaklandığı belli çeği burnunda Genel Müdübaşlı hedeflerden biri... rü, bağlı bulunduğu bakanlıBir yandan, Kültür Bakanlığın buyruğu ile ya da kendi işğı bünyesinde hazırlanıp empogüzarlığı sonucunda William ze edilmeye çalışılan Türkiye SaShakespeare’in “Macbeth” nat Kurulu (TÜSAK) Yasa Tasarıtrajedisini bu ayın programınsı Taslağı’nın kabul görmeyişi nedan kaldırmış. Ama öncesinde, deniyle başlayan görevden almaKültür Bakanlığı’ndan görevlar… Öte yandan, şu son günlerde lendirilmiş kişiler, nasıl bir yetTÜSAK’ı desteklediği için Devlet kiye dayanarak bilinmez, gelip Tiyatroları bünyesinden olmayan oyunu izliyorlar. Yazılana göre ama yine de Devlet Tiyatroları pek de memnun ayrılmıGenel Müdürü olarak (vekâleten) yorlar salondan ve sonatanan kişinin yol açtığı istifara da rastlantı bu ya oyun lar zinciri... İstanbul, İzmir, Erzuu 21. yüzyıldayız… kaldırılıyor. Aslında, rum, Van, Adana, Trabzon, KonBu yüzyılda, nedir şu ortamda “Neden?”, ya, Ankara müdürlerinin istifalaAKP’nin sanatla ve “Nasıl?” diye sormak rı, bu istifaları bu kadrolar içinabesle iştigal… Bu yapıde başka istifaların takip etmesi… sanatçıyla sorunu? ‘Macbeth’ Sanatçı protestoları… Hiçbir anlan, Abdülhamid zamaEsas sorun, “Macbeth” nında oyunların Zaptilam ifade etmiyor mu bu tepkiler? değil, AKP’nin sanatla, nın; “Cymbeline”in provaları ye Nezareti’nde incelenEtmeli… Öncelikle de bunca ismesi olayını çağrıştırısanatçıyla bitmek nedeniyle tarihlerde çakışmatifadan, bunca protestodan sonra, Devyor insana. Talat S. Hallar yaşanıyormuş, vesaire! Bu let Tiyatroları’nın yeni genel müdürünün tükenmek bilmeyen man da “Türk” Shakesarada, bakanlık denetçileri bu kez daha düşünmesi gerekir durduğu uğraşması ve sindirme oyuna da dikkat kesilmeli. Son bir peare kitabında anlatır yeri ve düştüğü durumu… politikası… esprili bir dille: “Özelyazdığı komediler arasında yer Bazı özel tiyatrolara Gezi Parkı eylemlikle Abdülhamid’in salalan ve dolayısıyla romanslalerini destekledikleri için parasal katkıyı tanatı sırasında, hem rından biri olarak bilinen, semkeserek verilmek istenen cezaya, dünyaAvrupa’dan gelen topluluklar, hem bolik anlamlarla yüklü “Cymbeline”de nın paylaşamadığı bir Fazıl Say’ın, kenyerli tiyatrolar, sansürden çok sıkınde sınırsız gücün, güç gösterilerinin sondi ülkesinde CSO konserlerinin programtı çekermiş. Hele kralların öldürüldüsuza dek süremeyeceğinden söz etmez mi dan çıkarılarak adeta cezalandırılmak isğü ‘Jül Sezar’, ‘Hamlet’, ‘Macbeth’ gibi Shakespeare? tenmesine girmiyorum bile… oyunlar yüzünden padişahın yüreği pır Konser salonlarının, opera binalarının, Yıpratma, kuşatma uğraşları… tiyatro salonlarının olmayışına, olanların pır edermiş…” Bir oyun, bir dünya klasiği, bir Shakes21. yüzyıldayız… Bu yüzyılda, nedir da AKM gibi atıl bırakılışına, “korku peare eseri “pat” diye kaldırılıyor ve baAKP’nin sanatla ve sanatçıyla sorunu? dağları bekler” misali polis karakoluna haneler hazır… Oyunculardan biri hasEsas sorun, “Macbeth” değil, AKP’nin döndürülmesine değinmiyorum bile… talanmış! Bu, hafif mi kaldı? O zaman, sanatla, sanatçıyla bitmek tükenmek bilBelli bir noktadan sonra kültürsüzlüçok yakında aynı mekânda perde açameyen uğraşması ve sindirme politikağün kışını mı yaşıyoruz, baharını mı kacak olan bir başka Shakespeare yapıtısı… Devlet Tiyatroları’ndan başlayarıştı birbirine… Kamudan gizlenerek satıldılar Başkentin en önemli sanat merkezlerinden Akün ve Şinasi sahnelerine gizli ihale SELDA GÜNEYSU Sorun tamamen teknik... Genco Erkal ‘Bir Delinin Hatıra Defteri’ni sahneliyor DEVLET TİYATROLARI’NDAN MACBETH AÇIKLAMASI Kültür Servisi Devlet Tiyatroları, W. Shakespeare’in “Macbeth” oyununun repertuvardan kaldırılmasıyla ilgili bir basın açıklaması yaptı. Program değişikliğinin sansürle ilgisi olmadığı belirtilen açıklamada, kasım ayı taslak planında olan oyunun dekorunun, aynı sahnede Türkiye prömiyeri yapacak bir başka Shakespeare oyununun genel provalarına teknik engel oluşturduğu ifade edildi. Bu nedenle aralık ayı programında “Macbeth” oyununa ek iki hafta gösterim verildiği belirtilen açıklamada, değişikliğin tamamen teknik nedenlerden dolayı yapıldığı söylendi. ANKARA Mülkiyeti Emek İnşaat İhale şartnamesi AŞ’de bulunan, Ankara’nın en önemduyurulmadı li iki tiyatro sahnesi, Akün ve Şinasi sahnelerinin 10 gün önce, gizli şekilAkün ve Şinasi sahnelerinin satışıde, Karadenizli bir şirkete satıldığı öğnın 10 gün önce yapıldığı ve sivil toplum kuruluşları ve sanatçıların tepkilerenildi. Her iki sahnenin satışının 23 ri nedeniyle ihalenin Kamu İhale Yamilyon TL’ye gerçekleştiği belirtilirken, satış talimatının bizzat Çalışma ve sası kapsamı dışında tutularak, gizli ihale ile gerçekleştirildiği de dile geSosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik tirildi. Satışı gerçekleştirilen her iki tarafından verildiği dile getirildi. Devlet Tiyatroları’nın (DT) bünyesinde fa sahne için DT’ye 201415 sanat sezonu sonuna kadar kullanma hakkı tanınaliyet gösteren her iki tiyatro sahnedığı da belirtiliyor. Ansi için daha önce 5 kez cak her iki sahnenin seihaleye çıkılmış, ancak u Ankara’daki Akün zon sonundan sonra ne şesatış “muhammen beve Şinasi sahnelerinin kilde kullanılacağı bilindelin altında kaldığı” 10 gün önce gizli bir miyor. Emek İnşaat yetgerekçesiyle gerçekkilileri ise satışa ilişkin leşmemişti. biçimde 23 milyon bilgi ver“Sansür” ve sanat TL’ye satıldığı öğrenildi. Cumhuriyet’e mekten kaçındı. kurumlarını yok etmeDT iki sahneyi bu yi amaçlayan TürkiSinemadan tiyatro ye Sanat Kurulu (TÜsezon sonuna kadar olmuştu SAK) Yasa Tasarıkullanabilecek. Daha sı taslağı gölgesindeki Ankara’nın en işlek yersonra ne olacağı ise tartışmalara maruz kalerinden Atatürk Bulvabelirsiz. lan DT’ye bir şok da rı üzerinde bulunan Akün Sahnesi, 1975 yılından Emek İnşaat’tan gel2002 yılına dek Akün Sidi. Mülkiyeti Emek İnşaat’a bağlı olan ve Ankara’nın mer neması olarak hizmet vermişti. Daha sonra bu salon 2002 yılında DT Genel kezi yerinde bulunan, en fazla tiyatMüdürlüğü’nce, dönemin genel müdüro oyunlarının sahnelendiği iki sahne, rü Lemi Bilgin tarafından tiyatro sahAkün ve Şinasi sahnelerinin gizli bir nesine çevrilmişti ve o tarihten bu yaşekilde satıldığı öğrenildi. Emek İnna da tiyatro sahnesi olarak kullanılışaat yetkilileri, sahnelerin yeni sahibini sır gibi saklarken, sahneleri alan yordu. Akün Sahnesi’nin hemen arkasında şirketin sahibinin Karadenizli olduyer alan ve Tunus Caddesi’ne bakan ğu ve İstanbul Ticaret Odası’na kaŞinasi Sahnesi de Ankara’nın en esyıtlı bulunduğu bilgisi edinildi. ki tiyatro sahnelerinden biri olma özelDaha önce de 5 kez satışı gündeliğine sahip. Sahne, 13 Mart 1988’de me gelen ve “muhammen bedeliYüksel Pazarkaya’nın “Meliha” adlı nin altında kalması” ve sivil topoyunuyla açılmıştı. lum kuruluşlarının tepkisi nedeHer iki sahne de bugün “kentin en niyle ihalesi geri çekilen iki sahneönemli sanat merkezlerinden” biri nin 23 milyon TL’ye bu kez Çalışkabul ediliyor. ma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Fa ruk Çelik’in talimatıyla satıldığı kaydedildi. Genco Erkal, 1965’de “Bir Delinin Hatıra Defteri”nde.. Sanat kurumları yok ediliyor Ercan Karakaş: Hükümetin sansür ve baskıları sanat düşmanlığına dönüştü Kültür Servisi CHP Genel Başkan Yardımcısı Ercan Karakaş yaptığı basın açıklamasında, sanat düşmanlığına dönüşen sansür ve baskıların sürdüğüne dikkat çekti. Kültür Bakanlığı’nın kendisini kanıtlamış olan bakanlık bünyesindeki sanat kurumlarını yok etmeye ve sanat alanını vesayet altına almaya çalıştığını dile getiren Karakaş, TÜSAK Yasa Tasarısı’na karşı olan sanatçıların görevlerinden uzaklaştırıldığını söyledi. Diğer yandan liyakatine bakmaksızın kendisine itaat eden, TÜSAK’ı savunan kimselerin görevlendirildiğine vurgu yapan Karakaş, “Bu, durumu içine sindiremeyen, sanatın ve sanatçının özgürlüğünü savunan Devlet Tiyatrosu müdürlerinin istifasına neden oluyor. Sürecin böyle devam etmesi durumunda sanat kurumları işlemez hale gelecektir” dedi. Fazıl Say’ın eserlerinin Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın programından çıkarılmasından sonra şimdi de Shakespeare’in Macbeth oyununun Devlet Tiyatroları programından çıkarılmasına da değinen Karakaş, “Sansürlerle, yasaklamalarla demokrasi olmaz. Anayasada yer aldığı gibi sanatı ve sanatçıyı korumakla yükümlü olan hükümeti ve onun Kültür Bakanını, sanata ve sanatçılara açtıkları savaşa son vermeye çağırıyoruz.” 50 yıl sonra yeniden Kültür Servisi Genco Erkal, ilk kez 27 yaşındayken sahnelediği ve kendisiyle özdeşleşen “Bir Delinin Hatıra Defteri”ni 77 yaşında yeniden sahneliyor. Sanatçının ilk kez 1965 yılında Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelediği, daha sonra 1969 ve 1992 yıllarında değişik yorumlarla iki kez daha yönetip oynadığı Nikolay Gogol imzalı oyun, Türkiye’de oynanan ilk tek kişilik oyun olarak da tarihe geçmişti. Erkal’ın yöneteceği oyun Dostlar Tiyatrosu tarafından Kenter Tiyatrosu’nda 14 ve 15 Kasım tarihlerinde saat 20.30’da sahnelenecek. Oyunun müzikleri Mete Sakpınar’a, sahne tasarımı Duygu Sağıroğlu’na, kostümleri ise Özlem Kaya’ya ait. Çarlık Rusyası’nın toplumsal bir eleştirisi olan oyunda günümüze ışık tutan göndermeler de yer alacak. Keyfe göre yas... SELDA GÜNEYSU Maden faciası nedeniyle DOB perde açmazken DT’te oyunlar sahnelendi gelen bir emirle eserin sahnelenmesinden vazgeçildi. Ancak bakanlık, Ermenek’teki maden faciasını gerekçe göstererek daha sonraki temsillerin sahnelenmesini de istemedi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sefer Yılmaz DOB Genel Müdürü Selman Ada’yı arayarak, 2 Kasım dahil, o güne olan tüm eserlerin temsillerinin iptalini istedi. DOB böylece 5 gün boyunca tüm bölgelerinde perdelerini açamadı. Ancak Ermenek’teki faciayla ilgili ulusal yas ilan edilmezken, DT’de oyunlar sahnelenirken DOB’un eserlerinin temsilinin iptali dikkat çekti. ANKARA Devlet Opera ve Balesi (DOB) tarihinde bir ilk yaşandı. DOB’nun Ankara, İstanbul, İzmir, Samsun dahil tüm bölgelerinde 5 gün boyunca hiçbir temsil yapılmadı. Gerekçe ise Ermenek’te yaşanan maden kazası. Ancak DOB 5 gündür perdelerini açmazken, DOB’la aynı statüde bulunan Devlet Tiyatroları’nda (DT) facianın yaşandığı 28 Ekim tarihi hariç, her gün bir oyun sahnelendi. DT’de oyunlar sahnelenirken, DOB’un perde açmaması ise dikkat çekti. DOB’da ilk iptal, 29 Ekim’de Cumhuriyet Bayramı nedeniyle özel olarak sahneye taşınacak “Üç Destan” adlı oratoryoya geldi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan