Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 EKİM 2014 ÇARŞAMBA 10 EKONOMİ [email protected] 20082012’de 26.7 milyar kaynak öngörüldü, 2012’de harcama 14.7 milyar TL’de kaldı GAP ranta yenildi u Projede öngörülen sulama şebekesinin yüzde 17’si tamamlandı. 1.8 milyon hektar arazinin sadece yüzde 20’si sulanabilir hale geldi. Tamamlanan 16 barajda tutulan su araziye verilemiyor. Geçmişi on yıllar öncesine dayanan GAP, hükü metin rant yaratacak projelere öncelik vermesinden dolayı ağır aksak işliyor. GAP Eylem Planı kapsamında 20082012 döneminde (2008 fiyatlarıyla) 26.7 milyar TL kaynak aktarımı öngörülürken 2012 fiyatlarıyla toplam harcama 14.7 milyarda kaldı. Güneydoğu Anadolu’da halkın gelir düzeyi ve refah seviyesini artırmak amacıyla uygulamaya konulan proje için başbakanlığı döneminde Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye için yeni bir milat olacağını söylediği eylem planını, “Takvimi belirlenmiş, müşahhas olarak tanımlanmış, kaynağı temin edilmiş” bir plan olarak sunmuştu. Ancak “temin edilmiş” o kaynaklar Net Toplam Aldığı Verdiği göç nüfus göç göç Adıyaman 597.184 15.715 24.077 8.362 547.581 18.816 20.209 1.393 Batman Diyarbakır 1.607.437 35.466 47.949 12.483 Gaziantep 1.844.438 41.978 42.291 313 128.586 6.566 6.161 Kilis 405 779.738 22.596 29.525 6.929 Mardin 314.153 10.866 13.339 2.473 Siirt Şanlıurfa 1.801.980 33.383 47.429 14.046 475.255 13.031 13.753 Şırnak 722 8.096.352 198.417 244.733 46.316 GAP 10 TOMA 5 Milyon 6 ton su, 60 litre de gaz depolayabiliyor. Ekranı dijital, monitör kumandası joystick’li. Bu özelliklere sahip ve fiyatı resmen açıklanan son TOMA’yı 332 bin TL’ye satın almıştı devlet. (Üstünden bir buçuk yıl geçti.) Boşuna dememişler, “Yiğidi öldür, hakkını yeme” diye. Eski AKP Milletvekili İsmail Katmerci’nin sahibi olduğu Katmerciler Holding, 30 TOMA için açılan ihaleyi, 15.6 milyon TL’lik ilk teklifi 9 milyon 960 bin TL’ye düşürerek kazandığını açıklamasa, bu bilgi saklı kalacaktı. Gerçi şirket, hisseleri borsada işlem gördüğü için yapmak zorunda kaldı bu açıklamayı ama olsun. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e kalsa, Meclis bile “Sistemde görünmüyor çünkü güvenlik harcamasıdır, gizlidir” sözüyle yetinecek, biz de vergilerimizin ne kadarının TOMA’lara gittiği bilgisini öğrenemeyecektik. HHH Katmerciler’in, ihaledeki indirim sayesinde, devlete 6 milyon TL tasarruf sağladığıyla gururlanan açıklaması, sayfasında hâlâ duruyor. Ne ki Başbakan Davutoğlu, “Yakılan her TOMA’ya 10 TOMA” sloganıyla bu tasarrufu harcamaya kararlı. Başta enflasyon olmak üzere, temel makro veriler güncellenirken TOMA fiyatları da yerinde sayacak değil. Nitekim, o tarihten sonra Emniyet, ihale sürecinin kamuoyundan saklandığı pek çok parti TOMA alımı yaptı. Geçen yıl sonu teslim edilen TOMA’lara dair haberlerde, adedinin 250 bin Avro olduğu belirtiliyordu. İhaleye kimler katılmış, ne teklif verilmiş, caddelerde heyula gibi gezip insanları dağıtan bir aracın “gizlilik”le nasıl bir bağlantısı olabilir soruları hak getire tabii... Yine de indirimsiz halinin ta bir buçuk yıl önce 500 bin TL’yi geçtiği düşünülecek olursa, Başbakan’ın bu müjdesinin 2015 bütçesine “hediyesi”nin en az 56 milyon TL olacağını hesaplayabiliriz. HHH Anlaşılan Başbakan Davutoğlu, 418 milyar TL’lik kamu kuruluşları bütçesi içinde “510 milyon TL nedir ki?” diye düşünüyor olmalı. Gerçekten de bu yıl 16.5 milyon TL bütçe ayrılan Emniyet’e 2015’te, 17.6; 2016’da 19 ve nihayet 2017’ye gelindiğinde 20.5 milyar TL ödenek ayrılacak olması, iktidarın güvenlik odaklı bakışı hakkında güçlü fikir veriyor. Davutoğlu hükümeti, iki sonraki Emniyet bütçe hedefini şimdiden yüzde 25 zamlı planlamış bile. Sözün özü, Başbakan’ın “Bir TOMA’ya 10 TOMA” derken bir bildiği var. Orta Vadeli Program’dan belli. GAP illerinin nüfus ve göç istatistikleri (20122013; kişi) Grafik: Eylem Zor milyon hektar arazinin sadece yüzde 20’si sulanabiliyor. Tamamlanan 16 barajda tutulan su araziye verilemiyor yani su var ama şebekesi yok. Oysa bu arazinin tamamının sulanabilmesi, Türkiye’nin tarımsal üretimini iki katına çıkaracak. Araştırmanın sonuçları özetle şöyle: Türkiye’de en yüksek işsizlik; yüzde 23.4’le Batman, yüzde 20.6 ile Mardin, yüzde 20.5 oranıyla Siirt, yüzde 20.1’le Şırnak ve yüzde 18.7 oranıyla Diyarbakır’da. GAP bölgesindeki iller göç vermeye devam ediyor. GAP’ın tamamlanması ile 3.8 milyon kişiye istihdam sağlanacağı belirtiliyor. İstihdan sınırlı kaldı aat edilenin yarısı harcandı GAP’ın mali portresi 2008 yılı fiyatlarıyla toplam 41.2 milyar TL olarak hesaplanmıştı. 2007 sonuna kadar yapılan toplam harcama 25.6 milyar TL, nakdi gerçekleşme oranı yüzde 62.2 olarak açıklandı. GAP kapsamında inşa edilen barajların elektrik enerjisi üretimi, Türkiye üretiminin yüzde 7’sini oluşturuyordu. Ancak ağır ilerleyen sulama projelerinde 2007 sonu itibarıyla hedefin ancak yüzde 15’ine ulaşılabildi. 20082012 dönemi için öngörülen 2008 fiyatlarıyla 26.7 milyar liralık kaynağa karşılık sorumlu kuruluşlara aktarılan toplam kaynağın 2012 fiyatlarla güncellenmiş tutarı 18.2 milyar ve bu kaynağın fiilen yatırıma dönüşen kısmı da yine güncel tutarla 14.7 milyar lirada kaldı. Buna göre vaat edilen kaynağın neredeyse yarısı kadar bir harcama gerçekleşti. V GAP’a akıtılmadı; yapılan toplam harcama vaat edilenin ancak yarısı düzeyinde... CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran’ın araştırmasına göre AKP; ülke kalkınması, sosyal barış ve huzur bağlamında kalıcı yararlar sağlayacak uzun soluklu GAP yerine, kısa vade de canlılık yaratacak inşaat, toplu konut, duble yol, köprü gibi rant projelerine ağırlık vermeyi tercih ettiği için GAP bugün arzulanan noktaya varamadı. Oran’ın verdiği bilgiye göre, öngörülen sulama şebekesinin şu ana kadar ancak yüzde 17.3’ü tamamlanabildi ve 1.8 20082012 Eylem Planı, GAP bölgesinde istihdam artışına katkısı sınırlı kaldı. Bölgede yer alan 9 ilde 2008 itibarıyla 3 milyon 992 bin kişi olan çalışma çağındaki nüfus, yüzde 27.6 artışla 2013 sonu itibarıyla 5 milyon 92 bine çıktı. Aynı dönemde bu illerdeki toplam işgücü yüzde 51.6 artışla 2 milyon 41 bin, istihdamdaki nüfus yüzde 50.9 artışla 1 milyon 744 bin kişiye ulaşırken işsizler yüzde 55.8 artışla 300 bine yaklaştı. Bu dönemde GAP bölgesindeki işsizlere 100 binden fazla kişi eklendi. 20082013 döneminde bölgede işgücüne katılım 6.4 puan artarken işsizlik 0.4 puan yükseldi, istihdam oranı da aynı kaldı. Türkiye’de çalışma çağındaki nüfusun yüzde 9’unu, toplam işgücünün yüzde 7.2’sini barındıran GAP bölgesi, toplam istihdamda ise yüzde 6.8 pay alıyor. Ülkedeki tüm işsizlerin yüzde 11’i bu 9 ilde bulunuyor. 5 puan üzerinde ler bazında işgücü göstergelerine göre de Türkiye’de en yüksek işsizlik; GAP bölgesindeki 5 ilde yaşanıyor. Batman yüzde 23.4, Mardin yüzde 20.6, Siirt yüzde 20.5, Şırnak yüzde 20.1 ve Diyarbakır yüzde 18.7 oranıyla işsizliğin en yüksek olduğu iller... GAP bölgesindeki 9 il, Türkiye nüfusunun yüzde 10’ununu barındırıyor. GAP’ın tamamlanması ile 3.8 milyon kişiye istihdam sağlanacağı belirtiliyor. Oran: Barışın yolu iş ve aştan geçiyor Konuya ilişkin değerlendirme yapan Umut Oran, “Bölge için hayati ve önemli bir proje olarak lanse edilen GAP’a ilişkin AKP son 12 yıl boyunca hedefleri yeniledi, güncelledi ama dikkate ve ciddiye almadı” dedi. Bölgede barışın yolunun GAP’ta iş ve aştan geçtiğini dile getiren Oran, bölgede kanayan bir yara olduğunu ve bu yaranın tek ilaçla tedavi edilemeyeceğini vurgulayarak “Hükümet bu kanayan yarayı kültürel haklar ve kimlik üzerinden iyileştirmeye çalışıyor ama çözüm tek ilaçta değil. Çözüm için bu gerekli ancak yeterli değil, çözümün ikinci ayağı sosyal devlet olmaktan geçiyor. Sosyal devleti de ekonomik kalkınma ile tamamlamak gerekiyor. Ekonomik ve insanı kalkınmayı sağlamadıkça sorunu da çözemeyiz. Bu da GAP’ı projlendirildiği şekilde tamamlamaktan, insanları iş ve aş sahibi yapmaktan geçiyor” diye konuştu. Bölgede işsizlik Türkiye ortalamasının yaklaşık 5 puan üzerinde seyrediyor. TÜİK’in il Umut Oran Aynı dişler tekrar tekrar çekildi İKLİM ÖNGEL ANKARA Türkiye’de tedavi hizmetlerinin kayıtlara ne kadar doğru geçirildiği ve faturalandığı Sayıştay raporlarıyla gözler önüne serildi. Türkiye Kamu Hastaneleri Birliği’nin denetim raporunda aynı dişlerin tekrar tekrar çekilerek faturalandığı ortaya çıktı. Rapora göre, 2013 yılında toplamda 16 bin 49 diş yeniden çekildi. Kurum ise hatanın hasta kayıtlarının tutulduğu ve bedellerinin faturalandırıldığı MEDULA sisteminden kaynaklandığı savunmasını yaparak sistemin düzeltilmesi gerektiğini kaydetti. Aynı dişlerin defalarca çekilmesi Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) aynı dişler için tekrar tekrar para alınması anlamına geliyor. SGK ise uğradığı zararı her yıl sağlığa biraz daha az bedel ödeyerek karşılamaya çalışıyor. Yanlışlığın bedeli vatandaşın cebine yansıyor. Sayıştay’ın Türkiye Kamu Hastaneleri Birliği için hazırladığı denetim raporunda, SGK’nin tedavi işlemlerinin ve faturalandırma kayıtlarının tutulduğu online veri sistemi MEDULA’da yapılan hataları ortaya koydu. Sitemde diş hekimliğine paralel olarak her dişe numara verilmesine karşın aynı dişlerin tekrar tekrar çekildiği ortaya çıktı. Raporda, “İncelememizde 2012 ve 2013 yıllarında söz konusu SUT kodlarının uygulandığı diş numaraları tespit edilmiş, aynı diş numaralarına tekrar çekim uygulanarak fatura edilip edilmediği araştırılmış, sonuç olarak 2013 yılında daha önce çekilen 16 bin 49 adet dişin yeniden çekilmiş olduğu görülmüştür” ifadeleri kullanıldı. DEVLET HASTANELERİNDE DİŞ OYUNLARI 301 madencinin yaşamını yitirdiği ocağı işleten Soma Kömürleri AŞ, diğer ocakları Işıklar’ın açılmasını istedi. Ocağın fotoğraflarını çekip teftiş kuruluna gönderdi. Müfettişler hemen denetime geldi. Sendika ise uyarıda bulundu: Müfettişlere baskı var. Mısır’dan Türk demirine antidamping engeli Ekonomi Servisi Mısır Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, yerli üreticilerin Türkiye’den ithal edilen demir miktarındaki artıştan şikâyetlerini gerekçe göstererek ithal demire antidamping vergisi olarak ton başına 40.6 dolar uygulama kararı aldı. Mısır Sanayi ve Ticaret Bakanı Munir Fahri Abdunnur, bu vergiyi yerli üretimin korunması amacıyla çıkardıklarını belirterek, Mısırlı üreticilerin şikâyetleri üzerine yapılan uygulamanın 200 günü geçmemek kaydıyla antidamping soruşturması tamamlanıncaya kadar süreceğine işaret etti. Mısır’da Madenciler Odası, yerli üretimin yüzde 68’ini temsil eden demir üreticileri adına geçen yıl aralıkta yerli üreticilerin Türkiye’den ithal edilen demirindeki aşırı artıştan büyük zarar gördükleri iddiasıyla Dampingle Mücadele Kontrol Merkezi’ne şikâyette bulunmuştu. SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını EDULA uyarsaydı! Türkiye Kamu Hastaneleri Birliği ise Sayıştay’ın tespit ettiği hatanın MEDULA sisteminden kaynaklandığını öne sürdü. Kurum hatanın açıklamasını “Bir kişiye ait olup daha önce bir sağlık tesisinde çekilmiş bulunan bir dişin tekrar çekilerek fatura edilmesi halinde MEDULA sisteminin uyarı vermesinin bir gereklilik olduğu, MEDULA sisteminin kendisinden ve kullanıcılarından kaynaklanan hatanın en aza indirilmesine yönelik düzenlemeler yapılması gerektiği” şeklinde yaptı. M Soma’da üretime izin MUSTAFA ÇAKIR ararı vatandaş kapatacak Anı dişlerin tekrar tekrar faturalandırılması Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) aynı dişler için hastanelere birkaç kez para ödemesi anlamına geliyor. 1 Ekim’de yürürlüğe giren Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ile gerek ameliyatları durdurma noktasına getiren tıbbi malzemelere ödenen fiyatın düşürülmesi, gerek bazı ilaçlarda uygulamaya konulan taban fiyat sistemiyle, SGK her geçen gün sağlıktan elini biraz daha çekiyor. Çekilen bir dişe defalarca para ödemek zorunda kalan SGK, zararını vatandaşın cebine daha çok yük bindirerek kapatmaya çalışıyor. Z ANKARA Soma’da 301 madencinin yaşamını yitirdiği ocağı işleten Soma Kömürleri AŞ’ye, Işıklar’da yeniden üretim izni verildi. Eksiklikleri tamamladığını savunan Soma Kömürleri AŞ kanıt olarak da ocağın fotoğraflarını çekerek teftiş kuruluna gönderdi. Bunun üzerine müfettişler ocakta inceleme yaptı, Işıklar’da üretime izin verildi. İşçiler bu sabah işbaşı yapacak. Eksikliklerin giderildiğine ilişkin hiçbir emare olmadığına dikkat çeken DİSK’e bağlı Dev. MadenSen ise uyarıda bulundu: “Müfettişler üzerinde baskı var. Ocağın eksiklikler giderilmeden açılması isteniyor. Hükümet ve işveren işbirliği içerisinde.” Soma’da cuma gününden bu yana dikkat çeken gelişmeler yaşanıyor. Eynez ocağında 301 madencinin yaşamını yitirdiği Soma Kömürleri AŞ, diğer ocakları olan Işıklar ve Atabacası’nın üretime açılmasını istiyor. Eynez’de yangın halen devam ediyor. Ha len kapalı olan üç ocakta 5 bin 500 işçi çalışıyor. Son olarak Soma Kömürleri AŞ, kapalı olan Işıklar ocağında eksikliklerin tamamlandığını belirterek müfettiş istedi. Müfettişler incelemenin ardından bir açıklama yapmadı. DİSK’e bağlı Dev. MadenSen Soma Temsilcisi Yılmaz Kızılırmak , kendilerinin de ocakların açılmasını istediklerini ancak mutlaka eksikliklerin giderilmesinin ardından üretime başlanması gerektiğini vurguladı. İşverenin “göz boyamaya çalıştığını” dile getiren Kızılırmak, “İşveren ‘biz eksiklikleri giderdik ocak bir an önce açılsın’ diyor. Bazı şeyler kamuoyundan gizleniyor” dedi. Soma’da bulunan Dev. MadenSen Genel Başkanı Tayfun Görgün de, işveren ve siyasi iktidarın müfettişlere baskı yaptığını söyledi. Türkİş’e bağlı Türkiye Madenİş Sendikası Soma Şubesi Mali Sekreteri Kıyat Çalı da, ocakların iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alındıktan sonra açılması gerektiğini söyledi. ALIŞ 2.2730 2.8790 3.6120 2.3750 90.10 589.66 SATIŞ 2.2770 2.8820 3.6290 2.3880 90.45 612.87 MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ 2.2783 1.9875 2.8862 3.6326 2.3839 2.0234 7.8415 SATIŞ 15 EKİM 2014 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 2.2858 2.0125 2.8957 3.6570 2.4028 2.0403 8.0633 Emekçiden, kidem için ‘genel grev’ uyarısı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkİş, kıdem tazminatını fona dönüştürme hedefini yeniden gündemine alan hükümete “genel grev” kararını anımsattı. Türkİş Başkanlar Kurulu önceki gün toplandı. Toplantının ardından yayımlanan bildiride, ülkede son günlerde gelişen olayların derin bir kaygıyla izlendiği belirtilirken güneydoğu sınırının ötesinde gelişen olaylar gerekçe yapılarak bazı gruplar tarafından sivil halka yönelik terör olaylarına girişilmesi kınandı. Orta Vadeli Plan’da yer alan “özel istihdam bürolarının yaygınlaştırılması ve faaliyet alanlarının geçici iş ilişkisini de kapsayacak biçimde genişletilmesi” ile “bireysel hesaba dayanan bir kıdem tazminatı sisteminin geliştirilmesi” yaklaşımını, işçi haklarına yönelik bir tavır olarak değerlendiren Türkİş Başkanlar Kurulu, kıdem tazminatında değişikliğin “genel grev” nedeni sayılmasını öngören genel kurul kararını anımsattı. “Kıdem tazminatı ile ilgili genel kurul kararımız halen geçerlidir” denilen bildiride, işçi konfederasyonlarının karşı çıkışıyla daha önce Cumhurbaşkanı tarafından geri çevrilen düzenlemelerin yeniden gündeme getirilmemesi gerektiği vurgulandı. 2.2824 2.2767 2.0005 1.9784 2.8914 2.8842 0.38710 0.38900 0.38683 0.38989 3.6515 3.6301 2.3992 2.3803 2.0326 2.0159 7.9441 7.7239 0.31418 0.31743 0.31396 0.31816 0.34767 0.35000 0.34743 0.35081 0.60733 0.60843 0.60278 0.61299 2.1241 2.1381 2.1162 2.1462