Katalog

2 OCAK 2014 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Yurttaş, yeni yıla konuttan arabaya, sigaradan alkole ve motorine kadar zamlı fiyatlarla girdi 11 Zam piyangosu 4 Vergi ve harçlar artırıldı: Yeni yıla piyango bileti alıp zengin olma umuduyla girmeyi düşleyen yurttaş 2014’e zamlarla merhaba dedi. Motorin fiyatları yılın ilk günü 9 kuruş artırıldı. Bakanlar Kurulu çeşitli vergi, harç ve cezaları da artırdı. Ekonomi Servisi Hükümet kaşıkla verdiği zamları kepçeyle geri alıyor. Yeni yılın ilk 6 ayı için asgari ücretli çalışanlara yüzde 5 zammı reva gören AKP 2014’e konuttan arabaya, sigaradan alkollü içeceğe, cep telefonundan motorine kadar birçok kaleme fahiş zamlar yaptı. Bakanlar Kurulu kararına göre, bazı mallarda uygulanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranları ile maktu ve asgari maktu vergi tutarlarında değişikliğe gidildi. Buna göre, aralarında motorlu araçlar, alkollü içkiler ve tütün mamulleri ve cep telefonlarının da olduğu bazı mallarda uygulanan ÖTV oranları ile maktu ve asgari maktu vergi tutarları ve işlenmemiş tütün ithalatından alınan tütün fonu tutarında değişikliğe gidilmesi kararlaştırıldı. Değişikliğe ilişkin karar, Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, yeni binek otomobil alımında ödenen ÖTV’de artışa gidildi. Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçmeyenler için uygulanan yüzde 40 vergi oranı yüzde 45’e, motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen fakat 2000 cm3’ün altında olanlar için uygulanan yüzde 80 vergi oranı yüzde 90’a, motor silindir hacmi 2000 cm3’ü geçenler için uygulanan yüzde 130 vergi oranı ise yüzde 145’e yükseltildi. Otomotiv Distribütörleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Bayraktar, “Otomotiv sektörü için zaten olumsuz tahminlerle başladığımız 2014’ün ilk gününde gelen ÖTV artışının da eklenmesiyle sektörümüz için daha Kankalıktan Şer Ortaklığına Kanaldan kanala geçiş yaparken ekrana takılan görüntüye inanamayıp geri döndüm. Bilinçaltı yanılsaması değilmiş, Başbakan Erdoğan yeni yıla giriş saatlerinde bazı kanallardan “Ulusa Sesleniş” konuşması yaptı. Geçen aya kadar iktidar ortaklığından öte, kankaymış izlenimi verdikleri cemaat ortaklığını giderek suçlama, öfke dozunun tırmandığı tanımlamalar arasında, “Şer ortaklığı, çete, terör örgütü” algılamalarını beyinlere kazımak üzere, asık suratlı, öfkeli sesle, eski yılın son, yeni yılın ilk söyleminde döne döne yineledi. Oysa yeni yıla giriş saatlerinde halka seslenişin yayımlanmadığı başka kanallarda ancak CHP belediyelerinin yönetimde olduğu İstanbulAnkara ilçelerinden yapay kar yağdırılan sokaklarından kalabalıkların coşkulu müzik, eğlenceli yeni yıla girişlerinin yayınları veriliyordu. Kimi kanallar da dizilerin en ünlü sanatçılarının katıldığı konserler, danslarla kitlelerin yeni yıla coşkulu, neşeli girmelerini sağlamaya çalışıyorlardı. Tamam İktidarları cephesi “gâvur âdetlerini” reddetme adına yeni yıla eğlenerek umutla girmek isteyenlerin kutlamalarına katlanamıyor olabilirdi. Yine de Başbakan Erdoğan’ın yeni yıla giriş saatlerinde bir ay öncesine kadar aralarındaki cepheleşme, kadrolaşma, iktidar paylaşım savaşlarını kamuoyundan saklamaya çalışacak kadar, Türkiye’nin bu en uzun soluklu iktidar paylaşım ortaklığı, kankalığı ilişkisini, “Ülke için en büyük işleri yapma sürecinde İktidarı yıkmayı amaçlayan, dış düşmanlarla ittifak yapmış, devlet içinde odaklanmış terörist çete..” olarak ilan eden bir ulusa sesleniş öfke, nefret söylemi neyin nesi? Hani “Yeni yıla nasıl girersen öyle geçer” inancını gözeten danışmanlar, feshedilen ortaklık, kankalığın ardından bir diğerini yok etme savaşlarında baskın çıkmaya yönelik taktiklerde en ağırından suçlamalarla beyin yıkamayı öngörüyor, desek yeni yıla en iyimser, umutlu girilmeye çalışılan saatlerde de “Halka sesleniş, öfke, tehdit, en ağırından suçlamalar ne ölçüde işlevsel, kitleler üzerinden etkili olur?” sorusunun yanıtını veremedik. Bildikleri olmalı elbet ya da ipin ucu hepten kaçtı. HHH Yeni yıla giriş gecesinde Taksim’i insansız bırakamasalar da bu yıla damgasını vuran Gezi Parkı ruhuna Fatiha okutmak kastıyla olsa gerek Gezi Parkı’nı polis kordonu ile gece boyu halka kapattılar. Taksim’e müzikli, ışıklı, şenlikli en kalabalık meydan kimliğini verdirmemek üzere de ellerinden geleni yaptılar.. Yeni yıla giriş, umutlu gecenin haberlerinde, isteseler kasıtlı bu kadarı ile olumsuz kılamayacakları haberlerin sıralanmasını sağladılar. En çok okunan haber kuşkusuz Türkye’de ücretli çalışan en büyük kitleleri, milyonları ilgilendiren asgari ücret zammının belirlenmesi, bir simit parası kadar 1.4 lira olmasıydı. TÜİK bile bir işçinin geçimini sağlayabilmesi için en az 1205 lira olması gereğini saptamışken 846 lira olarak belirlenen asgari ücret, çalışanın yoksullaştırılmasının belgesi. Dün simitle karşılaştırmalı Hurşit Güneş’in yaptığı hesaplamayla, İktidarlarının bütününde asgari ücret yüzde 359 oranında artarken yüzde 600 oranında artan simit fiyatının çok gerisinde kalıyor, 2002 yılında bir asgari ücretli 920 simit alabilirken bugün ancak 604 simit alabilecek. Yeni yılın sabahına uyanış haberleri daha da moral bozucu. Özel tüketim ürünleri, hizmet zamları, istense olamaz, günler mi kalmadı dedirten cinsten sıralanmış. Motorinle başlıyor, üst üste vergi, ceza zamlarını hız kesilmeden tüketim vergileri zamlarının içki, sigara satış fiyatlarına yansımaları hesaplanıyor. Sonra yeni bir dizi zammı kaçınılmaz kılan tüketim ürünleri zamları furyası sıralanıyor. Ama Başbakan Erdoğan, onu tamamlamak üzere bakanları, cemaatin Türkiye’yi büyütme projelerini kırmaya, ekonomisini çökertmeye yönelik şer ortaklığı çetesi, terör örgütü oluşumu konumuna geçtiğine ilişkin bombardıman açıklamalar yapıyorlar. Nefes kesen bir hızla yürütülen operasyonların onanmasından öte, İktidarlarının yıllar boyunca çok büyük işler yapmalarına karşın, bir çete operasyonu ile gelen büyük yıkıma inanmamız bekleniyor. Dünün İktidarları cephesinin medya gücü ile öne çıkardığı haberlere bakılırsa cadı avını engellemede İktidar gücünün operasyonları başarıyla yürütülüyor. Bir hafta, on güne sığdırılan cemaat yandaşlarının kamu kadrolarından tasviye edilmeleri operasyonlarında kaç görevlinin görevine son verildiğini, toplu döküm açıklamaları vermek bile şansımız yok. Doğrusu kelle hesabı cemaatçi ayıklanmasından çok, kilit karar noktalarında, en çok da yargı ve polis kadrolarında cemaat gücünün ne ölçeklerde kırlmış olduğu önemli olmalı. Diyelim ki İktidarlarının bugünkü yönetici kadroları, daha doğrusu Başbakan cephesi duruma gerçekten egemenler, korktukları tuzağı bozdular. Türkçesi “soygun, vurgun, yolsuzluk” olarak bilinen, ayakkabı kutuları içindeki paralar, kasalar, hesap makineleri ile artık yoka sayılamayacak operasyonlarının yürütlemezliğini sağladılar... Bitti mi, dosyalar kapandı mı? Yeni yıl çok yeni gelişmelere gebe. 4 Tiryakilere kötü haber: Uzmanlar yeni vergi düzenlemesiyle birlikte alkollü içecek fiyatlarında ortalama yüzde 815 civarında, sigara fiyatlarında ise ortalama yüzde 3 ile yüzde 17 arasında artış olabileceğini ifade ediyor. da vahim sonuçlar ortaya çıkacak. ÖTV zammı sektörümüzdeki tüm markaların 2014 için belirledikleri hedef ve stratejileri yeniden revize etmelerini gerektiriyor” dedi. Alkollü içkilerde de asgari maktu vergi tutarı birada yüzde 15, diğer alkollü içkilerde yüzde 10 oranında artırıldı. Bakanlar Kurulu, tütün mamullerinde uygulanan ÖTV’de de artışa gitti. Buna göre, paket başına asgari maktu vergi 3.22 liradan 3.75 liraya, paket başına maktu vergi de 9.22 kuruştan 13 kuruşa çıkarıldı. Cep teleANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara’da yılın dıkları maaşın aynı olması gerektiğini söyledi. fonlarında adet başına uyguilk protestosunu memurlar gerçekleştirdi. Kamu Özelleştirilen kamu işletmelerindeki kadrolu lanan 100 liralık vergi de 120 Çalışanları Hak Sendikaları Konfederasyonu işçilerin devlet memuru olarak “geçici statüde” liraya yükseltildi. (HAKSEN) Genel Başkanı Ayhan Çivi, “Memur devlet kurumlarına nakledildiğine değinen Çivi, Uzmanların verdiği bilgimaaş zamları ve özlük haklarındaki kayıplar “Hâlâ geçici personel muamelesi görüyorlar ve ye göre, söz konusu düzenlenedeniyle konfederasyon üyesi memurlar 2014’e bu kadro konusu yılan hikâyesine döndü. Sayıları menin ardından binek otomogirmeme kararı aldı” dedi. 25 bin olan bu arkadaşlarımız yüz binlerce kamu bil fiyatlarında ortalama yüzMilli Piyango İdaresi önünde basın açıklaması görevlisi arasında üvey evlat muamelesi görüyor. yapan Çivi, ek ödemelerin mutlak surette emekli Bir an önce bu arkadaşlarımızın kadrolarının de 3.5 4 civarında artış olaaylığına yansıtılmasını, memurların çalışırken alverilmesini talep ediyoruz” diye konuştu. Çivi, bilecek. Uzmanlar, yeni vergi dıkları maaş ile emekli talepleri karşılanıncaya kadar 2013’te kalmaya düzenlemesiyle birlikte alkololduklarında da alkarar verdiklerini söyledi. lü içecek fiyatlarında ortalama yüzde 815 civarında, sigaVerra fiyatlarında ise ortalagiler de yeni ma yüzde 3 ila yüzde oldu. Kırmızı ışıkta Pasaport yılla birlikte zamlandı. 17 artış olabileceğigeçmenin cezası ve ehliyet Maliye Bakanlığı dünden ni ifade ediyor. 166 liradan 172 libedelleri geçerli olmak üzere ÖTV, DamMotorin fiyat raya yükseldi. Alde fiyatga Vergisi, KDV ile harçlar kanunu ları yılın ilk gükollü araç kullaları da kapsamında tahsil ettiği vergi, maktu nü olan dün sananlar ilk yakalaz a m harçları yüzde 3.93 oranında artırdı. Bazı at 00.01’den itilandı. Pasaport bede nışta 727 lira, ikinci seferde 911 lira vergi kalemlerindeki bedel ve sınırlar da li 72 liradan 75 liraya, ceza ödeyecek. Hız sınırını yüzde 30’a baren 9 kuruş yükseltildi. Resmi Gazete’nin 30 Aralık tarihli ehliyetler ise 89 liradan kadar aşanlar 172 lira, yüzde 30’dan zamlandı. Böysayısında yer alan vergi ve gelir kanunları 92.5 liraya, aile cüzda fazla aşanlar ise 356 lira ceza ödeyelece İstanbul’da tebliğlerine göre, mobil telefon aboneliğinin nı 66 liradan 69 liraya cek. Menkul ve gayrimenkul sermaye litresi 4.54 lirailk tesisinde tahsil edilen maktu Özel İletişim yükseldi. Motorlu Ta iratlarına ilişkin beyanname verme sıdan satılan EuVergisi tutarı 40 TL’ye çıkarıldı. şıtlar Vergisi de (MTV) nırı 1.400 TL oldu. İndirimli orana tabi rodizel mazotun Çevre temizlik vergileri de yüzde 3.93 artırıldı. yeni yılda zamlı ödene işlemlerden doğan KDV iade talepleBuna göre binaların ait oldukları gruplara litresi 4.63 liraycek. Buna göre 13 yaş rinde, bu işlemler nedeniyle yüklenigöre “çöp vergileri” 2.300 TL ile 19 TL ara la Türkiye’de tagrubu motor silindir hac len ve indirim yoluyla giderilemeyen sında değişen tutarlarda yeniden belirlenrihinin en yüksek mi 1300 santimetreküpe KDV tutarının iade konusu yapılamadi. Konutlara ait Çevre Temizlik Vergisi, değerine ulaştı. kadar olan otomobillerin yacak kısmıyla ilgili olarak 2013 yılınsu tüketim miktarı esas alınmak su Böylece mazot fihalen 517 lira olan MTV537 da 17 bin TL tutarındaki sınır, 2014 retiyle metreküp başına büyükşeyatları 4.96 kuruştan için 17.700 TL olarak uygulanacak. liraya yükseldi. hir belediyelerinde 24 kuruş, satılan benzin fiyatına Bazı belediyelere bağlı arsalarda, yıl1 yıllık pasaport harcı 135.2 diğerlerinde 19 kuruş yaklaştı. lık enflasyonun yüzde 100200 ya da liradan 140.51 liraya çıktı. B sınıfı uygulanacak. ‘2014’e girmiyoruz’ Ver gi v e rçlar yüzd a h e Ehliyet artık daha pahalı Huzurumuz kalmadı PELİN ÜNKER u The Economist’e göre Türkiye, 2014’te İran, Pakistan, Ürdün ile birlikte ‘sosyal huzursuzluk riski yüksek’ ülkelerden biri. 2013’te Gezi protestolarına dikkat çeken araştırma, artan ekonomik ve politik hoşnutsuzluktan dolayı 2014’ün de sıcak geçeceğine işaret ediyor. sizlik, zayıflayan hükümet, etnik gerginlikler, hükümet ve kurumlarda güven erozyonu. Türkiye, ekonomik ve siyasi huzursuzlukların yüksek olduğu ülkelerden biri. Türkiye’nin yer aldığı grupta ekonomik krizle boğuşan Avrupa ülkeleri, yoksul Afrika ülkeleri ve siyasi istikrarsızlıklarıyla öne çıkan Ortadoğu ülkelerinin yer alması dikkat çekiyor. Türkiye gibi sosyal huzursuzluk riski yüksek olan ülkelerden bazıları şunlar: İran, Ürdün, Pakistan, Etiyopya, Burkina Faso, Nikaragua, Kamerun, Güney Afrika, Tunus, Brezilya, Portekiz, İspanya, Romanya, Güney Kıbrıs ve Bulgaristan. Riski Türkiye’den yüksek olan “çok yüksek risk” taşıyan kategorisinde ise Irak, Suriye, Mısır, Yemen, Libya, Nijerya, Yunanistan gibi ülkeler yer alıyor. Hindistan, Endonezya, İtalya, İsrail, Suudi Arabistan, Güney Kore, Uganda, Zambia gibi ülkeler orta riskli; ABD, Almanya, Finlandiya, Polonya gibi ülkeler düşük riskli olarak sıralanıyor. Sosyal huzursuzluk riskinin en düşük olduğu ülkeler ise Avusturya, Danimarka, Japonya, Lüksemburg, Norveç, İsviçre. 150 ülkeyi kapsayan araştırmaya göre, 65 ülke sosyal huzursuzluk riski “yüksek” ya da “çok yüksek” kategorisinde bulunuyor. Geçen yıla göre 19 ülkenin daha sosyal huzursuzluk riskini artırdığını gösteren araştırma; özellikle Balkanlar, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Güney Avrupa’nın bu yıl büyüyen risklere karşı savunmasız olacağına dikkat çekiyor. The Economist’in araştırmasına göre 2014’te Türkiye sosyal huzursuzluk riski “yüksek” ülkeler arasında yer alıyor. Geçen yıla damgasını vuran Gezi protestolarına dikkat çeken araştırma, artan ekonomik sıkıntılar ve politik hoşnutsuzluklardan dolayı 2014’ün de sıcak geçeceğine işaret ediyor. 23 Aralık’ta yayımlanan araştırmaya göre, sosyal eşitsizliklere siyasi hoşnutsuzlukların da eklendiği ülkeler sosyal patlamaya yaklaşıyor. Sosyal huzursuzluk riskini yükselten etmenler şöyle: Ekonomik istikrarsızlık, gelir eşitsizliği, yüksek iş ı artt 93 3. sürücü belgesi harcı ise 346.71 lira yüzde 400500’ü kadar artırım yapıldı. Roubini: Türkiye kırılgan kalacak Ekonomi Servisi ‘Kriz Kâhini’ lakaplı ekonomist Nouriel Roubini’den Türkiye’ye 2014 uyarısı geldi. Roubini, 2013’ün son gününde kaleme aldığı yazısında çoğu gelişmekte olan ülkenin bu yıl yüzde 5 büyüme kaydederken, aralarında Türkiye’nin de olduğu bir grup ülkenin kırılgan kalacağını söyledi. Roubini, bu ülkeleri Türkiye, Hindistan, Endonezya, Brezilya, Güney Afrika, Macaristan, Ukrayna, Arjantin ve Venezüella olarak sıraladı. Roubini kırılganlığın gerekçelerini ise “büyük cari açıklar, yavaşlayan büyüme, hedefin altında kalan enflasyon ve seçimlere bağlı gerilimler” olarak sıraladı. Çalışanın değil, işverenin dediği oldu MUSTAFA ÇAKIR İşte en riskli ülkeler Yoksulluk sınırına kalori ayarı MAHMUT LICALI ANKARA 5.5 milyon işçinin geçimini sağladığı asgari ücrete yapılan aylık 43 liralık zamma muhalif kalan Türkİş, karşı oy gerekçesinde hükümete ve işverenlere yüklendi. Çalışanlar arasında ayrımcılık yapıldığını, adalet duygusunun zedelendiğini belirten Türkİş, devletin sosyal koru ma görevini işçiden yana kullanmadığını vurguladı. Türkİş şunlara dikkat çekti: “Asgari Ücret Tespit Komisyonu, geçim koşullarını hesaplaması için Türkiye İstatistik Kurumu’na görev verdi. Yapılan hesaplamada “çalışanın ailesi” dikkate alınmadı. İşletmelerin rekabet şartlarını düşük ücret politikasıyla sağlamak anlayışı egemen kılındı. Anayasa nın “Ücrette Adalet Sağlanması” başlıklı maddesine göre devletin çalışanlar arasında eşitliği sağlaması gerekir. Ancak, asgari ücret ile en düşük kamu çalışanı maaşı arasındaki fark giderek açılıyor. Komisyon çalışmalarında ifade edilen ülke ekonomisiyle ilgili olumlu gelişmeler, işçilerin günlük yaşantısına ve gelirine yansıtılmadı. Bu, eşitsizliği daha da büyütüyor.” ANKARA Yılın belli dönemlerinde düzenli olarak açıklanan yoksulluk oranı değerlerinde sendikalar ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı rakamlar arasında dağlar kadar fark olmasının nedeni belli oldu. Kalkınma Bakanlığı, hesaplamadaki farklılığı hesaplama yönteminde kullanılan “kalori değerlerine” bağladı. MHP Kahramanma raş Milletvekili Mesut Dedeoğlu’nun soru önergesine yanıt veren bakanlığa göre sendikalar yoksulluk sınırı hesaplamasında yetişkin bir kişinin Dünya Sağlık Örgütü’ne göre günlük 2 bin 800 kalori değerinde gıda tüketimi yapmasını baz alırken, TÜİK günlük satın alma gücü 2.15 doların altında kalan kişileri yoksul olarak tanımlıyor. Bu durumda aylık 64.5 doların üzerinde harcama yapan bir kişi yoksul kabul edilmiyor.