Katalog

4 EYLÜL 2013 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ [email protected] 11 Enflasyon ağustosta 0.10 gerilese de Merkez’in revize hedefi olan yüzde 6.2’nin aşılacağını gösteriyor Bu düşüş yetmez Ağustosta Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre yüzde 0.10 oranında gerilerken yıllık bazda enflasyon yüzde 8.88’den yüzde 8.17’ye indi. Yıllık en yüksek artış yüzde 16.01 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Ekonomistlere göre enflasyon beklentileri bozuldu. Reel Ekonomide Karanlık Bulutlar Komşumuz Suriye’ye yönelik askeri müdahale çağrılarının yoğunlaştığı şu günlerde sürekli olarak aynı soruyu duymaktayım: “Askeri müdahale Türkiye ve bölge ekonomilerini sizce nasıl etkiler?” Sorunun yanıtı kuşkusuz tek bir insan kaybının dahi paha biçilemez olduğu ve savaşın ekonomik maliyeti üzerine tahminler yapmanın olanak dışı olacağı yönünde. Ama gelin görün ki, “piyasalar” tedirgin; ekonomi yönünü bulmaya çalışıyor; “uluslararası yatırımcı” adres arayışında; ve ne yazık ki elimizde küresel küre yok. Sadece “teknik” düzeyde kalırsak aklımıza ilk gelen veri olan sınır ticaretimizin olumsuz etkileneceği. Türkiye’nin Suriye ile ilişkilerinin “normal” sayılabileceği 2010 yılı itibarıyla Suriye’ye ihracatı 1 milyar 844 milyon dolar düzeyinde idi. Bu rakam 2010 yılında 115 milyar dolar tutarındaki toplam ihracatımızın sadece yüzde 1.61’ine denk düşüyor. Dolayısıyla mal ihracatı açısından Suriye ile olan ihracatımızın çok büyük boyutlarda sayılamayacağı ve dolayısıyla Türkiye ekonomisinin ticaret kayıplarının göreceli olarak az sayılabileceği öne sürülebilir mi? Olası savaş konjonktürünün Türkiye ve bölge ekonomileri üzerine olumsuz etkileri kuşkusuz sadece ticaret payları üzerinde olmayacaktır. Hükümet tarafından “onurlu” diye sıfatlanmış bile olsa, küresel ekonomide “yalnızlığa” itilmiş bir ekonomiye “yabancıların ilgisi” gerileyecektir. Oysa Türkiye ekonomisinin son otuz yıldır geleceği yabancı sermaye girişlerine bağımlı ve yabancı sermayenin hoşnut kılınmasına dayandırılmış durumdadır. Çoğunlukla “sıcak” nitelikli spekülatif sermaye girişleri hızlandıkça, ulusal ekonomi genişleme konjonktürüne girmekte; aksi halde ise ekonomi daralmaktadır. Bunun da ötesinde, pazartesi günkü Cumhuriyet’te Pelin Ünker’in hazırlamış olduğu haberde de ayrıntılı olarak belgelendiği üzere, şirketler kesiminin döviz açıkları katlanarak sürmektedir. En son veri dönemi olan mayıs ayı itibarıyla reel kesim şirketlerinin döviz yükümlülükleri ile döviz varlıkları arasındaki farkı veren şirketler kesimi net döviz açık pozisyonu 161 milyar dolar düzeyine yükselmiştir. Söz konusu rakam ulusal gelirimize oran olarak yüzde 20’ye ulaşmaktadır. Döviz açık pozisyonu, döviz kurunda olası bir artış karşısında şirketler kesimini doğrudan olumsuz olarak etkilemekte ve sürmekte olan durgunluk koşullarını giderek ağırlaştırıcı etki yapmaktadır. Ulusal ekonominin dış sermaye girişlerine olan bağımlılığı TC Merkez Bankası “finansal istikrar” sorunu olarak ele alınmaktadır. Ancak bir finansal istikrar sorunu olarak takip edilmesine karşın, TCMB’nin elinde ne söz konusu soruna ne de enflasyon hedefinden sapmalara karşı para piyasalarını yönlendirecek istikrar araçları bulunmamaktadır. Döviz kuru “piyasalara” terk edilmiş; faiz oranları “siyasi otorite” tarafından düzenlenmiş; kredi tahsisat sistemi ise artık ideolojik dogmalar nedeniyle merkez bankalarının görev sahalarının dışına itilmiş durumdadır. Bu koşullar altında Türkiye ekonomisi karanlık bulutların yoğunlaştığı bir döneme sürüklenmektedir. Yıl sonu enflasyonu en az yüzde 8.2 düzeyinde gerçekleşecek. TL’nin değer kaybı ve petroldeki fiyat artışı gelecek dönemde enflasyon üzerinde baskı yaratmaya devam edecek. tejisti Ali Çakıroğlu, ilk bakışta beklentilerinin altında kalan TÜFE enflasyonunda gıda grubu fiyatlarındaki olumlu seyrin etkili olduğunu gördüklerini belirterek TÜFE enflasyonunun alt kırılımlarının ise enflasyona ilişkin risklerin yukarı yönlü olduğuna işaret ettiğini söyledi. Çakıroğlu, “Türk Lirası’ndaki son değer kayıpları ve petrol fiyatlarındaki son yükselişlerin gelecek dönemde enflasyon üzerinde baskı yaratmaya devam edebileceğini düşünüyorum” açıklamasını yaptı. Ekonomi Servisi Ağustos ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) yüzde 0.10 düştü, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) 0.04 arttı. Yıllık TÜFE bir önceki aya göre 0.71 puan azalışla yüzde 8.18’e gerilerken yıllık ÜFE 0.23 puan azalışla yüzde 6.38 oldu. TÜİK, ağustos ayı TÜFE ve ÜFE verilerini açıkladı. Yıllık en yüksek artış yüzde 16.01 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. TÜFE’de, geçen yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 10.25 ile, lokanta ve oteller yüzde 9.13 ile, ulaştırma yüzde 8.80 ile, konut yüzde 7.50 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu. Garanti Yatırım enflasyon beklentilerinin bozulduğunu belirterek yıl sonu enflasyon tahminlerini yükseltti. Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, “Enflasyon beklentilerinin bozulduğunu düşünüyoruz. Yıl sonu enflasyon beklentimizi yüzde 7.2’den yüzde 8.2’ye yükseltiyoruz” dedi. HSBC Portföy Yönetimi Stra TÜFE eğitimde arttı Ana harcama grupları itibarıyla 2013 Ağustos ayında TÜFE, çeşitli mal ve hizmetler grubunda yüzde 1.24, eğitimde yüzde 1.19, lokanta ve otellerde yüzde 0.76, ulaştırmada yüzde 0.70, eğlence ve kültürde yüzde 0.44 arttı. En fazla düşüş gösteren yüzde 3.62 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 0.77 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 0.07 ile haberleşme, yüzde 0.01’le ev eşyası oldu. Yasak Anayasa Mahkemesi’nde Ayağımıza kurşun sıkıyoruz Etiketlerde ‘alkol içerir’ ifadesi olacak Gıdaların üretimi ve hazırlanmasında bileşen olarak veya bileşik bileşende etil alkol veya alkollü içki kullanılmışsa, ‘alkol içerir’ ifadesi etiket üzerinde yer alacak. Gıdada bileşen veya bileşik bileşen olarak domuzdan elde edilen herhangi bir madde bulunuyorsa ‘Domuzdan elde edilen... içerir’ ifadesi gıdanın adı ile aynı yüzde bulunacak. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlandı. Gıda işletmecileri her durumda, zorunlu etiket bilgilerinin, hazır ambalajlı gıdaların piyasaya arz edildiği dış ambalaj üzerinde de yer almasını sağlayacak. Bu bilgiler hazır ambalajlı gıdanın ambalajı veya etiketi üzerinde bulunuyorsa ve dış ambalajdan açık bir şekilde ve kolayca görülebiliyorsa, bilgilerin dış ambalajda tekrar belirtilmesine gerek olmayacak. TBMM Turizm Komisyonu üyesi ve CHP Antalya Milletvekili Yıldıray Sapan’ın önergesine; Gıda Tarım Torba yasa ile geçirilen ‘alkol yasakları’ 9 Eylül’de ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker “Yeni uygulabaşlıyor. Antalya esnafı Anayasa Mahkemesi’ne ma ile gecenin geç saatlebaşvurarak uygulamanın iptal edilmesini istedi. rinde alkollü içkilerin kontrolsüzce alınmasının önlenANTALYA (Cumhuriyet) Alkol ya mesinin, o bölgedeki adli olaysağı uygulamasının iptal edilmesi için tu larda da düşüş sağlaması ve rizm bölgelerinde faal olan Antalyalı 5 es bu durumun gelen turist sanaf, kişisel olarak Anayasa Mahkemesi’ne yısını artırarak turizmi olumlu yönde etkilemesi bekleniyor” dava açtı. Antalya Esnaf ve Sanatkârlar yanıtını verdi. Odaları Birliği (AESOB) Başkanı AbSapan ise Bakan Eker’in yanıdullah Sevimçok, “Antalya’dan, Ma tına karşılık şunları söyledi: navgat ve Alanya’dan 56 kadar es* Alkol yasağı ile turist sayınaf arkadaşımız kişisel olarak Ana sı artar mı hiç? Başaşağı yaşıyor yasa Mahkemesi’ne başvurdu, uygu bunlar. Hayata tersine bakıyorlar yani. Turist tatile geliyor, eğlenlamanın iptalini istedi” dedi. geliyor. Turist burada alkol 9 Eylül’de başlayacak uygulamaya gö meye de alacak elbette. Bunu saatle sıre gece saat 22.00 ile sabah 06.00 saat nırlandırmak tersine tepki yapar. leri arasında alkollü içki, parakende ola* Turizmde elde edilen gelirak satılamayacak. Yasak, market, büfe, rin önemli bir kısmı alkollü içkibakkal ve bayileri kapsıyor. Alkol ya lerden sağlanıyor. Artı sizin o alsaklarının yeni bir sektörün ortaya çık kollü içeceklerden elde ettiğiniz işin cabası. Bunları kımasına neden olacağını uyarısında bu ÖTVKDV sıtlayarak bir anlamda kendi ayalunan Sevimçok, “Karaborsadan biğınıza kurşun sıkıyorsunuz. Her ralar satılır, rakı satılır. El altından sene sizin o cari açığınızın mabunlar faaliyet gösterir. Devlet de bu kasını kapatan en önemli gelir kaynağı turizm geliri olduğudurumdan zarar görür. Kaçak alkona göre ve bu gelirin önemlü teşvik eder. Uygulama turistik bölli bir kısmı alkollü içeceklere gelerde saat 24.00’e kadar uzatılmalı. dayandığına göre uygulama Özellikle Alanya, Kemer, Kaş. Alkolün çok yanlıştır. yasağı esnafımızı etkiler” diye konuştu. Borsada sert düşüş Ekonomi Servisi Borsa İstanbul 100 (BIST 100) endeksi günü önceki kapanışa göre 1.572,3 puanlık düşüşle 66.973,08 puandan tamamladı. Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetleri önceki kapanışa göre ortalama yüzde 2,29 oranında, bankacılık endeksi de yüzde 1.72 oranında değer kaybetti ve toplam işlem hacmi 2 milyar 750 milyon liraya ulaştı. Endeks, gün içinde en düşük 66.862,06 puanı görürken, en yüksek 68.828,63 seviyesini gördü. Gün içinde Doğu Akdeniz’e düştüğü öne sürülen füzelerin ABD ve İsrail ortaklığındaki tatbikat sırasında gönderildiği bilgisi, ABD Başkanı Barack Obama’nın Kongre’den Suriye’ye müdahale için acil toplantı talebi haberlerinin yansıması ve olumlu gelen ABD ISM verisinin ardından ABD 10 yıllık tahvil faizlerinin yüzde 2.89’a çıkmasının yarattığı tedirginlikle BİST 100 endeksinde sert düşüşler yaşandı. Trakya çiftçisi isyanda 132 Nolu Babaeski Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifi ve Babaeski Ziraat Odası Başkanlığı’ndan her hangi bir temsilcinin katılmaması ise oldukça dikkat çekti. Üreticiler adına konuşan Taşağıl Köyü Muhtarı Zafer Çevik, “Geçen yıl kilosu 1 lira 70 kuruş olan ayçiçeği 90 kuruşa kadar düşmüştür. Bizleri temsil eden bu kurumların asıl görevi çiftçinin yanında olmak değil mi? Bu politikalar üreticiyi bitirmek için mi sahneleniyor” dedi. (Fotoğraf: ERDAL ÖZCAN) Benzinde 12 kuruş indirim yapıldı Ekonomi Servisi Artan petrol fiyatları ve dolardaki yükselişle 5 lirayı geçen benzin fiyatlarına 12 kuruş indirim indirim geldi. Gece yarısından itibaren benzinin litre fiyatına 12 kuruş indirim yapıldı. İndirim sonrasında 95 oktan kurşunsuz benzinin litresi 5.07’den 4.95 liraya inecek. Benzin, en son 30 Ağustos’ta yürürlüğe giren 14 kuruşluk zamla 5 lirayı aşmıştı. NTV/CNBCe ortak yayınında benzin fiyatlarının 5 liranın üzerine çıkmasını değerlendiren Enerji Bakanı Yıldız, “Bana kalırsa 2.5 lira olsun” açıklamasını yapmıştı. Benzin fiyatları bu yıl yaklaşık yüzde 9 zamlandı. Geçen yıl kilogram başına 1.7 liraya kadar çıkan ayçiçek taban fiyatının 1.25 TL olarak açıklanması çiftçileri isyan ettirdi. Kırklareli’nin Babaeski ilçesindeki Havuzbaşı Parkı önünde toplanan çiftçiler, “Üretici burada birlik nerede?”, “Susma sustukça sıra bize gelecek”, “Hükümet istifa Tayyip Amerika’ya” ve “Bu daha başlangıç mücadeleye devam” sloganları attı. Eyleme, CHP Kırklareli İl Başkan Yardımcısı Necati Apak, CHP Babaeski İlçe Yönetimi destek verirken, Babaeski S.S.