Katalog

SAYFA CUMHURİYET 28 HAZİRAN 2013 CUMA 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Türkiye tahvil faizlerinin yükselmesi kredi büyüme hızını ve emlak piyasasındaki yükselişi bozabilir Fed konutu vuracak Türkiye’de her 10 kişiden 4’ü evini krediyle alıyor Konutkredisi.com.tr’nin konut kredisi talep ve kullandırım verilerini analiz edilerek yaptığı araştırma sonuçlarına göre Türkiye’de her 10 kişiden 4’ü evini krediyle alıyor. Araştırmaya göre konut kredisi kullanım oranı en yoğun il Bartın olurken, kredi ile ev satışının gerçekleşmediği tek il ise Hakkâri oldu. İstanbul’da konut alan kişilerin yüzde 47’si konut kredisini tercih etti. Bu oran başkent Ankara’da yüzde 48, İzmir’de yüzde 46 olarak gerçekleşti. Bartın konut satışları içerisindeki yüzde 53’lük kredi kullanma oranıyla başı çekerken, onu Denizli yüzde 51 ve Tokat yüzde 50 ile takip etti. 2013’ün ilk 3 ayında satışlar içerisindeki en düşük konut kredisi payı olan 3 il Doğu Anadolu’dan çıktı. u Amerika Merkez Bankası’nın kararları sonrasında faizlerde yükseliş bekleniyor. Bu durum son dönemlerde hareketli olan konut kredisine dayalı konut satışlarını vuracak. Konut talebi azalacak. Gerçek Görüldü mü? Yaşanan ekonomik olaylar, kurların yükselişi, borsanın düşüşü, faizlerin artması, sıcak para girişinin durması, ülkeden sermayenin kaçmaya başlaması, kamuoyuna gerçeği gösterdi mi? Kaldı ki bu gelişmelerin ekonomiye, fiyat artışı, yatırımların yavaşlaması, bütçe açığının büyümesi, işsizliğin artması olarak yansıması, birkaç aylık zaman aralığı ile daha net görülecektir. Türkiye’de teoriyi kavramış, banka ve Merkez Bankası bilançolarını izleyen, ithalat ve ihracat yapısını bilen, ödemeler bilançosunu okuyabilen, imalat sanayisinin durumunu çözümleyebilen, ABD merkez bankası Fed’in para politikası ve stratejisi hakkında bilgisi olan, istatistiklerden anlam çıkarabilen iktisatçılar, ekonominin kırılgan olduğunu söylüyorlar, ancak seslerini pek duyuramıyorlardı. Sesyayar TV yorumcularının, ekonomi bilgisi ekonomiye girişi aşamayan sözde bilim adamlarının, ürkek ve/veya kamu desteği, teşviki almış işadamlarının yalakalığı, bir meslek edinmiş olanların sesleri baskındı. Bir de buna “IMF’ye borçlanıyorduk, şimdi borç veriyoruz. AB ülkeleri batıyor biz dimdik ayaktayız, biz AB’ye değil AB bize muhtaç. Merkez Bankası kasalarından döviz taşıyor” edebiyatı ve uluslararası kredi değerleme kuruluşlarının net artışı eklendiğinde halkımızın büyük bir bölümü ekonomimizin gerçekten güçlü olduğuna inandı. Hatta kırılgan ekonomi, ekonomik uçurumun yanı başındayız, kral çıplak gibi tanı koyanları sarakaya alanlar oldu. Şimdi gerçek görüldü mü? Sanıyorum birkaç ay içinde gerçeği görenlerin ve söyleme cesareti gösterenlerin sayısı artacak, yalakalık yapanlar da dış mihrak gibi söylemlerle, gelişmelere kılıf bulmaya çalışacak. Türkiye son otuz yıldır borçlanmanın getirdiği finansal duyarsızlığı yaşıyor. Borçlanarak yaşam düzeyinin yükseldiği ayartısına, sanısına kapılmış gibi. Özal, 1980’li yılların başlarında Türkiye’nin iç ve dış borçlarının düşük düzeyde olduğunu görüp bu olanağı kullandı. 80’li yılların başlarında Türkiye’nin dış borcu 15 milyar USD, iç borçların faiz yükünün bütçe içindeki payı da yüzde 3 dolayında idi. 24 Ocak kararlarından sonra bir yandan dış borçlar artarken öte yandan “vergi alma yüksek faizle borçlan” politikası izlendi. Bugün Türkiye’nin dış borcu, bunun 100 milyar USD’yi aşan kısmı kamu borcu olmak üzere, 350 milyar USD’ye yaklaştı. Hazine’nin iç borcu 400 milyar TL’ye ulaştı. AKP döneminde iç ve dış borç artışı sürerken, buna bir de tüketici kredisi, kredi kartı borcu, ipotekli konut kredisi şekillerinde hane halkı borcu da eklendi. Hane halkı borcu günümüzde 300 milyar TL’yi aştı; ulusal gelire oranı yüzde yirmiye yükseldi. Kamu borcu, özel kesim borcu, hane halkı borcu, Türkiye borçlanarak kalkınıyormuş sanısına kapıldı. Son gelişmelerin de ortaya koyduğu gibi, Türkiye ekonomisi, akıntıları pek de bilinmeyen tehlikeli sularda pusulasız yalpalıyor. Bu şekilde bir yere varma olanağı olmadığı gibi, haritası da çizilmemiş olduğundan kayalığa çarpma olasılığı da var. Ekonominin bir pusulası olmalı, seyrettiği suların bir haritası çizilmeli. Ayrıca 24 Ocak 1980’den bu yana izlenen, kapitalist ülkelere eklemlenmek sevdalarından vazgeçilmeli. Yinelenirse, bütçe politikasını daha sıkılaştırmak, kamuda tasarruf fazlası vermek, imalat sanayisinin yapısını değiştirmek, montaj sanayisinden yerli üretime geçmek, planlama ile sanayide sektörel ve bölgesel dengeleri sağlamak, enerjide dış bağımlılıktan kurtulmak, kamu harcamaları ve vergileme ile gelir dağılımını düzeltmek. Bunlar öneri ve politika başlıklarıdır. M. K. Atatürk’ün dediği gibi “ekonomik bağımsızlık olmadan siyasal bağımsızlık sağlanamaz”. Denilebilir ki bunlar eskimiş görüşler. O zaman ekonomimizin seyrettiği suların haritası da çıkarılarak bizleri aşan yeni politikalar önerilmesi gerekir. Borç batağından nasıl kurtulacağız? Nasıl kalkınacağız? Nasıl insani gelişmişlik düzeyimizi yükselteceğiz? Bunu halkımıza ağır yükler yüklemeden nasıl başaracağız? Gençlerimizden varsa özgün çıkış yolları göstermelerini ve uygulamalarını da bekliyoruz. “Önerilerimiz en iyisidir” şeklinde bir iddiamız yok. Yeter ki gerçekleri görüp amaç doğrultusunda çıkış yolları bulalım. Amerika Merkez Bankası’nın (Fed) aylık 85 milyar dolarlık tahvil alım programını azaltacağı beklentisiyle yükselen ABD 10 yıllık tahvil faizleri, gelişen ülkeler başta olmak üzere ülke tahvillerinin yükselmesine yol açtı. Türkiye tahvil faizlerinin yükselmesi kredi büyüme hızını ve emlak piyasasındaki yükselişi bozabilir. 2013’ün ilk çeyreğinde ev sahibi olanların yüzde 42’si konut kredisi kullanmayı tercih etti. Bu dönemde 273 bin 826 adet konut satışı gerçekleşirken, bunların 115 bin 508 adedi konut kredisi ile yapıldı. The Wall Street Journal Türkiye’ye konuşan uzmanlar ABD tahvillerindeki yükselişin devam edebileceğini bunun da Türkiye’de kredi faizlerine yansıyabileceğini ve konut talebinin azalacağını belirtti. Türkiye’de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre Mayıs 2013’te 97.3 milyar TL’ye ulaşan konut kredileri bir yılda yüzde 26.30 büyürken Mayıs 2009’dan itibaren 2.5 katına çıktı. 2012 haricinde Türkiye ekonomisinin büyüdüğü her yıl, inşaat sektörünün büyüme hızı daha fazla oldu. Ancak 2012’de inşaat sektörünün büyüme hızı, milli gelirin artış hızının altında kaldı. Konut fiyatları da kredi hacmindeki büyümeden olumlu etkilendi. Merkez Bankası Konut Fiyat Endeksi’ne göre martta konut fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 12.5 arttı. Mayıs 2011’den beri konut fiyatları yıllık bazda yüzde 10’un üzerinde büyüdü. Reidin Konut Fiyat Endeksi’ne göre ise ev fiyatları bir yılda yüzde 15.6 arttı. Kasım 2010’dan beri ev fiyatlarındaki artış hızındaki ivmelenme dikkat çekiyor. Reidin Gelişen Avrupa Bölgesi İş Geliştirme Müdürü Mete Varas, konut fiyatlarındaki artış hızının yavaşlayabileceğini söyledi. Varas, “Bankaların borçlanma maliyetlerindeki artışı konut kredi faiz oranlarına yansıtması durumunda, beklentimiz kredi hacminde nispeten daralma konut fiyatlarında ise yukarı yönlü artış hızının yavaşlaması şeklinde olacaktır” dedi. Standard Bank Gelişen Piyasalar Araştırma Bölümü Başkanı Tim Ash de Türkiye’de geçmiş dönemde iyi toparlayan kredi büyümesinde yavaşlama olacağını düşündüğünü aktardı. “Türkler kur oranı ve politik risk hakkında hassaslar ve bu ikisinde de ciddi gerileme yaşandı” diyen Ash, gelişen ülke piyasalarından para çıkışının süreceğini bunun da Türk varlıkları için aşağı yönlü risk yaratacağını da ekledi. Emlak Konut kentsel dönüşüme giriyor Dumankaya’dan Kartal’a Horizon Yeniden yapılanma içerisine girerek ortaklık değiştiren Dumankaya İnşaat’ta Ali Dumankaya ile ortaklıklarını bitiren Uğur Dumankaya artık Barış Dumankaya ve Ayla Dumankaya Pirinççi ile birlikte yola devam edecek. Yeni ortaklığın ilk projesi Dumankaya Horizon, Kartal’da yine akıllı ev teknolojisi ve Adalar manzarasıyla yükselecek. Şimdiden yüzde 10’u satılan proje 411 bin TL’den başlayan fiyatlarla satışa sunuldu. Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Dumankaya’nın vediği bilgiye göre Horizon projesinde 109 rezidans daire, 34 ofis ve 35 ticari ünite bulunuyor. Dairelerin büyüklükleri 74 ila 299 metrekare olacak. Projenin teslim tarihi ise Temmuz 2015. Emlak Konut Gayrimenkul A.Ş, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın talebi üzerine kentsel dönüşüm projelerine giriyor. Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, Emlak Konut’un ürettiği konutların, kentsel dönüşüm kapsamındaki hak sahiplerinin taşınmazlarıyla takas edilmesi esasına dayanan yeni bir projeyi hayata geçirdiklerini belirterek “İlk etapta İstanbul Hoşdere’de 500 konutla başlayacak olan proje, aşama aşama Türkiye genelindeki kentsel dönüşüm projelerine yaygınlaştırılacak” dedi. Emlak Konut, takasa konu olan konutlara ait listeyi her ayın 15’inde kentsel dönüşüm hak sahiplerine sunacak. Yapılan konutların mahallesi, metrekaresi ve fiyatını içeren detaylar her ay güncelleyerek bakanlığa sunacak. Vazo Kule’de hızlı satış Dap Yapı’nın son projesi Vazo Kule’nin satışları sürüyor. 2 adet rezidans ve 1 adet ofis blokunun bulunduğu proje, toplam 399 üniteden oluşuyor. 289 rezidansın yüzde 65 oranında satışını gerçekleştiren Dap Yapı, 99 adetlik home office bloku için ön talep topluyor. Maltepe Dragos’ta yükselen projedeki ofislerin yüzde 45’inin ön satışı gerçekleşti. Dap Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Yılmaz, “Bölgenin prestiji paralelinde edinilen gayrimenkullerin değerleneceğini ve önümüzdeki 78 yıl içerisinde katlanarak artacağını öngörüyoruz” dedi. SEKTÖRDEN KISA KISA l Uran Holding’e bağlı Uransan tarafından Ankara Yenimahalle’de hayata geçirilen Royal Plus Konutları’nda yaza özel bir kampanya başlatıldı. Haziran ve Temmuz aylarında 1+1 ve 2+1 dairelere özel, teslimden sonra kiracı ve kira garantisi sunuluyor. l Kadir Has Üniversitesi Yaşam Boyu Eğitim Merkezi Gayrimenkul Geliştirme Akademisi işbirliği ile sektörün ihtiyaç duyduğu satış uzmanlarını yetiştirmek üzere hayata geçirilen ‘Konut Projeleri Satış Uzmanlığı Sertifika Programı’ 123 Temmuz 2013’te gerçekleştirilecek. l Mikro İnşaat tarafından İncek’te 1+1’den 6+2’ye kadar farklı seçeneklerle satışa sunulan 765 konutluk İncek Prestij, Ankara’da prestijli yaşamın kapısını açmayı hedefliyor. 4 M Mimarlık tarafından hazırlanan projede 16 farklı mimarili blokta konumlandırılmış seçenekler bulunuyor. l Eroğlu Gayrimenkul’ün tekstil ticaretine yeni bir soluk getirecek olan Platform Merter projesinde satışı tamamlanan 215 süitin teslimatları başladı. Projenin rezidans bölümünde ise son 39 rezidansın satışı sürüyor. batan kredi Meclis’te u Hem iktidar hem muhalefet 270 milyon Avro tutarında batık kredi veren Ziraat Bankası’nı eleştirdi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TBMM KİT Komisyonu’nda hesapları görüşülen Ziraat Bankası’nın İstanbul’daki bir alışveriş merkezine verdiği 270 milyon Avro tutarındaki kredi hem iktidar hem de muhalefetin tepkisine neden oldu. TBMM KİT Komisyonu, Ziraat Bankası’nın 2011 yılı hesaplarını ele aldı. Görüşmelerde muhalefet milletvekilleri 2010 yılında, İstanbul Bayrampaşa’da Ora İstanbul Alışveriş Merkezi’nin yapımı için verilen 270 milyon Avro’luk krediyi gündeme getirdi. CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, asli görevi çiftçiyi ve tarımı korumak olan bir bankanın ilgi alanı dışında neden bu kadar büyük bir kredi verdiğini sordu. Erdoğdu, söz konusu proje için verilen kredinin, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük batık kredisi olduğunu belirtti. AKP İstanbul Milletvekili Mehmet Domaç da özel bir banka ile devlet bankaları arasında değerlendirme farkı bulunduğuna işaret ederek “Bu AVM’nin orada fizibl olmayacağını oraya giden herkes görür” diye konuştu. Kredinin AVM sektörünün geriye gitmeye başladığı bir dönemde verildiğini dile getiren Domaç, “Görülen o ki iyi hesap yapılmamış” dedi. Domaç, söz konusu AVM’nin İstanbul’un başka bir yerinde yapılmış olsaydı şu anda faaliyete geçeceğini ve değerinin de 1 milyar Avro’ya ulaşacağını ifade etti. Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın ise “Bizim bankanın risk iştahı daha yukarıdaymış, bu iş yapılmış. Böyle mi yapılmalıydı? Bu konuda bir yorumda bulunmak istemiyorum” dedi. Ora AVM’de Özak’tan Balmumcu’ya otel Özak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Genel Müdür Sadun Coşkuntürk, devam eden Hayat Tepe ve Bulvar 216 projelerinin yanı sıra 2014’te Balmumcu’daki arazilerine de otel ve rezidans yapacaklarını söyledi. Coşkuntürk, Balmumcu’daki 8 bin 500 metrekarelik arazilerinin projesinin de rezidans ve otel olarak planladıklarını aktararak “Biz şehrin merkezine odaklandık. İş, sinema, hastane, okul şehrin merkezinde. Bunlara ulaşmada fazla zaman harcayan mutsuz” dedi. Ekonomi Servisi Çin’in başkenti Pekin’deki fabrikasında çalışanlar tarafından yedi gündür rehin tutulan Amerikalı işadamı Chip Starnes, kimsenin işten çıkarılmayacağı ve iki aydır verilmeyen ücretleri ödeyeceğine söz verdikten sonra serbest bırakıldı. Dün ülkeyi terk eden Starnes, pencereleri demir parmaklıklı bir odada tutuluyor, uyumaması için kapılara vurularak gürültü yapılıyor ve bulunduğu oda ışıldaklarla aydınlatılıyordu. Çinli işçiler ABD’li işadamını salıverdi MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI DÖVİZ ALIŞ 28 HAZİRAN 2013 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ SATIŞ En büyük batık oldu 1.9272 1.9306 1.9259 1.9335 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.7892 1.8008 1.7810 1.8116 1 DANİMARKA KRONU 0.33609 0.33774 0.33585 0.33852 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 100 JAPON YENİ 2.5109 2.5154 2.5091 2.5192 2.9415 2.9569 2.9394 2.9613 2.0355 2.0486 2.0324 2.0517 0.28518 0.28813 0.28498 0.28879 1.8429 1.8512 1.8361 1.8582 6.7188 6.8067 6.6180 6.9088 0.31655 0.31867 0.31633 0.31940 1.9590 1.9720 1.9518 1.9795 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.51387 0.51480 0.51002 0.51866 Gazprom, K. Irak’ta alanını genişletiyor MOSKOVA (AA) Rus enerji şirketi Gazprom, Irak’ın kuzeyindeki Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile bölgedeki çalışmalarını genişletme konularını görüştüğünü bildirdi. Gazprom Başkanı Aleksey Miller’in, IKBY Başkanı Mesut Barzani ile St. Petersburg’da yaptığı görüşmede bölgedeki petrol ve doğalgaz yataklarının araştırılması ve işletilmesi olanaklarının geliştirilmesi konusunu ele aldıkları kaydedildi. Gazprom Neft’in Garmian rezervinde yüzde 40, Şakal rezervinde ise yüzde 80 payı bulunuyor. 1 ABD Doları: 1.0746 Avustralya Doları 5.7252 Danimarka Kronu 0.9446 İsviçre Frangı 6.7291 İsveç Kronu 98.14 Japon Yeni 1.0443 Kanada Doları 6.0732 Norveç Kronu 3.7503 Suudi Arabistan Riyali 1 Avro: 1 İng. S.: 1.3029 ABD Doları 1.5290 ABD Doları Portekiz’de genel grev ulaşımı etkiledi Ekonomi Servisi Portekiz’in önde gelen iki sendika konfederasyonu, hükümetin kesinti planları ve çalışma yaşamıyla ilgili reformlarını protesto etmek için dün 24 saatlik bir genel grev düzenledi. Konfederasyonlardan CGTP (Portekiz İşçileri Genel Konfederasyonu) sağcı Pedro Passos Coelho hükümetinin iki yıl önce kurulmasından bu yana dördüncü kez genel grev çağrısı yapıyor. Ilımlı bir sendika konfederasyonu olarak bilinen UGT (Genel İşçiler Sendikası) de greve ilk kez katılıyor. Birçok sendika sabah erken saatlerden itibaren işyerlerinin önünde çalışanları greve katılıma çağırmak için grev hatları kurdu. Grev en çok ulaşım hizmetlerini etkiledi. Portekiz’de 2011 Haziran’ında yapılan seçimlerde Sosyal Demokratik Parti (SDP) sandıktan birinci olarak çıkmış, partinin lideri Pedro Passos Coelho başbakan olmuştu. SDP merkez sağda yer alıyor. SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 1.9210 2.5010 2.9100 2.0140 76.35 511.00 ALIŞ SATIŞ 1.9250 2.5050 2.9650 2.0400 76.70 526.00 1 Kuveyt D.: 3.5060 ABD Doları GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 5.28