Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 MAYIS 2013 ÇARŞAMBA 12 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Sayıştay’a göre kamu bankalarının takipteki alacaklarının oluşturduğu yük ağırlaşıyor Takip var, tahsilat yok Ekonomi Servisi Sayıştay, kamu bankalarının takipteki alacaklarının ulaştığı boyutlara dikkat çekerek tahsilatta yaşanan gecikmelerin, kaynakların etkin kullanımını engellediğini ifade etti. Sayıştay, Kamu İşletmeleri 2011 Genel Raporu’nda, kamuda çalışana izin kullandırılmamasının, işçilerin ruh sağlığını olumsuz etkilediğini kaydetti. ANKA’nın haberine göre Sayıştay raporunda geçen yıl denetlenen kuruluşların genel ve ortak sorunlarıyla öneriler yer aldı. Raporda şu saptamalar yer aldı: * KİT’lerin alacaklarının tahsilindeki gecikmeler, finansman yükünün artmasının bir başka nedenini teşkil ediyor. Bu Kamu İşletmeleri 2011 Genel Raporu’na göre kamuda yıllık izinlerin zamanında kullandırılmaması, çalışanların beden ve ruh sağlığını etkiliyor. Ayrıca birikmiş ücretli izin haklarının emekli olurken nakit olarak ödenmesi, kuruluşlara önemli bir mali yük getiriyor. kuruluşlar yükümlülüklerini yerine getirebilmek için kullandıkları kısa ve orta vadeli krediler nedeniyle önemli bir finansman yükü altına giriyor. * İşçilerin yıllık izinlerinin zamanında kullandırılmaması, çalışanların beden ve ruh sağlığını olumsuz etkilemesinin yanında, yıllar itibarıyla birikmiş ücretli izin haklarının emekli olurken nakit olarak ödenmesi, kuruluşlara önemli bir mali yük getiriyor. * KİT’lerin finansman ihtiyaçlarının karşılanmasında yabancı kaynak kullanımı ve finansman yükünün azaltılması için gereken sermaye artırımlarının yapılmasının yanı sıra, ödenmemiş sermayeleri ile hazine tarafından karşılanması gereken görev zararlarının zamanında ödenmesinin sağlanması gerekir. * Alacakların zamanında tahsil edilmesi sağlanmalı. Kamu kuruluşları birbirlerine Çalışanın ruh sağlığı bozuk sattıkları mal ve hizmetlerin bedelinin zamanında ödenmesi için etkin önlemler alınması gerekiyor. Birikmiş izin ücretleri nedeniyle ortaya çıkan kaynak ihtiyacının getirdiği yüklerin önlenmesi için yıllık ücretli izinlerin zamanında kullandırılarak birikimine meydan verilmemeli. * Elektrik üretiminde yerli kaynaklara gerekli önem ve öncelik verilemedi, hem ithal enerji kaynaklarının hem de ithal edilen kaynağın getirildiği ülkeler yeterli ölçüde çeşitlendirilemedi. Elektriğin üretiminden, iletim, dağıtım ve nihai tüketiciler tarafından kullanımında enerji verimliliğini artırmaya yönelik yatırımların özendirilmesi ve öncelik verilmesi konuları da önemini koruyor. Sağlıkçı özelleştirmeye karşı greve çıktı Ekonomi Servisi İspanya’nın başkenti Madrid’de kamuya ait 6 hastane ve 27 sağlık merkezinin özelleştirilmesine karşı, sağlık sektörünün bağlı olduğu sendikaların aldığı grev kararı sonrasında sağlıkçılar 24 saat sürecek grevlerine başladıklarını duyurdu. Kent merkezindeki Reina Sofia Müzesi’nin önünde toplanan bir grup sağlık personeli, yaktıkları mumlarla büyük bir fiyonk yaparak ekonomik krizden dolayı sağlık sektöründeki kesintileri ve reformları protesto etti. 75 bin sağlık personelinin destek vermesinin istendiği grevden dolayı, hastalara asgari hizmetin verileceği bildirildi. Madrid’deki sağlık personelinin geçen yıl sonunda aynı sebeple yaptıkları grevlerden dolayı 50 binden fazla muayene ve 6 bin 500 kadar ameliyat ertelenmişti. Grevler, 16, 22, 29 Mayıs ve 4 Haziran’da da devam edecek. Öte yandan, Hong Kong’da 40 gündür grev yapan liman işçileri, beklentilerini karşılamasa da önerilen maaş artışını kabul ederek eylemine son verdi. Borsa ilk kez 90 bini aştı Ekonomi Servisi Borsa İstanbul (BİST) 100 endeksi bugünkü açılıştan sonra gelen alımlarla 90 bin puanı ilk kez aşarak yeni bir rekor kırdı. Güne yüzde 0,21 oranında primle 90 bin sınırından başlayan endeks, açılış sonrasında gelen alımlarla 90.346 puana kadar yükseldi. İlk seansta 90.372 puan ile tarihinin en yüksek seviyesine yükselen endeks, ikinci seansta etkisini artıran ve banka hisselerinde yoğunlaşan kâr satışlarıyla eksiye geçerek 89 bin puan sınırına kadar geriledi. BİST, günü satışların ardından 89.459 puandan kapattı. Teknik olarak endeksin 88.700 seviyesinin destek olarak izlenmesi gerektiğini ifade eden analistler, 89.000 90.500 arasındaki bantta dalgalı hareketin devam edebileceğini kaydediyor. Fuarda sergilenmeye başlayan aracın büyük ilgi çekeceğine inandığını söyleyen İbrahim Hattat, 30’a yakın savunma bakanının fuara katılacağını hatırlattı. Hattat, daha önce ihale kazanan şirketin zora girmesi sonrası ‘Kirpi’ olarak tanınan aracın ihalesinin yenilenmesinin beklendiğini de sözlerine ekledi. Hema’nın hedefi yerli uçak aracı” ve “4X4 STA zırhlı muharip ve keşif aracı”nın ön tasarımı ve Otomotiv, enerji ve savunma sanayiinde prototipiyle katıldıklarını söyledi. faaliyet yürüten Hattat Holding’in Yönetim Silahlı Kuvvetler envanterinde Kurulu Başkan Yardımcısı İbrahim olmayan 6x6’larla ilgili eylül ayında Hattat, başta Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 1000 adetlik bir ihaleye çıkılmasını özel gereksinimlerini karşılamak üzere beklediklerini ifade eden Hattat, bu kendi mühendisleri tarafından tasarladığı alımın büyüklüğünü ise 11.5 milyar ‘6x6 Özel Maksatlı Taktik Tekerlekli dolar olarak tahmin ediyor. Bu araçlar, Zırhlı Aracı’nın üretim hakkını belli bölümleri dış firmalarla Eylülde aldıklarını açıkladı. Türkiye’de geliştirilse de özgün tasarım bir ihale bölgesel uçuşlar yapacak yerli olarak kabul ediliyor ve sivil uçak üretimi için hazırlık tüm hakları Hema’ya ait beklediklerini belirten yaptıklarını söyleyen Hattat, bulunuyor. İbrahim Hattat, yaklaşık uçağın babayiğidi olmaya Kısa süre önce Silahlı 11.5 milyar dolarlık bu aday olduklarını da belirtti. Kuvvetler’e 46 adet ihalede 1000 civarında kara Hema Endüstri tank taşıyıcısı teslim aracının alınacağını tahmin Yönetim Kurulu Başkanı eden Hema, ayrıca ettiklerini söyledi. Hattat, İbrahim Hattat, üst düzey “Altay” tankları için yerli uçağın babayiğidi yöneticileriyle birlikte bir üretilecek “motor ve olacaklarını da sohbet toplantısı düzenleyerek transmisyon” ihalesi savundu. silah sanayii ve havacılık sektörüne konusunda da bu ay ya ilişkin şirketinin çalışmaları hakkında da haziranda karar çıkmasını bilgi verdi. bekliyor. İhalede son aşamaya iki Silahlı Kuvvetler ve Emniyet güçlerinin şirket kaldı. ihtiyacı olan kara araçları konusunda Bu ihalenin son 30 yılın ihalesi çalışmalarını hızlandırdıklarını vurgulayan olduğunu söyleyen Hattat, Silahlı Hattat, İstanbul’da açılan Uluslararası Kuvvetler’in kara taşıma araçlarındaki Savunma Sanayii Fuarı’na (IDEF) da, gereksiniminin 10 bin araç düzeyinde “6x6 özel maksatlı taktik tekerlekli zırhlı olduğu tahimininde bulundu. OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA Forum Diyarbakır inşaatı başladı BURCU ÇAĞRI Uçağın babayiğidi olacak Havacılıkta da büyümek isteyen Hema, 60 kişi kapasiteli bölgesel jetlere ilgi duyuyor. Bu tür uçaklar için Saab, Embraer gibi üreticilerle ilişki içinde olduklarını aktaran İbrahim Hattat, “Bu uçakların entegrasyonuna talibiz. Uçakta babayiğit biz oluruz” diye konuştu. Havacılığa özel teşvik mekanizması duyumu aldıklarını da ifade eden Hattat, bunun yakında ortaya çıkmasını beklediklerini belirtti. Bu mekanizmanın içinde alım garantisi de olabilir. Milli savaş uçağı projesinin TAI’ye verildiğini hatırlatan Hattat, “Ancak şu anda bu bölgesel sivil yolcu uçağının bir sahibi yok. Biz hem bunun motorunu hem de uçağın kendisini geliştirip meydana çıkarmak istiyoruz” dedi. Hattat, milli savaş uçağı ile ilgili olarak da TAI’nın kendilerini sistem tedarikçisi olarak seçtiğini hatırlattı. . BİST’te gongu bu kez çocuklar çaldı Ekonomi Servisi Borsa İstanbul’da (BİST) gongu dün sabah çeşitli ülkelerden gelen çocuklar çaldı. Çocukların ve gençlerin finansal erişim ve eğitim aracılığıyla bireysel yeteneklerini güçlendirmek ve finansal farkındalık kazandırmak amacıyla faaliyet gösteren Child&Youth Finance International tarafından bu yıl İstanbul’da düzenlenen II. CYFI Zirvesi ve ödül töreni çerçevesinde BİST’te bir de gong töreni düzenlendi. Dünyanın dört bir yanından gelen 108 çocuğun katılımıyla Borsa İstanbul’da düzenlenen törende Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Turhan, 80 ülkeden gelen çocukları ağırladıklarını söyledi. DİYARBAKIR Diyarbakır’ın en büyük alışveriş merkezi olacak Forum Diyarbakır, 2014 Eylülü’nde hizmete açılacak. Kentin kuzeybatısında, Elazığ yolu üstünde inşa edilen alışveriş merkezi 1500 kişiye istihdam sağlayacak. 80 bin metrekarelik alana yapılan AVM’nin 54 bin metrekarelik kiralama alanı ve toplamda 140 mağazası bulunacak. Hollanda merkezli Multi Development Türkiye şirketinin Altındağ Gayrimenkul ortaklığıyla imza attığı projenin yatırım değeri 110 milyon Avro. Multi Development Türkiye üst yönetici Hulusi Belgü, “Ortağımızla 8 aydır süren bir çalışmamız var. Çözüm süreciyle birlikte kararlılığımız perçinlendi. Bu süreçte öncü olmaktan gurur duyuyoruz” dedi. Verilen bilgiye göre Diyarbakır’da son 2 ay içinde arazi fiyatlarında yüzde 20, gayrimenkul fiyatlarında yüzde 15’e varan artış oldu. Bu oranların daha da yükselmesi bekleniyor. Metrekare başına kiralama fiyatları 20 Avro seviyesinde bulunan Forum Diyarbakır’ın yaklaşık yarısının henüz inşaat başlamadan kiralandığı kaydedildi. Koçtaş, MediaMarkt, Cine Maximum gibi devleri ilk kez Diyarbakırlılarla buluşturacak olan AVM, Diyar Burma Tatlısı gibi Diyarbakır’a özgü işletmeleri de bünyesinde bulunduracak. 13 yaşındaki Melis önceki gün Eyüp’te babaannesiyle birlikte okula gitmek üzere yürürken bir anda çöken kaldırımın oluşturduğu boşluğa düştü. 2 metrelik çukurdan vinç yardımıyla çıkarıldı. Yaralı, hastanede yatıyor. 2007 yılında 5 yaşındaki Dilara’nın, ağzı kontrplakla kapatılan rögara düşüp ölmesiyle gündeme gelmişti Türkiye’nin rögar sorunu. Rögarın altından taşeron işçilik çıkmıştı ve ip gibi peş peşe geçen ihmaller zinciri. Üşenmedim internette küçük bir tarama yaptım. Dilara’nın ölümünün üzerinden 6 yıl geçmiş ama ders alınmamış. Şanlıurfa’da 12 yaşındaki Fehime Ay, açık rögardan düşerek ölmüş, Ankara’da yol ortasında açık bırakılan rögar kapağına çarpmamak için ani manevra yapan otomobil takla atmış, sürücüsü ölmüş... Emin olun çok daha fazladır rögar ölümleri. Geçen yıl ağustos ayında Baltalimanı’nda denizden çıktıktan sonra karşıdan karşıya geçerken dokunduğu çelik halattan elektrik akımına kapılarak ölen 17 yaşındaki Veysel Geçen’in 8 liralık kaçak akım rölesi katılmadığı için yaşamını kaybettiği ortaya çıktı. Geçen’in ölümüne ilişkin bilirkişi raporundaki diğer ihmaller zinciri de ibretlik... Rögar Cinayetlerini Sonlandırmadan Nükleer Santral Yapılırsa... Daha sayfalarca ihmalden yiten yaşamlardan örnekler verebilirim. Artık kanıksadığımız Türkiye manzaraları. Hal böyle iken başlıyoruz nükleer santralın inşasına. Üstelik bir değil, nurtopu gibi 2 santralımız olacak, üçüncüsü ise yolda... Sinop’ta kurulacak nükleer santral anlaşmasının zamanlaması muhteşemdi. Her zamanki gibi. İstanbul’u OHAL durumuna sokan ithal biber gazlı, bol dayaklı 1 Mayıs’ın tozu dumanı henüz dinmemişken açıklandı. Japon Mitsubishi ve Fransız Areva ortaklığı tarafından inşa edilecek ve 22 milyon dolara mal olacak santral. Üstelik 3. havalimanı ihalesi ile aynı güne denk getirildi ve tabii her zaman olduğu gibi AKP şov başladı: Sınıf atlayan Türkiye, büyük yatırımlar, bölgede liderlik, stratejik ataklar... 4 üniteden oluşacak ve toplam kurulu gücü 4 bin 480 MW olacak santralda yıllık yaklaşık 40 milyar kWh elektrik üretilecek. Japonların Atmea1 adını verdikleri santral son nesil reaktör teknolojisi ancak küçük(!) bir sorun var. Henüz denenmemiş bu teknoloji. Anlayacağınız ilk olacağız. Santralın daha önce başka hiçbir ülkede inşaatına onay verilmedi. Yani henüz ticarileşmedi. Fransız Le Monde gazetesindeki analiz haberde Sinop’taki santral ile hem Japonların hem de Areva’nın son yıllarda yaşadıkları güç kaybının telafi edileceği yazılıyor. Sırada ise Vietnam, Ürdün ve Arjantin’in olduğunu... Yazıda, “Başta Avrupa olmak üzere Batılı büyük ülkelerin nükleerden hızla çekildiği bu dönemde gelişmekte olan ülkelerin nükleere olan talebi elbette sektör için çok sevindirici” denilerek anlaşmanın özellikle Areva’nın son dönemde yaşadığı başarısızlıkları sileceği vurgulanarak örnekler veriliyor: Finlandiya’nın Olkiluoto Adası’nda ve Fransa’da Flamanville’de yapımına başlanan 3. Kuşak Avrupa Basınçlı Su Reaktörü (EPR: European Pressurized Water Reactor) projesinde yaşanan gecikmeler, maliyet artışları... Çek Cumhuriyeti ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde yaşanan başarısızlıklar... Neyse koskoca Türkiye bu, aşar eminim bu küçük sorunu. Fukuşima sonrası eski kazancından mahrum kalan nükleer lobinin belini doğrultmasına büyüyen, sınıf atlayan ekonomimizden küçük bir katkı olmasın mı? 1 ABD Doları: 0.9826 Avustralya Doları 5.6895 Danimarka Kronu 0.9399 İsviçre Frangı 6.5206 İsveç Kronu 99.19 Japon Yeni 1.0063 Kanada Doları 5.8366 Norveç Kronu 3.7502 Suudi Arabistan Riyali 1 Avro: 1 İng. S.: 1.3098 ABD Doları 1.5532 ABD Doları SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını Areva’nın başarısızlıkları Bu işin bir yönü. Ama birkaç tane daha var izninizle... Sinop’taki nükleer santralda üretilen elektrik 20 yıl boyunca devlet tarafından 1213 sent fiyattan satın alınacak. Benzer alım garantisi tabii Akkuyu’da Ruslar tarafından inşa edilecek nükleerde de var. Rüzgâr santrallarındaki alım garantisi ise sadece 7.5 cent. Hani, yenilenebilir enerjiye ara sıra vurgu yapıyor da hükümetimiz. Rüzgâra yatırım yapmak isteyenler ne diyecek bu duruma? Peki, bir soru daha? Bırakın 22 milyon doları, çok daha küçük bir miktarı ile Türkiye nükleer santral yerine diğer yenilenebilir enerji yatırımlarına yönelse ne olur? Güneş enerjisine örneğin... Çin bugün fotovoltaikte rakip tanımıyor. Pekin’in 2020 hedefi bugüne oranla güneşten beş kez daha fazla enerji sağlamak. Bu yüzden uygun kredilerle devlet tarafından sübvanse edilen Çin güneş enerjisi sanayi hızla büyüyor. Güneşe yatırım neden yok? ALIŞ SATIŞ 1.7960 1.7990 2.3520 2.3560 2.7650 2.8050 1.8950 1.9250 83.55 83.90 556.50 570.50 1 Kuveyt D.: 3.5138 ABD Doları GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 8 MAYIS 2013 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 4.31 MERKEZ BANKASI CİNSİ DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 1 ABD DOLARI 1.7991 1.8023 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8267 1.8387 1 DANİMARKA KRONU 0.31572 0.31727 EURO 2.3565 2.3608 1 İNGİLİZ STERLİNİ 2.7897 2.8042 1 İSVİÇRE FRANGI 1.9097 1.9220 1 İSVEÇ KRONU 0.27474 0.27758 1 KANADA DOLARI 1.7855 1.7936 1 KUVEYT DİNARI 6.2863 6.3686 1 NORVEÇ KRONU 0.30749 0.30956 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.47974 0.48060 100 JAPON YENİ 1.8095 1.8215 1.7978 1.8050 1.8183 1.8497 0.31550 0.318001 2.3549 2.3643 2.7877 2.8084 1.9068 1.9249 0.27455 0.27822 1.7789 1.8004 6.1920 6.4641 0.30727 0.31027 0.47614 0.48420 1.8028 1.8284