Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 ARALIK 2013 CUMARTESİ 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Türkiye’de kredi kartı alan her yüz kişiden 92’sinin amacı borçla alışveriş etmek TAV Zagreb’den uçuracak Ekonomi Servisi TAV Havalimanları yüzde 15 ortak olduğu konsorsiyumla birlikte Hırvatistan’ın Zagreb Havalimanı’nı devraldı. 5 Aralık itibarıyla, Zagreb Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini yerel otoriteden devralan Aéroports de Paris Management, Bouygues Batiment International, Viadukt, IFC, TAV Havalimanları ve Marguerite Fund’un oluşturduğu konsorsiyum, havalimanını Nisan 2042’ye kadar işletecek. İmzalanan imtiyaz sözleşmesi kapsamında; doyma noktasına gelen terminalin yerine 65 bin metrekarelik yeni bir terminal yapımı, finansmanı ve tasarımı ile yaklaşık 30 yıl süresince havalimanının işletilmesi yer alıyor. Toplam 331 milyon Avro yatırımla gerçekleştirilecek proje çerçevesinde 243 milyon Avro yeni terminalin tasarım ve inşaatına, 88 milyon Avro da imtiyaz dönemi süresince havalimanı altyapı bakımına ayrılacak. Hayatımız taksit Ekonomi Servisi MasterCard Güney Doğu Avrupa Genel Müdürü Mete Güney, Türkiye’de 26 milyon kişide kredi kartı, 33 milyon kişide ise banka kartı bulunduğunu belirterek, kartlarla yapılan harcamaların yılın ilk dokuz ayında yüzde 28’inde taksit kullanıldığını söyledi. Yaptıkları ankette katılımcıların yüzde 92’sinin kredi kartlarında taksit uygulamasını ‘çok önemli’ olarak nitelediğini belirten Güney, kullanıcıların kredi kartında ikinci önem verdiği noktanın yüzde 88 oranla indirim olanakları olduğunu ifade etti. Güney’in verdiği bilgiye göre tüm kredi kartı harcamalarında en yüksek pay yüzde 15 ile marketlere ait. Benzin alışverişlerinin yüzde 11’i, gıda ve yemek harcamalarının yüzde 10’u, elektronik eşya ve giyim harcamalarının yüzde 8’i, telekom harcamalarının yüzde 5’i, mobilya alışverişlerinin yüzde 4’ü kartla yapılıyor. Elektronik eşyada ortalama taksit miktarı 9 iken, giyimde 6, telekomda 9, mobilyada 8 taksit yapılıyor. BKM verilerine göre 2013’ün ilk 9 MasterCard’ın anketine göre; kredi kartı kullanıcılarının ezici çoğunluğu kartta taksit uygulamasını yaşamsal olarak niteliyor. Kartla yapılan harcamaların yüzde 28’i taksitle yapılırken; kredi kartı en fazla marketlerde kullanılıyor. ayında kredi kartlarından 2.1 milyar adetlik işlemle 314 milyar liralık ciro elde edildiğini ifade eden Güney, “Türkiye, kredi kartı sayısı açısından Avrupa’da 2’nci, banka kartı sayısı bakımından 3’üncü, pos sayısında ise Avrupa’da ilk sırada yer alıyor” dedi. Nakit yerine kart kullanımı yaygınlaştırmayı hedeflediklerini kaydeden Güney, “Nakit kullanmanın sosyal maliyeti 4 milyar 719 milyon lira, kartlı ödeme sistemlerinin ise 960 milyon lira. Bu hesapla harcamalar elektronik ortamda olursa 3 yılda 43 milyar lira tasarruf sağlanır” diye konuştu. Güney, kartlı ödemelerin gelecek 5 yıl içinde özel tüketim harcamaları içindeki payının yüzde 9 artarak yüzde 44’ler düzeyine çıkacağı tahminleri yapıldığını belirterek, “Biz MasterCard olarak çok daha kısa bir zaman içinde bu oranın yüzde 50’lere ulaşacağını ve 2023’te nakitsiz toplu ‘Bir Şehri Tam Kalbinden Vurmak’ Yaşar Özerdoğan, İsmail Altun, Mustafa Özalpuğan. Hızla unutacağız bu isimleri... En fazla 60 lira gündelik uğruna, yerin 260 metre altında can verdiklerini hatırlayacağız. Nasılsa bilinçaltı, o ürkütücü oyunu için hazırda beklemiyor mu?.. Nasılsa Zonguldak; hele bir de Gelik değil mi?.. “Alıştığımız bir şeydi yaşamak” dediği gibi şairin; ölüm şekillerini içten içe “olağan” karşıladığımız için unutacağız. Oysa hiç unutmayalım; ocağın ruhsatsız olması sebep değil, sonuç. Ocağın iki hafta önce mühürlenmesi; ocak sahibinin cezaevinde olması da... Onlar açlığa mahkum edildikleri için öldüler. Vaktiyle kentin kalbi konumundaki Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) taammüden vurulduğu için. 2002’de, personel sayısı 16 bin olan TTK’de, bugün 10 bin kişi çalıştığı için. Norm kadrosu bugün dahi 14 bin 500 kişiye izin veren TTK’nin, Ankara’daki yüksek siyaset izin verse alabileceği 4 bin 500 işçiden biri olamadıkları için. Yaşar, İsmail ve Mustafa’nın önünde iki seçenek vardı: Ya göç edeceklerdi Zonguldak’tan; son üç yılda göç eden tam 17 bin kişi gibi... Ya da kölelik düzeninde çalışmaya boyun eğeceklerdi. İkincisini seçip yerin 260 metre altında öldüler. HHH Bakın, CHP Zonguldak Milletvekilleri Ali İhsan Köktürk ile Mehmet Haberal’ın TBMM’ye verdiği (31 Ekim 2013) Araştırma Önergesi ne diyor: Kömür üretimi düştü: TTK’de 2002 yılında 16 binlerde olan çalışan sayısı 10 binler seviyesine, 2.2 milyon ton olan yıllık üretim 1.5 milyon ton düzeyine geriledi. Zonguldak’taki pek çok il müdürlüğü ve genel müdürlük ya kapandı ya da il dışına taşındı. Teşvikte üvey evlat: Teşvik uygulamalarında Zonguldak, üvey evlat muamelesi gördü. Önce teşvikli illerin kapsamı dışında bırakıldı. Sonra da sektörel teşvik olarak uygun olmayan bir teşvik sistemi Zonguldak’a giydirilmeye çalışıldı. Vergi ödüyor, karşılığını alamıyor: Pek çok il ödediği verginin çok üzerinde kamu yatırımı alırken Zonguldak ödediği verginin 1/4’ünü bile kamu yatırımı olarak alamıyor. Zonguldak, en çok vergi tahsilatı yapılan iller sıralamasında 727 milyon TL ile 19. sırada. (OcakMart dönemi) Buna karşın, 133.6 milyon TL kamu yatırımı ile 57. sırada. İşyerleri kapanıyor: Zonguldak’taki kapanan esnaf sayısı büyük rakamlara ulaşmış, AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılı ile 2011 yılları arasında 25 bin 825 esnaf kepenk kapattı. Her yıl 67 bin göç: 2010’da, 619.703 olan Zonguldak nüfusu, 2011’de 612.406’ya, 2012 yılında 606.527’ye, 2013 yılında da 602 bin 127’ye düştü. Türkiye’nin dört bir tarafından göç alan Zonguldak, bugün net göç veren 14 ilin arasında. HHH TTK zarar ediyor. Sayıştay raporlarında gerekçe olarak üretimin azalması, buna da üretim yapan işçi sayısının düşürülmesi gösteriliyor. Bir kentin ekonomisi altüst olurken ülkenin dengelerini de vuruyor. Cari açık ekonominin yumuşak karnı değil mi? Ne vakit cari açık dense, 60 milyar dolara yaklaşan enerji ithalatı hemen “sanık” sandalyesine oturtulmuyor mu? İşte Köktürk, tam bu noktada çok can alıcı bir şey söylüyor: “Yerin altında çıkarılmayı bekleyen büyük kömür rezervleri var. Ama Zonguldak limanına ithal kömür taşıyan gemiler yanaşıyor. Bir şehrin psikolojisi bundan daha ‘iyi’ çökertilir mi?” Doğrudur; hızla unutacağız bu isimleri: Yaşar Özerdoğan, İsmail Altun, Mustafa Özalpuğan. Ama unutmayalım; onlar açlığa mahkum edildikleri için öldüler. “Bir şehir tam kalbinden vurulduğu” için... ma geçme hedefine her yıl biraz daha yaklaşacağımızı düşünüyoruz. 400 milyar TL’ye bir başka ifadeyle 200 milyar dolara ulaşan Türkiye’de kart sektörünün mevcut büyüklüğü neredeyse birçok ülkenin GSMH’sinden daha yüksek durumda” dedi. En fazla taksitli alışveriş ortalama 9 taksitle elektronik ve telekomda. Bu kadar borcu ödeyemiyoruz Bankacılık verilerine göre yılın 10 ayında bankaların tahsil edemediği alacaklar 5 milyar 80 milyon TL artışla 28 milyar 488 milyon TL’ye yükseldi. Krediler ise 990.5 milyar TL’ye dayandı. Ekonomi Servisi Türk bankacılık sektörünün Ekim 2013 itibarıyla net kârı yüzde 11.6 oranında, 2 milyar 263 milyon TL tutarında artışla 21 milyar 701 milyon TL olurken, takipteki alacaklar da yüzde 21.7 artışla 28.49 milyar TL’ye çıktı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) açıkladığı verilere göre; * Sektörün ekim sonu itibarıyla aktif toplamı yüzde 23.1 artışla 1.64 trilyon TL’ye ulaştı. * Ekim 2013 itibarıyla en büyük plasman kalemlerinden olan krediler 2012 yılı sonuna göre yüzde 24.6 oranında 195 milyar 721 milyon TL tutarında artışla 990 milyar 477 milyon TL oldu. Kredilerde son 1 yılda yüzde 29.4 oranında, 225 milyar 269 milyon TL tutarında artış yaşandı. * Takipteki alacaklar ekim itibarıyla son 1 yılda yüzde 21.9 oranında, 5 milyar 122 milyon TL tutarında artış gösterdi. * Menkul değerler bakiyesi 2012 sonuna göre yüzde 5.4 oranında, 14 milyar 450 milyon TL tutarında artışla 284 milyar 444 milyon TL oldu. Menkul değerlerde, bir yıl önceye göre artış 8 milyar 320 milyon TL’ye ulaştı. * Sektörün sermaye yeterliliği standart oranı ise bir yıllık dönemde 1.1 puan azaldı ve Ekim 2013’te yüzde 15.8’e geriledi. Aselsan’ın halk arzında Çin füzesi şoku Ekonomi Servisi Halk Yatırım ve Merrill Lynch, Aselsan’ın ikincil halk arzına danışmanlık talebinden Çin füze ihalesi nedeniyle çekildi. Aselsan’dan bir yetkili, Reuters’a yaptığı açıklamada, Aselsan’ın ikincil halka arz sürecine danışmanlık yapmak üzere toplam beş teklif geldiğini, bu tekliflerden biri olan Merrill LynchHalk Yatırım ortaklığının ise çekildiğini belirtti. Yetkili, “Ortaklık, Çin’le yapılan füze projesi nedeniyle ihaleden çekildi. Ancak kalan tekliflerle değerlendirme sürecimiz devam ediyor” dedi. Türkiye, uzun menzilli hava savunma ve füze projesi ihalesinde ABD’nin yaptırım listesinde olan Çin firması CPMIEC ile sözleşme görüşmelerine başlamıştı. Savunma Sanayi Müsteşarı Murad Bayar, Çin ile görüşmelerin devam ettiğini, ihaleye katılan ikinci ve üçüncü sıradaki firmalardan henüz resmi yeni bir teklif gelmediğini açıkladı. Hayati Yazıcı Celal Toprak Tüketicinin talebi yoksa sigorta yapılmayacak Yeni Tüketici Kanunu hakkında bilgi veren Bakan Hayati Yazıcı, Tüketicinin açık talebi olmaksızın, krediyle ilgili sigorta yaptırılmasının yasaklandığını dile getirerek, bankacılık işlemlerinde faiz dışında hangi hizmetlerden ücret, komisyon ve masraf alınacağı konusunu bakanlığın görüşü alınarak BDDK tarafından belirleneceğini anlattı. Ekonomi Servisi Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile tüketicinin açık talebi olmaksızın krediyle ilgili sigorta yaptırılması yasaklandığını belirterek, “Bankaların, kredinin ödenmesi için açılan hesaplardan, sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda tüketicilerden ücret ya da masraf talep etmesi yasaklanmıştır” dedi. Bakan Yazıcı, Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) üyeleriyle bir araya geldiği toplantıda, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 28 Kasım 2013’te Resmi Gazete’de yayımlandığını, 28 Mayıs 2014’te de yürürlüğe gireceğini hatırlattı. Tüketicilerin haklarının her zamankinden daha dikkatle korunmasına ihtiyaç bulunduğunu belirten Yazıcı, Hükümet olarak tüketicilere yönelik çalışmalarının temel ilkesinin “Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir” olduğunu dile getirdi. Yazıcı’nın verdiği bilgiler özetle şöyle: * Yeni Kanun ile tüketicileri daha ileri seviyede korumaya yönelik önlemler alındı. Tüketicilerin hak arama yolları kolaylaştırıldı. Tüketicinin bilgilendirilmesi konusu ön plana çıkarıldı. * Tüm tüketici sözleşmeleri 12 puntodan küçük olmayacak ve okunabilir düzeyde olacak. Sözleşme şartları tüketici aleyhine değiştiril Ayıplı mal ve hizmette tüketiciye sağlanan hakların genişletildiğini anlatan Yazıcı, “Mevcut Kanun’da olduğu gibi, ayıplı mallarda satıcının sorumluluğu taşınır mallarda, malın tesliminden itibaren 2 yıl, taşınmaz mallarda ise 5 yıl olarak belirlenmiştir. Yeni ve önemli bir uygulama; zamanaşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla, ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıplarda malın ayıplı olmadığını satıcı ispat edecektir. Ayıp, ağır kusur veya hile ile gizlenmişse, zamanaşımı süresinden yararlanılamaz. Sözleşmeden dönmek, ayıp oranında satış bedelinden indirim istemek, ücretsiz onarım, satılanın ayıpsız misli ile değiştirilmesini istemek, tüketicilerimizin kullanacağı seçimlik haklarıdır” ifadelerini kullandı. Fitch: Riskler devam ediyor Ekonomi Servisi Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, global ekonomide toparlanmanın kök saldığını ve 2014, 2015 döneminde hızlanmasını beklediğini, ancak risklerin devam ettiğini açıkladı. 2014, 2015’te global ekonomide toparlanmanın büyük gelişmiş ekonomilerde daha sağlam büyüme ile yönlendirileceğini öngören Fitch, gelişmekte olan ülkelerde büyüme oranlarında ise daha ılımlı büyüme beklediğini vurguladı. Fitch, global ekonominin 2013’te yüzde 2.3 büyüyeceğini tahmin ediyor. meyecek. * Tüketiciden, yapılan sözleşmenin dışında, haksız olarak herhangi bir hizmet kalemi adı altında ek bir bedel talep edilemeyeceği bu Kanunla ilk defa düzenlendi. * Tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgiler, sözleşmenin eki olarak tüketiciye ayrıca verilmesi zorunluluğu getirildi. * Bankacılık işlemlerinde faiz dışında hangi hizmetlerden ücret, komisyon ve masraf alınacağı hususu, Bakanlığın görüşü alınarak BDDK tarafından belirlenecek. * Yapılacak düzenlemeyle bankaların tüketiciden haksız olarak aldığı ücret ve komisyonların önüne geçilecek. En beğenilen şirketler Koç, Turkcell ve Arçelik Ekonomi Servisi Capital Dergisi “Türkiye’nin En Beğenilen Şirketleri” araştırmasının 14.’sünü aralık sayısında yayınladı. Yapılan açıklamada, Adecco’nun ana sponsor, TSystems’ın cosponsor olduğu en beğenilenler zirvesi, 6 yıl aradan sonra ilk kez değiştiği bildirildi. 1.502 üst yöneticinin katıldığı araştırmada, ilk üç sırayı Koç Holding, Turkcell ve Arçelik paylaştı. En beğenilen ilk 20 şirket arasına girmek için ise “hizmet veya ürün kalitesi”, “kurumsal yönetim ilkelerine göre yönetilme” ve “güvenilir şirket olma” en önemli 3 kriter olarak kabul gördü. Koç Holding, bölgeye ve ekonomiye iş gücü yatırımları, Turkcell bilgi ve teknoloji yatırımları, Arçelik ise güvenilir şirket olma özelliğiyle ön plana çıktı. Yataş Londra’da mağaza açtı Ekonomi Servisi Yataş Grup, İngiliz tüketicilerle buluşturduğu ilk Enza Home mağazasını İngiltere’de açtı. 45’in üzerinde ülkeye ihracat yaparak ürünlerini bu ülkelerdeki tüketicilere de ulaştıran Grup, yeni mağazasının açılışını Londra’nın Lewisham bölgesinde yaptı. Yataş Grup’un, yatırımcısı Acil Group ile gerçekleştirdiği distribütörlük anlaşması çerçevesinde hayata geçen “Enza Home” mağazasının açılışında Yataş Grup Genel Müdürü Nuri Öztaşkın, “Yataş’ın, müşteri ihtiyaç ve beklentileri doğrultusunda en son teknolojiyle üretilmiş ürünleri şimdi İngiltere’ye de taşıdık. Yataş Grup olarak yatak, ev tekstili, mobilya ve salon takımı sektörlerinde yeniliklere devam edeceğiz” dedi. Kısa bir süre önce Çin’in Guangzhou kentinde de mağaza açan Yataş; Romanya, Irak, Iran, Hollanda, Macaristan, Bulgaristan, Suriye, Mısır gibi birçok ülkede faaliyet gösteriyor.