Katalog

1 NİSAN 2012 PAZAR CUMHURİYET SAYFA [email protected] EKONOMİ 11 Hükümetin ‘1 Nisan sürprizi’ zamlar oldu ? Elektriğe ve doğalgaza bugünden itibaren zam geldi. Konutlarda elektrik ücretleri yüzde 9.26, sanayide yüzde 8.71, ticarethanede yüzde 4.33 arttı. Doğalgaz da bugünden itibaren yüzde 18.72 oranında zamlandı. Ekonomi Servisi Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), bugünden geçerli olmak üzere, kilowatsaat bazında, vergi ve fonlar dahil olmak üzere nihai elektrik fiyatlarına zam yaptı. Evlerde kullanılan elektriğe yüzde 9.2, sanayide 8.7, ticarethanelerde kullanılan elektriğe ise yüzde 4.3’lük artış yapıldı. EPDK, bugünden geçerli olmak üzere, kilovatsaat (kWh) bazında, vergi ve fonlar dahil olmak üzere nihai tüketicinin kullandığı elektrik fiyatlarında ortalama olarak yüzde 8.1 oranında artış yapıldığını bildirdi. Buna göre tek zamanlı perakende elektrik satış fiyatları, meskende 32.515 kuruşa, sanayide 26.672 kuruşa, ticarethanelerde 33.253 kuruşa yükseltildi. EPDK’nin son zam kararı ile birlikte, ortalama 60 TL aylık elektrik faturası ödeyen bir tüketici, zamlı tarife ile birlikte aylık 65.6 TL’lik fatura ödeyecek. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, doğalgaza bugünden geçerli olmak üzere yüzde 18.72’ye varan oranlarda zam yapıldığını açıkladı. Aşağılama, Küçümseme Aşağılama, küçümseme, son derece öznel, kişinin değer yargısına, bakış açısına göre değişen bir değerleme, algılama... Biri için aşağılama, küçümseme olarak görülen bir sözcük, bir davranış biçimi, bir işaret, bir başka kişi tarafından aşağılanma olarak algılanmayabilir. Öznelliği nedeniyle aşağılama, küçümseme konusunda nesnel (objektif) bir sonuca varmak, ölçü bulmak çok zor. Kaldı ki belli bir zamanda genel kabul görmüş bir ölçü bulsanız, koysanız bile, bu ölçü geçicidir, zamanla değişir. Son dönemde bazı benzetmeler, nitelemeler, sözcükler, aşağılama, küçümseme, en azından hafifseme olarak değerlendiriliyor. Birkaç örnek vereyim; bazı hayvanlara benzetme, bazı hayvan adlarını, niteleme sıfatı olarak kullanma, taşeron, onbaşı sözcükleri küçümseme, aşağılama, en azından hafifseme olarak kullanılıyor. ??? İnsan şekilli bazı yaratıklara hayvan adları ile benzetme, niteleme yapılıyor. Çoğu kez aşağılama, bu benzetmeler, nitelemeler hakaret kabul ediliyor. Benzetmeyi, nitelemeyi yapan suçlu görülerek hüküm dahi giyiyor, para cezası, tazminat ödüyor. Zaman zaman şu sorgulamayı yapıyorum. Benzetme, niteleme ile gerçekten kim aşağılanıyor? Benzetilen hayvan mı, yoksa o kişi mi? Bence benzetme yapılan hayvan aşağılanıyor? Niçin hayvan hakları koruma dernekleri, hayvanseverler tepki vermiyor diye merak ederim. Gerçek bir hayvansever olan kız kardeşim birini aşağılamak, küçümsemek istediğinde “İnsan oğlu insan” der. Ona göre aşağılama insan nitelemesiyle yapılır. Dış politikada AKP’yi, Sayın Davutoğlu’nu eleştirmek için “ABD’nin taşeronu” nitelemesi yapılıyor. Gerçekten bu bir eleştiri, küçümseme, hafifseme mi? Taşeron, ikinci el üstlenici, alt üstlenici, çoğu kez projeyi tamamlayan, taahhüt işini gerçekleştiren kişi ya da kuruluştur. Üst üstlenici, ana üstlenici tek başına projeyi tamamlayamaz, taahhüt edilen inşaatı, yatırımı gerçekleştiremez. Üstlendiği işi taşeronlara dağıtır, aralarında eşgüdüm sağlar. Taşeronluk bir küçümseme, hafifseme nitelenmesi, sözcüğü olarak kullanılmamalı, burada aslında küçümsenen o kişi, politika değil, taşeronluk oluyor. Sesyayarlık belki izlenen politikayı özetleyen daha iyi bir sözcük olur. ??? Yine Genelkurmay Başkanı’na onbaşı nitelemesi bir küçümseme, hatta aşağılama olarak yorumlanarak tepki verildi. Niçin? Mehmetçik’e saygı duyuyor, kutsuyoruz. Mehmetçik, büyük bölümü erden oluşan Genelkurmay Başkanı’na kadar tüm Türk Silahlı Kuvvetleri’ni simgelemiyor mu? Onbaşılar, Mehmetçik sembolüne dahil değil mi? Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bir rüknü (öğesi) değiller mi? Manga kumandanı olan onbaşılar niçin küçümsensin, bir küçümseme sıfatı olarak kullanılsın? Haksızlık, hatta densizlik. İnsan şekilli bazı yaratıkların bazen öyle davranışlarıyla karşılaşırsınız ki tanımlamakta, nitelemekte lügatta sözcük bulmakta zorlanırsınız. “İnsan işte” diye nitelmek belki en doğrusu... Belleğimde doğru kaldıysa Nietzsche, “Ben hayvanlardan niçin korkayım, ben insandan korkarım” diyor. Yine bu bağlamda Carl Jung’un sözü: “Bu gezegende korkmamız gereken tek şey insandır.” Belki değer yargınıza göre insan hitabı en ağır aşağılama olabiliyor. ??? Bazı davranışlar var ki insan küçümseniyor mu, yoksa yüceltiliyor, kutsanıyor mu? Bakış açısına bağlı... Sinoplu Diyojen’in (Diogenes, kinik) Atina sokaklarında gündüz gözü fenerle insan araması, insanı küçültmek mi yoksa insanı erişilemez, bulunulamaz bir değer olarak görmenin ifadesi mi? Ne küçümseme? Ne yüceltme? Ne kutsama? Görülüyor ki değer yargılarına göre değişiyor. Bazen küçümseme gibi görünen bir davranış, bir niteleme, yüceltme olabileceği gibi bazen de kutsama gibi görünen bir ironi en ağır aşağılama olabiliyor. Yersiz benzetmeleri, hayvan isimlerini bir yana bırakırsak, ne demek istediğimizi, nasıl tanımladığımızı açıkça söyleyelim, yazalım: Küçümseyelim, aşağılayalım derken, belki benzetme yaptığımız hayvanlara, mesleklere, görevlere haksızlık ediyoruz. Maden emekçisi, madenleri özelleştirmek isteyen hükümeti 2001’deki muhalif tavrına dönmeye çağırdı AKP ‘bor’u da satacak ? Hükümetin bor madenlerinin özelleştirilmesine olanak tanıyacak bir yasa değişikliği, Türkiye Maden İşçileri Sendikası’nı harekete geçirdi. Madenİş konuyla ilgili ayrıntılı bir rapor hazırladı. Düzenlemenin şu aşamada çalışanları etkilemeyeceğini öngören rapora göre, gerekçeleri anayasaya aykırı olan bu değişiklik, ekonomik kayıplara da yol açacak. Raporda iki tekelin fırsat kolladığı, devletin madenleri elden çıkarmaması gerektiği vurgulandı. OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA TÜRKİŞ UYARDI Önceki gün, ilgili bakanları ziyaret eden Türkİş yönetim kurulu ve Türkiye Maden İşçileri Sendikası yönetim kurulu üyeleri, söz konusu yasa tasarısının ucu açık bir düzenleme olduğunu ve sonuçta yapılmak istenen işlemin işletme hakkı devri ve kiralamayla örtüşen bir özelleştirme doğuracağını belirterek, “Bor madenlerinin devletçe işletilmesi anayasa ve 2840 sayılı yasa gereği. Bu düzenleme hem anayasaya hem de 2840 sayılı yasaya aykırıdır, daha önemlisi, Türkiye’nin gözbebeği madenlerin süreç içinde yabancı tekellerin eline geçmesine yol açacak bir düzenlemedir. Mutlaka geri çekilmelidir” görüşünü dile getirdiler. AKP hükümetinin tek maddelik bir düzenlemeyle bor madenlerinin özelleştirilmesine olanak tanıyacak bir yasa değişikliği düzenlemesini Bakanlar Kurulu’nda imzaya açması, Türkiye Maden İşçileri Sendikası’nı harekete geçirdi. Basın açıklaması yapan sendika, ardından Enerji BaBor, cam, seramik, temizlekanı için ayrıntılı bir rapor hazırlayarak düzenlememe ve beyazlatma sanayii, nin hem anayasaya aykırılığı hem de söz konusu mayanmayı önleyici maddeler, denlerin yabancı şirketlerce işletilmesi durumunda ülilaç ve kimya sanayii, tarım, ke ekonomisinin yaşayacağı zarar gösterilmeye çametalurji, enerji, otomotiv lışıldı. Hafta başında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bave nükleer başta pek çok kanı Taner Yıldız ve Başbakan Recep Tayyip Ersektörde kullanılıyor. doğan’a verilen raporda, düzenlemenin her ne kadar özelleştirme gibi görünmese de işletme hakkı devri Hizmet ve kiralama yöntemleriyle örtüşen bir özelleştirme sove mal nucu doğuracağına dikkat çekildi. Bor madenlerinin özelliştirilmesine yönelik bütün gialımı sakınca rişimlere karşı meşru, demokratik kitlesel mücadeyaratıyor lelerini sonuna kadar kararlılıkla sürdüreceklerini dile getiren maden emekçisi, 2001’de bor madenleri? Uluslararası alanda manin özelleştirilmesi girişimlerine karşı verilen müdencilik piyasaları oligopol piaden İşçileri Sendikası raporunda özelleş BHP Billiton’un, Türkiye’nin dünya recadelenin yanında olan AKP’yi, bu özelleştirmeye kayasalardır. Bor ve nükleer hamzervlerinin yüzde 70’ine sahip olduğu botirmeye hazırlık sürecine dikkat çekti: pı açan girişimden vazgeçmeye de çağırdı. madde pazarında hâkim olan oligoratları ile ilgili olarak madencilik, işleSendika yetkilileri yaptığı açıklamada, son on yılda tüm pol yapı tüm gelişmeleri yakından ? Genel gerekçede “Devlet eliyle işletme” kavra me/zenginleştirme ve pazarlama dahil ololumsuz koşullara karşın bor işletmelerinin kârlılıtakip ediyor. Örneğin Rio Tinto nükmından ne anlaşılması gerektiği konusunda tartışma mak üzere uzun vadeli planları olduğu ğını koruduğu bilgisini vererek, “Dünya bor releer hammade pazarının yüzde 20’sini lar olduğu ifade ediliyor. belirtilmiş, söz konusu anlaşma ve zervlerinin yüzde 73’ünü elinde bulunduran Eti tek başına kontrol ediyor. Toplamda 3 Bu doğru değil. 1999’da buna bağlı ek protokol TBMM’ce Maden’e bağlı bor işşirket Rio Tinto (İngiltere), Cameco borda özel sektör işbirli 7.4.2009 tarih ve 5883 sayılı kanunletmelerinin hemen hep(Kanada) ve Cogema (Fransa) dünya ği ile yeni açılımlar ve ka la uygun bulunarak 14 Nisan 2009 tasi kârlı kuruluşlardır. uranyum üretiminin yüzde 70’inden fazzanımlar sağlanabilme rih ve 27200 sayılı Resmi Gazete’de Dünya bor talebinin yaklasını ellerinde bulunduruyor. Dünya ölsinin önünü açmak adına, yayımlanmıştı. laşık yüzde 40’ını Eti çeğinde bu ulusötesi madencilik tekelle? Tüzmen, imzadan sonra, BHP Danıştay’dan istişari göMaden, yüzde 27’sini RT riyle iş yapan teknoloji geliştiremeyen ülrüş talebinde bulunul Billiton Grubu’nun dev bir firma olBorax, yüzde 33’ünü de kelerin tamamı sahip oldukları doğal kaymuştu. Danıştay 1. Dai duğu bilgisini vererek “Firma, diğer üreticiler karşılanakları en nihayetinde bu şirketlerin portresi’nin kararında 2840 Türkiye’deki bütün yeraltı kaymaktadır. Eti Maden’in föylerine dahil etmek zorunda kaldılar. sayılı Yasanın arama naklarıyla ilgileniyor. Borun işbor satışları yıllık 2 milyon yanısıra borun zengin lenmesi ve ayrıştırılmasındaki azar payında risk yok ton civarında gerçekleşleştirilmesini, rafinasyo teknolojik birikimi Türkiye’ye E EM Rio Tinto/US Borax’ın üretim gerilemekte ve ülke ekonoNL DÜZE nunu ve pazarlamasını vermek istediklerini ifade ettiler. TEK MADDELİKn düzenlelik de ad mesine paralel olarak dünyada ortaya çım misine yıllık yaklaşık k te da kapsadığı ifade İlgili bakanlıklara konuyu iletena eklene l2840 sayılı kanu enlerin üretimi ve zenginleştiri kan arz eksikliği ve her geçen gün küre850 milyon dolarlık edildi. ceğim” diye görüş beyan etmişti. ad me şöyle: “Bu m ve ekonomik sebeplerle, ürünün sel endüstrinin artan B2O3 talebi karşıbir girdi elde edil? 2840 sayılı ka? Avustralya’da “The Big Ausi lı ar 4734 sayı mesi, teknik, tic sında bu talep ve arz eksikliğini karşıe kalmak üzere mektedir” saptamand bi hi sa nunda öngörülen detralian” (Büyük Avustralyalı) olae al at ih hs rçevesinde mülkiyeti ru çe ri le m kü layabilecek rezerv ve üretim imkânlasında bulundular. hü nu r. ğişikliğin Avustral rak tanınan ulusötesi madencilik teKamu İhale Kanu üncü şahıslara gördürebilirle rına sahip olan başka bir ülke ve kayDünya bor piyasasının le üç tiy rin ya merkezli maden kelinin büyüklük açısından 2. olan Rio re le su iş ek ek ec ilm ed ara gördürül sl hı nak bulunmadığından doğal olarak şa yaklaşık 2 milyar dolar, cü ün ru üç tekeli BHP Billiton’un Tinto isimli şirketle birleşme görüşAncak olması du üç yıldan fazla n küresel talep Türkiye ve Eti Mani bor minerallerini hamsi re ek sü e ks uzun vadeli planları doğmeleri yaptığı biliniyor. al Yü ih ilişkini talepler den İşletmeleri Genel Müdürlümadde olarak kullanan uç munda konuya ka rultusunda yapıldığı iddiaları n da tarafın ğü’ne kaymakta. Eti Maden İşeden devlet? Planlama Kurulu ürünlerde toplam pazar 100 kaygıları artırıyor. rara bağlanır”. letmeleri ve Türk borları önümilyar doların üzerinde olduğu? Dünya bor üretiminde 1975’te yüzde ? 16 Haziran 2005’te Avustralmüzdeki 510 yıl içinde nu belirten Türkiye Maden İşçileri 11.23 olan ülke payı; 1980’de yüzde 22, ya/Canberra’da Türkiye Cumhuriyeti hüdünya bor pazarında yüzSendikası Başkanı Nurettin Akçul, “Türkikümeti adına Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen tara 1998’de yüzde 31’e, 2010’da yüzde 41’e de 90’lara varan bir ye’nin yapması gereken bor madenleri üzerindefından imzalanan, Türkiye Cumhuriyeti ve Avustral yükseldi. pazar payına sahip ki kamu tekeliyle uğraşmak değil, uç ürün pazaya Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Ko? 1978’de 83.4 milyon dolar olan bor gelirleolacak. rında yüzde 1 bile olmayan ülke payını süratle artrunmasına İlişkin Anlaşma’nın 10. maddesi 1. cümle ri 1998’de 131 milyon dolara, 2010’da da 629 miltırmaya çalışmak olmalı” dedi. sinde; İzmir bölgesinde potansiyel bir yatırımcı olan yon dolara ulaştı. Tekeller pusuda bekliyor M P N Yeşil bina yap cari açığı azalt ? Sarıyer Belediyesi’nin yapımına başladığı “Yeşil Bina” ile enerjiden yılda yaklaşık 1 milyon TL kazanç elde edilecek. Başkan Şükrü Genç “Türkiye’de 1950 belediye var. Sadece bu kuruluşlar yeşil binaya dönüşse cari açık diye bir şey kalmaz” dedi. MURAT GÜLDEREN Şükrü Genç Tamamlandığında yeşil bina sertifikasına sahip ilk kamu yerel yönetim binası olacak Sarıyer Belediyesi Hizmet Binası, kendi enerjisini kendi üretecek. Yenilenebilir enerji sistemleriyle donatılacak olan bina ayda 750 kilovat enerji elde edecek. Sarıyer Belediye Başkanı Şükrü Genç, 2013 yılı eylül ayında tamamlanması planlanan yeni binanın 80 mil yon TL’ye mal olacağını belirterek “Türkiye’de 1950 tane belediye var. Bir binadan yılda ortalama 500 bin TL enerji tasarrufu sağlansa bu, 975 milyonluk kâr anlamına geliyor. Belediyelerimiz binalarını yeşil binaya dönüştürebilse cari açık büyük ölçüde önlenir” dedi. Yapımı tamamlandığında tüm dünyada geçerli “Yeşil Bina” sertifikası verme hakkına sahip olan iki kuruluştan biri olan BREEAM Sertifikası’na sahip ilk kamu binasına sahip olacaklarına da vurgu yapan Genç, şöyle devam etti: “Binamız yüzde 15 enerjisini kendi sağlayacak, aynı zamanda ‘engelsiz’ sertifikasına da sahip olacak. Hizmet binamız sosyalkültürel etkinliklerin yapılmasına olanak sağlayan ‘Kültür Merkezi’ olma özelliği de taşıyor” diye konuştu. Sabancı bu yıl 2 milyar dolar yatırım yapacak Ekonomi Servisi Sabancı milyar 114 milyon TL’ye ulaştı. Holding, 2011 yılında, bir önce Sabancı Holding Üst Yöneticisi ki yıla göre yüzde 13 artış ile 1 (CEO) Zafer Kurtul, “2011 bizim için büyümilyar 878 milyon TL net kâr germe, kârlılık ve çekleştirdi. Holdingin, yılı olgeçen yıla ait konsoli? Sabancı Holding’in yatırım du” dedi. Kurde mali tablolarında, CEO’su Kurtul, 2011’in tul, sanayi şirsatışları 22 milyar 408 ketlerinin de bamilyon TL oldu. Sabüyüme, kârlılık ve bancı Holding banka yatırım yılı olduğunu şarılı bir performans sergiledidışı şirketlerinin konsolide satışları yüzde belirterek 2012’de bunu ğini belirterek bu 25 oranında arttı. Kon hedeflediklerini söyledi. yıl Türkiye’nin istikrara bağlı solide faaliyet kârı 4 olarak yüzde 4 büyüyeceğini milyar 398 milyon TL öngördüklerini ifade etti. Saolarak gerçekleşti. Sabancı Holding’in toplam var bancı Holding’in bu yıl için 2 lıkları 31 Aralık 2011’de, geçen milyar dolarlık yatırım planı yıla göre yüzde 16 artış ile 151 olduğunu ifade etti. Yunan doğalgazına 12 ülkeden 17 talip Ekonomi Servisi Yunan Doğalgaz Şirketi DEPA’nın özelleştirilmesine 12 ülkeden 17 şirket ilgi gösterdi. Özelliştirmeyle ilgili başvuru süresi önceki gün sona erdi. DEPA ile ona bağlı dağıtım şirketi DESFA ve Yunan Petrolleri’nin (ELPE) özelleştirilmesi için yapılan resmi çağrıya, aralarında Rusya, Azerbaycan, Cezayir, Japonya, İsrail ve Yunanistan’ın da bulunduğu 7’si Avro kuşağına ait 12 ülkeden toplam 17 yatırımcının ilgi gösterdiği bildirildi. TAIPED yönetim kurulu, gerçekleştireceği ilk toplantıda bu konuda yapılan başvuruları değerlendirerek, uygun görülen şirketlere teklif vermeleri çağrısında bulunacak. Yunan basınında daha önce çıkan haberlerde, DEPA’nın satışına Rus doğalgaz şirketi Gazprom’un yanı sıra, Azerbaycan petrol şirketi SOCAR ile Türk şirketi BOTAŞ’ın da ilgi gösterdiği belirtilmişti. DEPA’nın özelleştirilmesiyle İtalya, Fransa ve Katar Emiri’nin de ilgilendiği ifade edilmişti. Zafer Kurtul C MY B C MY B