Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 ARALIK 2012 CUMARTESİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 EKONOMİ IEA’nın raporuna göre, küresel enerjinin temelleri ciddi olarak değişecek, bunu okuyamayanlar kaybedecek Dengeler değişiyor ? IEA Baş Ekonomisti Birol, kayagazı üretimi ile doğalgaz üretiminde ciddi artışlar olacağını belirterek “Bu gelişmelerden ABD, Kanada, Avustralya ve Polonya ihya olacak. Gaz ithal etmek zorunda kalmayacaklar. Doğalgaz ihraç eden ülkeler bu nedenle gaz fiyatlarında ciddi indirimlere mecbur kalacak” dedi. Ekonomi Servisi Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Baş Ekonomisti Fatih Birol, kayagazı çalışmaları ile birlikte doğalgaz üretiminin artacağını ve bu işten doğalgaz ihracatçılarının zarar göreceğini belirterek “Gaz ihracat volümleri azalacak. O nedenle doğalgaz ihraç eden ülkeler, gaz fiyatlarında ciddi indirimlere gitmek zorundalar” dedi. Birol, Türkiye gibi gaz ihracatçısı ülkelerin de yeni dengelere göre strateji geliştiremezse kaybedeceğini vurguladı. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) katkısı ile IEA tarafından yıllık olarak hazırlanan “World Energiy Outlook 2012” raporunun Türkiye tanıtımında konuşan Birol, ABD’nin 10 yıl içinde dünyanın en büyük doğalgaz ve petrol üreticisi olacağını ifade etti. Birol, “Bu gelişmeler sonucu çok yakın zamanda ABD’nin artık Ortadoğu’dan petrol ithal etme zorunluluğu kalmayacak” diye konuştu. Raporun tanıtıldığı toplantının açılış konuşmasını yapan Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Ümit Boyner ise IEA projeksiyonlarına göre, gelecek dönemde petrol ve doğalgaz üretiminin ABD başta olmak üzere bazı ülkelerde yeniden canlanması, üretim ve tüketim yapılarının değişmesi, ülkelerin nükleer enerjiden çekilme kararları, enerji fiyatlarında meydana gelen yükseliş ve aşırı oynaklık ile bütün bunların bir sonucu olarak enerji verimliliğine yönelişin, önümüzdeki dönemde enerji politikalarında öne çıkan konular olacağını söyledi. Enerji verimliliği öne çıkacak Rapora göre gelecek dönemde öne çıkacak unsurlardan biri de enerji verimliliği. ABD, Obama yönetiminin uygulamaya koyduğu yakıt standardı ile enerji tüketimini ciddi oranda azaltacak. AB enerji verimliliği direktifiyle çok ciddi yaptırımlar getirecek. Çin 5 yıllık kalkınma planında enerji verimliliğini yüzde 16 artırma hedefi koydu. Tüm bunlar enerji piyasalarında önemli değişikliklere yer açacak. Avrupa’da doğalgaz fiyatları ABD’den 5, Japonya ve Asya’dan ise 8 misli fazla. Bu nedenle elektrik fiyatları da yükselecek. ABD’den yüzde 50, Çin’den 3 misli fazla olacak. OECD ülkelerinde nükleerin payı azalıyor. Fukuşima sonrası birçok ülke nükleer politikasını değiştirdi. Yenilenebilir enerji yatırımları ilk kez 2012’de Bu İş Çok Zor Yonca; Çünkü... Son günlerde dilime bir Bülent Ortaçgil şarkısı dolandı; “Bu iş zor, çok zor Yonca”… Neden zor diye sorarsanız, cevabı var parçanın içinde; “Çünkü insanlar günler boyunca/Hiç soru sormadan durur” da ondan… Soru sormayan, sorgulamayan bir toplum olduk. Hep böyle miydik, bilmiyorum. Ama artık, bırakın cahil cühela diye küçümsediklerimizi, okumuşu da soru sormuyor. Akademisyen soru sormuyor; gazeteci, yazar, sanatçı soru sormuyor... Milletvekili soru sormuyor, öğrenci soru sormuyor… Ergenekon, Balyoz, KCK, Odatv neden böyle diye soran kaç kişi var? Uludere’ye (Roboski’ye) ne oldu, diye soran mı var? Anadili savunmanın nesi yanlış, diye soran mı var? Hürrem’den, Süleyman’dan, Kuzey Güney’den sana ne, rakımdan, şarabımdan sana ne, dinimden imanımdan sana ne, diye kaçımız soruyoruz? Köprüyü, otoyolları neden sattın, deniz fenerini niye örttün, Patriotu niye diktin, Dolmabahçe’de mezara taşıyacak ne konuştun, diye soran kaç kişi var? Niye bu kadar imam mektebi, niye 12 milyon eve kapatılmış kadın diye sual eden var mı? Neden bu kadar gazeteci, öğrenci hapiste, umurumuzda mı? Bu iş zor, çok zor Yonca… ??? Bak Yonca, sana bizim sahadan, iktisatçılardan, soru sormayan iktisatçılardan iki örnek vereyim… Diyoruz ki günlerdir, işsizlik, cari açık, yani döviz açığı, büyüme çok önemli göstergelerdir. Hayatın gerçekleridir. Diyoruz ki, Yonca; TÜİK işsiz sayısı 2.5 milyon derken, İş ve İşçi Bulma Kurumu (İŞKUR), bende ismiyle, adresiyle kayıtlı 2.3 milyon işsiz var diyor. Yanılıp akıntıya karşı soru soruyoruz Yonca, diyoruz ki: Bu nasıl oluyor ey TÜİK, senin bulduğun her 100 işsizin 83’ü İŞKUR’un kapısını mı çalıyor? Koca koca akademisyenler, medyada köşe yazan iktisatçılar bu gerçeği bilmeden mi yaşıyor Yonca? İşsiz sayısını doğru bilmeden ülke yönetilir mi, gerçek işsizlikle yüzleşmeden politika üretilebilir mi? Geliyorum ikinci soruya Yonca… Diyoruz ki, İran’a, bize sattığı doğalgazın karşılığını, ABD engellediği için döviz ile ödeyemeyince altın ile ödüyoruz. Bu altınla ödeme biçimi yüzünden 2011’den bu yana, yani 2012 Eylül sonuna kadar 13 milyar dolara yakın külçe altın ithal etmiş Türkiye ve bu altını “ihracat” adı altında İran’a ödemiş. Bu, bir ödeme biçimi ama kayıtlara ithalatihracat olarak giriyor. Gerçek dış ticaret olmadığı halde kayıtlara böyle girince, Türkiye’nin gerçek döviz dengesinin ne olduğunu da görmemizi engeller, çarpıtır. Tabii bu kadarla kalmıyor; böyle bir alımsatım varmış gibi yapıldığı için büyüme de bundan etkilenir. Altınla ödemeyi ihracat gösterince, bu yılın 9 ayının cari açığı da olduğundan düşük gösteriliyor. Büyümesi de gerçekte yüzde 1 iken yüzde 2.6 gösteriliyor. İktisatçı, bilim insanı bunu sorar, sorgular. ??? İnsanlık, sorduğu, soruşturduğu sorunun peşine deli divane, korkusuzca, bedeller ödemeyi göze alarak takıldığı için gelişti, ilerledi. Soru sormayınca durur, duraklar insan, insanlık. Ama soru sormak cesaret, yürek işidir Yonca… Soru sormak aynı zamanda tehlikeli iştir… Soru sormak akıntıya karşı durmaktır… Soru sormaya kalkınca asgarisi 4 sıfırlı dolgun maaşından olabilirsin; danışmanlıktan, okuldaki kürsünden, rahatından olabilirsin. Gazetedeki köşenden, ekrandaki postundan olabilirsin… Ama soru sormazsan ot olursun Yonca, ot!.. Ünlü İtalyan Marksist Gramsci, atalarından aktarır; “Sen ot olursan keçiler bile seni yer” diye… Tayyip’in keçileri neden bu kadar semirdi sanıyorsun Yonca… Şarkı dilime fena dolandı… “Bu iş zor, çok zor Yonca/Çünkü gülmeyi unutunca/Taş yüreklerde kilitli duygular/Kapılar açılmayınca/Bu iş zor, çok zor Yonca/Çünkü bizler istemeyince/En çok bağıran en doğru sayılır/İnsanlar işitmeyince/Bu iş zor Yonca/Çünkü insanlar günler boyunca/Hiç soru sormadan durur…” Soru sormakla başla Yonca, soru sormaktan korkma, sor Yonca… Genel Energy Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Sepil, Irak’tan Türkiye sınırına kadar gelecek petrol ve gaz hatlarının yapımı için bir iki ay içinde ihaleye çıkabileceklerini söyledi. “Son aldığımız Miran sahası şu anki gözüken kapasitesi ile bile 2015 sonuna kadar Türkiye’ye rahatlıkla yıllık 6 milyar metreküp gaz verebilme potansiyeline sahip ve bunun gibi çok saha var” dedi. Irak’tan yeni hat düştü. Finansal kriz bunda etkili oldu. Bu nedenle karbondioksit emisyonlarında tarihi bir yükselme var. Gelecek 20 yılda dünya petrol üretimindeki artışın yüzde 45’i sadece Irak’tan gelecek. Yeni yeni başlayan aramalarla rezervler artacak. Irak 15 yıl sonra zenginlik açısından bir Suudi Arabistan olacak. Enerji projeleri yapılırken suyun projeye yakınlığı artık önemli ekonomik kriterlerden biri olacak. Yükselen ekonomilerin küresel enerji talebindeki payı artacak. Dünya enerji tüketiminin merkezi Batı’dan Doğu’ya kayacak. Mali uçurum kaygısı piyasaları sarstı ? Dünyanın en büyük ekonomisi ABD’nin mali uçurumdan kaçamayıp resesyona gireceği endişeleri giderek tırmanıyor. Çözüm için yapılan görüşmelerin durma noktasına gelmesi borsalara düşüş getirirken doların yükselişi sürüyor. Ekonomi Servisi ABD’de mali uçurum anlaşmasına dair umutlar azalırken borsalarda düşüşler hızlandı. B Planı adıyla hazırladığı bir vergi planını önceki gün Temsilciler Meclisi’nde oya sunmaya hazırlanan ABD Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner, milletvekillerinin desteğini alamayınca oylamayı iptal etmişti. Boehner’in mali uçurumu engelleme amaçlı planını geri çekmesinin piyasalara etkisi sert oldu. MSCI’nın Japonya hariç Asya Pasifik borsalar endeksi yüzde 0.7, Nikkei yüzde 1 düştü. Avrupa’da düşüş yüzde 1’i buldu. Görüşmelerdeki belirsizlik, borsaları düşürürken doların gelişmekte olan para birimleri karşısında değer kazanmasını sağladı. İçeride dolar, 1.80 TL’ye dayandı. ABD Kongresi eğer yıl sonuna kadar bütçe açığının azaltılması konusunda anlaşma sağlayamazsa, bu durum 2013’te büyük harcama kesintileri ve vergi artışlarının otomatik olarak devreye girmesini sağlayacak. “Mali uçurum” şeklinde ifade edilen bu durumun gerçekleşmesi henüz toparlanmakta olan ABD ekonomisine ciddi zarar verecek. Öte yandan; kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor’s (S&P), Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin kredi notunu ‘B’den ‘CCC+’ya düşürdü ve görünümünü negatif olarak açıkladı. S&P, Güney Kıbrıs’ın borçlarında temürrüde düşme riskinin arttığını belirtti. S&p’nin not hamlesi piyasalardaki olumsuz gelişmeler arasında yer aldı. (Fotoğraf: MELTEM YILMAZ) Babası kapatılacak fabrikada çalışan çocuk gelişimi öğrencisi Burcu Pınar “Benim babamın iş hakkını elinden alarak, benim de eğitim hakkımı alıyorsunuz. Babamın işini geri istiyorum” diye konuştu. ‘KIYAMET’ ALAMETİ ABD’DEN GELDİ Şişecam işçisinden protesto ? İşten atılmak istemeyen 572 işçi, eşleri ve çocukları ile İş Kuleleri’ne yürüyerek diğer fabrikalara yatay geçiş hakkı istedi. İstanbul Haber Servisi Şişecam yönetiminin, Anadolu Cam Sanayii Topkapı Fabrikası’nı yıl sonunda kapatma kararı almasının ardından mağdur olan yüzlerce işçi, Şişecam Genel Müdürlüğü’nün bulunduğu Levent’teki İş Kuleleri’ne kadar yürüyerek kapatılma kararını protesto etti. Burada yoğun güvenlik önlemleri ile karşı karşıya kalan Şişecam işçileri, Eskişehir’de 2013 başlarında yeni bir fabrika kurulacağı ve söz konusu fabrikanın kapanmak yerine taşındığını belirterek mağdur olan tüm işçilerin “yatay geçiş hakkıyla” diğer fabrikalara nakledilmesini istedi. Kiristalİş Genel Başkanı Bilal Çetintaş “Şişecam yönetimine sesleniyorum. Biz hiçbir zaman fabrikada çalışmaktan, üretmekten yorulmadık. Geçmişte olduğu gibi bugün de sorunları oturarak konuşmak istedik. Ancak olumlu bir cevap alamadık” dedi. “Fabrika kapanmadı, Eskişehir’e taşınıyor” ifadelerini kullanan Çetintaş, “Türkiye’de 11 fabrikaları var, bu işçiler oraya yatay geçiş yaptırılabilir” diye konuştu. ‘Halka açılmanın vakti geldi’ Tanrıverdi: 16 bin ihracatçı 800 bin iş ortağı ile buluştu Ekonomi Servisi İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İH KİB ) Baş kan ı Hikmet Tanrıverdi, 16 binin üzerindeki ihracatçı firmayı, küresel 800 bin tedarikçi ve onlarca alım ofisiyle buluşturan Style Turkish portalının hizmete girdiğini söyledi. “Türkiye’nin Tekstil Sektöründe KOBİ’ler için Sürdürülebilir Ağlar ve İlişkiler Zinciri Olu ştu rul ma sı ” programı sona erdi. Malatya, Adıyaman, Gaziantep ve Kahramanmaraş’ta yaklaşık 3 yıl süren çalışmaların sonuçları Dış Ticaret Kompleksi’nde düzenlenen toplantıda masaya yatırıldı. Tanrıverdi, “Style Turkish ile şirketler, pro fille rini , ürünlerini ve hizmetleri her yönüyle tanıtabilirlerken; alıcılar da aradıkları ürün ve hizmete kolayca ulaşabiliyorlar” dedi. Bakkalın endişesine gerek yok Ekonomi Servisi TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, yumurtanın 1 Ocak’tan itibaren bakkallarda satılamayacağına ilişkin yapılan açıklamaların gerçeği yansıtmadığını belirterek her vatandaşın mahallesindeki bakkalından istediği kadar ürün satın alabileceğini vurguladı. “Her önüne gelen, yetkili olmayan kişiler açıklama yapınca bir anda kafalar karışıyor” diyen Palandöken, yapılan açıklamaların gerçeği yansıtmadığını vurgulayarak daha önce de kokoreç ve sakatatın satılamayacağının söylendiğini ancak sağlıklı ortamlar yaratıldıktan sonra her türlü ürünün satılabileceğini vurguladı. Palandöken, artık yumurtaların koli ambalajı içinde olacağını, yönetmeliğin de yalnız bakkallar için değil tüm yumurta satan işyerleri için çıkarıldığını belirtti. ? TÜRSAB Başkanı Ulusoy “Halka arz konusunda yanlış yaptık kanaatindeyim, hep çekindik, korktuk. Bizim halka arza ihtiyacımız var. Banka kredisi kullanmaktansa halka arzı tercih etmeliyiz” dedi. Ekonomi Servisi Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Ulusoy borsaya açılmanın turizm sektörüne her şeyden önce şeffalık getireceğini belirterek “Biz turizm sektörü olarak yanlış yaptık. Gerçi o zaman sektör de hazır değildi. Halka arzda bir kez borçlanıyorsunuz. Halk sizi tanıyor. Burada biz sektör başkanı olarak korktuk çekindik. Yanlış yaptık” dedi. İMKB,Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB), Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TYD) ve TÜRSAB’ın düzenlediği turizm sektörü birlikleri halka arz bilgilendirme toplantısında konuşan Ulusoy, sektörün halka arza ihtiyacı olduğunu ifade ederek İMKB’nin önerisini çok olumlu karşıladıklarını belirtti. Ulusoy “Sektörümüze bunları anlatmalıyız. Biz şu anda bankalarla sürekli pazarlık yapıyoruz. Sektörümüzün buna girmesi lazım. Banka kredisi kullanmaktansa halka arzı tercih etmeliyiz. Vatandaş artık acentelere güveniyor. Çünkü bütün seyahatler sigortalı” diye konuştu. Turizm sektörünün yılda 2 milyar dolar civarında bir finansman ihtiyacı olduğunu söyleyen İMKB Başkanı İbrahim Turhan ise bu finansmanı sağlamanın en iyi yönteminin halka arz olduğunu ifade etti. Toplantıda, turizmcilere, sermaye piyasalarından fon temin etme imkanları, halka açılma, İMKB’de işlem görme gibi konularda bilgi verildi. Turhan, “Biz bu diyaloğu devam ettirdiğimiz sürece hem biz hem de turizmciler kazançlı çıkacak. Sonuçta daha ileri ve daha müreffeh bir ülkeye kavuşabileceğiz” dedi. Şu anda İMKB’de işlem gören 406 şirketten sadece 13’ü turizm şirketi. MERKEZ BANKASI KURLARI DÖVİZ CİNSİ 1 ABD DOLARI ALIŞ 1.7869 SATIŞ 1.7955 1.8731 22 ARALIK 2012 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1.7856 1.7982 1.8523 1.8843 1ABD Doları: 0.9586 5.6485 0.9141 6.5156 84.10 0.9909 5.5666 3.7503 Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu Suudi Arabistan Riyali SERBEST PİYASA ALIŞ SATIŞ ABD Doları 1.7940 1.7970 Avro 2.3650 2.3690 İngiliz Sterlini 2.8900 2.9400 İsviçre Frangı 1.9450 1.9750 24 Ayar Altın 95.15 95.50 Cum. Altını 640.00 643.00 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8609 1 DANİMARKA KRONU 0.31631 0.31787 0.31609 0.31860 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 2.3605 2.9003 1.9516 2.3719 2.9155 1.9642 2.3588 2.3755 2.8983 2.9199 1.9487 1.9671 0.27273 0.27557 0.27254 0.27620 1.8038 6.2977 1.8120 6.3806 1.7971 1.8189 6.2032 6.4763 1 Avro: 1.3210 ABD Doları 1 İng. S: 1.6238 ABD Doları 1 Kuveyt D.: 3.5537 ABD Doları 0.32039 0.32255 0.32017 0.32329 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.47790 0.47876 0.47432 0.48235 100 JAPON YENİ 2.1209 2.1350 2.1131 2.1431 GECELİK FAİZLER 3 Günlük Repo 5.64 5 Günlük Repo 5.20 fonbul.com