Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 ARALIK 2012 CUMARTESİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 EKONOMİ The Economist, daralmaya dikkat çekerken Koç da Türkiye’nin daha fazla büyümesi gerektiğini söyledi Büyümede düş kırıklığı Ekonomi Servisi Yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1.6’lık büyümenin yol açtığı şaşkınlık ve yankıları devam ediyor. Gerek yurtiçinden gerek yurtdışından büyümenin nedenleri ve sonuçlarına ilişkin yorumlar gelirken, dün açıklanan veriler de can sıktı. Sanayi ciro ve sipariş endeksleri yüzde 5 civarında düşüş gösterdi. Türkiye’nin üçüncü çeyrekteki büyüme rakamlarının düşmesi CNN International’da tartışıldı. Koç Holding Şeref Başkanı Rahmi Koç, Global Exchange programına konuk oldu. Koç, Türkiye’nin yavaşlayan büyüme oranını karşılayamayacağını ve son rakamlardan daha fazla büyümesi gerektiğini belirtti. Hükümetin elinden geleni yaptığını söyleyen Koç, “Daha önce söylediğim günü Türkiye’nin nüfusu her yıl yüzde 1.3 artıyor. Her yıl 900 bin kişi piyasaya iş için yöneliyor. Bu kişilerin gıda, giyim, eğitim ve sağlık ihtiyaçları karşılanmalı. Bu ne ‘Kapital’in İzinde’ Maraton Koşucuları… Yordam Kitap yayınları, ülkemizde Marksizmin önde gelen üç ismi, Nail Satlıgan, Sungur Savran ve E. Ahmet Tonak’ın uzun yıllara yayılan çalışmalarından kurguladıklarını, ‘Kapital’in İzinde’ başlığı ile yayımladı. Yazarlar, Kapital’den hareketle okurlara Marx’ı aktarıyorlar; eleştirilere cevap veriyor, yer yer yeniden yorum getiriyor ve büyük usta Marx’ın dünya durdukça bitmeyecek teorik inşasına, bir tuğla da onlar koyuyorlar. Nail, Sungur ve Ahmet ile tanışıklığımız çok eskilere dayanır. 198485’te “11. Tez”i tasarlayan ve hayata geçiren ekibin içindeydik. 12 Eylül sonrasının Türkiye’sinde bir “dergi” değil, “kitap” formatında çıktı 11. Tez. Rejimin polis baskısına karşı koyabilmenin bir yolu olarak… Nail ile Sungur, sol camiadaki liberalizme savruluştan çok rahatsızdılar. İtiraf edeyim, zaman zaman bu endişelerini abartılı bulmuştum, ama onlar haklı çıktı. Özellikle eski Birikim çevresinden yayılan “sivil toplumculuk” virüsünün solda bu kadar tahribat yaratacağını öngörmüş ve buna karşı sınıf optiğinden dünyayı anlamak ve dönüştürmek perspektifine herkesi davet etmişlerdi. 11. Tez, bu çabaların ürünüydü. Bir hayli bilgi üretildi ama ne yazık ki sürmedi. Ahmet Tonak ile ayrı bir dostluğumuz vardır yine eskilere giden. Yolumuz 1993 yılında Robert Kolej’in kapısında kesişti. Onun oğlu Ali ile benim büyük oğlum Nehir, “sınıf arkadaşı” oldular, birlikte büyüdüler. Bugün hâlâ sıkı dostlar… ??? Marx’ın izindeki bu maraton koşucularının Kapital’in İzinde’ye katkılarına geçeceğim ama aynı yolda bugüne kadar yaptıkları çalışmaların bir kısmını aktarmak isterim. Nail ile Sungur 1980 öncesi İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde asistandılar. 12 EylülYÖK döneminde üniversiteden ayrıldılar. Nail, İstanbul Üniversitesi Mezunlar Cemiyeti çatısı altında çalışmalarını sürdürdü, Türkiye sol siyasetinin teorik ve pratik eylemliliğinden hiç kopmadı, fedakârca, önemli sağlık sorunlarına rağmen hep destek verdi, katkıda bulundu. Birkaç yıl önce, Kapital’in I. cildinin ortak çevirmenliğini (Mehmet Selik’in 196667 çevirisinden hareket ederek) üstlendi; daha önce Almanca aslından yayımlanmamış uzun bir bölümü çevirdi ve ciddi bir çabanın ürünü olan ayrıntılı bir sözlüğü de çalışmaya ekledi. Sungur Savran, doktora çalışmalarından başlayarak politik iktisadın Marx’tan önceki en büyük temsilcisi Ricardo ve onun yapıtlarını yayına hazırlayan Piero Sraffa üzerine çalıştı. Sungur, Sraffa’nın katkısını Marx’ı eleştirmek için kullananlara karşı yürüttüğü polemikle ünlüdür. O da Nail gibi gibi,12 EylülYÖK döneminde üniversiteden ayrıldıktan sonra Türkiye üniversitelerine tekrar dönmedi ve yine Nail ile birlikte sol, sosyalist eylemliliğin hep içinde oldu, parti, sendika çalışmalarına katıldı.E. Ahmet Tonak ise 1968 kuşağının Harun Karadeniz ekibindendir. Lisansı İTÜ’den, mühendislikten. İktisada sonradan giriş yaptı. Marksist formasyonunu ABD’de edindi. Uzun yıllar orada hocalık yaptı. Anwar Shaikh ile birlikte kaleme aldığı ve 2012’de Milletlerin Zenginliğinin Ölçülmesi: Ulusal Hesapların Ekonomi Politiği başlığı altında Türkçede yine Yordam Kitap’tan yayımlanan çalışmaları 1994’te Cambridge University Press tarafından İngilizce yayımlanmıştı. Ahmet, halen Bilgi Üniversitesi’nde hoca ve haftada bir gün Birgün gazetesinde yazar. ??? Maratoncuların, Kapital’in İzinde’de yer alan yazılarının odağında Kapital’in çekirdeğini oluşturan değer ve artıdeğer kavramı, derlemenin ilk iki bölümünde inceleniyor. Oradan değerlerin fiyatlara dönüşümü sorunsalına geçiliyor. Nail Satlıgan, “dış ticaret yoluyla sömürü” sorunsalını “eşitsiz değişim” yaklaşımı içinde inceleyenleri eleştirip oradan finans kapitalin çelişkilerini ve bunalımın kronikleşmesini inceliyor. Üretken ve üretken olmayan emek, özellikle çağımızın büyük tartışma konularından biri. Bunları ayrıştırmak ve bu kavramlar üstünden sınıf tahlilleri de önemli. Ahmet Tonak bu sorunu, Savran ve Yiğit Karahanoğulları ile birlikte gündeme getiriyor; tartışıyor. Yine Tonak, Milletlerin Zenginliğinin Ölçülmesi’nde incelenen temel sorunu açıyor; güncelleştiriyor: üretilen sorular, dört makale ile Türkiye ve ABD koşullarına taşınıyor. Özellikle kapitalizmin tarihinin en derin krizlerinden birini yaşadığı günümüz koşullarında, yeniden keşfedilen Marx’a, onun yöntemiyle dünyayı anlama ve değiştirme çabasında olanların, insanlığın, büyük bir minnet borcu var. Onun izinde, onun büyük dünya şantiyesine tuğla taşıyan, ören Nail, Sungur ve Ahmet’e de teşekkür borcumuz var. ? Ekonomik büyümede soğuk duşun yankıları sürüyor. The Economist dergisi, Avro krizi ve Suriye’deki ihtilafa ilişkin tedirginliğin Türkiye’ye zarar verdiğini yazdı. Rahmi Koç, bu büyümenin yetmeyeceğini söylerken, göstergeler moral bozdu. Sanayi Ciro Endeksi, ekimde yüzde 5.2 düşüş gösterdi. Sanayi Sipariş Endeksi’ndeki azalış da yüzde 4.7. denle bu kolay bir görev değil. Yavaşlayan büyüme oranını karşılayamayız. Bundan daha fazla büyümemiz gerekiyor” diye konuştu. rek bu oranın beklentilerin iyice altında olduğuna dikkat çeken dergide, Türkiye’nin “hayal kırıklığını yaratan büyümeyi” açıklayan son yükselen piyasa ekonomisi olduğu kaydedildi. Haberde şu değerlendirme yapıldı: “Türkiye, son 10 yılda ekonomisi, 2010 ve 2011’de yüzde 8’i aşan bir oranla hızlı büyüyerek yatırımcılar arasında heyecan yaratmıştı. Ancak Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan Avro bölgesindeki kriz ve Suriye’deki ihtilafa ilişkin tedirginlik zarar verdi. Sanayi üretimi de ekimde ayında yüzde 5.8 düştü.” Sanayi umut vermedi Sanayi Ciro Endeksi, 2012 yılı ekim ayında yüzde 5.2 oranında azalışla 224.1 değerini alırken, Sanayi Sipariş Endeksi yüzde 4.7 oranında azalışla 213.2 düzeyinde gerçekleşti. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2012 yılı ekim ayında en yüksek düşüş sermaye malı imalatında görüldü. Ekimde geçen yılın aynı ayına göre sermaye mali imalatı yüzde 13.4 oranında azalışla 211.5 olurken, ara malı imalatı yüzde 5.8 oranında azalışla 246.1, dayanıksız tüketim malı imalatı yüzde 4.4 oranında azalışla 199.4 değerini aldı. Dayanıklı tüketim malı imalatının yüzde 4.4 oranında artışla 202.4 olduğu ekimde, enerji yüzde 10.3 oranında artışla 266.2 düzeyinde gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörlerinin 2012 yılı ekiminde 2011 yılı aynı ayına göre yüzde değişim oranları incelendiğinde, en yüksek düşüş oranının yüzde 87.6 ile diğer ulaşım araçları imalatında gerçekleştiği görüldü. Bunu yüzde 47.5 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı takip etti. Beklentilerin altında Türk ekonomisinde yılın üçüncü çeyreğinde kaydedilen büyümenin hayal kırıklığı yarattığı belirtildi. Economist dergisi, Avro krizi ve Suriye’deki ihtilafa ilişkin tedirginliğin Türk ekonomisine zarar verdiğini yazdı. Türkiye’nin GSYH’sinin yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1.6 büyüdüğünü belirte BEDAŞ ihalesi CengizKolinLimak’ın Ekonomi Servisi Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ’nin (BEDAŞ) TEDAŞ’a ait yüzde 100 oranındaki hissenin özelleştirme ihalesinde ilk elemesiz turun ardında dört elemeli tur gerçekleşti. Elemeli turların ardından düzenlenen açık artırmada en yüksek teklifi 1 milyar 960 milyon dolar ile CengizKolinLimak OGG verdi. İlk elemesiz turun ardında dört elemeli tur gerçekleşti. Dördüncü elemeli turda en yüksek teklif 1 milyar 765 milyon ABD Doları oldu. Sırasıyla IC İçtaş, Torunlar Gıda, Aksa Elektrik ve Çalık Enerji elemeli turlarda elendi. Elemeli turların ardından düzenlenen açık artırmanın başında ElsanTümaşKaraçay Ortak Girişim Grubu ihaleden çekildi. Açık artırmada Park Holding AŞ ile CengizKolinLimak Ortak Girişim Grubu yarıştı. En yüksek teklifi 1960 milyar dolar ile CengizKolinLimak OGG verdi. BEDAŞ’ın özelleştirme ihalesine; Torunlar Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ, ElsanTümaşKaraçay Ortak Girişim Grubu, Park Holding, Aksa Elektrik Perakende, CengizKolinLimak Ortak Girişim Grubu, Çalık Enerji Sanayi ve Ticaret ile IC İçtaş İnşaat Sanayi ve Ticaret olmak üzere yedi şirket katıldı. Kadın yöneticiler ‘Bağımsız Üye’liğe aday Ekonomi Servisi Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu’nun, halka açık şirketlere üçte bir oranında bağımsız yönetim kurulu üyesi kotası getiren SPK düzenlemesinin uygulanmasında kadın üyelere öncelik verilmesi amacıyla hayata geçirdiği “Bağımsız Kadın Direktörler Projesi” lansmanıTürkiyeli ve Avrupalı üst düzey yöneticilerin katılımıyla yapıldı. Dünya çapında Kadın Direktörler havuzu çalışması olan “Global Board Ready Women” insiyatifine dahil olan proje, Türkiye’deki kadın direktörlerin Avrupa şirketlerinde de yönetim kurullarına aday olmalarına olanak sağlıyor. Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi ve Bağımsız Kadın Direktörler Projesi direktörü Melsa Ararat da Türkiye’de halka açık şirketlerde kadın direktörlerle ilgili araştırma bulgularını paylaştı. Ararat, bu ilkenin tüm İMKB şirketleri tarafından uygulanabilmesi amacıyla proje kapsamında ilk ay içinde yönetim kurullarında yer almaya hazır 260 yetkin ve yetenekli kadının öne çıktığını belirtti ve veritabanı çalışmasının süreceğini dile getirdi. Gürallar, ofis ve konut yapacak ? Sofra camı üretiminde dünyada 6. büyük kapasiteye sahip, kiremit ile çatı sistemleri üreten, Ali Bey otelleriyle de turizmde faaliyet gösteren Gürallar, gayrimenkulde en büyük oyunculardan biri olmak için düğmeye bastı. Esin Güral Argat, yatırımlarının üçte birini gayrimenkule yapacaklarını söyledi. Ekonomi Servisi Gürallar Grubu, gayrimenkul sektörüne iddialı giriyor. Geliştirdiği ilk projesi Kartal’da ofis projesi Lapis Han’ı tanıtan grup, önümüzdeki 5 yıl içinde yatırımlarının üçte birini gayrimenkule yapacak. Gürallar Grubu Başkanvekili Esin Güral, 200 milyon liraya İstanbul Kartal’da yatay olarak, avlulu han şeklinde inşa ettikleri Lapis Han’ı başka projelerin takip edeceğini söyledi. Güral, İstanbul, İzmir ve Kütahya’da konut, AVM, ofis projeleri geliştireceklerini belirterek yatırımların önemli bir kısmını bundan sonra gayrimenkulün oluşturacağını kaydetti. Sektörün önümüzdeki 10 yılda çok parlak bir döneme girdiğini anlatan Güral, Gürallar Yapı Genel Müdürü Evrim Karayel ile projelerini tanıttığı toplantıda “İnşaata yabancı değiliz. Daha önce okul, fabrikalar ve grubun otellerini yaptık. Deneyimimizi sektöre aktaracağız. İddialı hedeflerimiz var” dedi. Esin Güral, Kartal’da inşa edilen ve 15 ayda Kartal’da inşa edilen tamamlanacak Lapis Han’da metrekare ve 15 ay içinde tamamlanacak Lapis Han’da fiyatlarının 5 bin 300 liradan başladığını söyledi. metrekare fiyatları 5 bin alanları bulunuyor. Güral300 liradan başlıyor. Ofis projesinde lar Yapı, burada 2. el satış ve kreş, etüt merkezi, kapalı yüzme havuzu kiralama ve asistanlık hizmetgibi farklılıkları da içeren sosyal donatı lerini de verecek. Avrupa’da notlar ‘AAA’ görünümler negatif Ekonomi Servisi Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standart and Poor’s (S&P) İngiltere’nin görünümünü negatif olarak nitelendirdi. Notu AAA seviyesinde kalan İngiltere’nin not görünümü durağandan negatife çevrildi. Not görünümünün indirilmesinin başlıca sebepleri, İngiltere’nin artan kamu borcunun gayri safi yurtiçi hasılaya oranı ve ekonomik toparlanmaya yönelik endişeler. S&P açılamasında “ekonomik ve mali performansın beklentilerin üzerinde zayıflaması halinde, gelecek iki yıl içinde kredi notunun düşürülme ihtimalinin üçte bir oranında” olduğunu vurguladı. Bankalar için işbirliği Öte yandan uluslararası kredi derecelendirme kurumu Fitch de değerlendirmesinde Fransa’nın AAA olan kredi notu değiştirmedi ancak görünüm olumsuz olarak değerlendirdi. Notun ‘AAA’ olarak kalmasının sebebi “Çeşitli ve sağlıklı ekonomi, istikrarlı politik, sivil ve sosyal kurumlar ve Fransa’nın avrupa ekonomisinin önde gelen ülkelerinden biri olmasını sağlayan olağanüstü finansal esneklik” olarak açıklandı. Yine de, görünümün olumsuz olarak değerlendirilmesi kredi notunun ileride düşebileceği anlamına geliyor. Yıl sonunda gayri safi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 90’a çıkması beklenen kamu borcu, Fransa’nın olumsuz görünümünün en büyük sebebi, bu oran diğer ‘AAA’ notlu ülkelerde yüzde 53 civarında seyrediyor. Ayrıca, Avrupa Birliği ülkelerinin maliye bakanları Avro Bölgesi’ndeki büyük bankaları, doğrudan Avrupa Merkez Bankası’nın gözetimi altına sokacak düzenlemeler konusunda anlaştı. Çaykur emekçisi yolu ulaşıma kapattı Rize’de Çaykur’a ait Taşlıdere Çay Fabrikası’nın önünde toplanan köylüler, fabrikanın kapatılmasına tepki göstererek, sahil yolunu ulaşıma kapattı. Üreticiler, “Fabrika arazisinin üniversiteye devredilmesine karşı değiliz. Ancak fabrikanın diğer fabrikalara dağıtımı yerine mahallemizdeki uygun arazide yeniden kurulmasını istiyoruz. Çaykur Genel Müdürü, yeni fabrika yapılmayacağını söylüyor. Yeni fabrika yapılmadan, bu fabrikanın bir taşını dahi söktürmeyiz” dedi. Kadın ve çocukların da katıldığı yağmur altındaki eylemde polisin ricası ardından üreticiler yolu tek şeritten trafiğe açtı. Üreticiler, fabrikanın kapatılmasını protesto için 21 Aralık’ta büyük bir eylem yapmaya hazırlanıyor. (ÖMER ŞAN) MERKEZ BANKASI KURLARI DÖVİZ CİNSİ 1 ABD DOLARI ALIŞ 1.7738 SATIŞ 1.7824 1.8774 15 ARALIK 2012 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1.7726 1.7851 1.8566 1.8887 1ABD Doları: 0.9494 5.7008 0.9235 6.6902 83.74 0.9845 5.6318 3.7504 Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu Suudi Arabistan Riyali SERBEST PİYASA ALIŞ SATIŞ ABD Doları 1.7790 1.7830 Avro 2.3290 2.3330 İngiliz Sterlini 2.8500 2.9000 İsviçre Frangı 1.9100 1.9400 24 Ayar Altın 96.90 97,25 Cum. Altını 649,50 652,52 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8652 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 0.31113 0.31266 0.31091 0.31338 2.3216 2.8594 1.9176 2.3328 2.8743 1.9300 2.3200 2.3363 2.8574 2.8786 1.9147 1.9329 0.26368 0.26642 0.26350 0.26703 1.8024 6.2472 1.8105 6.3295 1.7957 1.8174 6.1535 6.4244 1 Avro: 1.3088 ABD Doları 1 İng. S: 1.6126 ABD Doları 1 Kuveyt D.: 3.5511 ABD Doları 0.31437 0.31649 0.31415 0.31722 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.47440 0.47526 0.47084 0.47882 100 JAPON YENİ 2.1145 2.1285 2.1067 2.1366 GECELİK FAİZLER 3 Günlük Repo 5.02 5 Günlük Repo 4.15 fonbul.com