Katalog

SAYFA CUMHURİYET 28 KASIM 2012 ÇARŞAMBA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 EKONOMİ Bir yıl önce sektöre girmek için teşvik edilen Kibar Enerji, bir yıl sonra ithalat lisansı aldı Enerjide ‘Kibar’ çıkış BAHADIR SELİM DİLEK/SERTAÇ EŞ Muhteşem Yüzyıl Müptezel On Yıl… Frenklerin “soap opera” diye nitelendirdikleri bir TV dizisi Muhteşem Yüzyıl ile RTE’nin gölge boksuna şahit oluyoruz günlerdir. Yaşadığımız müptezel on yılın hülasasıdır bu konu aslında. Tahammülsüzlüğün, hesap vermezliğin, fütursuzluğun zirve yaptığı zamanlardayız… Altında, “hayal mahsulü” olduğu açıkça yazan, biçare Türkiye halkının tek eğlencesi TV’de, çarşamba günleri uzun uzun hikâye edilip, reytingi düştükçe içine bin bir yeni malzeme katılıp uzatıldıkça uzatılan bir eğlencekültür ürününden söz ediyoruz… Reklam verenlerin gözde kuşağı diziler… Toplamı 2.53 milyar doları ancak bulan reklamların yüzde 56’sı TV’lere, yüzde 25’i gazete ve dergilere, kalanı da öteki mecralara akıyor. Medyakültür çarkı reklamlarla dönüyor. Star, Show, Kanal D gibi büyük kanallar, dev bütçeli diziler sayesinde ayakta duruyorlar, diğerlerinin hepsi zararda ve patronların ticaret, inşaat, finans vb. işlerinden kazanılan paralarıyla sübvanse ediliyorlar. Siz, NTV, Habertürk, CNN Türk, Skytürk, Samanyolu, Kanaltürk, Kanal 24 gibi haber kanallarının para kazandığını mı sanıyorsunuz? Hepsi zarardalar. Zararlarının bir kısmı bu tür dizi yayımlayan, dolayısıyla reklam çeken kanalların gelirleri ile kapatılır ama gazeteleriyle birlikte, istisnasız bütün medya grupları para kazanmaz, para kaybeder. Neden bu işle iştigal ederler o halde? Medyanın, diğer işlerine faydası olduğunu, iktidarlarla iyi geçinmenin aracı olduğunu düşündüklerinden… Başka ne için olacak… Ama yine de yaranamıyorlar RTE’ye.. ??? Baksanıza, hedef tahtasındaki dizinin sahibine ve kanalına… Hedefe konulan Muhteşem Yüzyıl, Doğuş’un patronu Ferit Şahenk’in Aydın Doğan’dan satın aldığı Star’da yayımlanıyor. Doğan, RTE’nin hışmından profil küçülterek kaçmaya çalışırken kaçak Uzan’lardan kalma, özelleştirmeden alınmış Star’ı, baskılara dayanamayıp Ferit Şahenk’e sattı. Şahenk de büyük bir yatırım yaparak Muhteşem Yüzyıl’ı Karamehmet’in Show TV’sinden transfer etti. Hem de dünyanın parasına… Muhteşem Yüzyıl, büyük yatırım… Başlangıçta Show TV için hazırlandı, ikinci yılını Star TV’de sürdürdü; dışa açıldı, 22 kanal ile anlaşma yapılmıştı dizi başlarken. Şimdilerde 42’yi buldu diyorlar. Şimdi Ferit Şahenk ne yapsın? RTE için bunca şeyler yapmışken, daha ne yapsın? 2011 seçimlerinin hemen ardından NTV’deki muzır elemanlar ayıklandı, kalanlara çiçekböcek programları yaptırıldı. Kanal, RTE’nin yanağını okşayan Mehmet Barlas kanalı yapıldı, ama yine yaranamadı Şahenk… Daha ne yapsın? Gruba ait CNBCe isimli ekonomi kanalının ekranından bir gün olsun iktidar icraatlarını eleştiren bir cümle duyulmuyor. Daha ne yapsınlar? Muhteşem Yüzyıl’ı gözden mi çıkarsın Şahenk? Şimdilerde RTE’yi yumuşatmaya çalışıyorlar. İhraç ediliyor, tanıtıma yarıyor filan diye, ama boşuna… Fikrimi sorarsanız, dizi kısa sürede bitirilecek. Ya bitirilmezse? Grubun bankası Garanti’nin kolu BDDK’nin elinde… Bükmek için bir sürü gerekçe uydurulabilir. Doğuş, daha yenilerde metro inşaatı aldı İstanbul Belediyesi’nden. Devletin, belediyenin eline bakan bir sürü işi var Doğuş’un… Böyle bir medya ortamı, böyle bir rehine medya düzeni var, müptezel 10 yılın sonunda… Bu ülkenin hot zota pabuç bırakmayacak haysiyetli bir burjuvazisi, bedel ödemeye hazır bir burjuva aydın kitlesi yok, ne yazık ki... Ne diyelim; kader mi utansın, başkaları mı? Birçok okurdan “altın meselesi” ile ilgili eposta alıyorum. Ortak soru şu: İhraç gösterilmiş altın, ithal edildiğine göre, cari dengeye etkisi sıfır olmaz mı? Bir kere altın ithali gerçek, altın ihracatı ise gerçek ihracat değil, ödemedir. Ödemenin ihracat olarak gösterilmesi, ihracat verisini şişiriyor. 2011’in tamamında 6 milyar dolarlık, 2012’nin 9 ayında da 6.7 milyar dolarlık altın ithalatı yapıldı. Toplamı, 12.7 milyar dolar ediyor. Bu ithal altın, aynı dönemde 12 milyar dolarlık ödemede “ihracat” adıyla kullanıldı. 2011’in cari açığı 2010’a göre, 30 milyar dolar artmıştı. Altın bu açıkta beşte bir paya sahipti. 2012’nin cari açığı ise 9 ayda 21.2 milyar dolar azalmış görünüyor. Net altın ihracatında artış görüntüsü, 8.5 milyar dolar ile açığı düşük göstermede yüzde 40 paya sahip. İran’a altınla ödeme meselesi hiç olmasaydı, 2011’in cari açığı 77 milyar dolar değil, 71 milyar dolar görünecekti. Bu yılın 9 aylık cari açığı da 39 milyar dolar değil, yaklaşık 49 milyar dolar görünecekti. Dikkat çekmek istediğimiz nokta budur. ANKARA Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK), Rusya’dan doğalgaz ithal etmek isteyen Akfel Gaz, Bosphorus Gaz, Kibar Enerji ve Batı Hattı Doğalgaz şirketlerine ithalat lisansını, Rusya Devlet Başkanı Putin’in Türkiye ziyaretinden bir hafta önce vermesi dikkat çekti. Lisans alan şirketlerden Kibar Enerji’nin ise enerji sektöründe hiç deneyimi olmaması soru işaretlerini de beraberinde getirdi. Kibar Holding’in bir yıl önce enerji konusunda yatırım yapmak için devletten teşvik istediği ve bir yıl sonra da Rusya’dan gaz ithal etmek için lisans aldığı ortaya çıktı. BOTAŞ’ın, Rus enerji devi Gazprom’la yıllık 6 milyar metreküplük doğalgaz alım anlaşmasını yenilemeyece Putin’in ziyareti öncesinde, EPDK’nin Rusya’dan doğalgaz getirmek için 4 Türk şirketine lisans vermesi dikkat çekti. Yetkililere göre, doğalgazın özel sektör tarafından getirilmesi hem doğalgaz hem de elektrik fiyatlarını artıracak. ğini açıklamasından sonra dikkatler, Rusya’dan gaz ithalatının hangi şirketlere verileceği sorusunun yanıtına çevrilmişti. Bugüne kadar yapılan yıllık 14 milyar metreküplük ithalatı taşıyacak biçimde projelendirilmiş olan ve Malkoçlar Ölçüm istasyonu ile Türkiye’ye giriş yapan hattan ithalat yapılması için aralarında OMV Enerji, Aksa ve Aygaz’ın da bulunduğu 13 lisans talebinde bulunmuştu. Ancak, EPDK Rusya’da önemli miktarda iş yapan Ali Şen’in sahibi olduğu Bosphorus Gaz, Ali Kibar’ın Kibar Enerji ve Fatih Baltacı’nın Akfel Gaz şirketlerine 30’ar yıllık lisans verilmesine karar verdi. Mustafa Latif Topbaş’ın Batı Hattı Doğalgaz şirketi 23 yıllık ithalat lisansı aldı. Bu şirketlerden sahibi Kayserili Kibar ailesi olan Kibar Enerji’nin, enerji sektöründe hiçbir deneyimi olmaması dikkat çekti. Enerji uzmanı Necdet Pamir, Türkiye’nin Rusya’dan aldığı doğalgazın özel firmalar aracılığıyla alınmasının iki so Bedeli tüketici ödeyecek nucu olacağını dile getirdi. Pamir, şöyle konuştu: “BOTAŞ zarar ederek satıyordu. Özel şirketlerin Rusya ile yaptıkları anlaşmaları bilmemiz mümkün değil. Ama basit düşünelim, Rusya özel şirketlere ucuz gaz verirse BOTAŞ tahkime götürebilir. Bunun için daha ucuza gaz verileceğini tahmin etmiyorum. Özel şirketler de aldıkları fiyata satmayacaklarına ve üzerlerine koyacaklarına göre BOTAŞ’ın bugüne kadar sattığı fiyatın üstüne çıkması kaçınılmaz. Tüketilen elektriğin yüzde 50’si doağalgazdan karşılanıyor. Buradan elektrik fiyatlarının da kaçınılmaz olarak yükselmesi gündeme geliyor. Yani doğalgaz ve ona bağlı olarak elektriğin fiyatları yükselecektir. Bu bedeli de tüketici ödeyecek.” KISA... KISA... Hedef 55 bin istihdam Ekonomi Servisi TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, yaklaşık her 10 firmadan 3’ünün 2012’nin sonunda çalışan sayısında artış olacağını öngördüğünü belirterek “Yıl sonunda çalışan sayısının azalacağını belirten firmaların oranı yüzde 16.2. Bu bulgulardan, ihracatçı firmaların yıl sonuna kadar ortalama 5 yeni çalışan istihdam edecekleri yorumu yapılabilir. Bu da 55 bin yeni istihdama denk düşüyor” dedi. 800 bin kişiye ulaşılacak Unilever Türkiye Ev ve madan Kişisel Bakım Pazarla ısı Şükrü mc rdı Sorumlu Başkan Ya dukları lun bu ın lar Dinçer, YİBO’ syon mi bölgelerde önemli bir endi “K k ere lirt üstlendiğini be bilincini n ye hij e ind hil da imkânlarımız cilerde ren öğ ki geliştirerek YİBO’larda mak istiyoruz. rat ya davranış değişikliği YİBO’da eğitim Türkiye genelinde 460 öğrenciye iki gören yaklaşık 200 bin şmayı ve yıllık dönem zarfında ula da 800 aileleriyle birlikte toplam ızı bin kişiye mesajlarım z” ulaştırmayı hedefliyoru dedi. Keith Weed Prof. Dr. Talat Halman Şükrü Dinçer Unilever Vakfı UNICEF’le temizlik eğitimi verecek Ekonomi Servisi Unilever Vakfı ve UNICEF, Türkiye’de yaklaşık 200 bin çocuğa hijyen eğitimi vermek amacıyla bir proje başlattı. Projenin lansmanında konuşan Unilever İletişim ve Pazarlamadan Sorumlu Dünya Başkanı Keith Weed, 190 ülkede faaliyet gösteren ve her gün ürünlerini 2 milyar kişinin kullandığı Unilever’in sürdürülebilirlik vizyonunu ifade eden Unilever Sürdürülebilir Yaşam Planı’nın (USYP) hem ürün inovasyonlarına hem de sorumluluk projelerine yön verdiğini söyledi. “2012’nin 3. çeyrek döneminde, yüzde 11.1’lik ciro artışı da Unilever’in, sürdürülebilir büyüme sağlayan bir şirkete dönüşüm konusunda doğru yolda ilerlediğini ve sürdürülebilirliğin işin iyice içine katıldığını gösteriyor” diyen Weed, dünyada 2.6 milyar insanın gelişmiş temizlik hizmetine erişiminin olmadığını, yetersiz temizlik nedeniyle her gün 3 bin çocuğun hayatını kaybettiğini belirtti. UNICEF Türkiye Milli Komitesi Başkanı Prof. Dr. Talat Halman da “İlk yılımızda, geliştirilen eğitim programı ve materyallerle seçilen 28 okulda pilot çalışma yapacağız. İkinci yıl da gelişim planlarında yer alan eğitim ihtiyaçlarına yönelik olarak kalan 432 okulun desteklenmesi, proje bitiminde aynı standartlar üzerinden etki araştırmasının yapılarak sürecin belgelere dökülmesi ve yaygınlaştırma önerilerinin paylaşılması sağlanacak” dedi. Asgari ücrette pazarlık başlıyor Ekonomi Servisi Asgari Ücret Tespit Komisyonu, gelecek yıl geçerli olacak asgari ücreti belirlemek üzere 4 Aralık’ta toplanacak. 2013 programında asgari ücretin gelecek yılın ocak ve temmuz aylarında yüzde 3 artırılması planlanıyor. BKM internetten alışverişi hızlandırdı Ekonomi Servisi Haziran 2012’den bu yana pilot uygulama olarak başlatılan projeye şimdiye kadar 15 bin kişi üye olurken, projeye katılan üye işyeri sayısı da 21’den 61’e ulaştı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Soner Canko, merkezin internet üzerinden yapılan alışverişler için hazırladığı ödeme platformu BKM Express’e şu aşamada kart pazarının yüzde 90’ına sahip 10 büyük bankanın katıldığını, 2013’e kadar hedeflerinin 26 bankanın tümünün sisteme katılmasını sağlamak olduğunu söyledi. Canko, projenin resmen başlamasıyla birlikte üye sayısının da hızla artacağını kaydetti. Bankalararası Kart Merkezi’nin eticaret sektöründe, internet üzerinden yapılan kartlı ödeme verilerinin açıklandığı ve BKM Express’in bu sektöre katkılarının değerlendirildiği basın toplantısında konuşan Canko, hayat tarzının değişmesiyle birlikte ödeme sistemlerinde de alışkanlıkların değişim gösterdiğine dikkat çekti. BKM verilerine göre eticaret sektöründe 2008’de, tüm kartlı işlemler içinde, her 100 TL’lik alışverişin 5 TL tutarındaki bölümü eticaret üzerinden gerçekleştirilirken, 2012’de bu rakam her 100 TL tutarındaki alışveriş için 9 TL’ye yükseliyor. 2023’te de bu tutarın 18 TL’ye yükselmesi öngörülüyor. 2008’de 143 TL olan işlem başına ortalama tutarın ise 2012’de 193 TL’ye ulaşması dikkat çekti. BKM’nin verilerine göre sektörler içinde “havayolu harcamaları”, kendi içindeki alışverişlerde internet kullanımının en yüksek olduğu sektör olarak açık ara ilk sırada yer aldı. Havayolu harcamalarının yüzde 90 oranındaki bölümü internet üzerinden gerçekleşti. BP Petgaz’ı Ruslara sattı Ekonomi Servisi BPGaz Türkiye, LPG tüpgaz ve toptan satış faaliyetleriyle Petgaz markalı otogaz faaliyetlerini merkezi Rusya’da bulunan Oteko Grup’a sattığını açıkladı. Satış anlaşması, tüplü ve toptan LPG faaliyetleri ile Petgaz markalı otogaz faaliyetlerinin varlıklarını kapsıyor. İşletmenin 117 çalışanı ve Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde ofisleri bulunuyor. Altın ve cari açık Soner Canko Mobile taşınıyor BKM Express uygulamasının 2013 başında, mobil platformlara da taşınacağı konusunda bilgi veren Soner Canko, sözlerine şöyle devam etti: “Bu sayede her yerden, günün her saatinde cep telefonu kullanarak eticaret sitelerinden kolay, hızlı ve güvenli ödeme yapmak mümkün olacak. Mobil cihazlarda, BKM Express uygulaması üzerinden para transferi de yapılacak. BKM Express, tüm akıllı telefonlarda kullanılabilecek.” Türkiye’de son 5 yılda yıllık bazda yüzde 50’nin üzerinde büyüme yakalayan internet üzerinden kartla yapılan alışverişlerin 2012 yılını 30 milyar TL hacimle kapatması bekleniyor. 30 milyarı bulacak MERKEZ BANKASI KURLARI 28 KASIM 2012 DÖVİZ EFEKTİF SATIŞ 1.7942 1.8798 ALIŞ SATIŞ 1.7844 1.7969 1.8590 1.8911 ALIŞ 1ABD Doları: 0.9545 5.7556 0.9294 6.6587 82.14 0.9923 5.6691 3.7502 Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu Suudi Arabistan Riyali SERBEST PİYASA ALIŞ SATIŞ ABD Doları 1.7910 1.7940 Avro 2.3160 2.3190 İngiliz Sterlini 2.8550 2.9000 İsviçre Frangı 1.9150 1.9600 24 Ayar Altın 100.25 100.60 Cum. Altını 672.00 675.00 Yıldız: Enerji ihtiyacı çok, her kaynak kullanılacak ? “Fransa Luvr Nehri’ne 14 santral yaptıysa biz de yaparız” diyen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Yıldız, termik santrallarda 1.2 milyar liralık yatırım yapıldığını söyledi. FIRAT KOZOK CİNSİ 1 ABD DOLARI 1.7856 ANKARA Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye’nin enerji talebi artışında Çin’in ardından ikinci sırada yer aldığını, bu nedenle her türlü seçeneği değerlendirmesi gerektiğini söyledi. Termik santralların çevreye duyarlı hale gelmesi için 1.2 milyar TL’lik yatırım yapıldığını anlatan Yıldız, nükleer santrallarla ilgili eleştirilere de “Fransa’da dünya kül tür mirası içinde yer alan Luvr Nehri üzerinde 14 nükleer santral bulunuyor. Balıkçılık ve turizme devam ediliyor. Türkiye’de gerekli tedbirler alındıktan sonra çevreye zarar vermeyecektir” diye yanıt verdi. Yıldız, TBMM Çevre Komisyonu üyeleriyle bir araya geldiği toplantıda, komisyon üyelerinin termik santrallar, HES’ler, nükleer santrallar ve madencilik faaliyetlerinin çevreye etkileri konusundaki sorularını yanıtladı. Türkiye’nin enerjide büyümesini çevreye rağmen değil, çevreyle birlikte yapacağını vurgulayan Yıldız, termik santralların çevreye etkileriyle ilgili “Termik santrallarda baca gazı kükürt arıtma tesisleri, elektrofiltreler ve kül stoklama sahaları için 1.2 milyar liralık yatırım yapıldı. Önümüzdeki dönemde santrallarımızda en az 1 milyar liralık daha çevre yatırımı yapacağız” diye konuştu. 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8676 1 DANİMARKA KRONU 0.31020 0.31173 0.30998 0.31245 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 2.3139 2.8609 1.9181 2.3251 2.8759 1.9305 2.3123 2.3286 2.8589 2.8802 1.9152 1.9334 0.26667 0.26945 0.26648 0.27007 1.8000 6.2864 1.8081 6.3692 1.7933 1.8150 6.1921 6.4647 1 Avro: 1.2953 ABD Doları 1 İng. S: 1.6029 ABD Doları 1 Kuveyt D.: 3.5499 ABD Doları 0.31437 0.31649 0.31415 0.31722 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.47757 0.47843 0.47399 0.48202 100 JAPON YENİ 2.1700 2.1844 2.1620 2.1927 GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 5.00 fonbul.com