Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 EKİM 2012 ÇARŞAMBA kultur@cumhuriyet.com.tr 16 KÜLTÜR Brecht’in bir savaş dramını anlattığı “Carrar Ana’nın Silahları” Mehmet Ergen rejisiyle Bakırköy Belediye Tiyatroları’nda ? Ergen, “Oyunu daha önce izleyenler Carrar Ana ‘oğullarım askere gitmesin kurbanlık koyun değil onlar’ derken Kürt sorununu düşünüyorlardı, artık Suriye sınırındaki savaş çanlarını da düşünüyorlar” diyor. Orhan Kemal’le Bir Masada Gibi Çoğumuzun özlemidir, sevdiğimiz yazarlarla karşılıklı oturup konuşabilmek; okuduklarımızdan bizde kalan izleri onlarla tartışabilmek. Çoğu kez olanaksızdır bu bir araya gelme isteği. Buna karşın kitaplar yani yazı sanatı bizi bir arada tutar. Özlediğimiz yazarlarla karşılıklı konuşur gibi atarız kendimizi sayfaların arasına. Kimi yazarlar da okurlarıyla konuşur gibi yazmazlar mı? Ataç, Sait Faik, Orhan Kemal, böyle içtenlikli anlatımlarıyla taht kurmuşlardır okurların gönlünde. Kuşaklar değişse de onların her dönemde aranır, okunur olmalarındaki giz, bu özellikleridir belki de. Orhan Kemal’in erken yaşta sayılacak ölümüne karşın geride bıraktığı yapıtlarının hacmine şaşmamak elde değildir. Öte yandan gazete ve dergilerde çok sayıda konuşma, eleştiri yazıları, tartışmalar kalmıştır. 2000 yılında açtığı Orhan Kemal Müzesi’yle “hayırlı evlat” nitelemesini fazlasıyla hak eden Işık Öğütçü, hazırladığı kitaplarla da Orhan Kemal’i günümüz kuşaklarına tanıtma uğraşını sürdürüyor. Yeni yayımlanan Zamana Karşı Orhan Kemal (Everest Yayınları), 19491970 arasına ilişkin yazı ve söyleşileri içeriyor. Bu yıllar aynı zamanda edebiyatımızın bütün türlerinde büyük yeniliklerin olduğu yıllar. Bu nedenle yazıları yalnızca Orhan Kemal’le sınırlı saymamak gerekir. Çağdaş edebiyatımızı oluşturan pek çok yazar ve şair edebiyat üstüne görüşleriyle bu kitapta karşımıza çıkıyor. Unutmayalım ki bu tartışmalar yarattı, övündüğümüz o büyük edebiyatı. Bu nedenle edebiyat tarihimizin en ilginç dönemlerinden birine daha yakından tanıklık etmemizi sağlıyor kitap. Bir ilginç rastlantı da gazetemizin bugünkü köşe yazarlarından Oktay Akbal’ın 1951’de Vatan gazetesinde Orhan Kemal’in Sarhoşlar adlı öykü kitabı üzerine yazısı. Kitabı “okumakla doyulmayan hikâyeler” olarak tanımlamış Akbal. Ertesi yıl da Murtaza’ya değinen yazısında Orhan Kemal’i “edebiyatımızın sayılı ustalarından” görüyor. Akbal’ın altmış yıl önceki saptamaları bugün de geçerli. Gerçekten de edebiyatımızın biricik yazarlarından Orhan Kemal. Onunla ilgili yeni yayınların heyecan uyandırması da bu nedenle çok doğal. Orhan Kemal, yalnızca şu günlerde izlediğimiz “Kötü Yol” dizisine konu olan romanın yazarı değil. Arkasında büyük bir dünya var. Yazarımızın yazısını elimize ulaşmadığından yayımlayamıyoruz. Savaştan kaçabilmek... ÖZNUR OĞRAŞ Bakırköy Belediye Tiyatroları (BBT), yeni sezonu Mehmet Ergen’in yönettiği Bertolt Brecht’in “Carrar Ana’nın Silahları” oyunuyla açtı. “Carrar Ana’nın Silahları”, Brecht’in 193637’de John M. Synge’in “Riders to the Sea” (Denize Giden Atlılar) adlı oyunundan esinlendiği tek perdelik bir oyun. Türkçeye Yılmaz Onay’ın kazandırdığı oyun İspanya İç Savaşı sırasında geçiyor. Bir balıkçı köyünde, balıkçılıkla geçimini sağlayan fakir bir ailenin evinde seyrediyoruz oyunu... Savaştan ve şiddetten kaçabilmeyi uman ve başaramayan Carrar Ana’nın dramını görüyoruz... Bugün Suriye’de ve sınırda yaşanan savaşın gölgesinde oyun, güncelliğini korumakla kalmıyor, deyim yerindeyse tam yerini buluyor. Ergen, “Oyunu daha önce izleyenler Carrar Ana ‘oğullarım askere gitmesin, kurbanlık koyun değil onlar’ derken Güneydoğu’daki Kürt sorununu düşünüyorlardı, ama artık Suriye sınırındaki savaş çanlarını da düşünüyorlar” diyor. Carrar Ana savaşın başında cepheye giden kocasını kaybetmiş, iki oğluyla birlikte yaşıyor. İki oğlu da çevrenin baskısıyla savaşa katılmak istiyor. Savaşa karşı olan ve her seferinde “Ben diyetimi ödedim” diyen Carrar Ana’nın, “İnsan çıplak doğar, elinde silahıyla değil” sözü ise oyunu özetliyor biz “seyircilere”. Ergen, BBT’den Brecht oyunu teklif edilince geri çevirememiş, “BBT gibi ödenekli tiyatrolarda öncelikli olarak iki gruptan oyun seçmek isterim; yeni yerli oyunlar ya da klasikler. Tiyatro, Brecth deyince kabul ettim, çünkü sık sahnelenen bir oyun olmaktan çıktı ne yazık ki bu oyun. Sahneleme aşamasında ise her oyun için izlediğim yöntem aynı; yazarı anlamaya çalışmak ve oyunun hikâyesini oyuncularla paylaşmak. Epik tiyatronun kurucusu sayılsa da Brecht bu oyunda dramatik bir yapı kullanmış” diyor. Oyunun sonuna kadar görmediğimiz, gece boyunca balığa çıkmış olan evin büyük oğlu Juan’ın cesedi gelir eve. Oğlunun başındaki eski kasket yüzünden öldürüldüğünü öğrenen Carrar Ana artık savaşa karşı değildir. Evinde sakladığı silahları alır, küçük oğlu ve kardeşiyle cepheye gider. Brecht; “iyi” ile “kötü” arasındaki çekişme yi anlatırken “iyi”nin de şiddete başvurmadan sorunlarla başa çıkamayacağının altını çizer. Ergen, “Bu oyunda önemli olan Carrar Ana’nın yaşadığı süreç ve dönüşüm. Pasifist bir yaklaşımla savaştan kaçabilmeyi umuyor ve olmuyor. Biz bir örneği izliyoruz. Her oyun bir örnek değil mi? Benzer bir durumda ‘biz ne yapardık’ sorusuna bütün seyirciler aynı cevabı veriyor olamaz” diyor. Oyunda, sadece oyuncuyu değil, seyirciyi de sahnede görüyoruz. Ergen, seyirciyi sahneye taşımaktan çok, oyunu ortada oynamak gibi bir derdinin olduğunu söylüyor. Biz seyircileri gerçekten bir balıkçı evine götüren dekorun tasarımını Ali Yenel üstleniyor. Oyunun müzikleri Tolga Çebi’ye, kostüm tasarımı ise Sadık Kızılağaç’a ait. Dramaturgluğunu Ceren Ercan’ın yaptığı oyunda, Munis Düşenkalkar, Muhammet Çakır, Alper Kut, Burak Dur, Elif Ürse, Levent Tülek, Cihan Bıkmaz ve Ali Kil rol alıyor. Oyun, sezon boyunca Bakırköy Belediye Tiyatroları’nda. The Rolling Stones yeniden turnede ? Kültür Servisi Rock müzik tarihinde yarım asırı geride bırakan efsanevi topluluk The Rolling Stones, Londra ve New Jersey’da dört konserlik bir turneye çıkacağını açıkladı. Topluluğun internet sitesi ve sosyal medya üzerinden Mick Jagger’ın yaptığı açıklamada; “50. yılı kutlamanın zamanı geldi” denildi. Kasım ayının sonunda gerçekleştirilecek olan turne, topluluğun beş yılın ardından verdiği ilk canlı performans olacak. ‘Sessiz Ev’ İngilizcede ? Kültür Servisi Orhan Pamuk’un “Cevdet Bey ve Oğulları”ndan sonra yayımladığı ikinci romanı “Sessiz Ev” İngilizceye çevrilerek ABD’de yayımlandı. Çevirisi Robert Finn tarafından yapılan kitap, Knopf Yayınları’ndan çıktı. AZERBAYCAN ULUSLARARASI ÇOCUK MÜZİK FESTİVALİ HOLLANDA KUNSTHAL MÜZESİ’NDE BÜYÜK SOYGUN Mahzuni Şerif’in torununa ödül Kültür Servisi Azerbaycan’da düzenlenen 8. Uluslararası Çocuk Müzik Festivali kapsamında düzenlenen yarışmada “Halk Çalgıları” dalında birinciliği ünlü ozan Âşık Mahzuni Şerif’in torunu Yiğit Birkan Demir aldı. Demir, “Halk Şarkıları” kategorisinde “En İyi Ses” dalında da ikincilik ödülüne değer görüldü. Sekiz ülkenin katıldığı yarışmaya bağlama ustası Erdal Erzincan tarafından hazırlanan Yiğit Birkan Demir, seslendirdiği ezgiler ve bağlama çalış tekniğiyle birincilik ödülünü aldı. Başyapıtlar çalındı tablolarının çalındığı açıklandı. Kültür Servisi Hollanda’nın Rotterdam Müze sorumlusu Patricia Wessels, eserlekentindeki Kunsthal Müzesi’nde dün büyük rin dün sabaha karşı saat 3 civarınbir hırsızlık olayı yaşandı. da çalındığına dikkat çekerken, Müzede açılan Triton Vakpolis yetkilileri ise yaşananların fı’nın 20. yıl kutlamaları sergiiyi planlanmış bir soygun olduğusinde, Monet’nin “Waterloo nu belirtti. Video kayıtları ile parBridge” ve “Charing Cross mak izlerini inceleyen polis, tanıkBridge”, Gaugin’in “Femme ları da ifade vermeye çağırdı. Devant une Fenetre Ouverte, Triton Vakfı’nın 20. yıl kutladite La Fiancee”, Meyer de maları sergisinde, aralarında Paul Hann’ın “Autoportrait”, PicasCezanne, Salvador Dali, Roy so’nun “Tete d’Arlequin”, MaLichtenstein ve Andy Warhol tisse’in “La Liseuse en Blanc et Jaune” ve Freud’un “WoFreud’un “Woman with gibi 150 önemli sanatçının eseri man with Eyes Closed” adlı Eyes Closed” tablosu. yer alıyordu. ‘Halkın sanatla ilişkisi kopuyor’ UPSD Başkanı Bedri Baykam Uluslararası Sanat Birlikleri Avrupa Genel Kurulu’nu değerlendirdi Kültür Servisi Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği’nin (UPSD) de bağlı olduğu Uluslararası Sanat Birlikleri (IAA) Avrupa Genel Kurulu, 1213 Ekim tarihlerinde İstanbul’da yapıldı. UPSD Türkiye Başkanı Bedri Baykam, bu yıl 9.’su düzenlenen genel kurula Avrupa ve dünya başkanlarının yanı sıra, 20 ülkeden delegelerin katıldığına dikkat çekerek “Özgürlüğün Hizmetinde Sanat’ başlığındaki toplantılarımızda, sanatın ve sanatçının, dünyanın her yerindeki baskıları engelleme ve kitleleri uyandırmadaki rolü ele alındı” diyor. Baykam, bir diğer önemli konunun ise basının sanatla ilişkisi olduğunu söylüyor: “Son yıllarda dünyanın her yerindeki gazetelerde müzayede, rekor ve/veya sanatta skandal haberlerinin öne çıktığını, bunların dışında yüzeysel basın bildirilerinin yer aldığını, böylece basının ve dolayısıyla halkın sanatla ilişkisinin neredeyse koptuğunu konuştuk.” Baykam ayrıca, son dönemlerde sanatın ve sanatçının piyasanın hizmetine girmesinin de kaygı verici olduğuna, siyasilerin de sanatçılardan giderek daha fazla rahatsızlık duyduğuna dikkat çekiyor. IAA Avrupa Genel Kurulu’nda kabul edilen önergede ise şu ifadeler yer alıyor: “IAA 9. Genel Kurulu, bir hüküm bile giymeden salt düşüncelerini açıkladıkları için belirsiz ve uzun sürelerdir hapis yatan yazarlar, aydınlar ve gazetecilerin, Türkiye dahil, dünyanın birçok ülkesinde, içinde bulundukları durumu en sert şekilde kınamaktadır. Bizler, düşüncelerin her zaman her yerde serbestçe ifade edilebilmesini savunuyoruz ve muhalefete karşı hoşgörüsü olmayan ülkelerin demokratik değerleri açıkça zedelediklerine inanıyoruz. Tüm bu gergin ve üzücü durumların bir an önce ve hatta derhal, en kısa zamanda, giderek artan bir evrensel özen ve bilinçle çözülmesi gerektiğine inanıyoruz.” Öte yandan UPSD Türkiye’nin fotoğraflar ve belgelerle kitaplaştırılan çeyrek asırlık öyküsü raflardaki yerini almaya hazırlanıyor. Picasso’nun “Tete d’Arlequin” tablosu. C MY B