Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 EKİM 2012 ÇARŞAMBA [email protected] 10 EKONOMİ Yasa gibi yönetmeliği de ‘sakat’ İş Sağlığı ve Güvenliği’nin uygulama yönetmeliği, işverenin sorumluluklarını iş güvenliği uzmanlarına yüklüyor Erozyon, Bütçede ve İstihdamda Sürüyor Hükümete göre yüzde 3.2 ile, gerçekte ise yüzde 3’ün altında gerçekleşmesi beklenen 2012 büyümesi, beraberinde istihdamda erozyon ve bütçe açığında hızlı bozulma şeklinde etkilerini göstermeye devam ediyor. Eylül ayı bütçe verileri, açığın ileri boyutlarda sıçradığını gösteriyor. AKP rejiminin 2009 krizini aşmada ve sonrası iki yılda büyümeyi gerçekleştirecek dış kaynak (özellikle sıcak para) girişini cezbetmede en önemli unsur olan denk bütçe, düşük kamu borcunun pulları dökülmeye başladı. Kamu maliyesinde bozulma, yıl sonuna doğru iyice belirginleşecek. İktisatçı Tevfik Çavdar’ı yitirdik ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Tarih ve iktisat üzerine çok sayıda eseri bulunan iktisatçı Tevfik Çavdar, geçirdiği kaza sonucunda oluşan komplikasyon nedeniyle önceki gün yaşamını yitirdi. Tevfik Çavdar’ın cenazesi bugün Kocatepe Camii’nde öğle namazının ardından kılınacak cenaze namazından sonra Cebeci Asri Mezarlığı’nda toprağa verilecek. 1931 yılında İzmir’de dünyaya gelen Çavdar, İstanbul İktisat Fakültesi’nden mezun olmasının ardından Devlet İstatistik Enstitüsü ve Devlet Planlama Teşkilatı’nda çalıştı, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi İşletme Bölümü yüksek lisans programı ve ODTÜ Şehircilik Bölümü’nde akademisyenlik görevlerinde bulundu. Tevfik Çavdar, bir dönem SODEP ve SHP’de aktif politika yaptı. Çavdar’ın “Türkiye’de Demokrasi Tarihi”, “Türkiye Ekonomisinin Tarihi”, “Kapitalizmin Yaşattığı Cehennem”, “Bir İnkılabın Günbatımı: 19082008”, “Türkiye’nin Yüzyılına Romanın Tanıklığı”, “Talat Paşa Bir Örgüt Ustasının Yaşamöyküsü” gibi çok sayıda eseri bulunuyor. Çavdar, http://haber.sol.org.tr/ internet sitesinde haftalık yazılar yazıyordu. MUSTAFA ÇAKIR Akbank, 5 saatte 9 milyar dolar talep topladı Ekonomi Servisi Akbank dün telefonla 5 saatte 9 milyar dolar talep topladığını, 1 milyar dolar ihraç yaptığını açıkladı. Akbank tarafından 5 yıl ve 10 yıl vadeli iki eşit dilim halinde ihraç edilen tahviller uluslararası yatırımcılardan 9 katın üzerinde talep gördü. Akbank Genel Müdürü Hakan Binbaşgil, “Bu ihraç aynı zamanda bir Türk bankasınca 5 ve 10 yıllık vadelerde yapılan en düşük maliyetli sabit faizli Eurobond ihracı. Bu talep, Türk bankacılık sektörüve bankamızın gücü ve saygınlığını bir kez daha gösterdi” dedi. Tohum yaşamın başlangıcı Ama patentleniyor işte… Binlerce yıldır Anadolu topraklarında yetişen, evrile evrile bu toprakların zenginliği haline gelen tohumu bir avuç küresel şirket tekeline alıyor, patentini alıp köylüye “Dur bakalım tohumu üretmen, çoğaltman ve satman yasak, bizden alacaksın” diyor. Ne zamandan beri? AKP hükümetinin 2006 yılında yürürlüğe soktuğu 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu ile Bugün dünya tohum piyasasının yüzde 57’si 10 şirketin elinde: Monsanto, Bayer, Cargill, Dupont… Bu şirketler aynı zamanda kimyasal ilaç satıcısı, üstelik aynı zamanda kanser ilacı satıyorlar. Hatta eylemlerde hak arayan göstericilerin üzerlerine sıkılan biber gazlarını bile onlar üretiyor.. Dün Dünya Gıda Günü’ydü… 216 Ekim arasında ise tüm dünyada tohum özgürlüğü için eylem günleri yapılıyor. Biz de hafta sonu Seferihisar Tohum Takas Şenliği için İzmir Seferihisar’daydık. Bu yıl 2. düzenlenen şenliğin öncüsü ve ev sahibi Seferihisar’ın CHP’li Belediye Başkanı Tunç Ekonomi Servisi OECD bölgesinde hendislerine yüklüyor. lerini, ücretlerini, çalıistihdam oranı, Taslak hakkındaki gö şanlarla ilişkilerini dü2012’nin ikinci çeyrerüşünü Çalışma ve Sos zenlemiştir ve bu neğinde yüzde 65 oldu. yal Güvenlik Bakanlı denle de yasak savmıştır. Bu oran, bir önceki çeyğı’na gönderen Türk Sorunludur ve uygulareğe göre 0.1 puan ve geMühendis ve Mimar mada çıkacak sorunlara çen yılın aynı dönemine Odaları Birliği’nin hiç değinilmemiştir. 0.2 puan yukarıda olmak(TMMOB), yönetmelik İş güvenliği müla birlikte, global kriz öntaslağına ilişkin eleştiri hendisleri, yasanın ana cesinin 1.5 puan altında leri şöyle: unsurlarından biri olmabulunuyor. Yönetmelik, iş gü sına karşın, yönetmelik 2012, 2’nci çeyrekte isvenliği uzmanlarının iş taslağında iş güvenliği tihdam oranı ABD’de yüzverenle sözleşme ilişki hizmetini sunacak bir de 67.0, Kanada’da yüzde 72.3 olurken Avro bölgesinde ise 0.2 puan düşüşle yüzde 63.8 olarak gerçekleşti. Yunanistan’da oran 4.7 pan düşüşle Ekonoyüzde 51.4 mi Servisi oldu. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, büyümedeki yavaşlamanın işsizliği artırdığını belirtti. TİSK’e göre 2012 Temmuz dönemi itibarıyla TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçları, İŞKUR’un derlediği işsizlik ödeneğine başvuranların sayısındaki gelişmeler ve kısa vadeli istihdam beklentilerine yönelik olarak yapılan anketlerin sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, son bir yıllık dönemde işgücü piyasasında ön plana çıkan sonuçlar şöyle: İşsizlik oranı Haziran 2012 dönemine göre 0.4 puan yükseldi. Büyüme zafiyeti işsizlik artışına yansımaya başladı. Yıllık bazda ise işsizlik oranı Portekiz’de yapılması planlanan rekor vergeriledi. İşgücüne katılma oragi zamlarına isyan eden halk sokağa dönı toplamda geriledi. küldü. Binlerce Portekizli, dün hem Avro Yaklaşık 2 milyon kişinin bölgesinin mali dayatmalarını eleştirdi, hem de iktidardaki Coelho hükümetinin istifasını istedi. iş bulma ümidi yok. Ümidi olHükümet politikalarını eleştiren işçi sendikaları da, 14 Kasım’da genel grev yapacaklarını açıkmayanların sayısı arttı. ladı. Hükümet, 2013 bütçesinde ülke tarihinin en yüksek vergi artışlarını yapmaya hazırlanıyor. İşsizlikteki azalmanın yüzde 70’i düşük niteliklilerden kaynaklandı. 421 bin kadın yeniden ev işlerine döndü. İstihdam artışı yavaşlamaya devam etti. İstihdam oranı Haziran 2012 Ekonomi Servisi Avrupa’nın kriz ülke yüzde 48.5 ile Yunanistan oldönemine göre azaldı. deki ülkelerinde otomobil satışları, du. Yunanistan’ı yüzde 36.8 ile İstihdam artışını hizeylülde hızlı düşüş gösterdi. Satışlar ey İspanya, yüzde 30.9 ile Portemetler neredeyse tek lülde son bir yılın en sert düşüşünü gös kiz, yüzde 29.2 ile Slovenya, başına yarattı. Kamu terdi. Avrupa Otomobil Üreticileri yüzde 25.7 ile İtalya takip Merkez Bankası’nın (TCMB) açıkladığı eykesimi hizmetlerdeBirliği (ACEA) verilerine göre, büyük etti. ABIMF kurtarma lül ayı tüketici güven endeksini değerlendiren markaların rakamlarında çift haneli ge programı uygulayan ül BGC Partners, endeksin eylülde 25 ayın en düşük ki artışta ön plana rileme olurken Avrupa Birliği üyesi ül kelerden İrlanda’da sa seviyesine gerilediğine dikkat çekti. BGC, ekonomiye, çıktı. Ücretlilerin kelerde trafiğe kaydı yapılan yeni oto tışlarda düşüş ise yüz alım gücüne ilişkin genel beklentilerin kötüleşmesi ve istihdamdaki artımobil sayısı eylülde yüzde 10.8 dü de 10.1 ile yüzde 10.8 Suriye’deki çatışmaların etkisi ile tüketici güveninin ekim şı olumlu, sanayişerek 1.1 milyon araca geriledi. Av olan Avrupa ortalama de daha da kötüleşmesini beklediklerini vurguladı. TÜ nin payının azalİK ve TCMB’nin açıkladığı Gelecek Dönem Satın Alma ması ise olumsuz. rupa’da araç satışlarının en çok düştüğü sının altında kaldı. ANKARA Haziranda yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın uygulama yönetmeliği de çalışma hayatının temel problemi haline gelen iş kazalarına çözüm olmaktan uzak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın hazırladığı, “İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Eğitimleri Hakkında Yönetmelik Taslağı” işverenin sorumluğunu iş güvenliği mü ? TMMOB, “Devlet ve işverenlerin sorumluluğunun, hak ve yetkiden yoksun olan iş güvenliği mühendislerinin omzuna yüklendiğini” ifade etti. Mühendislerin, iş güvencesi de belirsiz. araç olarak ele alınmıştır. Devlet ve işverenlerin sorumluluğu hak ve yetkiden yoksun iş güvenliği mühendislerinin omzuna yüklenmiştir. Bir başka sorun, iş güvenliği mühendislerinin görevine son verme hallerinin düzenlenmemiş olmasıdır. İş güvenliği mühendisinin hangi durumlarda iş akdi feshedilir? İş Yasası’ndaki hükümlere göre iş akdi feshedilecek bir iş güvenliği mühendisinden iş güvenliği hizmetlerini yürütmesini beklemek gerçekçi değildir. OECD’de istihdam krizi atlatamadı BÜTÇEDE EROZYON: 20112012, 9 Ay, Milyar TL 2011/9 ay Gelirler Vergi KDV+ÖTV Harcamalar Cari Trans SGK Yerel Yön. KİT Maaşlar Faiz Açık 221 188.3 116 220.8 80 41 18.6 1.2 64.8 34.7 0.2 2012/9 ay 243.7 201.9 121.2 258 97.1 51.2 20.4 2 77 39.5 14.4 Değ. % 10.3 7.2 4.5 16.8 21.4 24.9 9.7 66.7 18.8 13.8 7300 421 bin kadın eve döndü TİSK: İşgücü dışında kalan kitle daha da büyüyerek işgücü yapısına hâkim olmaya başladı. Kadınlar iş bulamadı Portekiz halkı ayaklandı Avrupa’da otomobiller elde kaldı Tüketici güveni dipte Ocakeylül döneminde bütçe açığı 14.4 milyar TL olurken, bütçe giderleri yüzde 17’ye yakın artarken gelirlerdeki artış yüzde 10’da kaldı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yıl sonunda bütçe açığının 33.5 milyar lira olmasının beklendiğini ifade etti. Oysa hedef 21 milyar TL açıktı. Yani Şimşek’in evdeki hesabı tutsa bile, ortada yüzde 60’a yakın sapma var. Büyük sapma!.. Büyüme düşünce tüketim ve ithalattan alınan KDV ve ÖTV’ler de geriledi. Yüzde 9 enflasyona karşılık artışları yüzde 4.5’te kaldı, yani reel gerileme var dolaylı vergilerde. Buna karşılık harcamalar yüzde 17 arttı. Sağlıkta dönüşüm ayağa dolandı ve SGK transferleri yüzde 21.4 arttı. Belediye paylarında yüzde 10’a yakın artış var. KİT görev zararları da büyüyor. AKP kadrolaşması ile memur sayısı ve maaş kalemi de hızla artıyor. Faizler, harcamaların yüzde 15’ini buldu. ??? Erozyon istihdamda da sürüyor. Eğitim, sağlık, savunma gibi kamusal hizmetlerde gerçekleşen istihdam bir yana bırakıldığında, istihdamın ciddi gerilemeler gösterdiği anlaşılıyor. Temmuz 2011’e göre yaratılmış görünen 545 bin net istihdamın detayları gösteriyor ki, imalatta 67 bin, inşaatta 3 bin olmuş istihdam artışı. Turizmdeki 67 bin artış mevsimsel, ulaştırma, gayrimenkul ve bilişimde 3550 bin arası artışlar olmuş. Ama öte yanda ticarette, tarımda, madencilik, finans ve birçok hizmet alanında istihdam azalışları yaşandı. TEMMUZ 20112012 İSTİHDAMDA DEĞİŞİM (Net artış 545 bin) İSTİHDAMI ARTAN (886 bin kişi) İdariDestek Hiz. Kamu Y. Savunma Eğitim Sağlık MeslekiTek. Faal. İmalat İnşaat Turizm Bilgiİletiş. 142 112 134 105 121 67 3 67 31 Ulaştırma Gayrimenkul DÜŞEN (341 bin kişi) Diğer Hiz. Ticaret Tarım Finans Madencilik Kültür 52 33 143 87 67 25 18 1 Gücü Endeksi de eylülde 90.1’den 86.8’e düştü. Yaşam Patentlenemez Tohum da… Soyer. İlçe 2009’dan beri uluslararası Cittaslow (Sakin Kent) ağının üyesi. Soyer ise 5 hedef 41 proje ile “Geleceğin Türkiyesini” Seferihisar’da oluşturacaklarını söyleyecek kadar iddialı. Beş hedefi: 1. Yüksek yaşam kalitesi; 2. Aktif hemşerilik, her gün demokrasi; 3. Toplumsal barış; 4. Gelişen kültür ve yaşayan doğa; 5. Dünya vatandaşlığı olarak açıklayan Soyer, köylüyü koruyan, organik üretimi destekleyen yapıyı şimdiden oluşturmuş. Gittiğimiz 400 haneli Orhanlı köyünde kadını erkeği bütün köylülerle kurduğu diyalog ve güven gerçekten görülmeye değer. “Geçen yıl ev ev dolaşarak 220 tür tohum topladık; kimi ninelerin ceyiz sandığında, kimi mutfak kavanozunda… İçlerinden 84 türü çimlendirdik 20 bin fide yetiştirdik. Bunları tekrar köylüye dağıttık, hem yerel tohumları koruyup çoğaltıyor hem de organik tarım yapılmasına ön ayak oluyoruz” diyor. Bölgede mandalina önemli bir gelir kaynağı olduğu için belediye bir mandalina işleme tesisi almış ve mandalina üreticileri birliğine devretmiş. Amaç kaliteyi ve verimi artırmak, ihracat pazarlarını büyütmek. Ertesi gün ilçe merkezinde düzenlenen tohum takas şenliğindeydik. Yasa gereği tohum satışı yasak ama takas için henüz bir düzenleme yok. Bu yüzden üreticiler, köylüler, büyük kent yaşamından yorulup da kendilerine küçük bir tarla ve arsa alıp ekim dikime soyunanların buluştuğu bir pazaryeri burası. İnsanlar kendi tohumlarını (domates, biber, karpuz, bamya vs.) veriyor karşılığında başka tohumları alıyor. Geçen yılki şenlikte biriken tohumlarla belediye Seferihisar Can Yücel Tohum Merkezi’ni kurmuş. Bu yıl amaç bunu daha da geliştirmek. Oluşturulan kooperatifler ve üretici birlikleri ile tüccarın aradan çıktığı, ürünün doğrudan tüketiciye ulaştığı modelleri henüz sayıları çok az da olsa görebilmek önemli. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden Prof. Dr. Tayfun Özkaya, adına Dayanışmacı Ekonomi dedikleri “Topluluk Destekli Tarım Uygulamaları’’nın tüm dünyada giderek yayıldığını anlatıyor. Örneğin artık Fransa’da süpermarketlerden gıda ürünü satın almak istemeyen 60 bin tüketicinin bu modelin içinde olduğunu söylüyor. Tüm bunlar, süregelen neoliberal ekonomik düzen karşısında yeni modellerin ortaya çıkmakta olduğunu göstergesi. Umarız hızla yayılır ve örnek olurlar.. Citi’de yönetim depremi Ekonomi Servisi Bütçe rakamlarını önceki gün açıklayan Citi Group’un Üst Yöneticisi Vikram Pandit görevinden ayrıldı. Yerine bankanın Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölümünün başında olan Michael Corbat geldi. Bankanın 3. çeyrek bilançosu beklentilerin üzerinde gelmişti. Bu nedenle yönetim değişikliği, şaşkınlıkla karşılanırken 2007’de başlayan kriz döneminde zorlu aşamalarda Citi’nin başında olan Pandit, Citigroup’un Yönetim Kurulu’ndan da istifa etti. Vikram Pandit ile birlikte Citigroup’un Eşbaşkanı John P. Havens’ın da istifa ettiği açıklandı. İstihdamdaki kalite sorunu bir yana, işgücüne katılımdan uzaklaşma sürüyor. Nüfusun yüzde 50’sine yakını çalışabilecekken çalışmıyor, işgücüne katılmıyor. Son 12 ayda da 15 yaşın üstündeki nüfustan 765 bin kişi, işgücü olmak yerine, eve, kahveye kapanmış görünüyor. Bunların 421 bini ev kadını ve böylece ev kadını stokumuz 12 milyonu aştı. Geçmiş veri setleri, önümüzdeki aylarda bu sayının daha da büyüyeceğini bize söylüyor. Özetle, AKP ekonomisinin inişi, her ay göstergelerde kendini iyice gösteriyor. İstihdamda azalma ve işsizlikte artış, önümüzdeki aylarda, sanayideki yavaşlamaya bağlı olarak artacak, çünkü tensikatlar başlayabilir. Bütçe açığı ise Şimşek’in öngörülerinin ötesinde 33.5 milyar TL’yi aşar ve milli gelirin rahatlıkla yüzde 34 aralığını bulur. Bu da cari açık kamburuna bütçe kamburunun eklenmeye başlaması demek. MERKEZ BANKASI KURLARI CİNSİ 1 ABD DOLARI ALIŞ 1.8004 DÖVİZ SATIŞ 1.8091 1.8583 17 EKİM 2012 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1.7991 1.8118 1.8377 1.8694 1 ABD Doları: 0.9735 5.7330 0.9293 6.6331 78.86 0.9832 5.6826 3.7501 Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu Suudi Arabistan Riyali SERBEST PİYASA ALIŞ SATIŞ ABD Doları 1.8050 1.8090 Avro 2.3560 2.3590 İngiliz Sterlini 2.8950 2.9400 İsviçre Frangı 1.9350 1.9550 24 Ayar Altın 101.05 101.40 Cum. Altını 679.00 682.00 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8462 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 0.31401 0.31556 0.31379 0.31629 2.3425 2.8968 1.9342 2.3538 2.9119 1.9467 2.3409 2.3573 2.8948 2.9163 1.9313 1.9496 0.26993 0.27274 0.26974 0.27337 1.8317 6.3567 1.8400 6.4404 1.8249 1.8470 6.2613 6.5370 1 Avro: 1.3011 ABD Doları 1 İng. S: 1.6096 ABD Doları 1 Kuveyt D.: 3.5600 ABD Doları 0.31623 0.31836 0.31601 0.31909 GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 5.00 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.48154 0.48241 0.47793 0.48603 100 JAPON YENİ 2.2789 2.2940 2.2705 2.3027 fonbul.com C MY B