Katalog

SAYFA CUMHURİYET 30 OCAK 2012 PAZARTESİ [email protected] 10 EKONOMİ ‘İnternet Kullanıcı Hakları Bildirgesi’ne göre devlet internet hakkını güvenceye almalı ‘İnternet haktır’ Ukrayna’ya Türk kalitesini getirdik DENİZ BERKTAY ? Alternatif Bilişim Derneği’nin hazırladığı ve tüm yurttaşların önerileri ile son şeklini alacak bildirgeye göre düzenleyici yasalar, sansür ve yasakları değil, hak ve özgürlükleri korumalı. Suçla mücadele, çocuk ve aileyi korumak, terorizm gibi konjonktürel, muğlak, evrensel olmayan sebeplerle gerçekleştirilen erişim engellemeleri sansürdür. Sansürsüz internet her yurttaşın hakkıdır. Türkiye başta olmak üzere birçok ülke interneti sınırlama adına yasalar çıkarıyor, sitelere keyfi olarak sansür koyuyor. Kanun koyucular, yasaklar için suçla mücadele, çocuk ve aileyi koruma temalarını öne çıkarsa da yapılan uygulamaların hak ve özgürlükleri mahkeme kararı olmadan keyfi olarak sırılanması anlamına geliyor. Tam da bu noktada Alternatif Bilişim Derneği “İnternet Kullanıcı Hakları Bildirgesi” hazırlayarak internetin “hak mı”, “hizmet mi”, “özgürlük mü” yoksa siyasi otoritenin deyimiyle “canavar mı” olduğuna açıklık getirecek. Derneğin geçen aralık ayından bu yana eposta listesine gelen önerilerden yola çıkarak hazırladığı bilgirgeye göre internet “bir hizmet değil hak”tır. Bildirgede “İnternet kullanıcısı olmak her yurttaşın temel hakkıdır. Devlet gerekli yasal düzenlemeler ve icra organlarıyla bu hakkı güvence altına almakla yükümlüdür” ifadesine yer verildi. Yurttaşların katkı ve tartışmalarına açık olan bildirgeye derneğin internet sitesi üzerinden ulaşılabiliyor. Bildirgede öne çıkan talepler şöyle: L İnternet kullanıcısı olmak her yurttaşın temel hakkıdır. Devlet gerekli yasal düzenlemeler ve icra organlarıyla bu hakkı güvence altına almakla yükümlüdür. L Kullanıcı olmak için gerekli bağ İstanbul’a Her Yıl Bir Bolu Ekleniyor Evlere kapatarak nüfusu sayma ilkelliği 2000’de sona ermişti. 2007’den bu yana, herkesin ikamet adresi veri alınarak ve bunlardaki değişimler anında saptanarak Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi ile nüfus bilgileri elde ediliyor. İkamet adreslerindeki değişiklikler, yenilikler, muhtarlarca Nüfus İdaresi’ne bildiriliyor. Bu yöntemle 2007’den 2011’e 5 nüfus verisi elde edilmiş durumda. 20072011 nüfus değişimlerini incelediğimizde nüfusun bu sürede 70.5 milyondan 74.7 milyona çıkarak 4.1 milyon arttığını görüyoruz. Yani, Türkiye’nin nüfusu her yıl 1 milyon dolayında artıyor. Artış hızı yıllara göre, az da olsa yavaşlıyor: Yıllık yüzde 1.3... Nüfus hangi illerde hızlı, nerelerde yavaş? Önemli olan sorulardan biri bu. OECD verilerine göre, bölgesel eşitsizlikte 1 numara olan (ikinci Meksika) Türkiye’de dengesizliğin arttığı, nüfus bilgilerinden de ortada. Nüfusun yüzde 18.2’sinin yaşadığı İstanbul, almış başını gidiyor. 20072011 döneminde ülke nüfusu yüzde 6 dolayında artmışken İstanbul’un temposu yüzde 8.5’i buldu. Son 4 yılda İstanbul’un nüfusuna 1 milyon 50 bin kişi daha eklendi. Bu, yılda 260 bin nüfus artışı demek. İstanbul’a her yıl bir Bolu ya da bir Burdur, bir Karaman, bir Bingöl nüfusu ekleniyor!.. KİEV Granit seramik alanında Türkiye’nin önde gelen isimlerinden biri olan Seranit Granit Seramik Sanayii Anonim Şirketi’nin Ukrayna distribütörü Sep Firması’nın başkanı Sezai Parlak, Ukrayna pazarında geldikleri noktayı Cumhuriyet’e aktardı. Parlak, Sep Ukrayna’nın, Mayıs 2003’te Seranit ile imzaladığı distribütörlük anlaşması çerçevesinde, Seranit’in Ukrayna’daki yetkili sponsoru olduğunu ifade ederek, Ukrayna’da binaların dış cepheleri ve alışveriş merkezlerine yönelik granit seramik, porselen seramik satışı gerçekleştirdiklerini belirtti. Firma olarak üstelit segmente hitap ettiklerini anlatan Parlak şunları söyledi: ? “Serra” adlı seramik ürünümüz, İspanya’da şubatta düzenlenecek Cevisama Fuarı’nda dünya çapında tanıtıldıktan sonra Ukraynalı tüketicilerin karşısına çıkacak. Bu alanda da Ukrayna’da önemli bir marka haline geleceğiz. ? Müşterilerden gelen değerlendirmeleri sürekli olarak inceliyoruz. Üst segmente hitap eden bir ürün satmakla birlikte, fiyatı bu şartlarda olabilecek en iyi düzeyde tutuyoruz. ? 2008 krizinde küçülmedik. Bayi ve müşteri sayımızı arttırdık. Küresel ekonomik krizin inşaat sektörünü olumsuz etkilediğini ancak 2011’in ikinci yarısından itibaren toparlanma yaşandığını aktaran Parlak, “2012 için değerlendirme yapmak henüz erken. Krizin ikinci dalgasının Ukrayna’ya ne şekilde etki edebileceğini bilmiyoruz” dedi. Öncelik sansür lantı ve teknolojilere, mümkünse ücretsiz ya da minimum bedeller karşıve yasak olmamalı lığında erişmek her yurttaşın hakkıdır. L Ulusal/fiziki sınırların olmadığı, L İnternet bugün, düşünce ve ifade özevrensel bir ortam olan internette gürlüğünün gerçekleştiği öncelikli iletişim kullanıcılar, hiçbir sınıfsal, ulualanı haline gelmiştir; aynı şekilde, müdahasal, kültürel, cinsel, dinsel vb le edilmeden, sansürlenmeden bilgi edinme ve ayrımlar gözetilmeksizin haber alma hakkının özgürce kullanılabildiği en eşittir. önemli platformdur. İnternetin evrenselliği, büL Dijital teknolojileri, tünlüğü, açıklığı ve çoksesliliği korunmalıdır. internet ve yeni medL İnternet insani etkileşim ve sosyal ilişki için teya ortamlarını kulmel bir platform haline gelmiştir. Bugün bir insanın lanabilme bilgi ve seyahat özgürlüğü enbecerisi edinebilgellenemeyeceği gibi, mek her yurttaşın internet erişimi de enhakkıdır. Bunun gellenemez. için gerekli altL İnternet, sadece bir ileyapı ve eğitimtişim alanı değildir; o bir etkileri sağlamak leşim alanıdır. İnternete erişim hakkı, örgütlenme hakkının asli bir kamunun parçasıdır ve kısıtlanması demokgörevidir. ratik hakların ihlali demektir. L İnternet için L İnternetin gayrimerkezi, tarafsız, kurulan altyapısınıraşan ve etkileşimli doğası, lar şeffaf olmalıonu düşünce, ifade, bilgi edinme dır. Şeffaflık yurtve haber alma özgürlüğünün astaşın temel hakkı, li parçası kılmaktadır. İnternete kamusal düzenledevlet denetimi ve gözetimi, yici ve hizmet sağifade ve örgütlenme özgürlülayıcıların ödevidir. ğünün önündeki en büyük enL Kullanıcıların segellerdir. Özgür ve sınırsız bir inçimlerine saygı, interternet her kullanıcının hakkıdır. netin hem sosyal açıdan İnternet erişim hakkının kohem de teknik açıdan özrunması, temel haklar olan gürce gelişebilmesi için net düşünce, ifade, bilgi edinme ve haber alma özgürlüğütarafsızlığı, altyapı ve hizmet nün korunmasına sıkı sısağlayıcılar için zorunlu bir ilkedir. kıya bağlıdır. Tarafsız internet erişimi her kullanıcının hakkıdır. NÜFUSU EN HIZLI ARTAN İLLER: 20072011, Bin Kişi 2007 2011 Türkiye 70.586 74.724 1. İstanbul 12.574 13.624 2. Ankara 4.467 4.891 3. Antalya 1.789 2.043 4. İzmir 3.739 3.965 5. Bursa 2.440 2.652 6. Gaziantep 1.560 1.754 7. Şanlıurfa 1.523 1.716 8. Kocaeli 1.438 1.602 9. Diyarbakır 1.461 1.571 10. Adana 2.007 2.109 11. Tekirdağ 728 830 12. Kayseri 1.165 1.255 13. Hatay 1.386 1.474 14. Konya 1.959 2.039 15. Muğla 766 838 15 İl Toplamı 39.002 42.364 Pay.% 55.3 56.7 Kaynak: TÜİK, ADNKS veritabanı Artış 4.138 1.050 424 254 226 212 194 193 164 110 102 101 90 88 79 72 3.361 81.2 % 5.9 8.4 9.5 14.2 6.0 8.7 12.4 12.7 11.4 7.5 5.1 13.9 7.7 6.3 4.1 9.4 8.6 Artışta Pay, % 100 25.4 10.2 6.1 5.5 5.1 4.7 4.7 4.0 2.7 2.5 2.5 2.2 2.1 1.9 1.7 81.2 Köprüden önce ücreti belli oldu Ekonomi Servisi Karayolları Genel Müdürlüğü, İstanbul’a yapılacak 3. köprü için 5 Nisan’da yapişletdevret (YİD) modeliyle gerçekleştirileceği ihaleden önce köprüden geçiş ücretlerini belirledi. Köprü geçiş ücreti otomobiller için 3 dolar + KDV olarak belirlendi. Büyük araçların geçiş ücretleri belirlenirken, dingil sayıları dikkate alınacak. Proje kapsamında yatırımcıya, yıllık 135 bin araç geçiş güvencesi verilecek. Devlet, öngörülen sayıda aracın geçmemesi halinde aradaki farkı yatırımcıya ödeyecek. İhalede geçici teminat tutarı 15 milyon lira olarak belirlendi. İstekliler, 2 Şubat’tan itibaren 100 bin lira bedel karşılığında ihale dosyası satın alabilecek. Online şikâyet Facebook yeni ortaklar arıyor dönemi Ülkelere göre sansür Sosyal medya ağı Twitter, artık kullanıcılarının yazdığı mesajların bazı ülkelerde görüntülenmesini engelleyebileceğini açıkladı. Buna göre Twitter da aynı Google’ın yaptığı gibi belli içeriği sansürlediği ülkelerde o içeriğin olması gerektiği yerde bir sansür mesajı yayımlayarak okurları uyaracak. Şirket, uyum sağlayabileceği ulusal yasa ve düzenlemelere örnek olarak Fransa ve Almanya’da yasaklı olan “Nazi yanlısı içerikleri” gösterdi. Twitter tarafından yapılan açıklama, kullanıcı sayısı hızla artan sosyal medya platformlarının ifade özgürlüğünün korunmasına dair tartışmalı konularda ne tavır alacağı sorusunu tekrar akıllara getirdi. Daha büyük kitlelere ulaşmak amacıyla ifade özgürlüğünü biraz daha aşağı çeken Twitter, sansürcülük suçlamalarına katılmadığını belirtti. Belli başlı bazı ülkelerin hukuk sistemlerine uyabilmek için bu kararı aldığını belirten yetkililer, bu mesajların aslında silinmediğini, sadece o ülkenin hassasiyetlerine uygun olarak o ülkede görünmez hale getirildiğini vurguladı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK), vatandaşların sabit ve mobil telefon ile internet hizmetlerine ilişkin şikâyet başvurularını daha etkili bir şekilde takip edebilmeleri ve söz konusu başvuruların kısa sürede sonuçlandırılabilmesi amacıyla uygulamaya koyacağı internet üzerinden online şikayet uygulaması bugün başlıyor. Şikâyetlerin iletilebilmesi ve başvurularla ilgili işlemlerin takip edilebilmesi için öncelikle ‘tuketici.btk.gov.tr’ adresine girilerek sisteme üye olunması gerekiyor. Bu şekilde yapılan şikâyet başvuruları BTK’nin ilgili birimleri tarafından incelenerek 1 iş günü içinde ilgili işletmeciye iletilecek ve yapılan işlemler hakkında bilgi istenecek. Yurttaşlar, başvuru sonucunu ve aşamalarını aynı siteden takip edebilecek. Wall Street Journal, Gazetesi sosyal paylaşım devi Facebook’un halka açılacağını yazdı. Habere göre Facebook yetkililerinin halka arz için gerekli başvuruları çarşamba günü yapması bekleniyor. Uzmanlar, 2004 yılında Marc Zuckerberg tarafından kurulan Facebook’un hisse satışı sonrası 75 ile 100 milyar dolar arasında değere ulaşmasını bekleniyor. Facebook, eğer en olumlu senaryo gerçekleşirse fastfood zinciri McDonald’s ile aynı piyasa değerine kavuşacak. H A F T A N I N NE OLDU? Geçen hafta piyasalardaki olumlu görünüm sürdü. ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke’nin üçüncü tur tahvil alım programı için kapıyı aralık bırakması piyasalara yükseliş getirdi. Fed toplantısından çıkan sonuçlar gösteriyor ki dolardaki zayıf trend ve düşük faiz iki yıl daha sürecek. Yunanistan’ın borç silme operasyonunda sona yaklaşılıyor beklentisi piyasaları yukarıda tuttu. TCMB, yılın ilk faiz toplantısında düzenli döviz satım ihalelerine ara verdiğini duyurdu. Başkan Başçı’nın Fed kararından sonra küresel likidite koşullarına göre politika değişikliğine gidilebileceği açıklaması, faizlerdeki düşüşün bankacılık sektörüne olumlu yansıyacağı beklentisiyle iç piyasaların yurtdışından daha iyi performans göstermesini sağ Ç İ Z E L G E S İ Fed rüzgârı NE OLACAK? Avro bölgesinde borç sorununa dönük kısa vadeli çözümler piyasalara iyimserlik getirse de madalyonun öbür yüzündeki gerçekler varlığını koruyor. Bugün AB liderleri toplanıyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel’in ortak tahvil ve kurtarma fonunun büyüklüğünün arttırılması konusunda itirazları sürüyor. Dünya ekonomisine ilişkin beklentiler ise giderek kötüleşiyor. IMF, Avro bölgesi için resesyon, gelişmekte olan ekonomiler için yavaşlama öngörüyor. Hazırlayan: PELİN ÜNKER Gözler Avrupa’da İçeride enflasyon ve dış ticaret verileri önemli. Ocak ayına ait TÜFE ve ÜFE bugün duyurulacak. Merkez Bankası enflasyon raporunu yarın açıklayacak. Aralık ayına ait dış ticaret verileri ise çarşamba gelecek. Aralık ayına ait dış ticaret açığında bir iyileşme öngörülse de yıllık olarak rekor bir dış ticaret açığıyla karşı karşıya kalacağız. Kur ve faizin yurtdışındaki gelişmelere göre şekillenmesi bekleniyor. Fitch, geçen hafta mevcut eurobond stokunun gerilemesiyle birlikte Türkiye’deki şirketlerin kısa vadeli banka fonlamasının ağırlığının artacağını, bununla birlikte yüksek sermaye harcamaları ve yavaşlayan ekonomik büyüme nedeniyle likidite profillerinin zayıflayacağını belirtti. Bu nedenle dışarıdan para girişi ayrı bir önem taşıyor. ladı. Cuma gelen ABD büyüme verisi tahminlerden kötü çıktığından kur ve faizdeki düşüş yavaşladı. Dış piyasalar yönünü aşağı çevirdi. Son 4 yılda gerçekleşmiş nüfus artışından dörtte biri İstanbul’a ait. Artan nüfustan yüzde 10’u Ankara’da, yüzde 6’sı Antalya’da ve yüzde 5.5’i İzmir’de gerçekleşmiş. Türkiye’nin 81 ilinden ilk 15’inde nüfusun 57’si birikmiş durumda ve artan nüfusun dörtte biri önce İstanbul’da, dörtte biri izleyen 4 büyük ilde, yüzde 30’u da izleyen 10 ilde gerçekleşiyor. Oran olarak nüfus artış hızı en yüksek iller, sanayi, turizm ve GAP illeri... Nüfusu yılda yüzde 1214 arasında artan iller Antalya, Kocaeli, Tekirdağ, Gaziantep, Şanlıurfa olarak sayılabilir. Son 4 yılda, Türkiye genel nüfus artışı temposunun gerisinde kalan büyük illerinse Adana ve Konya olduğu dikkat çekiyor. Bu dönemde yüzde 8.6 olan 15 büyük ilin ortalama nüfus artışına karşılık, Adana’nın artışı yüzde 5, Konya’nınki yüzde 4 dolayında kaldı. Bu değerler, Türkiye geneli olan yüzde 6’nın da gerisinde. Söz konusu 2 büyük il için, yorgun ve çekim merkezi olma özelliğini yitirmekte olan iller, ifadesini kullanmak yanlış olmayacaktır. ??? Nüfus madalyonunun bir yüzünde İstanbul’un artan ürkütücü kalabalığı ve diğer nüfus yığılması yaşayan iller varken öbür yüzünde göçle nüfus kaybeden, tenhalaşan iller var. Yine 20072011 nüfus verileri gösteriyor ki bu 4 yılda 18 il, nüfus artışı bir yana nüfus azalmasına uğramış, tenhalaşmışlar. Bunlardan Orta Anadolu illeri Yozgat, Çorum, Kırşehir, Sivas, Kırıkkale; madenciliği gerileyen Zonguldak, Orta Karadeniz’den Amasya, Tokat, hızlı göçlerle en çok nüfus kaybına uğrayan iller olarak dikkat çekiyorlar. Fitch noktayı koydu NÜFUSU EN ÇOK AZALAN 15 İL 20072011, Bin, % İLLER 2007 1. Yozgat 492 2. Kütahya 584 3. Çorum 550 4. Tokat 621 5. Sivas 638 6. Isparta 420 7. Kars 312 8. Amasya 329 9. Ardahan 113 10. Kırıkkale 280 11. Erzurum 785 12. Zonguldak 616 13. Afyon 702 14. Kırşehir 223 15. Artvin 168 Kaynak: TÜİK, ADNKS veritabanı 2011 466 564 535 608 627 411 306 323 107 275 781 612 699 221 166 AZALIŞ 26 20 15 12 11 9 6 6 5 5 4 3 3 2 2 % 5.4 3.4 2.8 2.0 1.8 2.0 2.1 1.7 4.7 1.9 0.5 0.6 0.4 1.0 1.0 Kredi kuruluşlarından gelen not indirimleri ise sürdü. Fitch, ocak sonunda duyuracağını belirttiği not indirimlerini cuma geç saatlerde gerçekleştirdi. Kuruluş; İtalya, İspanya, Kıbrıs, Slovenya ve Belçika’nın notunu düşürdü, İrlanda’nın not görünümünü negatife çevirdi. İspanya’da işsizlik 2011 sonu itibarıyla yüzde 22.85 ile 1995’ten beri görülen en yüksek seviyeye ulaştı. Portekiz’in borçlanma maliyetleri ise Avro tarihinde görülen en yüksek seviyeye çıktı. Enflasyon açıklanacak Yunanistan’ın borç takasında ise artık son aşamaya gelindi. Bu nedenle gözler yine Avrupa ve özellikle Yunanistan’dan gelecek açıklamalarda olacak. ABD tarafında ise istihdam verileri izlenecek. BORSADA İYİMSER HAVA İMKB, önceki hafta yaşadığı yüzde 6.45’lik yükselişin ardından geçen hafta da yüzde 4.5 değer kazandı. Endeks 57 bin 357 puandan kapandı. Faizlerdeki düşüş trendi banka hisselerinin yükselmesini sağladı. Bankacılık endeksi yüzde 5.57 yükseldi. DOLAR 1.79’UN ALTINDA Dolar/TL geçen hafta ortalama yüzde 2.52 değer yitirdi. Türkiye’ye iki günlük dolar giriş tutarı 1.5 milyarı buldu. Cuma 1.78’in altını gören dolar/TL, 1.7850’den kapandı. Fed açıklaması, ABD dolarının değerini düşürürken diğer emtialarla altın fiyatlarını yukarı itti. Uluslararası piyasalarda altın 1738 dolara ulaştı. İçeride 24 ayar külçe altını yüzde 1.70 artışla 98.85 liraya, cumhuriyet altını yüzde 1.68 artarak 664 liraya çıktı. Avro yükselişte: Avro/dolar, Yunanistan’ın borç takasında anlaşma sağlanacağı beklentisi ve Fed’in düşük faiz kararıyla 1.31’in üzerinden kapandı. İç piyasada Avro, yüzde 0.85 düşüşle 2.3420 liraya indi. Düşüşte, Avro girişleri etkili oldu. Petrol 100 dolar: İran’a ambargo kararının yarattığı baskıyla 100 doları aşan petrol fiyatları, cuma ABD’den gelen düşük büyüme verisiyle hafif geriledi, 99.50 dolar civarından haftayı tamamladı. Faiz tek hanede: Yurtdışı piyasalardaki gelişmelere paralel 4 Aralık 2013 vadeli tahvilin faizi yüzde 9.63’e geriledi. Ege’nin ağır ilerleyen illerinden Kütahya, Afyon, Antalya’nın komşusu Isparta da son 4 yılda nüfusu artmayan, azalan iller. Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’dan ise tarım ve hayvancılığı gerileyen iller, Artvin, Kars, Ardahan ve Erzurum, hızlanan göçlerle nüfusu azalan iller olarak dikkat çekiyorlar. Güneydoğu’nun durumu ayrı bir yazı konusu... C MY B C MY B