Katalog

11 ŞUBAT 2011 CUMA CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr Seaport’u engelleyen Mimarlar Odası’na teşekkürler Ekonomi Servisi Rönesans Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erman Ilıcak, Zeytinburnu’ndaki Yat Limanı Projesi’nde (Seaport), üst mahkemeden çıkacak kararı beklediklerini ifade ederek “Zeytinburnu için zor bir süreçten geçtik, ama kimseye küsmedik. Orada bayağı ciddi bir hata yapıyorduk ama Allah’tan o hatadan dönmüşüz. Mimarlar ve Mühendisler Odası’na teşekkür ediyorum. Doğru bir tespitte bulunmuşlar. Projeyi doğru bir yere çektiler. Biz de şapkamızı önümüze koyduk” dedi. Zeytinburnu Kazlıçeşme’de 1 milyon metrekarelik alanı denizde, 470 bin metrekarelik Erman alanı karada olmak Ilıcak üzere toplam 1.47 milyon metrekare alan üzerinde gerçekleştirilecek proje kapsamında li LDİNG ANS HO Kİ PROJE RÖNES U’NDA BURN IKACAK ZEYTİN HKEMEDEN Ç DI N A İÇİN M ARA ODAKLA KAR EKONOMİ 13 PARAMETAPARAı MUSTAFA SÖNMEZ TÜSİAD Başkanı’nın Vergi Yanılgısı TÜSİAD’ın Görüş dergisinin Şubat 2010 sayısında yer alan makalesinde başkan Ümit Boyner, kayıt dışılığın Türkiye’deki boyutları, yarattığı haksız rekabet ve devamında da vergi yükünün paylaşımındaki hakkaniyetsizlik konularına değiniyor. Makaleyi, yoğun iş trafiğinde kendisi mi hazırladı, danışmanları mı yardımcı oldu, bilinmez ama, başkan Boyner’in yazısında kullanılan kayıt dışı veriler doğru yorumlanmamış, vergi ile ilgili dünyadaki durum iyi araştırılmamış, dolayısıyla yapılan analiz ve ulaşılan sonuçlarda büyük eksik ve yanlışlar var. Birincisi, Türkiye’de kayıt dışı istihdam, kabaca yüzde 45’leri bulur ama bunun tarımtarım dışı analizi yapılmalıdır. 10 milyon dolayındaki kayıt dışı istihdamın, yarısı tarım dışındadır. 5 milyon kayıt dışının tarımda olması ise tarımın yoksulluğu ile ilgilidir. Neredeyse tamamı aile işçisi, üreticisi olan kayıt dışı tarımın Türkiye milli gelirine katkısı yüzde 34’ü bulmaz. Dolayısıyla buradan derde derman bir vergi ve sigorta primi beklemek safdillik olur. Tarım dışındaki kayıt dışı 5 milyon istihdam ise daha çok atölyelerde, ama ağırlıkla da küçük ticaretturizm işyerlerindedir. Çoğu vasıfsız, ucuz emek kullanan bu işletmelerin yarattığı katma değer de dikkate değer büyüklükte değildir. Dolayısıyla, kayıt dışı ekonomiden büyük vergi ve prim kaybı olduğu tezi bir şehir efsanesidir. Ve bu klişe TÜSİAD Başkanı’nın makalesinde de tekrarlanmıştır. Asıl atlanan ya da kamufle edilen gerçek nedir, biliyor musunuz? Kayıt dışılık ya da vergiprim kaçağı, aslında, kayıtlı görünen sektörün içindedir. Herkes de bilir ki, kayıtlı görünen işletmelerde hem vergiden kaçınma, vergi kaçırma hem de sigorta prim kaçağı vardır. İşyeri ve işçiler kayıtlı görünür ama maliyeye matrah düşük gösterilir, vergi kaçırılır; işçilerin primleri SGK’ye asgari ücretten yatırılarak saklanan ücretin hem vergisi, hem sigorta primi ödenmez. Kayıtlı işyerlerinde yapılan sınırlı denetimler bile büyük kaçaklar saptıyor. Bu sınırlı denetimlerden sadece Hesap Uzmanları Kurulu tarafından yapılan 20042009 dönemine ait olanlardan ulaşılan sonucu, kurulun faaliyet raporundan aktaralım: “…son 5 yılda hesap uzmanları tarafından yapılan vergi incelemelerinde toplam 136.15 milyar TL tutarında matrah incelenmiş ve bu incelemeler neticesinde incelenen matrahın yüzde 36’sı oranında (49.05 milyar TL tutarında) matrah farkı tespit edilmiştir” (Hesap Uzmanları Kurulu, 2009 Faaliyet Raporu.s. 46) . Yüzde 36 kaçak, müthiş bir sonuçtur ve göstermektedir ki, esas kaçak, Boyner’in “sütten çıkmış ak kaşık” gibi gösterdiği kayıtlı gibi görünen kesimdedir. Başkan Boyner, makalesinde şöyle diyor: “Hükümetler, .. AB ortalamalarına yakın bir reel vergi veya kişi başına vergi düzeyini yakalamak ve korumak durumundadır”. Güzel bir tavsiye, ama acaba şunun farkındalar mı: Türkiye, OECD ülkeleri içinde milli gelirine göre en az vergi ve prim toplayan ülkedir. OECD genelinde yüzde 42 olan kamu gelirlerinin milli gelire oranı ortalaması Türkiye’de yüzde 30’a kadar düştüğü gibi, verginin alındığı kaynak ve sınıflar açısından da Türkiye en adaletsiz ülkedir. KAMU GELİRLERİ NE KADAR VE NEREDEN ALINIYOR? % Ülkeler Kamu Gelir. Kâr Sosyal Servet Mal Diğer Gelirleri/ ve Sigorta Vergileri ve GSYİH. Sermaye Primi Hizmetten Gelirlerinden %* Norveç 59 44.9 23.8 3.0 28.2 0 İsveç 56.5 35.2 24.4 2.3 29.1 9.0 Fransa 50.3 20.8 39.2 8.1 24.9 6.9 İtalya 45.4 32.6 31.8 6.2 24.4 5.1 Almanya 43.8 28.8 38.8 2.3 29.6 0.4 İngiltere 41.6 38.4 19.7 12.3 29.0 0.5 Çek C. 41.2 21.2 43.9 1.1 33.4 0.5 İspanya 40.5 30.0 39.4 6.4 23.3 0.9 Yunanistan 39.1 25.1 34.1 4.5 35.9 0.4 Türkiye 30.4 24.1 24.5 3.6 45.6 2.1 Kaynak: OECD. Kamu Geliri/GSYH verileri. 2008 yılına aittir ve OECD ortalaması yüzde 42’dir. Diğer veriler 2009 yılına aittir. Rönesans’ın patronu Erman Ilıcak, 2006’da ihale ile aldığı İstanbul Zeytinburnu Yat Limanı Projesi’ni iptal amacıyla Danıştay’a götüren Mimarlar Odası’na teşekkür etti. Ilıcak, “Orada bayağı ciddi bir hata yapıyorduk ama Allah’tan o hatadan dönmüşüz. Mimarlar ve Mühendisler Odası’na teşekkür ediyorum. Projeyi doğru bir yere çektiler” dedi. man sahası içinde turizm tesisleri ve kongre merkezi bulunuyor. Aralık 2006’da açılan ihaleyi Rönesans Koçhan ortaklığı kazanmıştı. Ön izin şartlarını yerine getiren, projeyi hazırlayıp izinleri alan şirket, limanın kullanım hakkını 49 yıllığına elde ettiğini gösteren anlaşma yapmıştı. Mimarlar Odası, planların İmar Kanunu’na aykırı olduğunu ileri sürerek Danıştay’a dava açmış ve Danıştay 6. Dairesi, imar planlarının yürütmesini 2009 başında durdurmuştu. Erman Ilıcak, düzenlediği basın toplantısında mahkemenin bitmesi halinde projelerinin hazır olduğunu, mayısta tanıtımını yapacaklarını kaydederek proje ile İstanbul’un bir turizm adası olacağını ve içinde 10 otel bulunan proje ile İstanbul’u ana liman haline dönüştürme şansları bulunduğunu anlattı. Ilıcak, “İstanbul ana liman haline dönüştüğünde 70 bin istihdam açılıyor. Projenin toplam yatırım bedeli 1.5 milyar Avro. Yapım süresi 4 yıl. 700 bin metrekare kapalı inşaat alanı var. 300 bin metrekare deniz doldurulacak” diye konuştu. ‘Yüzde 30 büyüyeceğiz’ Ilıcak, Rönesans’ın, bugün farklı coğrafyalarda faaliyet gösteren 12 binden fazla çalışanıyla, yurtdışı taahhütlük kontratlarının toplamı 3 milyar dolara ulaşan, uluslararası pazarlarda iş yapan en büyük 3. Türk müteahhitlik şirketi haline geldiğini ifade etti. İnşaatta bugüne kadar pek olmayan bir şeyi yaptıklarını, Avusturya’nın en büyük 2. şirketi olan, yıllık 5 milyar dolar cirosu ve 15 bin çalışanı bulunan halka açık Porr’un yüzde 10.22 hissesini 2 yıl önce satın aldıklarını, şirket yönetimine girdiklerini anımsatan Ilıcak, bu şirketteki hisselerinin miktarını arttırmaya çalıştıklarını söyledi. Porr’daki en büyük payın Unicredit’e ait olduğunu hatırlatan Ilıcak, Porr International adlı ortak bir şirket kurduklarını, şirketin yüzde 50’sinin kendilerine ait olduğunu anlattı. Libya’da 200 milyon Avro’luk bir stadyum inşaatı aldıklarını ve 200 milyon Avro’luk da yüksek katlı bir bina inşaatını almak üzere olduklarını bildiren Ilıcak, geçen yıl Suriye’de yer almaya başladıklarını ifade etti. Ilıcak, satın alma için İngiltere’den bir firmayla görüştüklerini bildirdi. 2010 cirolarının 1.2 milyar dolar, bunun 1 milyar dolarının da inşaat grubuna ait olduğunu belirterek, bu yıl yüzde 30 civarında büyüme beklediklerini sözlerine ekledi. Türkiye kaçakçılıkta hedef ülke Ekonomi Servisi Dünyada yasadışı suç piyasasının yıllık 650 milyar dolarlık bir ciroya sahip olduğu, Türkiye’nin yasadışı ticaret piyasasında insan, kültür, organ, hafif silah kaçakçılığında ‘kaynak’, altın kaçakçılığında ise kaçırılan altını alan ‘hedef’ ülkeler arasında bulunduğu belirtildi. Uyuşturucuda ise kaçakçıların tabiyetiyle bağlantılı olarak Türkiye, uluslararası uyuşturucu kaçakçılığından pay alıyor. Küresel Finansal Dürüstlük Örgütü’nün ‘Gelişmekte Olan Dünyada Ulus Aşan Suç’ raporu yayımlandı. Rapor, yasadışı piyasalar ve tahmini cirolarını şöyle sıraladı: 1. Uyuşturucu (320 milyar dolar), 2. Sahtecilik (250 milyar dolar), 3. İnsanlar (31.6 milyar dolar), 4. Petrol (10.8 milyar dolar), 5. Yabanıl hayat (7.8 ila 10 milyar dolar), 6. Kereste (7 milyar dolar), 7. Balık (4.2 ila 9.5 milyar dolar), 8. Sanat ve kültürel mülkiyet (3.4 ila 6.3 milyar dolar), 9. Altın (2.3 milyar dolar), 10. İnsan organları (614 milyon ila 1.2 milyar dolar), 11. Hafif ve hafif silahlar (300 milyon ila 1 milyar dolar), 12. Elmas ve renkli değerli taşlar (860 milyon dolar). 22 Haziran 2000’de başlatılan özelleştirme süreci Danıştay’ca bir kez daha iptal edildi Şekere Danıştay freni Şekerİş Başkanı İsa Gök, sektörden ekmek yiyen milyonlarca insanın geleceği açısından önemli olduğunu dile getirdi. Ekonomi Servisi Türk Şeker Fabrikaları’nın 22 Haziran 2000’de başlatılan özelleştirme süreci Danıştay tarafından bir kez daha iptal edildi. Şekerİş Sendikası’nın yaptığı başvuru sonucu, başlayan özelleştirme kapsamında Portföy B Grubu (Elazığ, Malatya, Erzincan, Elbistan) ve Portföy C grubu (Kastamonu, Kırşehir, Turhal, Yozgat, Çorum, Çarşamba) fabrikalarının özelleştirilmesine ilişkin Danıştay’da açılan davalar nihai karara bağlandı. Gelecek için önemli Buna göre Danıştay 13. Dairesi’nin 11 Ocak 2011’deki kararıyla Portföy B grubu için hazırlanan ihale şartları belgesi ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın (ÖİB) ihaleye çıkarma kararının iptaline karar verildi. Yine 13. Daire’nin 6 Aralık 2010 ve 8 Aralık 2010’daki kararıyla Portföy C grubuna ilişkin hazırlanan ihale şartları belgesiyle ihaleye çıkarma kararı ve ihaleyi sonuçlandıran ihale komisyon kararının iptaline son verildi. Şekerİş Sendikası Genel Başkanı İsa Gök, gelinen noktada anlam, değer ve güncelliğini yitirmiş özelleştirme politikalarında bundan sonra ısrar edilmemesinin sendika ve sektörün ortak beklentisi olduğunun altını çizerek kararın sektörden ekmek yiyen milyonlarca insanın geleceği açısından önemli olduğunu söyledi. EasyPad’i tanıtan Exper Genel Müdürü Orhan Korkusuz ve Exper Pazarlama Direktörü Mert Erinç, PC pazarına yeni bir soluk getireceklerini söyledi. Exper, EasyPad ile tablete girdi Ekonomi Servisi Bilgisayar üreticisi Exper, hafif yapısı, dokunmatik ekranı ve binlerce uygulama desteği ile bilgisayar kullanım alışkanlıklarını değiştiren tablet PC pazarına EasyPad ile girdi. Hem kurumsal hem de bireysel tüketiciler için geliştirilen Türkiye’nin ilk tablet bilgisayarı EasyPad’ler, farklı ekran büyüklükleri ve işletim sistemlerine sahip, her kullanıcı segmentine hitap edecek iki modelle tüketicilerin beğenisine sunuluyor. EasyPad serisinin “android” işletim sistemine sahip olan ilk üyesi EasyPad P10AN’ı teknoloji tutkunları Migros’larda, 599 liradan satın alabilecek. Ailenin ikinci üyesi 11.6 inç büyüklüğünde çoklu dokunmatik ekrana, Intel işlemcili, SSD depolama ve Microsoft Home Premium işletim sistemine sahip olan EasyPad P11MS’in fiyatı ise 649 dolar olacak. En zengin Real Madrid Ekonomi Servisi Dünyanın en zengin 20 kulübünün toplam geliri ilk kez 4 milyar Avro’nun üzerine çıktı. İlk 6 kulüp değişmezken Real Madrid’le Barcelona ilk ikide yer aldı. Deloitte, Futbol Para Ligi raporunun on dördüncüsünü yayınladı. 2009 2010 sezonunu değerlendiren rapora göre Real Madrid 438.6 milyon Avro geliriyle altıncı kez dünyanın en büyük futbol kulübü olarak ilk sırada bulunuyor. İkinci sırada ise 398.1 milyon Avro ile Barcelona yer alıyor. Yirminci sıradan on birinci sıraya yükselen Manchester City kulübü ise şimdiye kadarki en iyi derecesini elde etti. Listede en fazla kulübü bulunan ülke yedi futbol kulübü ile İngiltere oldu. Kan dolaşımını arttıran kumaş MURAT GÜLDEREN BURSA TÜBİTAK’ın desteğiyle Uludağ Tekstil İhracatçılar Birliği’nce (UTİB) düzenlenen “3. ArGe Proje Pazarı”nda, yara iyileştirici kumaştan elektromanyetik dalgaları engelleyen tekstil ürünlerine kadar birbirinden ilginç 144 proje görücüye çıktı. ABD, İngiltere, Almanya ve İspanya’nın aralarında bulunduğu toplam 12 ülkeden saygın üniversitelerin de yer aldığı proje pazarı Dış Ticaretten So Uluslararası ArGe Pazarı’nda kan dolaşımını hızlandıran kumaşlardan yara iyileştirici ürünlere kadar 144 proje sanayiciyle buluştu. rumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın katılımıyla Bursa Merinos Kültür Merkezi’nde açıldı. Proje pazarı, ihracatçı şirketlerin üniversite işbirliğiyle inovatif akıllı giysi ve teknik tekstil ürünlerinin üretimi, iç piyasada kullanımı ve ihracatın sürdürülebilir kılınması amaçlanıyor. UTİB Başkanı İbrahim Burkay, “Dünya pazarında teknik tekstilin payı yüzde 25. Bundan olabildiğince büyük pay almamız gerekir” dedi. Pazarda sergilenen bazı ürünler şöyle:  Yüksek emici özel lifleriyle yaranın salgıladığı iltihabın vücuda yayılmasını önleyen yara iyileştirici kumaş.  İçerdiği metal ipliklerle vücutta biriken statik elektriği alan, kandaki demiri etkileyerek kan dolaşımını düzenleyen, kan akışını hızlandıran ürünler.  Yaşlanmayı geciktirici, onarıcı ve nemlendirici yağlar içeren aromaterapili havlu.  Saç dökülmelerine karşı ısırgan otlu şapkalar.  Güneş enerjisini elektriğe dönüştüren çok fonksiyonlu lifler. OECD verilerine göre, milli gelirin en çoğunu vergi ve sigorta primi olarak alan ve sonra bu geliri, çağdaş kamu hizmeti için harcayan, gelir adaletsizliğini azaltmada kullanan ülkeler Norveç, İsveç gibi İskandinav ülkeleridir. Boyner’in örnek aldığı diğer AB ülkelerinde de kamu gelirleri, milli gelirin yüzde 4243’ünü bulmaktadır. Demek ki, örnek aldığımız ülkelerin düzeyine çıkmak için milli gelirin en az bugünkünün yarısı kadar daha fazla vergi ve prim toplanmalıdır. Bu, yeni vergiler salma, vergi ve prim kaçaklarını önleme gerekliliği demektir. AB ülkelerinden bizi ayıran asıl adaletsizlik, verginin kaynakları, dolayısıyla sosyal sınıfların vergi yükündeki büyük adaletsizliktir. Türkiye’de verginin üçte ikisinin dolaylı vergi olarak tüketiciden alındığı ve bu yapının AB’deki en adaletsiz yapı olduğu açık. Gelirden, servetten alınan vergilerin ağırlığı ise Türkiye’de diğer ülkelerden daha düşük. Kaldı ki, gelirden alınmış görünen vergilerin çoğu da sayıları 10 milyonu bulan kayıtlı ücretlilerin bordrosundan, kaynakta kesilir. Vergi, gelirin toplandığı kesimlerden alınmalıdır. Türkiye’de gelir, piramidin tepesinde toplanıyor. Vergi de piramidin tepesindeki TÜSİAD; MÜSİAD,TUSKON gibi örgütlerin üyesi sermayedarların gelir ve servetlerinden, büyük firma ve bankalarından alınmalıdır. mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr http://mustafasnmz.blogspot.com VODAFONE 945, 1 TL’YE TÜRKİYE’DE Vodafone Türkiye, Android işletim sistemli Vodafone 945 model akıllı telefonu, ‘cep avantaj’ tarifeleri ile ayda 1 TL’lik fiyatla piyasaya sundu. Vodafone 945, Türkiye’de bine yakın Vodafone Cep Merkezleri’nden 31 Mart 2011 tarihine kadar faturalı Cep Avantaj tarifeleri ile 1 TL’ye temin edilebilecek. Google’ın mobil işletim sistemi Android ile çalışan model, 3G, 3.2 inç dokunmatik ekran, 5 megapiksel kamera, Facebook ve Twitter’a tek dokunuşla erişim, eposta hesabının yönetimi, GPS, WiFi, bluetooth bağlantıları, microSD kart desteği, 16 GB hafıza, 4 saat konuşma ve 200 saat bekleme süresi gibi teknik özelliklere sahip. CİNE5 ARTIK EL CEZİRE’NİN El Cezire Türk Yayıncılık Hizmetleri AŞ, Cine5 TV Ticari ve İktisadi Bütünlüğü’nün yeni sahibi oldu. Katar merkezli El Cezire Televizyonu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) satışa çıkardığı Cine5’i almak için verdiği teklifi geçen hafta 40.5 milyon dolara çıkarmıştı. TMSF Satış Komisyonu bugün El Cezire Türk’ün bu teklifini kabul etti. El Cezire Türk ana ortağı Vural Ak geçen günlerde yaptığı açıklamada, Cine 5 ihalesine karasal yayın hakkı dolayısıyla girdiklerini söylemişti. SARAR’IN 2 MİLYON DOLARI YAĞMALANDI Eskişehir’de kurulu Sarar Şirketler Grubu Başkanı Cemalettin Sarar, Mısır’da yaşanan ayaklanma sırasında İskenderiye ve Kahire’de bulunan 2 Sarar mağazasının yağmalandığını belirterek yaklaşık 2 milyon dolar zararlarının olduğunu söyledi. Sarar, “Bu ülkede 7 mağazamız var. Bu yıl bu sayıyı 10’a çıkarmayı düşünüyorduk, ancak yaşanan olaylar nedeniyle şimdilik askıya aldık. Gümrükte bekleyen ve içinde 650 bin dolarlık ürünlerimizin bulunduğu konteyner var. Ordunun hâkim olduğu bölge, ancak aldığımız bilgiler iç açıcı değil” dedi. C MY B C MY B