Katalog

SAYFA 10 CUMHURİYET SAYFA DEPREM le m ni l r.. e . 11 FIRSATÇILAR TÜREDİ Ekmek karaborsada satılıyor Depremin ardından bölgeye yardım ulaştırılmaya çalışılırken yaşanan krizi fırsat bilen bazı kişilerin ekmek ve bazı temel ihtiyaç maddelerini karaborsada satmaya başladığı bildirildi. Ekmek fiyatının 2.1 liraya kadar yükseldiği belirtildi. Depremin ardından Türk Kızılayı, Ankara’daki Afet Operasyon Merkezi’nde bir kriz masası oluşturdu. Erzurum, Muş ve Elazığ Yerel Afet Müdahale ve lojistik merkezlerinden çok sayıda çadır, battaniye ve gıda malzemesi bölgeye doğru yola çıkarıldı. Bölgedeki kan merkezleri de yaralılara gerekli kanı ulaştırmak için çalışmalara başladı. Türk Kızılayı yaptığı yazılı açıklamada, “Bölgede arama kurtarma ekipleri, iş makineleri ve içme suyu ihtiyacı bulunuyor” dedi. İz Minibüs ışığında yaşam arayışı IŞIK KANSU Erciş neredeyse yerle bir. Ortalıkta kesif bir duman kokusu. Hava gittikçe soğuyor. Enkaz altında onlarca kişi olduğu söyleniyor. İlk saatlerde ortalıkta uzman ekip yoktu GENELKURMAY AÇIKLAMASI ERCİŞ CHP heyetiyle Muş’tan Erciş’e geçiyoruz. Ahlat ve Adilcevaz’da hiçbir şey yok. Erciş’e giriyoruz. Erciş neredeyse yerle bir. Ortalık karanlık, elektrikler kesik. TEDAŞ’ın olduğu binanın önüne geliyoruz. Bina en az 7 katlı, tamamen yıkılmış. İçinden 3 çocuk çıkarmışlar. Gerisi içeride. Gün de pazar olduğu için hemen hemen tüm insancıklar evlerindeymiş. Yurttaşlarla konuşuyoruz. Erciş’e ulaştığımız saat 18.30 itibarıyla buraya yerel olanaklar dışında doğru dürüst hiçbir arama kurtarma faaliyeti için gerekli ekipman ulaşmış değil. Depremin üzerinden saatler geçmesine karşın devlet Erciş’te henüz yok. Arama kurtarma çalışmaları, az sayıda Kızılay, sivil savunma personeli ve askerler, daha çok yerel halk tarafından yapılmaya çalışılıyor, kazmayla kürekle, hem de 2 minibüsün ışığıyla. Yine yurttaşlardan öğreniyoruz, yalnız Erciş’te 83 bina yıkılmış durumda. Ortalık kesif bir duman kokusu altında. Tüm Ercişliler, sokaklarda, varsa arabalarında kalıyorlar. Battaniye yok, çadır yok. İlçenin sokaklarında, bahçelerde öbek öbek ateşler gözüküyor. Hava gittikçe soğuyor. İnsanlar, yaktıkları ateşlerle ısınmaya çalışıyorlar. İnsanlar, cep telefonlarının ışığıyla yolda yürüyebiliyor. Bağırış, çağırış, ‘Abi halatı at, burada kimse yok, bulamayacağız’ çığlıkları duyuluyor. Muş’tan, Van’dan, çevre ilçelerden yurttaşlar yakınlarından haber almaya çalışıyorlar. İtfaiye araçları, ambulanslar şehrin ortasında. Binaların çoğu hasar görmüş. Ama her taraf karanlık, kalabalık, herkes kaymakamlığa doğru yürüyor ve bilgi edinmeye çalışıyor yakınlarıyla ilgili. Kaymakamlıkta kriz masası oluşturulmuş. Kriz masasında çöken binalarla ilgili çalışmalar yapılıyor. Onlara gelen bilgi YARDIMLAR İÇİN Van’daki depremin ardından arama kurtarma çalışmaları sürüyor. Bölgeye yardım etmek isteyenler ise şu numaralardan yetkili kişilere ulaşabilir ve yardımlarını gönderebilirler: Erciş Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı: 04323515906, Kızılay Yardım Hattı: 03122454500 03124301814, AKUT: 2930’a AKUT yazan bir SMS mesaj ile AKUT’a 5 TL katkıda bulunabilirsiniz. Şişli Belediyesi’ne de 0212 288 75 76 numaralı telefondan ulaşılabilir. Best Van Tur (444 00 65) ve Van Gölü Turizm (444 65 65) telefon numaraları ile irtibat kurup, kıyafet ve yiyecek yollanabiliyor. MAHKÛMLAR FİRARDA Depremde Van M Tipi Cezevi’nin duvarı da yıkıldı. Mahkumlardan yaklaşık 200’ü bu sırada firar etti. Firari mahkumlardan 50’sinin aileleriyle görüştükten sonra tekrar cezaevine dönerek teslim olduğu öğrenildi. Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Sefa Mermerci, mahkumların ilk depremden sonra cezaevi yönetimi tarafından bahçeye çıkarıldığını ve bu sırada bazı tutuklu ve hükümlülerin ailelerine ulaşmak için yıkılan bahçe duvarından dışarı çıktıklarını söyledi. Mermerci, aileleriyle irtibata geçenlerin bir kısmının tekrar cezaevine döndüğünü, dönüşlerin devam ettiğini belirtti. Hastalar bahçeye taşındı PROF. IŞIKARA HASARLI BİNALARA GİRİLMEMESİ GEREKTİĞİNİ SÖYLEDİ Bir Türkiye klasiği 10 şiddetinde hissedildi Kızılay Genel Başkanı Başdanışmanı Prof. Dr. Ahmet Mete Işıkara, Kandilli Rasathanesi’nin açıkladığı deprem büyüklüğüne göre depremde hissedilenin 10 şiddetinde olduğunu söyledi. Işıkara “Beni korkutan oradaki yapı stoku. Burada vatandaşlarımıza benim önerim, hasarlı binalara girmesinler. Türk Kızılayı hemen faaliyete geçti. Tüm destekler deprem bölgesine sunuluyor. Bu artçı şoklar uzun süre devam edecek. 6 büyüklüğünde bir şok olabilir, olağan karşılamak lazım. Bu durum Türkiye’nin deprem gerçeğinin bir göstergesi. Deprem olacak gerçeğini kabul etmek gerekiyor. Başka bir bölgeyi tetikleyeceğini düşünmüyorum. Artçı şoklar büyük şiddetlerde devam edecektir” dedi. TSK, üç uçak altı tabur görevlendirdi Genelkurmay Başkanlığı, Van’daki depreme acil müdahale ve enkaz altındaki vatandaşların kurtarılması için 6 adet arama kurtarma taburu görevlendirildiğini duyurdu. Bölgeye intikal eden 2 taburun arama, kurtarma ve çadır kurma faaliyetlerine başladığı açıklandı. Genelkurmay yaptığı açıklamada TSK’nin doğal afet/kurtarma birliklerine intikal için hazırlık emri verildiği, Özel Kuvvetler Komutanlığı’ndan bir Doğal Afet Arama Kurtarma (DAK) Taburu ve Jandarma Genel Komutanlığı’ndan bir Jandarma Özel Arama Kurtarma (JÖAK) Taburu’nun deprem bölgesine intikali için emir verildiği belirtildi. Açıklamada, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın talebi üzerine, Diyarbakır’dan bir Casa uçağı, Ankara’dan iki nakliye uçağının yardımların nakli için tahsis edildiği kaydedildi. Kazmayla, kürekle... Önce afet bölgesi yap sonra bina Altı mahalle boşaltılmış Van Gölü’nde suların yükseldiği düşüncesiyle 1994’te Bayındırlık Bakanlığı bir araştırma yaptı. Dönemin teknikleri ile yapılan ölçümlerde 6 mahalle (Sahil Mahallesi, Saray Mahallesi, İşletme Mahallesi, Kale Mahallesi, Bahçelievler Mahallesi ve Şirinevler Mahallesi) birinci derece afet bölgesi ilan edildi. Bölgede yaşayan yaklaşık bin kişi Nemrut Dağı’nın eteklerine kurulan 69 metrekarelik afet konutlarına yerleştirildi. Bu tarihten itibaren de vatandaşların bölgeyi boşaltması istenerek evlerini boyamasına dahi izin verilmedi. Durum böyleyken vatandaşı afetten korumak için boşaltılan bölgeler ise devlet kurumlarına açıldı. Afet bölgesi ilan edilen yerde hastane, lojman, öğretmenevi gibi pek çok kamu binası inşa edildi. Battaniye yok, çadır yok 54 bina yıkıldı ye göre 54 adet çok katlı bina yıkılmış durumda. Resmi ölü sayısı 45. Ama çok sayıda insanın enkaz altında olduğu bildiriliyor. İlçede YurtKur’a ait öğrenci yurdu binası ile bir Kuran kursu binası yıkılmış. Erciş hamamının olduğu 31 daireli 7 katlı apartman da yıkılmış. Günlerden pazar olduğu için çok sayıda insanın hamama gittiği ve en az 100 kişinin enkaz altında kaldığı tahminleri yapılıyor. İlçeye ilk giren heyet CHP heyeti oldu. Genel Başkan Yardımcıları Sezgin Tanrıkulu, Perihan Sarı, milletvekilleri Hakkı Ahmet Gümüş, Musa Çam, Veli Ağababa ve Muş İl Başkanı İsmail Adanur. CHP heyeti, Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’na telefonla ulaşıyor, ilçede kamu gücünün bulunmadığını, acil yardıma gereksinim olduğunu iletiyor. Kaymakamlığın önünde çok sıkı güvenlik önlemi alınmış, komandolarla. Arama kurtarma için gönüllü aranıyor, kriz masasına gönüllerin başvurmaları için büyük bir afiş asılmış. İnsanlar çaresiz, sağa sola koşturuyor, zaman zaman sinirler geriliyor. Kaymakamlık önünde toplanan yurttaşlardan “Devlet hâlâ niye gelmedi, bu saate kadar niye ulaşılamadı” sesleri yükseliyor. 6 katlı bir binanın önündeyiz. Altında kıraathane varmış. Yine pazar günü, daha çok gençlerin oturduğu, zaman geçirdiği kıraathane. En Devlet hâlâ niye gelmedi? İskambil kâğıdı gibi kazın altında onlarca kişi olduğu söyleniyor. Ortalıkta uzman ekipler yine yok. İnsanlar elleriyle, buldukları kazma ve küreklerle, el fenerleriyle enkaz altında kalanlara ağlayarak bağırarak ulaşmaya çalışıyor. Kıraathanenin hemen karşısındaki bir bina, o da yıkılmış, çok katlı bir bina, tıpkı iskambil kağıdı gibi, katlar birbirinin üstüne binmiş. Çatı, hani neredeyse yerle bir. Yine orada Ercişliler, kazıyor. Bakıyoruz en altta, taş ve duvarların altında betona sıkışmış ikisi üst üste 3 cansız beden görüyoruz. Saatler ilerliyor, hava daha da soğuyor, her taraf hâlâ karanlık, el fenerleri, arabaların farları, ambulansların lambasından başka görünen ışık yok. İnsanlar enkaz altındakileri kurtarabilmek için canhıraş çalışıyor... İlerleyen saatlerde Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, Ağrı Valisi Ali Yerlikaya ile Erciş’e geldi. Yılmaz, kriz masasından aldığı bilgileri bizimle paylaşıyor. Ölü sayısının 50’nin üzerinde olduğunu söyleyen Yılmaz, “ne kadar olur” sorumuza “Çok sayıda olur” yanıtını veriyor. Genelkurmay Başkanlığı’nın 250 kişilik kurtarma birliği gönderdiğini, çevre illerden çok sayıda iş makinesinin çağrıldığını öğreniyoruz. Buradaki iş makineleri ise verimli çalışamıyor, makinelerin önüne geçen yurttaşlar, kendi enkazlarına götürmeye çalışıyor. Kaymakamın genç ve deneyimsiz olması nedeniyle eşgüdümün sağlanamadığı eleştirileri yapılıyor. Erciş’te devlet hastanesine getirilen yaralılar yer kalmadığı için bahçede kurulan sahra çadırında müdahale edildi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde, artçı sarsıntıların devam etmesi nedeniyle hastalar bahçeye taşındı. PROF. DR. TÜYSÜZ: Çadır kent kuruldu Felaketin yaralarını sarmak için bölgeye giden Kızılay ekibi, yurttaşların barınma ihtiyacını karşılamak için Erciş stadyumunda çadır kent kurmaya başladı. Kızılay’dan yapılan açıklamada Ankara, Elazığ, Erzurum, Muş, Adana, Diyarbakır, Ağrı ve Manisa bölge afet müdahale ve lojistik merkezlerinden ilk planda 2 bin 646 çadır, 9 toplu barınma çadırı, 7 bin 648 battaniye, 100 katalitik soba, 1584 mutfak seti, 1120 gıda kolisi, 1320 içme suyu, 5 bin ekmek ve 500 kumanyanın bölgeye gönderildiği belirtildi. Açıklamada, bölgeye 1 adet mobil fırın ve 21 seyyar mutfak gönderildiği bildirildi. Bölgede her 50 yılda bir büyük deprem yaşanır İTÜ Maden Fakültesi öğretim üyesi Prof. Okan Tüysüz, bölgede çok hareketli faylar olduğunu ve geçmişte de önemli depremler yaşandığını belirterek “Bölgede 6.5 büyüklüğünde bir deprem her 50 yılda bir olabiliyor. Deprem üretmeye uygun bir bölge. Bizim açımızdan şaşırtıcı değil. Hasarın fazla olmasını beklediğimiz bir deprem” dedi. Bu büyüklükte bir depremin arkasından çok sayıda artçı deprem meydana gelebileceğine dikkat çeken Tüysüz, hasarlı yapılara girilmemesi uyarısı yaptı. Telefonlar ücretsiz Türk Telekom, deprem bölgesindeki abonelerine iki günlük ücretsiz konuşma desteği sundu. Türk Telekom’dan yapılan açıklamaya göre, deprem bölgesindeki Türk Telekom müşterilerinin ev, iş ve ankesör telefonlarından şehiriçi ve şehirler arası yönündeki aramalar iki gün boyunca ücretsiz olacak. Avea depremden etkilenen bölgedeki faturalı ve faturasız tüm abonelerinin telefon hatlarına ücretsiz ek dakika ve SMS yüklemesi gerçekleştirdi. Fatura ödenmemesinden dolayı daha önce kullanıma kapatılmış olan hatların açılması için de çalıştıklarını bildiren Avea ayrıca, “Önümüzdeki dönemde de bölgedeki müşterilerimizin fatura ödemelerine ilişkin herhangi bir kapanma yaşanmaması amacıyla gerekli işlemler gerçekleştiriliyor” açıklamasında bulundu. Turkcell, Van’da ön ödemeli müşterilerinin acil ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için 1 ay boyunca ücretsiz olarak kullanabilecekleri 100 dakika ve 100 kısa mesaj (SMS) yüklediklerini açıkladı. Vodafone Türkiye, deprem sonrası arama kurtarma çalışmalarına destek olmak ve ortaya çıkan iletişim ihtiyaçlarını gidermek için bölgede 2 kriz masası oluşturdu. Vodafone, iletişimin kesintisiz sürmesi amacıyla ilk aşamada bölgede 11 adet mobil istasyonu devreye sokarken bölgeye tam donanımlı 70 kişiden oluşan 35 tane teknik ekip gönderdi. PROF. DR. BARGU: Artçıları bile 6 büyüklüğünde meydana gelebilir İstanbul Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Genel Jeoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Simav Bargu, Van’daki depremin yıkıcı bir deprem olduğunu belirterek “Bölge Türkiye’nin birinci derece deprem bölgelerinden birisi. Depreme Kuzey Anadolu fayının neden olduğunu düşünüyorum. Bu depremin bir öncü değil, ana deprem olduğunu düşünüyorum. Ama bundan sonra artçılar olabilir. Dilim varmıyor ama artçıların büyüklüğü 6’dan aşağı olmayabilir” diye konuştu. Bölgeye yağış geliyor Van ve çevresinde yarın ve çarşamba günü yağış bekleniyor. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde yer alan bilgilere göre, Van’da bugün hava sıcaklığı gece 1, gündüz 15 derece olacak. Yarın akşam ise hava sıcaklığı iki derece artacak ve 3 derece olacak. Gündüz 13 derece olması beklenen Van’da yağmur da bekleniyor. Aynı şekilde çarşamba günü de gece 3, gündüz 11 derece olacak, şehir merkezinde yağmur görülecek. Özellikle Erciş, Çaldıran ve Muradiye’de yağışların kuvvetli olabileceği uyarısı yapılırken, yağışların çarşamba gününden sonra gece saatlerinde kar yağışına dönebileceğini belirtildi. Afet bölgesi ilan edilen altı mahalleden biri olan Sahil Mahallesi’nin Muhtarı Kadri Ayaz konuyla ilgili Tatvan Belediyesi’ni sorumlu tutarak “Kamu kurumlarının yaptığı ruhsatsız inşaatlar durdurulmuyor, yıkılmıyor. Bir kural varsa herkes için uygulanmalı” dedi. Tatvan Belediyesi İmar Müdürlüğü yetkilisinin ise 6 mahallelik alanda kimseye imar izni verilmediğini belirterek “Gayri resmi yollardan yapılıyorsa onu biz bilemeyiz” ifadesini kullanması dikkat çekti. Afet bölgesi ilan edilen altı mahalleden biri olan Sahil Mahallesi’nin Muhtarı Kadri Ayaz konuyla ilgili Tatvan Belediyesi’ni sorumlu tutarak, “Vatandaşların bakım isteyen evlerine boya yapılmasının bile yasak olduğunu söylüyor. Bina yapmak isteyen vatandaşla belediye sürekli mahkemelik oluyor. Vatandaşa gelince belediye görevini yapıyor buna bir sözümüz yok ama kamu kurumlarının yaptığı ruhsatsız inşaatlar durdurulmuyor, yıkılmıyor. Bir kural varsa herkes için uygulanmalı” dedi. Ayaz, 1994’te Van Gölü’ndeki ölçümlerin ilkel aletlerle yapıldığını ve yeniden bir ölçüm yapıldığı takdirde alanın yüzde 80’inin afet bölgesi olmaktan çıkacağını da öne sürdü. Ayaz “Afet kararının gözden geçirilmesi için pek çok girişimde bulunduk fakat belediye bu konuda bir adım atmadı. Yetkisi altında olan imar iznini de çifte standartlı şekilde uyguladı” dedi. Enkazdan hayata dönüş Van merkez Maraş Caddesi’nde yıkılan bir binanın enkazı altında kalan Mahire Bal adlı kız çocuğunu kurtarmak için kurtarma ekipleri seferber oldu. Ekiplerin çalışması sırasında annesi ve babası da kızlarıyla konuşarak destek vermeye çalıştı. 4 saat süren çalışmalar sonucunda Mahire Bal, molozların arasından yaralı olarak kurtarıldı. Ambulansla hastaneye kaldırılan kız çocuğunun hayati tehlikesinin bulunmadığı öğrenildi. Yıkılan bir binada kapıcılık yapan Ferhat Ayboğa adlı yurttaş, 2. katta mahsur kalan 4 yaşındaki Dila isimli bir kız çocuğunu kurtararak evine götürdüğünü anlattı. Çocuğun ailesine ulaşamadığını belirten Ayboğa, bir televizyon kanalının canlı yayınında cep telefonu numarasını vererek küçük Dila’nın ailesinin kendisine ulaşmasını istedi. Enkaz kaldırma çalışması akşam karanlığında iş makinelerinin ışıkları altında yapılırken, kentin Maraş Caddesi’nde çöken çok katlı binanın enkazından bir genç kız kurtarıldı. Altında otomobil galerisi ve işyerleriyle bazı dairelerinin öğrenci evi olarak kullanıldığı binanın enkazında yoğunlaştırılan çalışmalarda saat 20.00 sıralarında kurtarma ekipleri bir genç kıza ulaştı. Depremden 6.5 saat sonra enkaz altından çıkarılan 20 yaşlarındaki genç kızın hayati tehlikesinin bulunmadığı belirtildi. Aramakurtarma çalışmaları gece de devam etti. C MY B C MY B